prog_multimedialne.pdf

Slackware Linux 12.0

Oprogramowanie multimedialne

w Slackware

ware Linux to dystrybucja, której ni-

czego nie brakuje, aby stała się do-

mowym centrum rozrywki. Jednak

zanim komputer ze Slackware będzie można

użytkować jako kombajn multimedialny, mu-

simy wprowadzić trochę zmian do systemu

oraz zainstalować nowe oprogramowanie.

zainstalowanego menadżera pulpitów (KDE

lub GNOME).

Kolejną czynnością, jaką powinniśmy

wykonać jest odpowiednie przygotowanie

jądra systemowego. Samodzielnie przygo-

towane, odpowiednio dostrojone jądro sys-

temowe znacząco przyśpiesza pracę sys-

temu, a zwłaszcza jego start. Jeśli chcemy

dodatkowo poprawić swoje jądro, warto jest

nałożyć na niego odpowiedni zestaw łatek.

Nieznaną użytkownikom Slackware kopa-

lanią łatek na jądro Linuksa jest forum Gen-

too (http://forums.gentoo.org/) , dział Unsup-

ported Software . Znajdziemy tam wiele naj-

różniejszych łatek systemowych, jak np.

kamikaze, viper, morph, dark, nitro, helium.

Którą z nich wybierzemy – jest to sprawa

indywidualna. Zależy od wersji jądra, którą

chcemy połatać, a także od tego, co chce-

my osiągnąć łatając jądro. Ja osobiście na

swoim komputerze stosuję zestaw łatek

z serii dark. Nałożenie takich łatek wyglą-

da następująco. Przede wszystkim ze stro-

ny http://www.kernel.org pobieramy odpo-

wiednią wersję jądra, dla której zestaw ła-

tek został przygotowany. Zawsze musi to

być vanilla-kernel , czyli ten pierwotny z nu-

meracją np. 2.6.22, nie zaś 2.6.22.0.5. Po

rozpakowaniu źródeł jądra do folderu /usr/

src , tworzymy symlink do folderu z jądrem

(Listing 1).

Teraz pozostało jedynie dokonać koni-

guracji jądra, skompilować oraz zainstalo-

wać. Nie będę rozwodził się na ten temat,

gdyż znajduje się w każdym z manuali doty-

czącym Linuksa.

Dostrajanie systemu

Zasadniczo do działania Slackware zaraz

po instalacji niczego nie brakuje, ale warto

to i owo pozmieniać. Zakładam, że zgod-

nie z artykułem pt. Środowisko graiczne

w Slackware serwer X-ów został zainsta-

lowany i uruchomiony. Jeśli chcemy, aby

przy każdym starcie komputera serwer

Xorg był uruchamiany automatycznie, mu-

simy wprowadzić drobną modyikację do

pliku /etc/inittab (Rysunek 1). Plik ten

odpowiada za konigurację poszczegól-

nych poziomów rozruchowych ( runlevel ),

gdzie:

ALSA – Advanced Linux

Sound Architecture

Nie sposób wyobrazić sobie komputera

multimedialnego bez porządnej karty dźwię-

kowej. Ze swojego doświadczenia wiem, że

najmniej kłopotów sprawiają karty Sound-

Blaster, np. Live 5.1, które na giełdzie kom-

puterowej można kupić poniżej 50 zł. Do

domowego użytku karty te są po prostu su-

per. Ostrzegam natomiast przed zakupem

kart siedmio i ośmio kanałowych. Ich ob-

sługa w Linuksie dopiero raczkuje. Nieza-

leżnie od tego, jaką mamy kartę, sterowniki

dla niej znajdziemy na 99%, wśród tych do-

starczanych przez projekt ALSA.

• poziom „0” - zatrzymanie systemu,

• poziom „1” - tryb jednego użytkownika,

• poziom „2” - nieużywany (taki sam jak 3),

• poziom „3” - tryb wielu użytkowników

(domyślny tryb Slackware),

• poziom „4” - tryb serwera X-org z XDM

lub KDM, lub GDM,

• poziom „5” - nieużywany (taki sam jak 3),

• pozim „6” - restart systemu.

