Indywidualny program rewalidacyjny dla dziecka o umiarkowanym stopniu upośledzenia umysłowego

na rok szkolny 2009/2010

Indywidualny program rewalidacyjny dla dziecka upośledzonego umysłowo opracowałam zapoznając się z diagnozą niepełnosprawności. Analizowałam następujące dokumenty:
• orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej,
• wywiad, rozmowa z rodzicem (informacje dotyczące trudności dziecka w życiu, w funkcjonowaniu społecznym, informacje o osiągnięciach dziecka),
• oglądanie wytworów dziecka,
• realizowanie powierzonych zadań, obserwacja dziecka w trakcie wypełniania zadań.
W planowaniu pracy z wychowankiem wyszczególniłam sfery najmniej zaburzone w rozwoju w celu dostosowania zadań i ćwiczeń do możliwości rozwojowych dziecka oraz uwzględniłam kompensowanie różnego rodzaju braków w zakresie funkcjonowania procesów poznawczych.
Głównym zadaniem programu jest stymulowanie i wspomaganie rozwoju dziecka w klimacie swobody i aktywności. Dla osiągnięcia zamierzonych celów konieczna jest systematyczna współpraca z nauczycielem prowadzącym i matką dziecka.
Zajęcia odbywać się będą w gabinecie zajęć rewalidacyjnych dwa razy w tygodniu: poniedziałek; czwartek, w godzinach: od 10 do 11.

Obserwacja wstępna:
Tomasz jest dzieckiem upośledzonym umysłowo w stopniu umiarkowanym. Wychowuje się w niepełnej rodzinie. Jest dzieckiem z zaburzeniami emocjonalnymi i lekowymi, w kontaktach z dorosłymi i starszymi dziećmi jest małomówny i wycofany.
Podczas zajęć Tomasz pracuje bardzo powoli, potrzebuje dużo pozytywnych bodźców by rozpocząć pracę. Jego uwaga jest krótkotrwała. Jest raczej wytrwały i zainteresowany przedmiotem działania. Zaczętą pracę doprowadza do końca. W pracy intelektualnej wykazuje dużą męczliwość. Chłopiec ma zaburzone funkcje poznawcze, bardzo niską sprawność motoryczną, koordynację wzrokową, słuchową oraz sferę komunikacyjną i poznawczą. Tomek znacznie lepie pracuje podczas zajęć indywidualnych, ujawnia własne możliwości, potrzeby, przejawia większą aktywność aniżeli podczas zajęć grupowych.

Cele główne:
• stwarzanie sytuacji sprzyjającym pozytywnym przeżyciom, prowadzących do słownego ich określania
• prowokowanie do działania i nazywania tego, co dziecko czyni i do czego zmierza
• stymulowanie rozwoju społeczno- emocjonalnego, stopniowe pokonywanie reakcji lękowych, wykonywanie samodzielnie zadań, rozwijanie wiary we własne możliwości, nagradzanie nawet nieznacznych postępów
• kształtowanie komunikatności mowy
• poznawanie otaczającego świata za pomocą narządów zmysłów w toku wzbogacanie zasobu słownictwa
• wzbogacanie zaufania poprzez przydzielanie dziecku określonych ról
• wyrabianie wiary we własne siły poprzez przechodzenie od rzeczy bliższych do dalszych, od łatwiejszych do trudniejszych
• regulowany czas pracy
• uczenie cierpliwości oraz oswajanie z możliwością niepowodzenia
• bazowanie na mocniejszych stronach dziecka
• usprawnianie koordynacji ruchowo-słuchowo-wzrokowej
• stała współpraca z matką i nauczycielem prowadzącym, angażowanie rodziny i nauczyciela w proces edukacji i terapii dziecka, kontynuowanie oddziaływań w warunkach domowych i klasowych

Oddziaływania rewalidacyjne z Tomkiem uwzględniały jago możliwości i potrzeby, prowadzone będą systematycznie z uwzględnieniem indywidualizowania wymagań, doboru metod, środków dydaktycznych, tempa pracy.

Główne kierunki pracy rewalidacyjnej to:

