Data powstania
1756
1794
21 marzec 1804
Wejście w życie
-
1 czerwiec 1794
Kodeks
(Allgemeines Landrecht fur die preussichen Staaten - Powszechne prawo krajowe dla państw pruskich)
Kodeks Napoleona
Code Civili des Francais
Projekty
- pierwszy kraj europejski, który jeszcze w połowie XVIIIw. zapoczątkował kodyfikację prawa cywilnego - reformy elektora Maksymiliana Józefa II- inspirator i wykonawca – wicekanclerz W.X.A. Kreittmayr
I etap kodyfikacji – 1713-1740 – Fryderyk Wilhelm III etap kodyfikacji – 1740-1780 – Fryderyk II- 1764r. – formułuje materialne i formalne wymogi kodyfikacji à prace powierzono Samuelowi Cocceji à Cozpus Iuris Fridericiani – jego pierwsza cześć (1749) zawierała prawo osobowe, druga (1751) prawo rzeczowe – zbiór jednak nie uzyskał mocy prawnejIII etap kodyfikacji – 1780- kanclerz F. Carmer- prace nad kodeksem powierzono dwóm prawnikom: G. Svarezowi, Ernestowi F. KleinowiI projekt – 1784-88Fryderyk Wilhelm II nakazuje Svarezowi przerobieni kodeksu (1789-91)II projekt – miał wejść w życie w 1792r.
X.1790r. – Konstytuanta zaleca przygotowanie stosownego projektu. Zapowiedź tę potwierdza konstytucja z 1791r. Zamysły te urzeczywistnił dopiero Konwent, powołując w czerwcu 1793r., powołując trzyosobową komisję pod przewodnictwem J.J. Cambaceresa: - I projekt (700 artykułów) - II projekt (297 artykułów)- III projekt (1790r.)- IV projekt (1799r.)1800r. Napoleon powołał czteroosobową komisję (Tronchet, Portalis, Preamenau i Maleville)- V projekt – ugrzązł w TrybunacieLata 1803-04 – 36 odrębnych ustaw, które ogłoszono łącznie jako Kodeks Napoleona.
Systematyka
Systematykę kodeksu oparto na prawnonaturalnych koncepcjach S. Pufendorfa, rozwiniętych przez Thomasiusa i Ch. WolfaCałość podzielono na 2 części: prawa indywidualne oraz prawa społeczne
Kodeks składał się z 2281 artykułów. Oparty był na systematyce justyniańskiej. Całość podzielona na 3 księgi: o osobach (I), o majątkach i różnych rodzajach własności (II) oraz o różnych sposobach nabycia własności (III).
Przedmiot
Cztery części:I – określenie prawa, jego źródeł, pojęcie stanów, przepisy z dziedziny prawa osobowego, rodzinnego i małżeńskiegoII – prawo rzeczoweIII – prawo spadkoweIV – zobowiązania i prawo lenne
- kodyfikacja całego pruskiego prawa materialnego- 19 187 paragrafów- prawo prywatne (ok. 15 tys. paragrafów)- prawo administracyjne- prawo państwowe- prawo karne- prawo budowlane itp.
Księga pierwsza (prawo osobowe, małżeńskie osobowe, adopcja, opieka i kuratela). Księga druga (własność, użytkowanie, służebność). Księga trzecia (prawo spadkowe, małżeńskie majątkowe i zobowiązaniowe).
Zasady
Całość napisana była prostym i jasnym językiem; odejście od kazuistyki.
- metoda kazuistyczna - język nieprawny, zawiły; liczne dygresje, pouczenia i przykłady życiowe
Opierał się na zasadach liberalizmu i indywidualizmu.
Uzupełnienia
Obowiązywanie
Inne
Charakter posiłkowy w stosunku do dotychczas obowiązujących w Bawarii źródeł prawa
Formalnie był prawem subsydiarnym w stosunku do praw prowincjonalnych, których kodyfikacje zapowiedziano. Z kolei prawem posiłkowym dla Landrechtu było prawo rzymskie.
Zmiana nazw:- 1807r. – Code Napoleon- 1816r. – code civil- II Cesarstwo – Kodeks Napoleona- III Republika – kodeks cywilny
1811
1832
1.1.1812
1.1.1835
ABGBAllgemeines Burgerliches Gesetzbuch
Swod ZakonówZbiór praw cesarstwa rosyjskiego
Pracę nad kodyfikacją austriacką zapoczątkowała Maria Teresa, powołując w 1753r. komisję prawną złożoną z przedstawicieli poszczególnych krajów koronnych – przewodził J. Azzoni. W 1755r, powstała komisja rewizyjna, która przerabiały rezultaty poprzedniej. Z czasem obie połączono. – 1766r. – Codex Theresianus (8 tys. paragrafów)- 1772r. – powołano drugą komisję – J. Horten ogłosił w 1787r. pierwszą część kodeksu, zawierającą prawo osobowe i małżeńskie – Kodeks józefiński- kolejną komisję powołał Leopold II, przewodził jej Karol Martini – projekt zostaje w 1797r. wprowadzony patentem Franciszka I w Galicji Zachodniej jako Kodeks cywilny zachodniogalicyjski. Miał na tym obszarze obowiązywać na próbę. Następnie przewodniczącym komisji został Franciszek Zeiller, który w latach 1801-1810 opracował ostateczną wersję kodeksu. W 1811r. uzyskał akceptację Franciszka I pod potoczną nazwą ABGB
Prace kodyfikacyjne podjął w Rosji Piotr I; w 1700r. powołał komisję kodyfikacyjną, a w kolejnych latach następne. Ich praca nie przyniosła jednak rezultatów.Do kwestii tych powróciła Katarzyna II, która w 1766r. powołała już ósmą komisję kodyfikacyjną. Jednak i to nie przyniosło skutków. Pracę nad kodyfikacją wznowił z 1797r. Paweł I, również bez sukcesów.Aleksander I – powołuje w 1804r. komisję kodyfikacyjna pod przewodnictwem Michała Sperańskiego; opracował on projekt oparty na kodeksie napoleońskim, jednak wskutek wojny rosyjsko-francuskiej został wygnany na Syberię. Wróciwszy z wygnania zajął się ponownie kodyfikacją, jednak do dawnych projektów nie powrócił, wyraźnie skłaniając się jedynie do unifikacji prawa.Mikołaj I – popiera zamierzenia Sperańskiego – powołuje nową komisję kodyfikacyjna. Jej pierwotnym zadaniem było zebranie całego materiału od wydania Sobornego ułożenija (1649) do śmierci Aleksandra I (1825), z uwzględnieniem orzecznictwa Senatu. Został on następnie ułożony chronologicznie w Pełny zbiór cesarstwa rosyjskiego, obejmujący 46 tomów. Wydano go w 1830r.Zbiór stał się podstawą do opracowania nowego kodeksu, ułożonego już systematycznie. Wydano go w 1832r. pod nazwą (Swod Zakonow).
ABGB składał się z 1502 paragrafów, podzielony na wstęp i trzy części: o prawie osobowym (I), o prawie rzeczowym (II) oraz o przepisach wspólnych dla prawa osobowego i rzeczowego (III). Struktura ta nawiązywała do systematyzacji justyniańskiej, z pewnymi zmianami.
Ułożono je według zmodyfikowanej systematyki justyniańskiej.
Kodeks składał się z 8 części, ujętych w 15 tomach. Całość, idąc drogą wyznaczoną przez Landrecht pruski, normowała prawie wszystkie dziedziny prawa. Prawo prywatne, stanowiące najbardziej rozbudowaną część Zbioru, zawarte było głównie w części 5, tomie X.
Normy zostały ujęty w sposób ogólny i abstrakcyjny.
Opierał się na dominującej pozycji szlachty i utrzymujących się podziałach stanowych. Dominowała w nim kazuistyka, niejednolita terminologia, rozwlekły i niekiedy mało zrozumiany język. Całość uzupełniały wewnętrzne sprzeczności.
- tzw. nowela częściowa z 1914r. – zmiany w prawie osobowym, rzeczowym i spadkowym- tzw. nowela częściowa z 1915r. – normowała kwestie związane z odnowieniem i prostowaniem granic- tzw. nowela częściowa z 1916r. – regulowała prawo zobowiązanioweNowelizacja dotknęła treści ok. 250 paragrafów.
slomkens