Grzegorz Ryś - Kościół i państwo w średniowiecznym procesie inkwizycyjnym.pdf - Historia - bibliofil1

Teologia Polityczna 1/2003–2004

SprawiedliwoÊç, mi∏osierdzie, zdrada

Ks. Grzegorz RyÊ

Kościół i „państwo”

w średniowiecznym procesie

inkwizycyjnym

W podr´cznikowym schemacie wszystko wydaje

si´ jasne: proces inkwizycyjny w Êredniowieczu

opiera∏ si´ na wspó∏dzia∏aniu w∏adzy koÊcielnej

z w∏adzà Êwieckà, przy czym kompetencje

jednej i drugiej pozostawa∏y klarownie poroz-

dzielane: „trybuna∏ inkwizycyjny nie kara∏

w ˝adnym wypadku karà Êmierci, ale wydawa∏

delikwenta w r´ce w∏adzy Êwieckiej z proÊbà

o oszcz´dzenie mu ˝ycia (…). Kary na deli-

kwentów po wydaniu ich w r´ce w∏adzy Êwiec-

kiej by∏y ró˝ne. Obok palenia na stosie i do˝y-

wotniego wi´zienia stosowano konfiskat´

majàtku, nak∏adanie publicznej pokuty, posty,

ja∏mu˝ny i pielgrzymki” 1 . Taki obraz odpowiada

niewàtpliwie prawnym regulacjom wieków

Êrednich, które z jednej strony zabrania∏y

duchownym jakiegokolwiek wspó∏dzia∏ania

w przelewie krwi 2 , z drugiej zaÊ podkreÊla∏y

odpowiedzialnoÊç doczesnych w∏adców za

wieczne zbawienie ich poddanych. Czy jednak

rzeczywistoÊç Êredniowieczna by∏a jednakowo

uporzàdkowana i posegregowana, jak jej prawne

zapisy? Czy nie stanowi∏a raczej jednego orga-

nizmu ( christianitas ), do którego wspó∏czesne

rozumienie paƒstwa i KoÊcio∏a (w∏adzy du-

chownej i w∏adzy Êwieckiej), jako dwóch auto-

nomicznych i niezale˝nych od siebie instytucji,

zupe∏nie nie przystaje? Stanowiàca fundament

B. Kumor, Historia Kościoła. T. 3: Złoty okres średniowiecza chrześcijańskiego, Lublin 2001 (wyd. 2), s. 215–216.

„Żaden duchowny nie może wydawać ani ogłaszać wyroku śmierci, wykonywać kary śmierci ani przy niej asystować (…) Żaden

duchowny nie napisze ani nie podyktuje pisma wyznaczającego karę śmierci (…) Żaden duchowny nie może stawać na czele

najemnych żołnierzy, kuszników, ani w ogóle tego typu ludzi krwi. Ponadto, sztuką chirurgii, która pozwala na wypalanie

i amputacje, nie może się zajmować subdiakon, diakon ani kapłan (…) Oczywiście, pozostają w mocy wcześniej wydane

zakazy dotyczące walk indywidualnych oraz pojedynków” – konst. 18. soboru laterańskiego IV (1215). Dokumenty soborów

powszechnych. Tekst grecki, łaciński i polski.T. 2: Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon

II, Vienne, opr. A. Baron i H. Pietras, Kraków 2002, s . 257. Warto podkreślić, że cytowany zapis został sformułowany na nie-

spełna 20 lat przed uruchomieniem inkwizycji papieskiej, a w kontekście trwających już od kilkudziesięciu lat postępowań

tzw. inkwizycji biskupiej, zgodnie z decyzjami bulli Lucjusza III Ad abolendam (1184).