I. Stymulacja rozwoju fizycznego ( zaburzenia funkcji ruchowych ).
A. Ćwiczenia ogólnej sprawności fizycznej:
- usamodzielnienie w czynnościach samoobsługowych
- ćwiczenia z zakresu orientacji przestrzenno- ruchowej
- zachęcanie do zabaw ruchowych (zabawy skoczne, bieżne, rzutne, ćwiczenia gimnastyczne)
- ćwiczenia z zakresu orientacji kierunkowej (przestrzennej)
- ćwiczenia gimnastyczne wyrabiające siłę, wytrzymałość, szybkość, zręczność, oraz wzmacniające mięśnie ciała
- ćwiczenia rozruchowe, zręcznościowe
- ćwiczenia metodą N. C. Kepharta (ćwiczenia sensoryczno - motoryczne)
- koordynacja wzrokowo- ruchowa w zakresie prawej i lewej ręki w rytm uderzania pałeczką
- koordynacja wzrokowo- ruchowa w zakresie obu rąk
- koordynacja wzrokowo- ruchowa w zakresie palców ręki prawej i lewej
- ćwiczenia orientacji w schemacie własnego ciała; różnicowanie kierunków
- kreślenie w powietrzu na przemian prawą i lewą ręką oraz obiema jednocześnie różnych form kolistych
B. Hydroterapia.
- opanowywanie własnego ciała
- kontrolowanie równowagi
- kontrolowanie głowy
- kontrolowanie oddechu
- koordynacja układu krążenia
- zmniejszenie napięcia mięśniowego, łagodzenie ruchów mimowolnych
- masaż wodny mięśni
C. Ćwiczenia sprawności manualnej i grafomotorycznej:
- malowanie palcem, pędzlem, patykiem, kredkami, rysowanie, wyrywanie, wycinanie, naklejanie, kopiowanie, modelowanie w plastelinie, glinie, majsterkowanie
- pogrubianie konturów dużych rysunków i figur geometrycznych
- kreślenie dużych płynnych linii (na dużych arkuszach papieru, na tablicy, w powietrzu)
- rysowanie wzorów po śladzie
-rysowanie za pomocą szablonów form geometrycznych i prostych przedmiotów
- kopiowanie przez kalkę
- wypełnianie konturów
- kreskowanie - linie poziome, pionowe
- rysowanie szlaczków obrazkowych, literopodobnych w liniaturze, zgodnie z kierunkiem pisania
- ćwiczenia w rozpoznawaniu liniatury (powiększony format i na kartkach zeszytu)
- montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków)
- układanki płaskie (obrazkowe, geometryczne), klockowe, wtyczkowe z zachowaniem stopnia trudności; na wzorze, według wzoru i bez wzoru (z pamięci lub z domysłu)
- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach
- zwijanie sznureczka, wężyka igielitowego
- szycie ściegiem fastrygowym – przewlekanie igły z nitką przez otwory w tekturce
- łamanki papierowe (łódeczki, samoloty, czapeczki)
- stemplowanie


I. Stymulowanie funkcji poznawczych (zaburzenia funkcji poznawczych):
A. Stymulowanie percepcji wzrokowej:
- kierowanie spostrzeżeniami wzrokowymi
- obserwacja baniek mydlanych, sztucznych ogni
- obwodzenie konturów figur kredką, pogrubianie, kalkowanie
- nakładanie figur na siebie
- segregowanie według różnych zasad doboru
- dobieranie par jednakowych obrazków (figur geometrycznych)
- układanie obrazka z części wg wzoru lub bez wzoru
- odszukiwanie różnic pomiędzy przedmiotami
- układanie obrazków i kompozycji z figur geometrycznych wg wzoru
- odtwarzanie z pamięci układów elementów
- pisanie po śladzie
- wyszukiwanie identycznych liter
- wyszukiwanie wyrazów z daną literą
B. Stymulowanie percepcji słuchowej
- umuzykalnianie- śpiew
- zabawy rytmiczne
- różnicowanie dźwięków z otoczenia (szumy, szelesty, odgłosy przyrody)
- rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków (wysokość, natężenie, barwa)
- odtwarzanie struktur rytmicznych ze słuchu i wg wzoru
III. Stymulowanie zaburzeń rozwoju społeczno-emocjonalnego.
- stwarzanie sytuacji, w których dziecko doznaje pozytywnych wzmocnień (pochwała, nagroda)
- unikanie sytuacji stresowych
- zachęcanie do ujawniania swoich uczuć
- aktywizowanie do działań zgodnych z możliwościami dziecka
- pomaganie dziecku w kontrolowaniu i opanowywaniu swoich reakcji emocjonalnych
- uaktywnianie poprzez działania dające poczucie sukcesu
- dostrzeganie i eksponowanie nawet niewielkich osiągnięć
- zachęcanie do samokontroli
- zadania rozwijające zaradność i dojrzałość społeczną, opanowanie czynności samoobsługowych
- relaksacja, samoakceptacja, prawidłowa komunikacja społeczna, wyrażanie własnych potrzeb, uczuć
- okazywanie cierpliwości, życzliwości i zrozumienia
IV. Współpraca z rodziną:
- informowanie o postępach chłopca
- skupienie uwagi na pozytywnych stronach dziecka
- wspólne planowanie zajęć
- ustalenie struktualizacji zajęć w ciągu dnia (wprowadzenie drobnych zwyczajów, rytuałów w trakcie przebywania z dzieckiem)

Zajęcia prowadzone będą do czasu wyeliminowania lub złagodzenia zaburzeń będących powodem do objęcia ucznia zajęciami rewalidacyjnymi.
Ćwiczenia prowadzone z Tomaszem podczas terapii będą aktualizowane i dostosowywane do potrzeb, możliwości i umiejętności dziecka.
Zajęcia rewalidacji indywidualnej z uczniem będą dokumentowane w formie opisowej (z uwzględnieniem postępów chłopca) oraz w dzienniku zajęć.