Domyślnym poziomem startowym jest 3

– tryb wielu użytkowników bez środowiska

graicznego. Jeśli chcemy pracować z mul-

timediami, należy zmienić ten tryb na 4 .

Doraźnie można tego dokonać wpisując

w konsoli polecenie:

# init 4

Na dłuższą metę, jest to rozwiązanie wy-

bitnie męczące. Dlatego lepiej od razu pro-

wadzić zmiany do pliku /etc/inittab. W li-

nii id:3:initdefault : zamiast cyfry 3 wpisu-

jemy cyfrę 4 . Oznacza to, że naszym do-

myślnym trybem będzie teraz automatycz-

ny start z graicznym menadżerem logowa-

nia: XDM. KDM lub GDM – w zależności od

Rysunek 1. Plik koniguracyjny /etc/inittab. Zmiany wprowadzamy w linii „id:3:initdefault:”

www.lpmagazine.org

Linux + Extra! NR 86

J ak wielokrotnie podkreślałem, Slack-

Oprogramowanie multimedialne

Rysunek 3. Odtwarzacz RealPlayer

Rysunek 2. MPlayer – maszyna multimedialna

dowane przy użyciu biblioteki win32codecs ,

którą najlepiej jest zainstalować ze źródeł

http://www.mplayerhq.hu/MPlayer/releases/

codecs/ lub pobrać gotowy skompilowa-

ny pakiet z portalu Linuxpackages (http://

www.linuxpackages.net) .

Innym formatem, który jeszcze do nie-

dawna wydawał się użytkownikom Linuk-

sa nieosiągalny jest quicktime . O ile od-

twarzanie plików *.mov nie sprawiło kłopo-

tu, tak kodowanie do tego formatu było nie-

możliwe. Sytuacja ta uległa poprawie wraz

ze zmianami w bibliotece libquicktime od

wersji 0.9.10. Ponownie warto udać się na

stronę projektu, aby pobrać kod źródłowy

ALSA to biblioteki odpowiedzialne za

obsługę kart dźwiękowych w systemie Li-

nux. Praktycznie wszystkie współczesne

karty dźwiękowe posiadają sterowniki w ra-

mach projektu ALSA , które zlokalizowane

są w jądrze systemu. Koniguracja jądra,

włączająca ALSA została przedstawiona

w Listingu 3.

Następnym krokiem jest rozpakowanie

danego zestawu łatek i nałożenie ich na kod

źródłowy (Listing 2).

W powyższej koniguracji włączono

wsparcie (emulację) starego, systemy ob-

sługi dźwięku OSS. Jest to o tyle koniecz-

ne, że wiele programów, nadal odwołuje

się do urządzenia /dev/dsp, które w OSS

było domyślną kartą dźwiękową. Pod pozy-

cjami ISA Devices , PCI Devices oraz USB

Devices znajdują się listy sterowników do

kart dźwiękowych. Należy wybrać właści-

wy i skompilować go jako moduł. Dla wspo-

mnianej karty SoundBlaster Live 5.1 bę-

dzie to sterownik snd-emu-10k.

Poza odpowiednim przygotowaniem ją-

dra systemu, w celu uruchomienia dźwię-

ku, należy zainstalować kilka dodatkowych

pakietów: ALSA -libs, ALSA-headers, ALSA-

utils, ALSA-tools – wszystkie one znajdu-

ją się wśród pakietów systemowych folder

slackware.

Po instalacji oprogramowania, aby uru-

chomić naszą kartę dźwiękową, wystarczy

uruchomić semigraiczy konigurator alsa-

conf, który zadba o resztą procesu instala-

cji urządzenia.