Strona/148

Kościół i „państwo” w średniowiecznym procesie inkwizycyjnym

Ks. Grzegorz RyÊ

nowoczesnego paƒstwa idea rozdzia∏u tego,

co boskie, od tego, co cesarskie, wspó∏czesnym

Grzegorza VII i Henryka IV (2 po∏. XI w.) ja-

wi∏a si´ raczej jako burzenie porzàdku ustano-

wionego przez Boga i – u˝ywajàc koÊcielnej termi-

nologii – schizma 3 . Wiek póêniej wystàpienie

Arnolda z Brescii przeciw Êwieckiej w∏adzy

papie˝y zosta∏o przez cesarskiego (a nie papie-

skiego!) kronikarza okreÊlone jako „przewraca-

nie Êwiata” do góry nogami 4 . Jak w takim razie

wyglàda∏o w praktyce post´powanie inkwizy-

cyjne? I w jaki sposób rozk∏ada∏a si´ odpowie-

dzialnoÊç bioràcych w nim udzia∏ urz´dników?

Czy – wygodne zapewne z apologetycznego

punktu widzenia – zaw´-

˝anie roli inkwizytorów

do samego przeprowadze-

nia procesu (bez wymiaru

kary, zarezerwowanego

dla „ramienia Êwieckie-

go”) przystaje do Êrednio-

wiecznej rzeczywistoÊci?

Âredniowieczny Êwiat nie zna∏

dwug∏owych konstrukcji; ka˝dà

znanà sobie w∏adz´ umieszcza∏

na odpowiednim dla niej

szczeblu hierarchicznej drabiny,

zgodnie z cytowanym powszech-

nie przez teologów zdaniem

Êw. Paw∏a: „co jest od Boga, jest

uporzàdkowane” (por. Rz 13,1).

Uporzàdkowany by∏ tak˝e Êwiat

inkwizycji. Rzàdzi∏ nim inkwi-

zytor, pos∏ugujàc si´ w∏adzà

lokalnych tak biskupów,

jak i ksià˝àt czy królów.

dycznie. Powód owego braku zainteresowania

jest prosty: prowadzony przez blisko rok (od

wrzeÊnia 1309 do lipca 1310) proces nie przy-

niós∏ w∏aÊciwie ˝adnych rezultatów. Istotne

zeznania z∏o˝y∏o tylko 7 cz∏onków oskar˝onego

zakonu, którzy wszak˝e zostali uwi´zieni

jeszcze przed rozpocz´ciem opisywanego do-

chodzenia i w jego trakcie odbywali ju˝ kar´

wi´zienia. Co wi´cej, ˝aden z przes∏uchanych

nie nale˝a∏ do grona zakonnych rycerzy (1 ka-

p∏an i 6 fratres servientes ), wi´c ich wiedza na

temat organizacji czy obyczajów praktykowa-

nych w zakonie by∏a bardzo fragmentaryczna.

Nie znaleziono natomiast ani jednego zwolen-

nika czy protektora tem-

plariuszy, który chcia∏by

si´ podjàç ich publicznej

obrony. Osoby przepyty-

wane w charakterze Êwiad-

ków (4 kap∏anów diece-

zjalnych, 7 zakonników,

w wi´kszoÊci franciszka-

nów) o zarzutach stawia-

nych templariuszom nie

wiedzia∏y nic. W efekcie,

4/5 liczàcego z górà 200

stron tekstu stanowià pro-

toko∏y równie uporczy-

wych, co bezowocnych

dzia∏aƒ. I w∏aÊnie dlatego

owe akta – w znikomym

stopniu u˝yteczne dla hi-

storyka tragicznego zako-

nu 6 – sà za to bezcenne dla historyka inkwizycji,

który by∏by zainteresowany przebiegiem typo-

wego procesu i opisem rutynowych , wr´cz

schematycznych procedur, podejmowanych

(nie ukrywajmy) jak nieco nu˝àcy refren w ko-

lejnych miejscach toczàcego si´ Êledztwa. Nie

miejsce tu, rzecz jasna, aby przedstawiaç

w obszerny sposób ca∏e dochodzenie; skon-

centrujmy si´ jedynie na interesujàcym nas

Wydaje si´, i˝ odpowiedzi

na tak postawione pytania

naj∏atwiej b´dzie uzyskaç

przyglàdajàc si´ nie tyle

„modelowej” procedurze

inkwizycyjnej (jakà mo˝-

na by sobie wyobraziç

w Êwietle lektury Êrednio-

wiecznych regulacji praw-

nych), lecz raczej êród∏om

dokumentujàcym faktyczne dochodzenie –

przeprowadzone w konkretnym czasie i miej-

scu, w konkretnej sprawie, przez równie kon-

kretnych koÊcielnych s´dziów. Jako podstaw´

analiz proponuj´ przyjàç akta procesu zakonu

templariuszy w Paƒstwie KoÊcielnym. Tym

bardziej, ˝e chocia˝ od czasu ich wydania

min´∏o ju˝ blisko çwierç wieku 5 , historycy

(tak˝e polscy) si´gajà do nich jedynie spora-

Na ten temat zob. C. Morris, The Papal Monarchy. The Western Church from 1050 to 1250, Oxford 1991, s. 81–131; por.

G. Ryś, Kościół a państwo w średniowieczu. Istota sporu, Analecta Cracoviensia 25:1993, s. 411–421.

Arnaldus capitur (…) docmata cuius erant quasi pervertentia mundum – Gotfryd z Viterbo, Gesta Friderici. Cyt. za:

G. W. Greenaway, Arnold of Brescia, Cambridge 1931, s. 218.

A. Gilmour–Bryson, The Trial of the Templars in the Papal State and the Abruzzi, Citta del Vaticano 1982.

Mam tu na myśli sam finał jego dziejów. Omawiane protokoły stanowią natomiast doskonałe źródło do poznania np. stanu

posiadania templariuszy w Państwie Kościelnym (kościoły, klasztory, należące do nich zamki, wsie itp.).

Strona/149

Teologia Polityczna 1/2003–2004

SprawiedliwoÊç, mi∏osierdzie, zdrada

zagadnieniu wzajemnych relacji mi´dzy inkwi-

zytorami a w∏adzà Êwieckà (zakres wspó∏pracy

i odpowiedzialnoÊci, metody post´powania itd.).

mia∏y wynikaç z delegacji w∏adzy biskupiej.

Warto przy tym przypomnieç, i˝ biskupi rekru-

towali si´ najcz´Êciej z jednego lub kilku rodów

dominujàcych w ˝yciu politycznym danego mia-

sta 7 . W sumie, wyglàda wi´c na to, ˝e inkwizy-

torzy obierali na miejsce swych dzia∏aƒ odpo-

wiednie po temu, gwarantujàce bezpieczeƒstwo

i szacunek siedziby lokalnych w∏adz – wszystko

jedno: koÊcielnych czy Êwieckich.

Miejsca

Prowadzàcy dochodzenie trybuna∏ (dwóch

inkwizytorów: Jakub, biskup Sutri i dominika-

nin Pandulfus de Sabello) odby∏ w sumie 15

sesji w 13 ró˝nych miejscach (po dwie w Rzy-

mie i Viterbo, i po jednej w Asy˝u, Gubbio,

L’ Aquila, Penne, Chieti, Albano, Velletri, Segni,

Castel Fajola, Tivoli i Palumbara). W Rzymie

proces odbywa∏ si´ zasadniczo na Awentynie,

w klasztorach: ÊÊ. Bonifacego i Aleksego (na-

le˝àcym do benedyktynów) oraz NajÊwi´tszej

Marii Panny (siedziba templariuszy). Poza Rzy-

mem jednak inkwizytorzy bardzo rzadko wy-

bierali klasztor jako miejsca dzia∏ania: w Asy˝u

proces toczy∏ si´ w benedyktyƒskim klasztorze

Êw. Piotra; w Albano – w opactwie pod wezwa-

niem Êw. Paw∏a. Z regu∏y siedzibà trybuna∏u

zostawa∏y miejsce o wyraêniej Êwieckim cha-

rakterze. Czasami mowa jest wprost o zamkach

( castrum ), np. w Castel Fajola lub w Palombara

( in palatio Rocche lub castrum Palumbriae );

w takich przypadkach pierwszymi i „naturalny-

mi” wspó∏pracownikami papieskich s´dziów nie

byli miejscowi duchowni, lecz castellani (np. Jan

Transmundus z Velletri, kasztelan zamku Faio-

le). Najcz´Êciej inkwizytorzy zatrzymywali si´

w siedzibie miejscowego biskupa ( in palatio

episcopatus ); tak by∏o m.in. w Gubbio, Penne,

Viterbo czy w Velletri. Nie musi to wszak˝e

wcale oznaczaç ch´ci przeniesienia procesu

na obszar wewnàtrzkoÊcielny. Trzeba bowiem

pami´taç, ˝e od czasów postkaroliƒskich we

w∏oskich miastach z regu∏y to w∏aÊnie biskup

piastowa∏ w∏adz´ doczesnà. Chocia˝ w XI i XII

stuleciu ogromnà cz´Êç uprawnieƒ biskupa

w tym zakresie przej´∏y przedstawicielstwa

miejskich komun (zw∏aszcza konsulowie, rada

miasta, podesta ), to i tak – przynajmniej na po-

ziomie oficjalnych deklaracji – ich kompetencje

Membranae

W ka˝dym kolejnym miejscu prowadzonego

procesu, jednà ze wst´pnych czynnoÊci inkwi-

zytorów by∏ wybór i zaprzysi´˝enie wspó∏pra-

cowników ( nuntii ), których z kolei pierwszym

zadaniem by∏o sporzàdzenie mo˝liwie wielu

kopii bulli papie˝a Klemensa V ( Faciens miseri-

cordiam ) upowa˝niajàcej biskupa Jakuba i Pan-

dulfusa z Sabello do prowadzenia Êledztwa

i zawierajàcej zarzuty (w liczbie 127!), stawiane

zakonowi templariuszy, wraz z informacjami

na temat toczàcego si´ w mieÊcie dochodzenia

(miejsca, daty itp.). Przygotowane og∏oszenia

( cartae sive membranae ) „nuncjusze” mieli

obowiàzek umieÊciç w miejscach wskazanych

szczegó∏owo przez inkwizytorów. Za ka˝dym

razem by∏y to przede wszystkim koÊcio∏y

samych templariuszy, a nast´pnie wa˝niejsze

Êwiàtynie w okolicy (koÊcio∏y katedralne, piel-

grzymkowe czy klasztorne). Regu∏à wszak˝e

by∏o wywieszanie owych afiszy na budynkach

zwiàzanych ze Êwieckà administracjà: na ratu-

szach ( polatium communis dicte civitatis ) 8 , sie-

dzibach ksi´cia czy zarzàdcy miasta ( palatium

auditorium ducis et rectoris, palatium regium ) 9 .

Co wi´cej, chocia˝ przygotowanie dokumentów

nale˝a∏o do zaprzysi´˝onych nuntii, ich roz-

wieszenie nale˝a∏o do obowiàzków „cywilnej”

administracji ( per curam rectoris et capitanei ) 10 .

Wyglàda wi´c na to, ˝e oto do walki z herezjà

staje ca∏a miejscowa spo∏ecznoÊç – solidarnie,

razem, wr´cz jednomyÊlnie, znów bez rozró˝-

niania kto Êwiecki, kto duchowny.

Zob. zwłaszcza: D. Waley, The Italian City–Republics, Harlow 1988 (wyd. 3), s. 1–59.

Tak np. w Viterbo – zob. The Trial…, s. 90.

Tak w Asyżu i w Aquila – j. w., s. 105 i 120.

Tamże, s. 90.

Strona/150

Kościół i „państwo” w średniowiecznym procesie inkwizycyjnym

Ks. Grzegorz RyÊ

„Ramię świeckie”

Êwieckà; raczej, stojà oni ponad ca∏à rzeczy-

wistoÊcià lokalnej spo∏ecznoÊci – tak˝e nad

wszystkimi jej strukturami: duchownymi

i Êwieckimi. W ka˝dym razie ani biskupowi,

ani Êwieckiej administracji nie zostawia si´

dowolnoÊci, gdy chodzi o wspó∏dzia∏anie z pa-

pieskimi s´dziami. I to w∏aÊnie taki stan rzeczy

odpowiada literze koÊcielnego prawa, zawartego

najpierw w Ad abolendam Lucjusza III, a nast´p-

nie w postanowieniach III i IV soboru lateraƒ-

skiego 14 .

Wywieszenie tekstów bulli papieskiej inaugu-

rowa∏o w danym miejscu tzw. „okres ∏aski”,

przeznaczony na dobrowolne wyznania nie tylko

samych cz∏onków oskar˝onego zakonu, ale tak˝e

ewentualnych jego sprzymierzeƒców, zwolen-

ników czy obroƒców 11 . Otwierano im w ten

sposób mo˝liwoÊç pojednania z KoÊcio∏em na

drodze zwyczajnej sakramentalnej pokuty.

Nie oznacza to jednak, i˝ inkwizytorzy rezygno-

wali tym samym z usankcjonowania swoich

dzia∏aƒ tak˝e przez w∏adz´ Êwieckà. Og∏oszenie

okresu ∏aski zawsze odbywa∏o si´ w obecnoÊci

jej przedstawicieli. W Viterbo – jak odnotowa-

no skrupulatnie w aktach procesu – w uroczy-

stoÊci uczestniczy∏ prefekt Rzymu, Manfred

de Vico, wraz z towarzyszàcymi mu ekspertami

( periti ). W Asy˝u wÊród Êwiadków inauguracji

dzia∏aƒ inkwizycyjnych na pierwszym miejscu

zostali odnotowani: starosta ( capitaneus civi-

tatis ), Fatius de Orto oraz Raynald de Cascia,

reprezentujàcy asyskiego potesta (Andrea de

Sancto Elpidio) 12 ; wymieniono ich przed bisku-

pem miasta Thebaldem, wikariuszem apostol-

skim in spiritualibus Hubertem, przed papie-

skim inkwizytorem dla zakonu franciszkanów

(Andrea de Eugubio), a tak˝e przed ca∏ym ka-

talogiem koÊcielnych dygnitarzy. W L’Aquila

inkwizytorzy po prostu zarzàdzili ( commiserunt

et mandaverunt ), aby na „odczytanie edyktu

przeciw zakonowi rycerstwa Âwiàtyni w Jerozo-

limie” stawili si´ na g∏ównym rynku przed ka-

tedrà: biskup miasta Bart∏omiej („z klerem

i ludem”) oraz capitaneus Aquile Franciszek

z Neapolu wraz ze swoimi urz´dnikami ( cum

iudicibus et notariis civitatis ) 13 .

Przedstawiciele w∏adz Êwieckich musieli si´

tak˝e stawiç na wezwanie inkwizytorów na

zakoƒczenie procesu. Nasz protokó∏ z procesu

templariuszy nie mówi wprawdzie o tym wprost

(gdy˝ procesy koƒczà si´ – jak powiedziano

wy˝ej – niczym; tak˝e sama dokumentacja

urywa si´ na chwil´ przed koƒcem); mo˝emy

si´ jednak tego ∏atwo domyÊleç – choçby na

podstawie opublikowanego niedawno w j´zyku

polskim Podr´cznika Bernarda Gui 15 . (Nie)-

s∏awny Dominikanin nie tylko poÊwiadcza t´

obecnoÊç, ale nawet wyraênie stwierdza, ˝e

przed og∏oszeniem swoich wyroków inkwizy-

torzy powinni najpierw odebraç publicznà

przysi´g´ „urz´dników dworu królewskiego”,

w której ci ostatni zobowià˝à si´ do Êcigania

zbieg∏ych heretyków, niedopuszczania osób

podejrzanych do pe∏nienia jakichkolwiek urz´-

dów publicznych oraz do eliminowania ich

z w∏asnego otoczenia (rodzina, domostwo, s∏u˝-

ba) 16 . Rzecz jasna, przysi´ga stanowi∏a tak˝e

wst´p do nast´pujàcego pod koniec ceremonii

przekazania w∏adzy Êwieckiej osàdzonych here-

tyków (przede wszystkim recydywistów) i do

zlecenia jej wyroków „przeciwko domom”

(które uznano za siedlisko haereticae pravitatis ).

Obraz, jaki si´ tu narzuca, wyglàda chyba nieco

inaczej ni˝ prosty, podr´cznikowy schemat,

stanowiàcy punkt wyjÊcia naszych rozwa˝aƒ:

inkwizytorzy nie wspó∏pracujà ze stanowiàcà

dla nich równorz´dnego partnera w∏adzà

Pomi´dzy inauguracjà „okresu ∏aski” a zamkni´-

ciem ca∏ego procesu – o czym mog∏a by Êwiad-

czyç omawiana przez nas dokumentacja pro-

Przebieg typowego procesu inkwizycyjnego omawiam szerzej w książce Inkwizycja, Kraków 1997, s. 60–79.

The Trial…, s. 88 oraz 102.

Tamże, s. 117.

Na ten temat – zob. szerzej: G. Ryś, Inkwizycja…, s. 49–68.

Księga inkwizycji. Podręcznik napisany przez Bernarda Gui, wyd. P. Seifert, przeł. J. Zychowicz, Kraków 2002.

Tamże, s. 238–242.

Strona/151

Teologia Polityczna 1/2003–2004

SprawiedliwoÊç, mi∏osierdzie, zdrada

cesu templariuszy – do pomocy „Êwieckiego

ramienia” odwo∏ywano si´ jednak rzadko. Prze-

s∏uchania prowadzà wy∏àcznie inkwizytorzy,

a ich Êwiadkami za ka˝dym razem sà jedynie

osoby duchowne (rekrutujàce si´ tak˝e spo-

mi´dzy miejscowego duchowieƒstwa). Co

wi´cej, w gronie przes∏uchiwanych nie ma ani

jednej osoby Êwieckiej, co musi dziwiç, skoro

wÊród zarzutów stawianych templariuszom

znalaz∏ si´ i taki, w którym powo∏ywano si´

na wielkie zgorszenie ( granda scandala ), jakie

zakon spowodowa∏ „w sercach” Êwieckich elit

( in cordibus sublimium personarum etiam regum

et principum ) 17 . Prawda, ˝e przepisywana nie-

ustannie w trakcie procesu bulla Klemensa V

mówi∏a o tym, by w razie napotkania oporu

czy zatwardzia∏oÊci ( contumacia ) ze strony tak

samych templariuszy, jak i ich zwolenników,

papiescy s´dziowie nie zawahali si´ si´gnàç

zarówno po miecz ekskomuniki, jak i po wspar-

cie „Êwieckiego ramienia” ( auxilium brachii

saecularis ) 18 . Inkwizytorzy Jakub i Pandulfus

zdecydowali si´ jednak w trakcie prowadzo-

nego dochodzenia na si´gni´cie jedynie po

pierwszy z podpowiadanych instrumentów.

Wyraênie sfrustrowani bezowocnoÊcià swoich

staraƒ w Ksi´stwie Spoleto, uznajàc niesta-

wianie si´ podejrzanych przed oblicze komisji

za dowód z∏ej woli i zatwardzia∏oÊci (a nawet

zuchwa∏oÊci!), na∏o˝yli kar´ ekskomuniki i in-

terdyktu na Jakuba de Monte Cuccho (mistrz

krajowy) oraz na wszystkich jego ewentual-

nych popleczników, obroƒców i udzielajàcych

mu schronienia 19 – wszystko jedno: w mieÊcie

czy w zamku, czy w wiosce, czy te˝ w jakiej-

kolwiek wspólnocie ( universitas ), koÊcielnej

czy Êwieckiej. O mobilizacji „ramienia Êwiec-

kiego” nie ma jednak mowy. Czy˝by inkwizy-

torzy wi´kszà wiar´ pok∏adali w dyscyplinie

„wewnàtrzkoÊcielnej”? A mo˝e jest to kolejny

znak ich zasadniczego podejÊcia do w∏adzy

Êwieckiej? PodejÊcia, które ∏atwiej opisywaç

w kategoriach dyspozycji czy zarzàdzania (wte-

dy, gdy to wydaje si´ potrzebne) ni˝ wspó∏pra-

cy i partnerstwa?

Trudności?

Tak czy owak, w dokumentacji procesu tem-

plariuszy w Paƒstwie KoÊcielnym nie natrafiamy

na ˝aden Êlad napi´cia mi´dzy w∏adzà duchow-

nà a Êwieckà. Byç mo˝e jednak wynika to z cha-

rakteru samego paƒstwa, w którym toczy si´

dochodzenie? Spróbujmy wi´c poszerzyç nieco

perspektyw´ i si´gnàç na moment do innych

tekstów. W 1979 roku Alexander Patschovsky

opublikowa∏ êród∏a zwiàzane z dzia∏alnoÊcià

inkwizycji w XIV wieku w Czechach 20 . Obraz,

jaki powstaje w wyniku ich lektury, zasadniczo

pozostaje taki sam: inkwizytor najwyraêniej

stoi ponad ca∏à lokalnà spo∏ecznoÊcià – za-

równo nad biskupem, jak i nad Êwieckimi w∏a-

dzami. Niektóre jednak z fragmentów owego

obrazu podlegajà korekcie – czasem drobnej,

czasem nieco powa˝niejszej.

Przyk∏adowo w procesie prowadzonym w 1338

roku w Czeskich Budziejowicach na Êwiadków

(pierwszych dziesi´ciu) powo∏ywani sà najpierw

cz∏onkowie rady miasta ( consules ); tak˝e wÊród

Êwiadków przes∏uchaƒ podczas procesu w Hrad-

cu Kralove (1336) zdarzajà si´ osoby Êwieckie,

np. Ulrich Pflug, skarbnik ( camerarius ) kró-

lewski, co odnotowano z wyjàtkowà atencjà 21 .

Najwyraêniej przedstawiciele w∏adzy Êwieckiej

w o wiele wi´kszym stopniu uczestniczà w sa-

mym dochodzeniu. Co wi´cej, gdy chodzi

o karanie herezji Êmiercià, êród∏a czeskie

wyraênie podkreÊlajà kompetencje paƒstwa

w tym zakresie. W dokumentacji procesu pra-

skiego z 1337 r. czytamy o kilku skazaƒcach,

którzy captivati per vicedominum regni Boemie

capitali sentencia »Prage« sunt puniti 22 .

119 punkt oskarżenia – zob. The Trial of the Templars…, s. 83.

Zob. np. Tamże, s. 161.

…fautores, receptores et defensores… – j. w., s. 113.

Quellen zur Bohmischen Inquisition im 14. Jahrhundert, wyd. A. Patschovsky, Weimar 1979 (MGH. Quellen zur Geistesge-

schichte des Mittelalters. T. 11).

Zob. Tamże, ss. 175 i n. oraz 225.

J. w., s. 246.

Strona/152

Grzegorz Ryś - Kościół i państwo w średniowiecznym procesie inkwizycyjnym.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: