Krishnamurti Jiddu - Jedyna rewolucja.pdf - Krishnamutri Jiddu - ssaaggaa

Jiddu Krishnamurti

JEDYNA REWOLUCJA

przygotowała Mary Lutyens

The Only Revolution, Victor Gollancz 1970

przełożył Wojciech Sady

(jest to poprawiona tu i ówdzie wersja przekładu, który ukazał się

nakładem

Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań, 1995.)

Na książkę składają się zapiski, jakie Krishnamurti sporządził

pod koniec lat sześćdziesiątych w Indiach, Kalifornii i Europie.

Aczkolwiek prowadzone niesystematycznie, wymagały

- jak zapewnia Mary Lutyens - niewielu zabiegów redakcyjnych.

INDIE

Medytacja nie jest ucieczką od świata, działalnością, która izoluje i

zamyka w sobie; jest raczej rozumieniem świata i jego zwyczajów.

Świat ma niewiele do zaoferowania prócz jedzenia, ubrań, dachu nad

głową i przyjemności, którym towarzyszą wielkie cierpienia.

Medytując oddalamy się od tego świata; nie wolno nam się z niczym

wiązać. Wtedy świat ma sens, a piękno nieba i ziemi nie przemija.

Miłość nie jest wówczas przyjemnością. To stanowi zalążek wszystkich

działań, które nie są rezultatem napięć, sprzeczności, poszukiwania

samorealizacji czy powabów władzy.

Okno pokoju wychodziło na ogród, a jakieś dziesięć metrów poniżej

płynęła szeroko rozlana rzeka, dla jednych święta, dla innych zaś

piękna płaszczyzna wody skierowana ku niebu i ku chwale poranka.

Widać było jej drugi brzeg, a dalej wioskę, rozłożyste drzewa i

niedawno zasianą ozimą pszenicę. Za oknem lśniła gwiazda poranna,

słońce łagodnie wschodziło ponad drzewami. I rzeka stała się dla

słońca złocistą drogą.

Po zmroku w pokoju panowały głębokie ciemności, a za szerokim oknem

rozciągało się całe południowe niebo. Pewnej nocy przez to okno wpadł

- z głośnym trzepotem skrzydeł - ptak. Zapaliłeś światło, wstałeś i

ujrzałeś go pod łóżkiem. Wysoka na jakieś pół metra sowa, miała

niezwykle szeroko rozwarte, ogromne oczy i groźny dziób.

Przyglądaliście się sobie z bliska, oddaleni o jeden czy dwa metry.

Bała się światła i bliskości człowieka. Dość długo spoglądaliście na

siebie bez mrugnięcia powiek; sowa ani na chwilę nie straciła swego

dostojeństwa i dzikiej godności. Widziałeś jej okrutne szpony, jasne

pióra i ściśle przywarte do tułowia skrzydła. Chętnie byś jej

dotknął, pogłaskał, ale by na to nie pozwoliła. Tak więc zgasiłeś

światło i czas jakiś w pokoju panowała cisza. Po czym rozległ się

trzepot skrzydeł - na twarzy poczułeś powiew - i sowa wyfrunęła przez

okno. Nigdy nie wróciła.

Powiadali, że ta starożytna świątynia miała ponad trzy tysiące lat,

ale, jak wiadomo, ludzie przesadzają. Z pewnością stała tu od wieków;

kiedyś służyła buddystom, a jakieś siedemset lat temu przekształcono

ją w świątynię hinduistyczną, umieszczając w miejscu Buddy jakieś

indyjskie bóstwo. Wewnątrz panował głęboki mrok i tajemniczy nastrój.

W kolumnowych salach, długich korytarzach zdobionych pięknymi

płaskorzeźbami, unosił się zapach nietoperzy i kadzideł.

Wierni krążyli pojedynczo lub w małych grupach, świeżo wykąpani, ze

złożonymi dłońmi. Chodzili po tych korytarzach, a mijając posążek

przyodziany w jaskrawe jedwabie, padali na twarze. Kapłan w

centralnym sanktuarium śpiewał; miło było słuchać poprawnego

sanskrytu. Nie spieszył się, słowa z głębi świątyni docierały łagodne

i dostojne. Przebywały tam dzieci, stare kobiety, młodzi mężczyźni.

Ludzie interesu zdjęli swoje europejskie garnitury i włożyli dhoti, a

teraz przepojeni wielką czcią siedzieli lub stali ze złożonymi

dłońmi, z obnażonymi ramionami.

Do pełnej wody, świętej sadzawki wiodło w dół wiele stopni, a

otaczały ją wyrzeźbione w skale kolumny. Wszedłeś do świątyni z

zakurzonej drogi, hałaśliwej i zalanej jasnym, ostrym światłem

słońca, wewnątrz zaś panowały mrok i cisza. Nie było tam ani świec,

ani klęczących wokół ludzi, a tylko pielgrzymi okrążający

sanktuarium, bezgłośnie poruszający wargami, pogrążeni w modlitwie.

Tego popołudnia ktoś do nas przyszedł. Przedstawił się jako wyznawca

wedanty . Mówił płynnie po angielsku, jako że ukończył jeden z

uniwersytetów, miał żywy, przenikliwy intelekt. Jako prawnik zarabiał

doskonale, jego bystre oczy spoglądały badawczo, uważnie i jakoś

niespokojnie. Okazało się, że bardzo wiele przeczytał, łącznie z

pracami zachodnich teologów. Mężczyzna w średnim wieku, dość chudy i

wysoki, o godnej postawie prawnika, który wygrał wiele spraw.

"Słuchałem pańskiej mowy - powiedział - i to jest czysta wedanta,

uwspółcześniona, ale o prastarej tradycji". Zapytaliśmy go, co

rozumie przez wedantę. Odparł: "Twierdzimy, iż istnieje tylko

brahman, stwarzający zarówno świat, jak i jego złudny obraz, i że

pochodzi też od niego - tkwiący w każdej ludzkiej istocie - atman.

Człowiek musi przebudzić się ze stanu tej codziennej świadomości

zróżnicowania i świata zjawiskowego, tak jakby budził się ze snu.

Podobnie jak ten, który śni, stwarza cały swój sen, tak indywidualna

świadomość stwarza cały świat zjawiskowy i innych ludzi. Pan tego

wszystkiego nie mówi, ale z pewnością o to właśnie panu chodzi,

albowiem urodził się pan i wychował w tym kraju i, mimo spędzenia

większości życia za granicą, stanowi pan część tej starożytnej

tradycji. Indie pana uformowały, czy pan tego chce, czy nie; jest pan

wytworem Indii i ma hinduski umysł. Pańskie gesty, ten posągowy

spokój w trakcie mowy i sam wygląd stanowią część tego dziedzictwa.

Nauczanie pańskie jest oczywistą kontynuacją tego, czego od

niepamiętnych czasów nauczali nasi starożytni".

Pomińmy to, czy mówca jest Hindusem wychowanym w tej tradycji,

uwarunkowanym przez tę kulturę i czy jednoczy w sobie to starożytne

nauczanie. Przede wszystkim nie jest Hindusem, to znaczy nie należy

do tego narodu czy do społeczności braminów, choć się w niej urodził.

Odrzuca tę właśnie tradycję, którą mu pan przypisuje. Przeczy temu,

by jego nauczanie stanowiło kontynuację owych pradawnych nauk. Nie

czytał żadnej ze świętych ksiąg Indii czy Zachodu, ponieważ nie są

one potrzebne komuś, kto zdaje sobie sprawę z tego, co dzieje się w

świecie - z zachowania ludzi, z ich niezliczonych teorii, z

zaakceptowanej propagandy trwającej od dwóch czy pięciu tysięcy lat,

która przeobrazi ła się w tradycję, prawdę, objawienie.

Dla człowieka, który całkowicie i w pełni odmawia zaakceptowania

słowa, symbolu wraz z jego uwarunkowaniami, prawda nie jest czymś

zapożyczonym. Od samego początku - o ile pan go słuchał - twierdził,

że jakakolwiek akceptacja autorytetu jest samym zaprzeczeniem prawdy

i podkreślał, iż człowiek musi żyć poza wszelkimi kulturami,

tradycjami i społeczną moralnością. Gdyby go pan słuchał, to by pan

nie twierdził, iż jest on Hindusem lub że kontynuuje starożytną

tradycję we współczesnym języku. On całkowicie odrzuca przeszłość,

jej nauczycieli i interpretatorów, jej teorie i formuły.

Prawdy nie ma w przeszłości. Prawda przeszłości to prochy pamięci;

pamięć dotyczy czasu, a w martwych prochach dnia wczorajszego nie ma

prawdy. Prawda jest czymś żywym, nie należącym do dziedziny czasu.

Pominąwszy więc to wszystko, możemy teraz przejść do problemu

zasadniczego, czyli do postulowanego przez was brahmana. Z pewnością,

widzi pan, samo to twierdzenie jest teorią wymyśloną przez umysł o

bujnej wyobraźni - Śankary czy współczesnego uczonego teologa. Pan

może doświadczyć teorii i powiedzieć, że to jest właśnie tak, ale

podobnie człowiek, który został wychowany w świecie katolickim i

przezeń uwarunkowany, doznaje wizji Chrystusa. Takie wizje stanowią,

rzecz jasna, projekcję jego własnych uwarunkowań; zaś ludzie

wychowani w tradycji Kriszny mają doznania i wizje zrodzone z ich

kultury. A zatem doznania niczego nie dowodzą. Uznanie wizji za

Chrystusa lub Krisznę jest rezultatem uwarunkowanej wiedzy; tak więc

w ogóle nie jest ona realna, jest wymysłem, mitem spotęgowanym przez

doznania, czymś całkowicie nieprawomocnym. Dlaczego w ogóle

pragniecie teorii i oferujecie coś, w co należy wierzyć? To

nieustanne utwierdzanie się w wierze jest symptomem lęku - przed

życiem codziennym, przed cierpieniem, przed śmiercią i przed

całkowitym bezsensem życia. Widząc to wszystko, wymyślacie teorię, a

im bardziej jest ona pomysłowa i uczona, tym większą przywiązujecie

do niej wagę. A w wyniku trwającej dwa czy dziesięć tysięcy lat

propagandy ta teoria w sposób nieuchronny i głupi staje się "prawdą".

Ale jeśli nie wysuwacie żadnego dogmatu, to stajecie twarzą w twarz z

tym, co faktycznie jest. "To, co jest" jest myślą, przyjemnością,

cierpieniem i lękiem przed śmiercią. Gdy zrozumiecie strukturę swego

codziennego życia - pełnego współzawodnictwa, chciwości, ambicji i

dążenia do władzy - pojmiecie nie tylko absurdalność teorii,

zbawicieli i guru, ale być może położycie kres cierpieniu,

zniweczycie całą tę stworzoną przez myśl strukturę.

Wniknięcie w tę strukturę i zrozumienie jej jest medytacją. Wtedy

pojmiecie, że ten świat nie jest złudzeniem, ale straszliwą

rzeczywistością, zbudowaną przez człowieka wspólnie z innymi ludźmi.

To właśnie musimy zrozumieć, a nie wasze wedantyczne teorie powiązane

z rytuałami i wszelkimi akcesoriami zinstytucjonalizowanej religii.

Tylko umysł człowieka wolnego, nie powodowanego lękiem, zazdrością

czy cierpieniem, spontanicznie staje się cichy i spokojny. Wówczas

nie tylko z chwili na chwilę może on dostrzegać prawdę w życiu

codziennym, ale jest w stanie wykroczyć poza wszelkie postrzeżenia; w

rezultacie znika obserwujący i to, co obserwowane, i kończy się

rozdwojenie.

A poza tym wszystkim - i nie jest to teoria - istnieje, nie związany

z tą walką, próżnością i rozpaczą, strumień, który nie ma początku

ani końca; niezmierzony ruch, którego umysł nie jest w stanie

pochwycić.

Oczywiście, słuchając moich słów, spróbuje pan zrobić z tego teorię,

a jeśli się spodoba, będzie ją pan propagował. Jednak to, co

propagowane, nie jest prawdą. Prawda pojawia się tylko wtedy, gdy

jest się wolnym od bólu, niepokoju i agresji, które teraz wypełniają

pańskie serce i umysł. Jeśli pan to wszystko ujrzy i napotka to

błogosławieństwo zwane miłością, wtedy pojmie pan prawdę tych słów.

W medytacji ważna jest jakość umysłu i serca. Nie to, co zyskujecie,

nie przypisywane sobie osiągnięcia, ale umysł, który jest nieskalany

i bezbronny. Stan pozytywny pojawia się dzięki negacji. Samo

gromadzenie doświadczeń lub życie w ich obrębie niweczą czystość

medytacji. Medytacja nie jest środkiem wiodącym do jakiegoś celu.

Jest zarówno środkiem, jak i celem. Doznania nie mogą sprawić, by

umysł stał się nieskalany. To negacja doznań wywołuje ów pozytywny

stan czystości, którego myśl nie jest w stanie kształtować. Myśl

nigdy nie jest czysta. Medytacja ucisza myśl; nie dokonuje tego

medytujący, on bowiem jest medytacją. Bez medytacji żyjemy niczym

ślepcy w cudownym świecie świateł i barw.

Wędruj brzegiem morza i pozwól, by ta medytacja na ciebie zstąpiła.

Jeżeli tak się stanie, nie podążaj za nią. To, za czym podążasz,

będzie wspomnieniem tego, czym ona była - a to, co było, zabija to,

co jest. A kiedy wędrujesz wśród wzgórz, pozwól, by wszystko wokół

opowiadało ci o pięknie i bólu życia; w ten sposób uświadomisz sobie

własne cierpienie i położysz mu kres. Medytacja jest korzeniem,

łodygą, liśćmi, kwiatem i owocem. To słowa oddzielają owoc, kwiat,

liście, łodygę i korzeń. Gdy dokona się taki podział, działanie nie

rodzi dobra: cnota jest postrzeganiem całościowym.

Ta długa, wąska, cienista droga z drzewami rosnącymi po obu stronach,

wiła się wśród zielonych pól porośniętych lśniącym, dojrzewającym

zbożem. Słońce rzucało ostre cienie, a mijane wioski były brudne,

niechlujne i udręczone biedą. Starsi ludzie wyglądali chorobliwie i

smutno, ale dzieci krzyczały, bawiły się w kurzu i rzucały kamieniami

w siedzące wysoko na drzewach ptaki. W ten przyjemny, chłodny ranek,

wśród wzgórz wiał ożywczy wiatr.

Ptaki od świtu robiły mnóstwo hałasu. Papugi, ledwo widoczne wśród

zielonych liści drzew, w tamaryndowcu miały kilka dziupli służących

im za mieszkanie. Latały zygzakiem, ochryple skrzecząc. Szpaki

siedziały na ziemi. Nie zachowywały się zbyt płochliwie, można było

podejść dość blisko, nim odtruwały. A na drutach po przeciwnej

stronie drogi siedziała złocistozielona muchołówka. Poranek był

piękny, słońce jeszcze zbytnio nie przypiekało. W powietrzu unosiło

się błogosławieństwo i ten spokój, jaki panuje, nim człowiek zbudzi

się ze snu.

Drogą przejeżdżał, ciągnięty przez konia, dwukołowy wóz; na jego

platformie między czterema słupkami rozpięto markizę. Pod nią,

owinięte w białe i czerwone sukno, leżały zwłoki, które wieziono nad

rzekę, by je spalić na brzegu. Obok woźnicy siedział człowiek,

prawdopodobnie krewny zmarłego, a ciało podskakiwało na tym wyboistym

trakcie. Przyjechali zapewne z daleka, koń bowiem ociekał potem, a

zwłoki wyglądały na zupełnie zesztywniałe.

Mężczyzna, który nas tego dnia odwiedził, był - jak wyznał -

instruktorem artyleryjskim w marynarce wojennej. Przyszedł z żoną i

dwójką dzieci, biła od niego powaga. Po przywitaniu oznajmił, iż

pragnie znaleźć Boga. Był mało elokwentny i chyba nieśmiały. Jego

dłonie i twarz świadczyły o pewnych uzdolnieniach, ale w głosie i

spojrzeniu dało się wyczuć jakąś surowość - w końcu uczył sztuki

zabijania. Zdawało się, że Bóg jest tak odległy od jego codziennych

zajęć. Sprawiało to niesamowite wrażenie, siedział tu bowiem

człowiek, który twierdził, iż gorliwie poszukuje Boga, a jednocześnie

warunki życiowe zmuszały go do instruowania innych, jak zabijać.

Powiedział, że jest człowiekiem religijnym i przeszedł przez wiele

szkół różnych tak zwanych świętych ludzi. Żaden z nich go nie

zadowolił i oto podjął długą podróż pociągiem i autobusem, aby się z

nami spotkać, chciał bowiem dowiedzieć się, jak odnaleźć ten dziwny

świat, którego szukali ludzie i święci. Jego żona i dzieci milczeli

pełni szacunku, a na gałęzi tuż za oknem, delikatnie sobie gruchając,

przysiadł jasnobrązowy gołąb. Mężczyzna ani razu nie spojrzał na

ptaka, a dzieci i ich matka siedzieli sztywno, nerwowo i bez

uśmiechu.

Nie można znaleźć Boga; nie ma na to sposobu. Człowiek wymyślił wiele

dróg, religii, wiar, wielu zbawców i nauczycieli, o których sądzi, że

dopomogą mu znaleźć to nieprzemijające szczęście. Niestety,

poszukiwanie prowadzi do rozmaitych umysłowych fantazji, do pewnych

wizji, które umysł wytworzył i określił za pomocą tego, co zna.

Miłość, jakiej człowiek poszukuje, jest niweczona przez sposób jego

życia. Nie można w jednej ręce trzymać karabinu, a w drugiej Boga.

Bóg jest jedynie symbolem, słowem, które faktycznie straciło swój

sens, zniszczyły go bowiem kościoły i miejsca kultu. Oczywiście ten,

kto nie wierzy w Boga, przypomina wierzącego; obaj cierpią i

przeżywają niedole krótkiego i bezcelowego życia; a gorycze dnia

codziennego pozbawiają to życie sensu. Rzeczywistość nie leży u kresu

strumienia myśli, a puste serce wypełniają pomyślane słowa. Stajemy

się bardzo przebiegli, wymyślamy nowe filozofie, a potem, gdy

zawodzą, pogrążamy się w rozpaczy. Wynaleźliśmy teorie mówiące, jak

osiągnąć to, co ostateczne, a potem wyznawca idzie do świątyni i

pogrąża się w wytworach własnego umysłu. Ani mnich, ani człowiek

świątobliwy tej rzeczywistości nie znajdą, bowiem obaj stanowią część

tradycji, kultury, która uznaje ich za świętych i mnichów.

Gołąb odfrunął, a nad ziemią unosi się piękno spiętrzonej chmury.

Prawda jest tam, gdzie nigdy się nie spogląda.

W tym starym ogrodzie władców z dynastii Mogołów rosło wiele

ogromnych drzew. Wznosiły się tam wielkie budowle, ich mroczne

wnętrza kryły marmurowe grobowce, a deszcze i wiatry sprawiły, że

kamienie ścian, a zwłaszcza kopuły, pociemniały. Siedziały na nich

setki gołębi walczących z krukami o miejsce. Niżej na kopule pełno

było papug zlatujących się zewsząd stadami. Zadbane trawniki

starannie strzyżono i podlewano. Panował tam spokój i, o dziwo, nie

było zbyt tłocznie. Wieczorem służący z okolicy przyjeżdżali na

Krishnamurti Jiddu - Jedyna rewolucja.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: