Historia Motoryzacji(1).doc

o        Pierwsze koło wynaleźli Sumerowie mieszkający miedzy dwoma rzekami Eufrat i Tygrys (inaczej Mezopotamia), trzy stulecia po wynalezieniu koła garncarskiego.

o        Następnie w roku 1500 Leonardo da Vinci  konstruuje dość popularne w tych czasach pojazdy napędzane sprężynami, ale jednak w roku 1600 Holendrzy wynajdują pierwsze pojazdy zwane ,,żaglowóz”. Ten oto pojazd wynalazł holenderski matematyk Simon Stevin. Wykonał go na zamówienie księcia Maurycego Orańskiego, hrabiego Nassau, wybitnego wodza Niderlandów. Żaglowóz Stevina składał się z długiego czterokołowego podwozia, centralnie osadzonego masztu żaglowego i małego masztu pomocniczego. Kierowanie owym wehikułem odbywało się za pomocą tylnej osi. Mógł pomieścić około 28 osób. Podobno na twardych piaszczystych plażach Holandii w okolicach Scheveningen (obecnie dzielnicy Hagi, znane z eleganckiego kąpieliska) osiągał szybkość 15 mil, czyli około 24 km/h. Pierwsza próba - jak opisał to znany historyk motoryzacji Witold Rychter - zakończyła się wypadkiem z powodu silnego podmuchu bocznego wiatru. Jednakże po poprawieniu konstrukcji, wprowadzeniu dodatkowego balastu, dokonaniu dokładniejszych matematycznych obliczeń, pojazd został poprawiony i doskonale się sprawował. Co więcej, Stevin uruchomił regularne przewozy pasażerskie między Scheveningen a Petten. Uzyskiwał niespotykaną wówczas szybkość około 34 km/h, pokonując drogę o długości około 68 km w dwie godziny. Przekrój żaglowozu

o        Jednak pierwszym udokumentowanym pojazdem napędzanym silnikiem cieplnym był parowy wehikuł francuskiego inżyniera wojskowego, Nicolasa-Josepha Cugnot, zbudowany w roku 1769. Około roku 1678 flandryjski ksiądz, Ferdinand Verbiest, zaprezentował chińskiemu cesarzowi model pojazdu napędzanego parą. Pojazd Cugnot'a przeznaczony do ciągnięcia dział, był napędzany prymitywną, dwucylindrową maszyną parową, która umożliwiała jego ruch z prędkością zaledwie 4 km/h. Dlatego też, pojazd ten nie doczekał się uznania ówczesnych ludzi i szybko odszedł w zapomnienie. Obrazek niżej przedstawia dzieło Nicolasa-Josepha Cugnot. Ciągnik Nicolasa-Josepha Cugnot

o       W 1801 angielski inżynier Richard Trevithick reaktywował ideę użycia maszyny parowej do napędzania pojazdu. Udoskonaliwszy maszynę parową, zastosował ją do napędu, "lokomotywy drogowej" i jako pierwszy w świecie, w 1804 przejechał pomyślnie 150 km, zabierając jednocześnie dwunastu pasażerów. Parowóz ten nie odniósł jednak sukcesu finansowego, i dlatego też często błędnie podaje się Rakietę George'a i Rober Stephensonów jako pierwszy parowóz świata. Został on skonstruowany w roku 1829, właściwie była to udoskonalona wersja parowozów konstruowanych w poprzednich latach (pierwszą linię kolejowa George Stephenson uruchomił już w 1825 roku). W Rakiecie zastosowano wielorurowy kocioł, który znacznie poprawił jej osiągi. Zbudowano ją głównie dla uczestnictwa w konkursie Rainhill Trials, którego zwycięska maszyna miała być używana przez kolei Liverpool - Manchester. Rakieta zwyciężyła, ponieważ jako jedyna przetrwała wszystkie próby, a jej osiągi odpowiadały organizatorom. 15 września 1830 miał miejsce pierwszy śmiertelny wypadek w historii kolei - podczas oficjalnego otwarcia linii Liverpool - Manchester, zginął William Huskisson.

       Rakieta Stephensona

o       Silnik spalinowy działający na podstawie cyklu Otto został po raz pierwszy opatentowany przez Eugenio i Felice Matteucci w 1854, następnie w 1860 roku doszło do opatentowania pierwszego prototypu. Jednocześnie na pomysł silnika wpadli francuski inżynier Alphonse Beau de Rochas w 1862 i niezależnie inżynier niemiecki Nicolaus Otto w 1876 roku. Na cykl składa się adiabatyczne sprężenie, przypływ stałej ilości ciepła, adiabatyczne rozszerzenie i odrzucenie stałej wartości ciepła się w czterech suwach, albo ruchach silnika tłokowego: suw ssania, suw sprężania, suw pracy, suw wydechu.

       Schemat działania silnika             czterosuwowego.

o       W 1878 Benz opracował konstrukcję dwusuwowego silnika spalinowego, a następnie lekkiego silnika czterosuwowego.
Skonstruował mechanizm różnicowy, oraz inne zespoły pojazdu mechanicznego, jak świeca zapłonowa, sprzęgło, gaźnik, chłodnica wodna oraz skrzynia biegów. W 1885 zbudował pierwszy "automobil", trzykołowy pojazd z silnikiem spalinowym i elektrycznym zapłonem, który to automobil zaprezentowano po raz pierwszy w roku 1886 w Mannheim. Na ten pojazd Carl Benz uzyskał patent niemiecki nr 37435, a pojazd nazwany został Benz Patent-Motorwagen Nummer 1
Jednak opinia publiczna wynalazku nie zaakceptowała, spotkały go drwiny i szyderstwo, gawiedź, przyzwyczajona do furmanek 4-kołowych z obrotowym przodkiem, nie zrozumiała zalet pojazdu 3-kołowego. Benz pomimo tego kontynuował prace nad nowymi modelami swego samochodu.1883 założył spółkę„Benz & Cie. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim“ wytwarzającą stacjonarne silniki spalinowe na gaz miejski.
Ta firma po połączeniu w roku 1926 ze spółką Daimler-Motoren-Gesellschaft przekształciła się w spółkę akcyjną Daimler-Benz AG.

      Karl F. Benz

o       W 1888 roku opatentował gumową oponę dla roweru (wynalezioną w roku 1845 przez Roberta Williama Thomsona). W roku 1889 założył w Belfaście spółkę Pneumatic Tyre and Booth Cycle Agency, produkującą opony na skalę przemysłową. Stała się ona od 1900 roku znana jako Dunlop Rubber Co.

      John Boyd Dunlop.

o       W kwietniu 1900 roku przedstawił na wystawie światowej w Paryżu silnik swojej konstrukcji napędzany olejem arachidowym z orzeszków ziemnych. Diesel był przekonany o wielkiej przyszłości silnika swojego pomysłu dla przemysłu i komunikacji, dzięki jego pracy na łatwiej dostępnym i tańszym do uzyskania paliwie, niż silnik benzynowy. Niestety, zmarł zanim wprowadził napędzany olejami roślinnymi silnik do produkcji. Należy zauważyć, że przerwanie prac nad projektem spowodowane śmiercią Diesla było na rękę producentom ropy, która wtedy była jedynym paliwem do silników spalinowych, co z pewnością opóźniło wdrażanie jego rozwiązań. Pierwsze statki motorowe, napędzane silnikiem Diesla, zbudowano w 1903. W 1908 powstał pierwszy silnik o niewielkich rozmiarach, nadający się do stosowania w ciężarówkach i lokomotywach. W 1936, już po śmierci Diesla, wprowadzono do produkcji pierwszy samochód osobowy z silnikiem wysokoprężnym (Mercedes Benz 260D). W dzisiejszych czasach silniki diesla są coraz bardziej ulepszane.
Silnik wysokoprężny w odróżnieniu od silnika o zapłonie iskrowym zasysa i spręża czyste powietrze, a paliwo wtryskiwane jest do cylindra dopiero pod koniec suwu sprężania. Mieszanka palna tworzy się bezpośrednio w cylindrze silnika, a jej zapłon następuje samoczynnie na skutek odpowiednio wysokiej temperatury (500-800°C) sprężonego powietrza

      Rudolf Diesel

o       Następnie w roku1899 powstaje bardzo słynna firma Fiat, zajmująca się produkcją znanym nam samochodów na przykład Fiat 500. Fiat 500

o       Zakłady Stara powstały w 1948 r. i mieściły się w Starachowicach. Były tam produkowane samochody ciężarowe marki "Star". W 1991 r. zakłady zostały przekształcone w spółkę o nazwie Zakłady Starachowickie STAR S.A. W połowie lat 90. kontrolę nad firmą przejęła spółka "Sobiesław Zasada Centrum S.A.". Próbowała ona bez sukcesu stworzyć polski koncern specjalizujący się w produkcji samochodów użytkowych. W późniejszym okresie przedsiębiorstwo zostało podzielone na dwie spółki – STAR Trucks Sp. z o.o. i "Inwest STAR" S.A. Pod koniec 1999 r. głównym udziałowcem spółki "STAR TRUCKS" została niemiecka grupa MAN AG. Po tym przejęciu przez kilka lat dawna fabryka "Star" dalej produkowała ciężarówki. Najpierw własnej konstrukcji, potem modele z dużym udziałem części koncernu MAN, takich jak kabiny kierowcy i silniki. W dniu 1 sierpnia 2003 roku doszło do połączenia firm "MAN STAR Trucks Sp. z o.o." oraz "MAN Bus Polska Sp. z o.o.". W ten sposób powstała firma MAN STAR Trucks & Busses Sp. z o.o. z siedzibą w Sadach k. Poznania. W tym samym roku w Starachowicach uruchomiono produkcję szkieletów nadwozi i komponentów autobusowych dla zakładów w Sadach i w Salzgitter. W 2004 r. zakład w Starachowicach otrzymał certyfikat ISO 9001-2000. Poziom produkcji ciężarówek wciąż spadał, sięgając w końcowym okresie kilkaset sztuk rocznie, dlatego w 2004 roku przeniesiono ją do zakładów MAN w Austrii w Grazu (były Steyr Daimler Puch AG). W Starachowicach pozostała jedynie niewielka produkcja terenowych ciężarówek dla wojska i różnych służb (Np. leśników). W 2006 r. Przykładowo wkrótce po przejęciu Stara przez MANa uruchomiono produkcję wiązek kabli instalacji elektrycznej. Marka "Star" była wykorzystywana przy sprzedaży na rynku polskim ciężarówek produkowanych w Grazu w zakładzie Steyr należącym do MAN AG. W dniu 9 stycznia 2009r. firma "MAN Star Trucks & Buses "wyeliminowała z nazwy markę "Star" i od tego momentu nazywa się "MAN Bus Sp. z o.o." Oznacza to praktycznie koniec historii marki "Star". Ciężarówki "Star" przez kilka lat były eksportowane do państw Bloku wschodniego a także Egiptu, Jemenu, Tajlandii.

        Samochód Star         wyprodukowany w Starachowicach. Jest to dość stary model Star 20. Ten oto samochód      nie nadaje się do użytku ponieważ jest już jak witać odstawiony w niepamięć.

o       W roku 1965 uparcie szukano następcy dla przestarzałej już Warszawy. Istniały dwie idee dotyczące wprowadzenia do produkcji nowoczesnego modelu samochodu. Pierwsza zakładała wprowadzenie do produkcji auta konstrukcji krajowej (Syrena 110 oraz ewentualnie Warszawa 210). Druga opcja zakładała zakup licencji na nowoczesne auto zachodnie. Jak wiadomo wybrano opcję drugą, gdyż gwarantowała ona znacznie szybsze tempo modernizacji fabryki oraz innych zakładów przemysłu motoryzacyjnego. Wraz z tą licencją zakupiono wiele technologii produkcji półfabrykatów i podzespołów, Np. technologię odlewów sferoidalnych. Negocjacje rozpoczęto z firmami Renault oraz Fiat, jednak propozycja francuska okazała się niezbyt atrakcyjna od strony finansowej oraz technicznej. Włoski koncern zaproponował początkowo polskiej stronie model 1300/1500. Umowę na zakup licencji podpisano 22 grudnia 1965 roku. Na rok 1967 przewidziana była premiera nowego auta Fiat 125, który przed wprowadzeniem do produkcji został zaprezentowany polskiej stronie. Model ten zrobił na delegacji naszego kraju duże wrażenie, gdyż był atrakcyjniejszy oraz nowocześniejszy od typoszeregu 1300/1500. Jednak z powodu ograniczeń finansowych naszego przemysłu motoryzacyjnego podjęto decyzję o skierowaniu do produkcji hybrydy modelu 125 oraz 1300 w wyniku, której :Polski Fiat 125p posiadał z modelu 125: Nadwozie (aczkolwiek ze zmianami) oraz układ hamulcowy z modelu 1300/1500: płytę podłogową, wnętrze, zawieszenie, silnik oraz skrzynię biegów. Produkcję tej wersji auta rozpoczęto 28 listopada 1967 roku. Początkowo w ofercie znajdował się silnik 1300 o mocy 60 KM, silnik 1500 dołączył do oferty w roku 1969. W roku 1971 zaprezentowano oraz wprowadzono do produkcji wersję Kombi, na bazie której rok później skonstruowany został użytkowy model pickup. Dwa lata po wprowadzeniu do produkcji Kombi oraz sanitarki przeprowadzono pierwszą modernizację auta w wyniku której: pojazd otrzymał nową plastikową atrapę wlotu chłodnicy, nowe klamki kasetowe oraz dwuobwodowy układ hamulcowy. Dopiero po przeprowadzeniu tej modernizacji do produkcji skierowany został model pickup. Rok 1974 przyniósł wdrożenie do oferty krótkiej serii modeli 1600 Monte Carlo oraz 1800 Akropolis, obydwa te modele posiadały silniki z samochodu Fiat 132. Zaprezentowano również 7 miejscowe limuzyny z nadwoziem otwartym oraz zamkniętym oraz prototyp z nadwoziem Cabrio. W roku 1975 przeprowadzono kolejną modernizację auta: wprowadzono nowe lampy kierunkowskazów przednich, nowe zintegrowane lampy tylnych kierunkowskazów i świateł "Stop", nowa deska rozdzielcza (projektant Valter de Silva), nowa tapicerka, zderzaki pozbawione kłów oraz wiele innych mniejszych technicznych zmian. Wypuszczono limitowaną serię "Dużych Fiatów" z silnikami 2,0 litra. W roku 1976 osiągnięto rekord produkcji: 117 000 egzemplarzy. Kraje, do których był eksportowany PF 125p to: Niemcy, Wielka Brytania, Austria, Francja, Egipt, Wenezuela, Kolumbia, Tajlandia, Indonezja, Irak, Iran, ChRL, Syria i Indie. Dodatkowo w Egipcie i w Tajlandii otworzono montownię PF 125p, a w Irlandii, Danii, Finlandii, Anglii, i we Francji otworzono centra techniczne. W roku 1978 wprowadzono na rynek planowanego następcę PF 125p – Poloneza. "Duży Fiat" według planów miał być wycofany do roku 1982. Jednak 13 grudnia 1981 wprowadzono w Polsce stan wojenny. Produkcja spadła z 70 000 125p rocznie do 40 000, ze względu na strajki i trudności kooperacyjne, a fabryka mocno przy tym ucierpiała. 1 stycznia 1983 roku wygasła umowa licencyjna między Fiatem a FSO w związku z tym musiano zmienić nazwę auta na FSO 125p. Jednocześnie wprowadzono nowy system oznaczania wersji wyposażeniowych: 1.3/1.5C, 1.3/1.5L.
Rok później rozpoczęto montowanie silników oraz skrzyń biegów z Poloneza. Pojawiają się wersje 1.3/1.5MC, 1.5ML, 1.5MS a od roku 1985 1.5ME. W 1986 roku powstała seria 100 egzemplarzy modelu 1.6D z silnikiem diesla firmy Volkswagen oraz wprowadzono do produkcji rzadko spotykaną wersję 1.6ME. W latach 1968-1991 wyeksportowano łącznie 874 966 Fiatów 125p i FSO 1300/1500, główni importerzy: Jugosławia (114 000), Czechosłowacja (82 662), Węgry (67 887), oraz wysyłano je w dużych liczbach do Wielkiej Brytanii, Francji, Iraku, Egiptu, Kuwejtu. Ostatni Duży Fiat zjechał z taśm montażowych 29 czerwca 1991 roku. Łącznie wyprodukowano 1 445 699 Fiatów 125p.

FSO 125p (model po 1983, z kierownicą po prawej stronie w wersji eksportowej)

FSO 125p

...