Kodeki audio/wideo

Nie ma praktycznie formatu audio/wideo,

który nie może być odtwarzany w Slack-

ware. Również zamknięte formaty systemu

Windows (np. pliki *.wma) mogą być deko-

Listing 1. Przygotowanie źródeł jądra do koniguracji i kompilacji

# cp linux-2.6.22.tar.bz2 /usr/src

# tar xvjpf linux-2.6.22.tar.bz2

# ln -s linux-2.6.22 linux

Listing 2. Rozpakowanie

# bunzip2 patch-2.6.22-dark3.patch.bz2

# cd /usr/src/linux

# patch -p1 < ../patch-2.6.22-dark3.patch

Listing 3. Koniguracja jądra, włączająca ALSA

Device Drivers–>

Sound–>

< * > Sound card support

Advanced Linux Sound Architecture–>

< M > Advanced Linux Sound Architecture

< M > Sequencer support

< > Sequencer dummy client

< M > OSS Mixer API

< M > OSS PCM (digital audio) API

[*] OSS PCM (digital audio) API - Include plugin system

[*] OSS Sequencer API

Generic devices–>

ISA devices–>

PCI devices–>

USB devices–>

Linux + Extra! NR 86

www.lpmagazine.org

Slackware Linux 12.0

do konwertowania wszelkich formatów audio

i wideo – program MEncoder. Bogactwo ob-

sługiwanych formatów – dzięki wewnętrz-

nym i zewnętrznym kodekom, obsługa me-

diów strumieniowych, obsługa kart telewi-

zyjnych (dzięki mechanizmom v4l – video

for linux i v4l2 – wersja 2), płyt DVD i VCD,

wsparcie dla języka polskiego sprawia, że

program ten powinien znaleźć się w każ-

dym komputerze. Ponadto dostępnych jest

wiele front-endów dla tego programu, jak

na przykład program kmplayer - integrują-

cy mplayer ze środowiskiem KDE.

Jeśli zainteresowani jesteśmy odtwa-

rzaniem różnego rodzaju mediów strumie-

niowych, rozpowszechnianych na stronach

WWW, z pewnością powinniśmy zaintere-

sować się programem mplayerplug-in, czy-

li wtyczką mplayer dla przeglądarek interne-

towych. Program ten umożliwia, na podo-

bieństwo do Window Media Playera , otwie-

ranie plików audio/wideo na stronach inter-

netowych. Wraz z wersją 3.40-rc, do pro-

gramu tego dodano możliwość obsługi for-

matu wmp Windows Media Playback . Pa-

kiety z programem mplayer znajdują się na

płycie instalacyjnej Slackware.

Do obsługi formatu real najlepiej jest za-

instalować wyspecjalizowane narzędzie –

wspomniany wcześniej program realplayer

(Rysunek 3). Realplayer lub wersję zupeł-

nie uwolnioną (kod źródłowy do samodziel-

nej kompilacji) – Helixplayer można pobrać

ze strony projektu Helix Player- https://play-

er.helixcommunity.org/2005/downloads/.

Rysunek 4. Xine – najlepszy odtwarzacz płyt

DVD, VCD

DVD na wysoki

połysk – Xine

Jeśli w stosunku do mediów strumieniowych

oraz odtwarzania plików multimedialnych pro-

gram MPlayer jest liderem, tak w przypadku

software'owych odtwarzaczy płyt DVD i VCD

prym wiedzie program Xine. Program ten

rozdzielony został na dwie części: xine-lib

(biblioteki będące zależnością wielu progra-

mów multimedialnych) oraz xine-ui – front-

end dla xine-lib (Rysunek 4). Z ważniejszych

zależności pakietu xine-lib, należy wymienić

bibliotekę libdvdcss, pozwalającą na odtwa-

rzanie zakodowanych płyt DVD (czyli zabez-

pieczonych kodem regionalnych).

Alternatywnie do GUI xine-ui można za-

instalować program gxine – czyli GUI na-

pisane z wykorzystaniem biblioteki gtk+

(świetne rozwiązanie dla Gnome) lub km-

player – front-end obsługujący zarówno

mplayer , jak i xine-lib, zintegrowany ze śro-

dowiskiem KDE.

i samodzielnie zainstalować kodeki. Obec-

nie dostępne są kodeki w wersji 1.0.0.

Analizując sytuację kodeków audio

w systemie Linux, nie sposób zapomnieć

o formacie kodowania vorbis. Jest to strat-

ny kodek dźwięku, który najczęściej jest

łączony z kontenerem Ogg , tworząc pliki

z rozszerzeniem *.ogg . Zaletą tego forma-

tu jest to, że siła kompresji przewyższa pli-

ki mp3. Oznacza to, że plik skompresowa-

ny w obu formatach, z tym samym BitRate,

w formacie vorbis będzie miał mniejszą wiel-

kość od pliku mp3 . Negatywna stroną for-

matu vorbis jest to, że nie jest on tak roz-

powszechniony w przenośnych odtwarza-

czach audio, jak format mp3 . Obsługą tego

formatu z pewnością poszczycić się mogą

odtwarzacze wyższej klasy, np. irmy iRi-

ver. Natomiast potentat w produkcji przeno-

śnych odtwarzaczy audio – irma Creative,

nadal opiera się na wprowadzenie obsługi

formatu Vorbis w swoich produktach.

Posiadacze odtwarzaczy tylko z obsłu-

gą mp3 , nie są pozbawieni możliwości ko-

dowania muzyki do tego formatu. Bardzo

dobrym rozwiązaniem w tej kwestii jest pro-

gram lame . Przy jego pomocy można kodo-

wać pliki muzyczne do formatu mp3 . Wraz

z biblioteką id3 (biblioteka obsługująca ta-

gi ID3 , czyli możliwość zapisania dodatko-

wych informacji o pliku audio w kontenerze

mp3 ) lame stanowi doskonałą bazę do two-

rzenia empetrójek. Pakiety z kodekami dla

formatu vorbis znajdują się na płycie insta-

lacyjnej Slackware.

Maszyna multimedialna

– MPlayer

Mogę zaryzykować twierdzenie, że nie ma

lepszego programu do odtwarzania me-

diów, niż MPlayer (Rysunek 2). Program ten

– działający zarówno w linii poleceń, jak i w

środowisku graicznym (polecenie gmplayer)

dodatkowo zawiera rozbudowane narzędzie

Rysunek 5. Grip – ripowanie CD nie może być prostsze

www.lpmagazine.org

Linux + Extra! NR 86

Oprogramowanie multimedialne

Rysunek 6. DVD::Rip – zgrywanie płyt DVD dla profesjonalistów

mu jest obsługa baz danych cddb, gdzie za-

pisane są informacje o płytach CD. Dzię-

ki temu, gdy mamy łącze internetowe, pro-

gram sam pobierze odpowiednie informa-

cje o płycie: nazwę albumu, wykonawcy,

czy wreszcie tytuły utworów. Informacje te

mogą być oczywiście zapisane w tagach

ID3 plików mp3, czy ogg.

Wspomniany wcześniej program MEn-

coder, to wspaniałe narzędzie do konwer-

towania plików multimedialnych, które ma

jednak jedną zasadniczą i to poważną wa-

dę. Program ten jest tak samo trudny w ob-

słudze, jak jest wszechstronny. Z tego też

względu powstały liczne projekty – nakład-

ki na MEncodera, które mają za zadanie

ułatwić użytkownikowi wykonanie zaplano-

wanych czynności. Jeśli chodzi o konwer-

towanie plików wideo, to zdecydowanie po-

lecam dwa programy: konverter oraz

kmenc15 . Dzięki starannie dopracowane-

mu GUI, przeprowadzą one użytkownika,

niemalże za rączkę, przez proces przerzu-

cania plików wideo z jednego formatu na

drugi.

W przypadku zadania zgrywania płyt

DVD, polecić można dwa rozwiązania.

Pierwsze z nich to program AcidRip, bę-

dący kolejną, tym razem wyspecjalizowaną

w jednym celu nakładką na MEncoder. Zde-

cydowanie bardziej rozbudowany jest pro-

gram dvd::rip (Rysunek 6). Program dvd::

rip, podobnie do AcidRip, jest nakładką, ty-

le że na pakiet oprogramowania Transcode.

Jednocześnie muszę przyznać, iż zgrywa-

nie ilmów DVD za pomocą poleceń progra-

mu Transcode w konsoli przekracza możli-

wości przeciętnego śmiertelnika. Program

dvd::rip daje możliwość zgrywania ilmów

z wybraną ścieżką dźwiękową, wybrany-

mi napisami. Niesamowitą zaletą jest na-

tomiast możliwość skalowania i docina-

nia klatek ilmu. DVD::rip zaopatrzony jest

w kalkulator BitRate'u, który pozwala na

dobranie stopnia kompresji w zależności od

rozmiaru wynikowego pliku, czy współczyn-

nika kompresji.

Amarok – muzyka w KDE

Amarok zasługuje na pierwsze miejsce,

jeśli chodzi odtwarzacze audio w KDE (Ry-

sunek 5). Program ten, o znacznych moż-

liwościach koniguracyjnych, tworzy ba-

zę danych z odtwarzanymi utworami, po-

zwala je grupować, tworzyć kolekcje i li-

sty odtwarzania. Gdyby komuś było ma-

ło, to Amarok ma możliwość obsługi prze-

nośnych odtwarzaczy plików muzycznych

(w tym iPod oraz Creative Zen ), dzięki cze-

mu będzie można przesyłać na odtwarzacz

pliki muzyczne z komputera. Ponad wy-

mienione możliwości, Amarok dodatkowo

obsługuje media strumieniowe, w tym bar-

dzo dobre radio internetowe last.fm. Dzięki

rozbudowanemu systemowi wtyczek moż-

liwe jest dalsze wzbogacanie możliwości

programu.

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej czy-

telniku na temat możliwości programu Ama-

rok , zachęcam Cię do sięgnięcia po lektu-

rę artykułu Amarok – wypasiony wilk, któ-

ry ukazał się w czerwcowym wydaniu ma-

gazynu Linux+ (nr 6, 122, czerwiec 2007,

str. 20).

czy w nowym systemie będą mogli zgrać

sobie muzykę z płyty, pobrać z internetu,

czy też zgrać ilm z DVD (zakładam że są to

działania legalne, zgodne z prawem autor-

skim). Rzeczywistość jednak wygląda, tak,

że ze względu na obitość programów, któ-

re konwertują pliki audio/wideo z jednego

formatu na drugi, trudno się w tym wszyst-

kim połapać. Dlatego postaram się przed-

stawić Ci czytelniku kilak programów, z któ-

rych osobiście ja korzystam – oczywiście

w dystrybucji Slackware.

Pierwszy z programów, który chciałbym

zaprezentować to Grip – narzędzie do zgry-

wania płyt audio i konwertowania do jed-

nego z wielu formatów (Rysunek 5). Grip

w rzeczywistości jest nakładką na takie na-

rzędzia, jak lame czy vorbis. W związku

z tym, że program ten w zamierzeniach po-

wstał dla środowiska Gnome, użytkowni-

cy KDE muszą pogodzić się z faktem ko-

nieczności instalacji wielu zależności – pa-

kietów związanych ze menadżerem okien

Gnome.

Główne okno programu podzielona jest

na kilka zakładek, na których mamy możli-

wość wyboru zgrywanej płyty, koniguracji

programu (wyboru kodeków, ustawień ko-

deków), czy też śledzenia postępu bieżą-

cego procesu zgrywania/kodowania utwo-

rów muzycznych. Olbrzymią zaletą progra-

Podsumowanie

Osoba, która śmie twierdzić, że Slackware

Linux nie jest systemem multimedialnym,

po prostu grzeszy ignorancją i opornością

na wiedzę. Wystarczy zapoznać się kilkoma

opisanymi powyżej programami, aby stwier-

dzić, że inne systemy, które przypisują sobie

tylko etykietkę domowego centrum rozrywki

multimedialnej, po prostu zamykają oczy na

oczywistą prawdę. Linux już dawno przestał

gonić te systemy. Linux nadaje ton. ■

Konwertowanie plików

multimedialnych

Wielu użytkowników komputerów boi się

przejścia na Linuksa, ponieważ nie wiedzą,

Linux + Extra! NR 86

www.lpmagazine.org

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: