Augustyn - Wolna wola.pdf - Ojcowie Kościoła - WTLibrary

ŚWIĘTY

AUGUSTYN

DIALOGI

FILOZOFICZNE

O NAUCZYClHLtJ

U WOL^EJ WOLI

o WOLNEJ WOLJ

I) Ul^ O «dnci woli iD. Ub.™ ^r^itrio, ie.t d.leł.m, Któro po^

I y iAi^ ^

<A.»

r7 -,-nV sn AuFJSlyn zimą r. 367/3Ba

niei ^ dlalaga O wielkoici duszy.

Dialog miaJ spełnić ż-ulanla polemiczne. „Podjąłem dy

sputę — piszG Augustyn w Rctraelcticnes <1, 9, 1) — ^ niy&l^

0 łych. któr^- iwterłlza, ^ zło nie ma żradla w wolnym ^v^-bo^ze

woli, i dmvo-|zq. że w Ukim rjjzi^j Bogu nalepy prj^ypisac tu winę,

jako twórcy wizelklch byló^u (flntura>-um), Choą ooi w teQ sposób

— w DiySl swjCh beibo^nych błędów (bo to B^ manlchejc?.ycy) —

wprowadzić jakąfi niezmienną i wapóhwitczną z Bogiem natucĘ

zła." JESŁ to zatem dzieło stanowiące w stosunku do dialogu Pr£?-

clło akademikom jcszeati jeden krok naprzód w zwalczaniu poglą

dów mozcrficaiych, którym Augustyn uległ w latach poprzednii^h,

1 jah ra?łfte/! rijaJpfi byl MlaJpim sJoivem Augustyna w sprawie

akademickiego tłeptycyzmu, lak Łen daje fitanowciij odpowiedź na

błędne poglądy manichejciiyków. Je^ll Augustyn jeszcze potom do

Łwaltzania łych poglądów nieraz powraca, to dlatego, żc herezja

manichejaka była w jego ctaaach żywotna. Ze fitarożylnyml scep-

łykami nic trztba Już było więcej •uralczyć.

Obok tej poJcmicznol tendencji u podslnw gonezy dialogu

kżą rozważania podjęte nSezaicinle od określonych herezji czy

b^dów. Już w CsBBiciacum Augualyn pm-usiył w dlaluftu O po-

rznahu ptoblcm zła i Jeno stoEtunku do potZHdku panującego we

wazecMwiecle. Stwierdził lam. że.zlo nie przeczy Opalrznnści Qo-

"łjp łera iest wplecione w ramy porządku, nad którym la Opotrz-

^St miwa, i Etanowi jed<^n z jego clcintnlów. Nie rozpmwadsił

mćwlt szczegółowo o porządku poznania, zostawiając sobie

oalBzycJi loawaiań teiy ledwie mimochodem rzucone w lam-

Wolał

Hflcsoijni Mfc^dnJtnle dialogu O iP ^fnęj y^oH to 7,afiacinitnie

i^achddz^n{a | i3KMln)^^'^l<i n^ilury zla: tzy złe? i^^t dzjfcfem Bogan

zjjmujc ojiłj

poc^.^dl^^ onŁolog»«nym^ imij^mi słowy: czy isljilejfl

£la moralnego, pit IM E'^^^ '='^^0 nie wyktip^ysł^ł w swej lyzDrawLc

fliyl-g, z iego poj<jtif^ni byŁu- Ai.iguat^-n pogiedł ^j^aMiią droeu-

któi-ej kJeraił^k wyjjii^tzyła religia obJEiWicrT^an ^^owadzahśniy

ciyj>pul<j w fen spusób — pisz& w PłeŁrucfariog^i^^ (1^ St 1> — icby

w niaari; rnoźl(tvo*ci \vy^^^J ŁOZUmo^vy^ pi io^ł^owadzony st^i^annie

l tJv/a^nl <?T poswohi n^P^ tafcie zrozumieć to, W cośmy juś wier^ylE

chyląc cjolch przed Bożym autoti-LetEm Te 5 inctod ?iH naczt^lnp

w augustyńsklej filos^jfii. podkreślomi wiole Taiy w smjiyni dia

logu O looJn^j ^oii, rozwiązania ngwłjt Ł^l^ charaklpryetyczne

dla Augustyna^ choć m^j^tiG niejaki związek i z Ploty nem. Augu-

btyn bovrieii!, odrzucając Ptotynową interpreE^cjĘ zła moraiłiego.

za&tapi] ją wta^n^r oi/^i^tiiln ^p ale nawir ^KujaCi^ da Plotynowego

za^dnienia zla fi^ycjfiefiOp dt? tego mitinowLclCh czy zło rfiicficl sie

w ramach poiTndJtLt. ^^'iSi^'^*?^-^ odpH:łw1edi:icil ri3 tn pytiDie Iwior-

dzŁjCD JUZ w dlaloł^u O por^fld^cu, Tei^&z^ prseniosłRTiy nef^plali^ńskii

Jstmcflpcją zia Iizyczr^cfi« ^v dzłedsm^? moraliioici, uzasaanił cb-

5ZŁmJ£ jego zgodność £ porządkiem wazccht -^iF^ł ^^y i •^^^yia^tl]t^ jak

2I0 morafrLŁ Ittt m^^iii-^t vjobtt OpatrziŁoSci Eozej, ,,Ro7.^'żywszy

pilnie H^^g^dnl^nu^ — plsae w RĘił^acJftftoaie,-^ (U Sr I) — ustalUiśmy.

ze sio po^ysulo wł^iśrhjf?

wtrlneiio wyboru wolin DiaŁe^o lei tt^y

Djaioecfwi O tuolTtej tuoh pr?y caJym bogadwlt^ 1 i^ĘJiorod-

lilni^i, łlłt ma w njm ^^'i jednej dygresji^ kt^ra by oddalała się

od linii priHiiwydtiieJ roigmowania. Niemniej t^t, ie pierwszą

7i ^K^lĘgĘ dzloU Pd dwńcJi ptłz^lalycn oki^s ośiniu lal* poiostawlł

w bomposycji ^^^iP^n d/anJy, które ^ki&niiy Thf>ntłard^ <3o pray^

pi4Sii :aeDl^, żt pltrwsita hslo^a mogli by* wydana ocid^JtitłlĘ

dłleło iiłfc Tem&l EIĘ (I>e ArHito)-! Wi^ tr^kiując Itj hipottzy jako

(sŁowIgsuiyc^jh pfzyp^Łnriły SJĘ układowi Ireici dialogu-

KsłC^a plcrwsM Łajmult aic szciegńlowo problemem zJa mo

ralnego ™ rta CŁysii Ono polega ] jak(e josl J^ĘO arodlo- Jako pOcJ-

danle rcjiijitiu iiłiinictncsc:Łom, łest ono urze&^p^twcin wohec pra

wa witsfzriugo t go^l w Ix^k;S^}^vy T^JIJU jsrawu poi /ądtib. Orzech

człowieka burzi^cy poiZx"sdtilt nie jtsL i nie mo?a byt ^powodcłwany

pr ^j2i ^o|[ah poni <>AV3iź 0óg jpsl sprawcą porss^dlcup ani [Pi ^e ?H tiiiEte

od czloVr']ckft JifimiĘtnoScij ani przoi mnych lu^izi, równych mu

w porządku natuiy, — spsuwcą JCE& mo^o byi tylko tr^łna wól&.

ludzka, przy pti^noty htiiej człowiek Vr 'ybiera to, co Soirszc^ i spi^

wadi^-a nu sŁuhie l^artj za ten grŁesŁny wybOr, Rozroinionie

Mrali 1 dabi^j v^'oIi to juz lylko rt>^biidov^acLlc i spłecy^QWałile

inySU, Se żrodlfim zła jest woltia "WOla c?:Uswlek^.

Do ^AFpd istnionie Uoga w ksjędcc drugiej, opai^Ły "W za^-

diit o tiw, ali^ksandryjskl schtsmpt metafizyki (tłd^aa wzwyż^',

tj. od bytów nizsiycri feu ^^Łszym, U Flotyns. włal^iw^a tfj"<7fia ira-

równo poznania jak 1 doŁikonalenia si^ morbhineBD], naiDelnieJszy

j Auguslynaj wi^J.e ĘIĘ ^ problomati^krj caJoSti o tyło, ze stanow

cze tlv;lE:'dzi>rtie iłszumcłwe i^tnieci^ niezmlenriDJ Prawdy i TATIOCZ-

nej Mądto^i, w Ictórcj ijciĘstaiczy wszysŁ3^&s co jest dobte, po-

TiW ^a prs^e.i^ć do roswai^n ksi^ trzecic^j* bf^ąc^j pocli %łFaią

Op3tr7nosci Bo£e3,

11) problem lA^oln&j ^oli i Bo?sei wszetbwleazyn czy racaeł

j}Tzedwiedzy" ipTaeatiieTłtlłłH Augustyn ^yka^uje Jasna i nic ^bi^ie^

Se Boia ^pisiedwiedza'' nie wyklucza ani nawet nic ofirapicz*

wolnolc] woli: rna ona za piy-cdmloŁ akty wolne i choC Bóg

s^a 2 G^iy pcKSt^powanlł; c^Towaekap ta Jego wiedza nl^ zmusza

fit^^incgo posŁępłjw^nJa, bcj co innego jest znać,

VŁ) jłioblwo arisechu l OpiiU"3nofici Boie}. Uroi^ą głębokiej

] by ^lrej nn&lizy psychalogicinej fnkesw^c^AlIwi gj-iemnicy, Kl<5rzy

t ^L rdzd, ŹQ woleliby nie l^tniofi nli tlerpled otrai ^tnEj kaiCh okta-^

mują ja^ycH sJ^bJtp bc> d^j^qc ri^ftomn do nfebylu^ naprawdę SŁU-

Kaj4 spc^koju, etyli »Uinu lepszego t ^iż tat, ^ Jakim ale i^najduj^)

dochodzi AupisŁya da stutrlerdztnicha 4^ kaide pr^gnlc^nief Jako

co innego

skifirowfhnię d& bytu^ moie znaltiźi zaspokojenie tylko W zbll^niU

konlŁicZłioicią, n^a wifliciwe Tnlojsiitr w pori^dku^ nii<ł Ittfiryrti czu

wa 0£łaU-inoS*T i Ule }GSI F nim spricc^^hp IJO er^ct:hp klóry Jest

okazuje iic be>:uiylctcny, Kaćdy byt jest dohrjT H iE>Sli ga-

Dimy b3ad lub sepsutiJĘ, lo jui w loj nafiariic mteńci BIĘ p&chwala

dis Stl^-li ^^:5^

l3) mtwtąsanie Łrudn&ści wyauwiuiyoh pr^ez manlchelt^y-

fcAvr, prrede \vs?yEtkirti jeali Edzlt^ u ^'-ło IndywidufilTie pojtrdjii-

C7.ych óusz ludzkich^ Auguslyn djjc na nie odpowiedŁ wychodząc

od cEi^retli nłr^jJiwych hipolłi^ powstunia duez ludzkich: 1) SIWĘJ-

raonje. ?1 prMgzysKnciri i ,,upaciEk'' w ciaJti po B^^e^^Łllip zstą

pienie w ciało bc? uprEedniego ^i^ethu — i wT ^i ^nc] woli lub

E Boga, 4) t ^Wr traducjanizm spiryLuaHEŁyczny^ z klórjcft

żadnej nie T^^ybier^e, ale podkreśla lylko> ze nieznlt^nie od tegO*

kiJ ^rą i Łych ^IpdlK przyjmie^ iakl i^lnienJa Bożej Opatranoici

jesl pewTiy. Wywody Au&ifclyna koócKy psychOlF"eic:iria interpre-

lacja p^zec^u piervvs35xh Jijdzt 1 przechu fiznEwnEi^ mająca za zada

nie YTkazaćt w jatl sposób Łcn Ęr^^cb moisllwy był dla wolnej

woli siwipa^l

5ac7fiind ld«e dzk?a> mimo ranmidloScl omaTAianych w nim

i^^tem^p ieffl JHinfłlila 1 z^h^arta. I^™x:i^vpl^swJiljtlc dane Obja

wienia błędnym IntCTpreUciOm 1 poiQy«tam mfiniohejaklm Aiifiu-

•t/iŁ dowóii sznohił przfit Uczńc onv4wl«lta 1 dy^rrcaje, 4o irńd-

tein ^r^hu 1 ^ wolna wolu ludzkn. N^le^^ Eylko u^spra-

wl^iwić, czy wytłumj^ł-^y*, ^ JlO la wolna «o]^. b^jdąo

^^"arcą (rzechtip łama Jrrt dobrami. Augujityn aLwicrdza. Ka^d^

byt Jffft doŁoy: ^Wizy^tklemu nal^y sic us^rittnlc ZB ^nmo lo, t«

ifłt, pontewaft WKystko J<=it dobre prwl to *Bmo- ie Jeal*' {3^

Uyflt ta, podkr^loruj 1 uzaiiAdfłton;j W widu mM^^^^ch i^lalogii, jest

tundam«ntefn dUflujdyABkl^j ttt^adytłvl, ktńrpj J ^Jitt :?.o tUenu; dfi wy-

Kii 1* flWolch THivmAr^, n;ijnb^vrnla] w De nnliira boTłi_ "l^m-

cia*cm P'>)awhu sli; <ma w nuJAcJAloJi^rym /wlii^ku u problemem

v;ebiei woli I irfuiy Jłgo rmwlijZflfilu. ppartcch i kara ftti stTiwh

zło) —r Btvkrdz^ AuHuHlyn — nlis Aii byienih lucaE tylkn Diiy-

padkoT^yiflk alanam!- PlfimB^y Jtul wynikiem Wolnego wyboru

l^oll), dfuEl kary" iH^ 26)^ Ak t^.y łiVolnti wfłlft nln Jfłst wlulnle

^^ m!«ą sią, flłcoro ntoj płynie arz ^rtb? Hio — odpowiada Auauatyn

pTzpi Bfi0i, j^ll ia wolna wola jesl czymś dob-

Augustyn - Wolna wola.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: