1 Wymagania klimatycznedlagatunków sadowniczych upr.w Polsce
Czynniki klimatyczne: temp, suma temp aktywnych tzn suma dobowych temp pow 5 stopni, srednia temp okresu wegetacji, przymrozki, zastoiska mrozowe
Minimalna temp ponizej ktorej roslina może zginac jablon -30- -35st C,
wisnia –30
sliwa –25
grusza –25,
morela i czeresnia –25
brzoskwinia –20.
Czynnikiem ograniczajacym uprawe niektórych gat i odm ros sad jest zbyt mala ilosc ciepla latem, wraza się ona suma temp aktywnych tzn suma dobowych temp ponad 5st C
Wymagania cieplne drzew
-winorośl - największe
-brzoskwinia
-morela
-grusza
-śliwa
-czereśnia
-wiśnia
-jabłoń - najmniejsze
Wymagane uslonecznienie dla jabloni 50% - pelnego uslonecznienia do wzrostu drzew, 30-50% - do zawiazania się pakow kwiatowych, oraz zawiazywania sioe owocow i ich wzrostu, 60-80% - do wytworzenia się rumienca na owocach, 10-20%- dla wzrostu pedow jednorocznych. Wartosc krytyczna dla europy to 30%
Opady atmosferyczne ich ilosc, jakos i
rozklad w ciagu roku
* wiatr
~Uszkodzenia drzew złamanych
~Nadmierna transpiracja drzewa
~Utrudnione zapylanie
~sad jest przewietrzony
Metody zapobiegania niekorzystnych warunków klimatycznych:
-nie lokalizować sadu w zgłębieniach
-podkładki odporne na niekorzystne warunki
-formować drzewa, które nie mają wysokich pni
-stosowanie różnych zasłon np. z topoli simonii
-drzewka można bielić (styczeń- luty)- uszkodzenia mrozowe, kolor biały stosuje się dlatego gdyż odbija promienie słoneczne
Trzaskające mrozy- trzaskają drzewa na mrozie, tworzą się pęknięcia na korze , wtedy gdy w dzień jest ok. 3o C, a w nocy –15o C, w spękaniach kory później mogą różne patogeny się zadomowić
Stosowanie zewnętrzne wapna, w żadnym razie lakieru
10 % kwiatów jeśli wykształcą się z całości, tzn. że będzie bardzo dobry plon
(jabłonie, grusze)
50%- w przypadku wiśni i czereśni
-zadymianie przeciw przymrozkom
-rozwiewane przez wiatraki (do 5o C)
-rozwiewane przez zraszacze (gdy temperatura spadnie poniżej jakiejś temperatury włącza się zraszanie i cały czas działa)
Woda zamarzając oddaje ciepło kwiatu, przez co ten kwiat nie zamarza
(do –5o C- 6o C)
* Grad
Powstają takie obicia, wgięcia. Przeciw gradowi można stosować specjalne siatki, jak i przeciw szpakom w sadzie wiśni. Stosuje się specjalne parasole, które się rozwija nad czereśniami, aby nie pękały, podczas przechodzenia czereśni z koloru żółtego w czerwony
3 najważniejsze cele właściwego przygotowania gleb dla drzew owocowych
Klasyfikacje gleby i terenu pod sad:
-jeśli nie przewidujemy nawadniania to wykluczamy czesc gleb klasy IV i klasy V
-wykluczamy gleby pisaki luzne, gliniaste i calkowite
-sprawdzamy czy teren nie lezy w zastoisku mrozowym
-sprawdzamy czy nie lezy w pasie gradowym
-poziom wody gruntowej
-pobieramy probki gleby w celu wykonania analizy chemicznej, i granulometrycznej
Poziom wody gruntowej dla roślin sadowniczych:
Orzech włoski, Czereśnie, wiśnie, grusze - 180- 200cm
Jabłonie rosnące (podkładki silne i półkarłowe ) 150 cm
Jabłonie (podkładki karłowe)100 cm
Malina 50 cm (max)
Śliwy 100 cm
Gleby:
pH6,7-7,1 brzoskwinia, czereśnia, morela, orzech włoski, wiśnia
~~Grusze: czarnoziemy, bielice
Nie toleruje w glebie obecności Ca 2+ (np. rędzin)
~~Jabłonie: wszystkie, ale.. gleby muszą być żyzne, przepuszczalne, przewiewne (nie za ciężkie, gleby nie zbite)
~~śliwy: (rędziny, brunatne, czarne ziemie) wysokość poziomu wody gruntowej do 1m
~~wiśnie i czereśnie: lessy, rędziny, bielice (tolerują obecność Ca2+)
~~Brzoskwinie i morele: bielice, lessy, rędziny, gleby piaskowe
Sprawdzany czy teren nie stoi na zstoisku mrozowym
Sprawdzany czy nie leży w pasie gradowym
Pobieranie próbek gleby (sposób, oznaczanie pH, skład pokarmowy, zasolenie)
Topografia (nachylenie)
Cel własciwego przygotowania gleby pod sad:
-likwidacja trwalego zachwaszczenia
-zmiana kwasowosci
-wzbogacenie w skaldniki mienralne
-poprawa właściwości fizycznych
przygotowanie gleby przed sadzeniem:
przedplon dla dzrewek owocowcyh to miesznaki traw z maotylkowatymi, okopowe rzepak faceliapeluszka lubin. Poz iemniakach i lucernie nie sadzic truskawek
obornik niezaleznie od przedpolonu nalez dac w dawce 35-40 ton a na hektar
5. Wykorzystanie światła przez drzewa owocowe- porównanie z roślinami warzywniczymi lub rol.
zalezy od:
- intercepcja- przechwytywanie światła przez drzewostan
wzrasta wraz z : wiekiem drzewa, gęstością sadzenia, systemem sadzenia(rzedowy,pasowy), kształtu korony, wysokoscia drzew.
-dystrybucja- rozprzestrzenianie światła wewnątrz koron
Wykorzystanie promieniowania fotosyntetycznie czynnego przez rośl (% PhAR)
- ziemniaki 1,65%
- żyto 2,34%
- pszenica 3,26%
6. Znaczenie intercepcji i dystrybucji światła słonecznego w sadzie, możliwości zwiększenia obu parametrów
- intercepcja - wzrasta wraz z : wiekiem drzewa, gęstością sadzenia, systemem sadzenia(rzedowy,pasowy), kształtu korony( przy koronie dużej intercepcja duża), wysokoscia drzew( LAI= SL/SG)
- dystrybucja wpływa na wielkośc plonu i jego jakosc.
Optymalne wratości nasłonecznienia dla jabłoni % FS:
- powstawanie rumieńca na ow 60-80%
- tworzenie pąków kwiatowych,, zawiazywanie ow i ich wzrost 30-50%
- wzrost pędów 10-20%
7. Znaczenia wymiarów drzewa w sadzie oraz związek kształtu i wielkości korony z jakością owocow (sposób obliczania parametrów drzew i uliczki roboczej)
Wpływ rozstawy:
-decyduje o ilości drzew
max wysokość drzewa= 70% (0,7) odległości między rzędami
W max= 0,7 x M
max grubość drzewa= ½ wys
G max = 0,5 x W
Uliczka robocza= odległość między rzędami- grubość drzewa
U= M- G
Forma korony, gęstośc drzew i system sadzenia maja wpływ na wielkośc i jakosc plonu.
System sadzenia:
PASOWY
Zalety systemu pasowego:
-zwiększa się plony i intercepcję (przechwytywanie) światła
Wady systemu pasowego
-bardzo trudna pielęgnacja
-problemy z odchwaszczaniem
-utrudniony zbiór owoców
-wydajność zbioru mniejsza
-gorsza jakość owoców, bo światło źle dociera
RZEDOWY
W systemie rzędowym są owoce z rumieńcem. Rzędowe (najstarsze) Im więcej drzew tym więcej plonu, ale jakość mniejsza.
Zalety systemu rzędowego:
-łatwa pielęgnacja
-zbiór owoców dobry
Wady systemu rzędowego
-mniejsza intercepcja światła (mniejsze wykorzystanie światła)
8. Porównanie podkładek karłowych z półkarłowymi lub silnie rosnącymi:
Jabłoni (M.9. vs. M26)
podkladka M26
-odporna na nieskie temperatury
-tolerancyjna na guzowatosc, srednio wrazliwa na zgnilizne pierscieniowa i bawelnice korowke, ale wrazliwa na zaraze ogniowa
-w owocowanie wchodzi w 3 roku po posadzeniu
-pozno rozpoczyna i konczy wegetacje
-preferuje lekkie i mniej żyzne gleby
-nie wymaga podpor
podkładka M9
- mało wytrzymała na mróz
- mało odporna na bawełnice
- wrażliwa na zaraze ogniowa
- drzewo b. szybko wchodzi w okres owocowania(2-3 rok)
- wymaga gleb żyznych
- korzenie kruche, system korz. płytki
- zalecane nawadnianie
- powszechnie używana
- wymagane podpory
Podkładki dla grusz:
1. Generatywne: grusza kaukaska
- bardzo silny wzrost
- dobre zrastanie się z odmianami grusz
- odporna na choroby
- wytrzymała na mróz
- późno rozpoczyna owocowanie
2. Wegetatywne: pigwa A (MA)- Cydonia oblonga
- podkładka półkarłowa
Podkładki dla śliw:
1. generatywne: ałycza
- dobre zrastanie się z odmianami śliw
- tolerancja w stosunku do gleby
- dość wytrzymała na mróz
2. generatywne: siewka Węgierki Wangenheima
- rośnie słabiej niż ałycza
- wyrównany wzrost siewek (podkładek)
- wytrzymała na mróz i choroby
- stymuluje owocowanie zwłaszcza węgierek
3. wegetatywne: Pixy i GF 655/2
(w Polsce nie stosowane jeszcze w produkcji)
Podkładki dla wiśni:
1. siewki czereśni ptasiej
- silny wzrost
- na ciężkie gleby
2. siewki antypki
- słaby wzrost
- na lekkie gleby
Podkładki dla czereśni
Gisela 5:
-pochodzi z Niemiec
-wzrost 40-50%F12/1
-duza wytzrymalosn na mroz
-zgodna z wieloma odmianami
-trudno się ta podkladka rozmnaza tylko przez kultury tkankowe
owocow bardzo duzo ale mogą być drobne
Podkladka wegetatywan F12/1
-poch. Siewka czeresni ptasiej
-mało podatna na choroby
-srednia wytrzymaloscna mroz
-silny wzrost, dobre zrastanie z odmainami
-wymaga gleb zyznych
Podkładki dla brzoskwini:
Siewka Rakoniewicka
-mała wrazliwosc na choroby
-dobra wytrzymalosc na mroz
dobrze przystosowana do warunkow klimatycznych i glebowcy polski
-drzewa rosna silnie
Pumiselect * karłowa
-poch z niemiec
-odpornosc na mroz nie sprawdzona
-zmniejsza sile wzrostu o około 50 % w stosunku do siewek przydatna do sadow intensywnych, dobrze zrasta się z wieloma odmainami, nie wydaje odrostow korzeniowych, tworzy sileny system korzeniow, odporna na szrake, wymaga dobrych gleb, odporna na susze, przydatna także do moreli
Podkładki dla moreli:
siewka krzyzowki Somo i Morden 604
-bardzo duza odpornosc na niskie tem
-wytrzymala na susze, rosnie sielnie
-tolerancyjna na nicienie
-nie daje odrostow kozreniowych
9. Nawożenie dolistne vs. doglebowe
Dokarmianie dolistne.,est ono szybsze, działa od razu, błyskawicznie. Doglebowe jest bardzo drogie.
Doglebowe:
-nawozy mineralne, terminy stosowania i sposób umiesczania
-nawoz azotowy mocznik i jego wielofunkcyjnosc
-dawki nawozow mineralnych stosowane w sadzie
nawozy fosforowe i potasowe mogą być stosowane niezaleznie od terminu
przed załozeniem sadu:
-P 100-300 kg/ha
-K 150-300
-Mg 60-200
Młode sady:
-pierwszy rok 10-20 g N na metr2 (30-40 kg N/ha)
-drugi rok 50-75 kg N/ha i 50-80 kg K/ha
-trzeci rok 50-80 kg N/ha, 80-120 kg K/ha i 60-120 kg Mg/ha
Stosunek K/Mg : bardzo wysoki tzn pow 6, wysoki 3,5-6 i poprawny ponizej 3,5
Sady owocujące:
- od 4 roku; N 50-80 kg/ha
- 60-100 kg/ha K20
Dolistne:
Kiedy stosuje się nawożenie pozakorzeniowe:
1. Przy ograniczonej działalności systemu korzeniowego
2. Kiedy składnik pokarmowy jest w glebie, ale roślina ma trudności w pobraniu go, gdy składnik pokarmowy jest trudno dostępny (przy pH> 7, Fe,Mn,B,Zn,Cu przechodzą w formy nie przyswajalne dla roślin sadowniczych, przy niskim pH Mg jest unieruchomiony w glebie)
3. Przy wystąpieniu trudności w transporcie w roślinie uprzednio pobranego z gleby składnika (rola liści i pędów w transporcie wapnia)
4. Aby zmniejszyć koszty nawożenia szczególnie przy stosowaniu kosztownych nawozów.
10. Kryteria stosowania nawożenia dolistnego (przyklady preparatow i obliczania il cieczy roboczej)
Zwiazki chemiczne do nawozenia pozakorzeniowego:
Azot- po kwitnieniu mocznik 5 kg na ha, tj 0-5% 3-4 zabiegi, a po zbiorach mocznik w ilosci ...
Sax1701