V Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 1995 - teksty.pdf - V Pielgrzymka Jana Pawla II do Polski 1995 - Bialo-zolta

Przemówienie wygłoszone w czasie spotkania z wiernymi Kościoła ewangelicko-augsburskiego

Skoczów, 22 maja 1995

Miłość Boga Ojca, łaska naszego Pana Jezusa Chrystusa i dar jedności w Duchu Świętym niech

będą z wami wszystkimi!

1. Tymi słowami z całego serca pozdrawiam was, bracia i siostry, ze wspólnoty Kościoła

ewangelicko-augsburskiego, obecnych tutaj na czele z księdzem biskupem Pawłem Anweilerem,

pasterzem diecezji cieszyńskiej oraz gronem duszpasterzy. Bardzo dziękuję za to modlitewne

spotkanie. Planując wizytę w diecezji bielsko-żywieckiej, od samego początku miałem

świadomość, iż tego spotkania nie może zabraknąć.

Chociaż to nasze dzisiejsze spotkanie czasowo jest bardzo krótkie, to jednak jego znaczenie jest

niezmiernie doniosłe. Jest ono bowiem świadectwem naszego wspólnego pragnienia szukania dróg

do jedności chrześcijan, zgodnie z wolą naszego Mistrza i Pana: „Aby wszyscy stanowili jedno, jak

Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie

posłał” (J 17, 21).

2. Region, w którym się znajdujemy, czyli ziemia bielska i Śląsk Cieszyński, jest znany w Polsce

jako miejsce szczególnego świadectwa ekumenicznego. Jest on od dawna terenem harmonijnego

współżycia wiernych Kościoła katolickiego i Kościoła ewangelicko-augsburskiego oraz

intensywnego dialogu ekumenicznego. Prowadzi się go tutaj z głębokim przekonaniem, iż tak wiele

nas łączy — iż łączy nas wspólna wiara w Chrystusa i wspólna Ojczyzna. Przy okazji dzisiejszego

spotkania pragnę wyrazić moje osobiste zadowolenie i wdzięczność, że ten dialog ekumeniczny

rozwija się i pogłębia oraz że znajduje wyraz także w rozmaitych formach konkretnej współpracy:

tak na płaszczyźnie diecezjalnej, jak i w poszczególnych parafiach.

3. Mówiąc o ekumenizmie, trudno nie wspomnieć, iż Polska ma bogate tradycje, gdy idzie o dialog

Kościoła katolickiego zarówno z Kościołem prawosławnym, jak i z Kościołami i Wspólnotami

reformowanymi. Niech mi będzie wolno przywołać na pamięć jeden tylko przykład. Kamieniem

milowym na szlaku ekumenicznym było z pewnością Colloquium Charitativum, to znaczy

spotkanie przedstawicieli katolików oraz luteran i kalwinistów z całej Europy, zwołane do Torunia

w r. 1645 przez króla polskiego Władysława IV. Inicjatywa wyszła jednak od biskupów polskich, a

celem spotkania było przywrócenie jedności między uczestniczącymi w Colloquium Kościołami. W

roku bieżącym obchodzimy 350-lecie tego ważnego wydarzenia ekumenicznego. Chociaż nie

przyniosło ono spodziewanych rezultatów, to jednak posiadało, jak na owe czasy, charakter

pionierski i było dla Europy podzielonej konfliktami religijnymi jakimś ważnym przypomnieniem,

że droga do jedności to droga dialogu, a nie przemocy — jak wówczas, niestety, wielu uważało.

Idea wolności sumienia z trudem dojrzewała w świadomości europejskiej. Potrzeba było wielu ofiar

po jednej i drugiej stronie, aby zdobyła sobie ostateczne prawo obywatelstwa.

4. Uczniowie Chrystusa spoglądają dzisiaj coraz częściej w stronę roku 2000. Jest to data, która ma

dla nas wszystkich wielką wymowę. Skłania ona przede wszystkim do modlitwy uwielbienia i

dziękczynienia za dar Wcielenia Syna Bożego i za dar Odkupienia. Ale jest to także okazja do

rachunku sumienia. W liście apostolskim Tertio millennio adveniente napisałem: „Gdy zatem zbliża

się ku końcowi drugie tysiąclecie chrześcijaństwa, jest rzeczą słuszną, by Kościół w sposób bardziej

świadomy wziął na siebie ciężar grzechu swoich synów, pamiętając o wszystkich sytuacjach z

przeszłości, w których oddalili się od ducha Chrystusa i od Jego Ewangelii i zamiast dać

świadectwo życia inspirowanego wartościami wiary, ukazali światu przykłady myślenia i działania,

będące w istocie źródłem antyświadectwa i zgorszenia” (n. 33). Do grzechów domagających się

szczególnego wysiłku pokuty i nawrócenia trzeba z pewnością zaliczyć te, które naruszyły jedność

Chrystusowego Kościoła, „często nie bez winy ludzi z jednej i drugiej strony” (Unitatis

redintegratio, 3). Kościół czuje się dzisiaj przynaglony przez swojego Mistrza do wzmożenia

wysiłków ekumenicznych, aby rok 2000 zastał nas, jeśli nie zjednoczonymi całkowicie, to

przynajmniej mniej podzielonymi. Będziemy o to prosić w Modlitwie Pańskiej, którą za chwilę

wspólnie odmówimy. Ojcze nasz! Przyjdź królestwo Twoje: królestwo miłości, jedności i pokoju!

Kończąc to przemówienie, jeszcze raz dziękuję obecnym za możliwość tego spotkania i serdecznie

wszystkich pozdrawiam.

* * *

Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na wzgórzu „Kaplicówka”

Skoczów, 22 maja 1995

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

1. Drodzy bracia i siostry, oto słowa św. Pawła z Drugiego Listu do Koryntian: „Nosimy

nieustannie w ciele naszym konanie Jezusa, aby życie Jezusa objawiło się w naszym ciele” (4, 10).

Słowa te mają zasięg uniwersalny. Odnoszą się właściwie do wszystkich ludzi, bo wszyscy zostali

przez Chrystusa odkupieni i we wszystkich trwa Jego konanie, Jego śmierć i zmartwychwstanie. W

szczególny sposób odnoszą się te słowa do wszystkich ochrzczonych, czyli do tych, którzy przez

chrzest zostali zanurzeni w śmierci Chrystusa, ażeby sakramentalnie uczestniczyć w Jego

zmartwychwstaniu (por. Rz 6, 3-4).

Dzisiaj Kościół w sposób szczególny słowa te odnosi do św. Jana Sarkandra. Wczoraj dane mi było

dokonać jego kanonizacji w Ołomuńcu na Morawach. Został wyniesiony na ołtarz wraz ze św.

Zdzisławą, której imię bardzo często wybierają rodzice dla swoich synów i córek również w Polsce.

W dniu dzisiejszym dane mi jest przebywać w Skoczowie, na ziemi śląskiej, na terenie nowej

diecezji bielsko-żywieckiej. Tu właśnie, w Skoczowie, przyszedł na świat św. Jan Sarkander, kapłan

i męczennik, którego życie związało się zarówno ze Śląskiem Cieszyńskim, jak też i sąsiednim

Ołomuńcem na Morawach. Dlatego czcimy go jako patrona Śląska i Moraw. Poniósł śmierć

męczeńską jako proboszcz w Holeszowie. Żył w trudnym okresie poreformacyjnym, kiedy

społeczeństwa Europy rządziły się nieludzką zasadą: cuius regio eius religio, w imię której to

zasady panujący — gwałcąc podstawowe prawa sumienia — narzucali przemocą własne

przekonania religijne swoim poddanym. Jan Sarkander doświadczył działania tej zasady od

najwcześniejszych lat swego życia. Doświadczył jej przede wszystkim w dniu, kiedy przyszło mu

oddać życie za Chrystusa. Jest on szczególnym świadkiem tej tak bardzo trudnej dla Kościoła i

świata epoki.

I oto dzisiaj Jan Sarkander staje przed nami jako nowy święty męczennik, którego Kościół wpisuje

do swego martyrologium. Wpisuje go w sposób szczególny Kościół w Czechach i na Morawach

oraz Kościół w Polsce. Oto jeszcze jeden z tych, o których mówi dzisiejsza liturgia słowami św.

Pawła: „Nosimy nieustannie w ciele naszym konanie Jezusa, aby życie Jezusa objawiło się w

naszym ciele”.

2. W dniu dzisiejszym, w dniu uroczystego dziękczynienia nazajutrz po kanonizacji św. Jana

Sarkandra, pragnę powitać wszystkich tutaj zgromadzonych, a zwłaszcza was, którzy jesteście jego

rodakami. Chociaż dzieli nas od jego epoki prawie 400 lat, to jednak był on synem tej samej ziemi

śląskiej i tutaj też, po jego męczeńskiej śmierci, jego postać została otoczona szczególnym kultem,

przede wszystkim w Skoczowie.

Patrząc na was tutaj tak licznie zgromadzonych, oglądam raz jeszcze jako biskup Rzymu tę piękną

ziemię śląską, którą nieraz dane mi było nawiedzać w mojej młodości, a później jako kapłanowi i

biskupowi, a zwłaszcza jako metropolicie krakowskiemu. Dzisiaj witam tę ziemię ze szczególnym

wzruszeniem, gdyż wpisana jest w nią także historia mojej własnej rodziny, zwłaszcza mojego ojca

i starszego brata.

A witając tę ziemię, witam również Kościół, przede wszystkim w osobie twojej, biskupie Tadeuszu,

pierwszy pasterzu diecezji bielsko-żywieckiej, oraz w osobie twego biskupa pomocniczego,

Janusza. Cieszę się, że tak szybko po powstaniu diecezji bielsko-żywieckiej mogę ją odwiedzić i to

właśnie przy takiej niezwykłej okoliczności. Witam stąd całą Polskę i Kościół w Polsce, księdza

prymasa, księży kardynałów, metropolitów — w szczególności metropolitę krakowskiego,

metropolitę wrocławskiego, katowickiego i częstochowskiego, oraz wszystkich biskupów diecezji

polskich. Witam księdza kardynała z Pragi oraz metropolitę z Ołomuńca. Muszę dodać, że chociaż

dzisiaj jestem w Skoczowie, to nie przestaję być ich gościem i muszę tam jeszcze wrócić. Chętnie

wrócę dziś wieczór. Witam wszystkich biskupów z całego rejonu Moraw, Czech i Słowacji, a także

wszystkich innych gości, którzy tutaj przybyli w dniu dzisiejszym. Nie możemy zapomnieć, drodzy

bracia, że kiedyś, jeszcze w X wieku, właśnie przez Bramę Morawską Ewangelia przybliżyła się ku

ziemiom polskim. Tędy przybył do nas św. Wojciech, biskup praski, który wraz ze św. Stanisławem

— biskupem krakowskim, głównym patronem Polski, dzieli ten patronat w stosunku do naszej

Ojczyzny przy boku Królowej Polski, Jasnogórskiej Pani.

Pragnę słowa serdecznego pozdrowienia skierować także do obecnego tutaj pana prezydenta

Rzeczypospolitej Lecha Wałęsy wraz z małżonką, do Pana Premiera, do przedstawicieli rządu, do

przedstawicieli władz wojewódzkich i miejskich Bielska-Białej i Skoczowa.

Zwracam się wreszcie do wszystkich moich rodaków, wyrażając radość, iż po czterech latach

nieobecności Opatrzność Boża pozwoliła mi znowu stanąć pośród was, na umiłowanej ziemi

ojczystej. Tym razem przybyłem nie do Warszawy, nie do Krakowa, ale do Skoczowa. Może trzeba

tak dalej będzie robić. Nie do środka, ale bliżej gór i bliżej morza.

3. Pan Jezus mówi w dzisiejszej Ewangelii: „Jeżeli Mnie prześladowali, to i was będą

prześladować. Jeżeli moje słowo zachowali, to i wasze będą zachowywać. (...) Pamiętajcie na

słowo, które do was powiedziałem: »Sługa nie jest większy od swego pana«” (J 15, 20). Jan

Sarkander ze Skoczowa znał te słowa, nieraz je czytał i chyba umiał je na pamięć. Towarzyszyły

one jego życiu od wczesnej młodości, a potem na drodze powołania kapłańskiego jako

proboszczowi. W szczególny sposób słowa te musiały się odezwać w jego świadomości wówczas,

gdy stanął twarzą w twarz wobec konieczności męczeństwa, gdy na podobieństwo Chrystusa

przyszło mu oddać życie za swą owczarnię.

Męczeństwo — ludzkie ciało umęczone, ciało kapłana-proboszcza poddane próbom, torturom,

wyniszczone aż do śmierci...

Drodzy Bracia i Siostry!

Świadectwo męczenników jest dla nas zawsze jakimś wyzwaniem — ono prowokuje, zmusza do

zastanowienia. Ktoś, kto woli raczej oddać życie, niż sprzeniewierzyć się głosowi własnego

sumienia, może budzić podziw albo nienawiść, ale z pewnością nie można wobec takiego

człowieka przejść obojętnie. Męczennicy mają nam więc wiele do powiedzenia. Jednak przede

wszystkim oni pytają nas o stan naszych sumień — pytają o naszą wierność własnemu sumieniu.

Sumienie... Sobór Watykański II nazywa sumienie „najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium

człowieka” i wyjaśnia: „W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada,

lecz któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze tam, gdzie potrzeba, do

miłowania i czynienia dobra a unikania zła, rozbrzmiewa w sercu nakazem: czyń to, a tamtego

unikaj” (Gaudium et spes, 16).

Jak widać z powyższego tekstu, sumienie jest dla każdego człowieka sprawą o zasadniczym

znaczeniu. Jest ono naszym wewnętrznym przewodnikiem i jest także sędzią naszych czynów.

Jakże ważne jest więc, aby nasze sumienia były prawe, aby ich osądy oparte były na prawdzie, aby

dobro nazywały dobrem, a zło — złem. Aby — wedle słów Apostoła — umiały „rozpoznać, jaka

jest wola Boża: co jest dobre, co Bogu przyjemne i co doskonałe” (Rz 12, 2).

Nasza Ojczyzna stoi dzisiaj przed wieloma trudnymi problemami społecznymi, gospodarczymi,

także politycznymi. Trzeba je rozwiązywać mądrze i wytrwale. Jednak najbardziej podstawowym

problemem pozostaje sprawa ładu moralnego. Ten ład jest fundamentem życia każdego człowieka i

każdego społeczeństwa. Dlatego Polska woła dzisiaj nade wszystko o ludzi sumienia! Być

człowiekiem sumienia, to znaczy przede wszystkim w każdej sytuacji swojego sumienia słuchać i

jego głosu w sobie nie zagłuszać, choć jest on nieraz trudny i wymagający; to znaczy angażować się

w dobro i pomnażać je w sobie i wokół siebie, a także nie godzić się nigdy na zło, w myśl słów św.

Pawła: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj!” (Rz 12, 21). Być człowiekiem

sumienia, to znaczy wymagać od siebie, podnosić się z własnych upadków, ciągle na nowo się

nawracać. Być człowiekiem sumienia, to znaczy angażować się w budowanie królestwa Bożego:

królestwa prawdy i życia, sprawiedliwości, miłości i pokoju, w naszych rodzinach, w

społecznościach, w których żyjemy i w całej Ojczyźnie; to znaczy także podejmować odważnie

odpowiedzialność za sprawy publiczne; troszczyć się o dobro wspólne, nie zamykać oczu na biedy i

potrzeby bliźnich, w duchu ewangelicznej solidarności: „Jeden drugiego brzemiona noście” (Ga 6,

2). Pamiętam, że powiedziałem te słowa w Gdańsku podczas odwiedzin w 1987 r. na Zaspie.

Nasz wiek XX był okresem szczególnych gwałtów zadawanych ludzkim sumieniom. W imię

totalitarnych ideologii miliony ludzi zmuszano do działań niezgodnych z ich najgłębszymi

przekonaniami. Wyjątkowo bolesne doświadczenia ma pod tym względem cała Europa

Środkowowschodnia. Pamiętamy ten okres zniewalania sumień, okres pogardy dla godności

człowieka, cierpień tylu niewinnych ludzi, którzy własnym przekonaniom postanowili być wierni.

Pamiętamy, jak doniosłą rolę odegrał w tamtych trudnych czasach Kościół jako obrońca praw

sumienia — i to nie tylko ludzi wierzących!

Zadawaliśmy sobie w tamtych latach pytanie: „Czy może historia płynąć przeciw prądowi sumień?”

Za jaką cenę „może”? Właśnie: za jaką cenę?... Tą ceną są, niestety, głębokie rany w tkance

moralnej narodu, a przede wszystkim w duszach Polaków, które jeszcze się nie zabliźniły, które

jeszcze długo trzeba będzie leczyć.

O tamtych czasach, czasach wielkiej próby sumień trzeba pamiętać, gdyż są one dla nas stale

aktualną przestrogą i wezwaniem do czujności: aby sumienia Polaków nie ulegały demoralizacji,

aby nie poddawały się prądom moralnego permisywizmu, aby umiały odkryć wyzwalający

charakter wskazań Ewangelii i Bożych przykazań, aby umiały wybierać, pamiętając o Chrystusowej

przestrodze: „Cóż bowiem za korzyść stanowi dla człowieka zyskać świat cały, a swoją duszę

utracić? Bo cóż może dać człowiek w zamian za swoją duszę?” (Mk 8, 36-37).

Wbrew pozorom, praw sumienia trzeba bronić także dzisiaj. Pod hasłami tolerancji, w życiu

publicznym i w środkach masowego przekazu szerzy się nieraz wielka, może coraz większa

nietolerancja. Odczuwają to boleśnie ludzie wierzący. Zauważa się tendencje do spychania ich na

margines życia społecznego, ośmiesza się i wyszydza to, co dla nich stanowi nieraz największą

świętość. Te formy powracającej dyskryminacji budzą niepokój i muszą dawać wiele do myślenia.

Bracia i Siostry!

Czas próby polskich sumień trwa!

Musicie być mocni w wierze!

Dzisiaj, kiedy zmagacie się o przyszły kształt życia społecznego i państwowego, pamiętajcie, iż

zależy on przede wszystkim od tego, jaki będzie człowiek — jakie będzie jego sumienie. Dlatego

wołamy:

„Przybądź, Duchu Święty (...).

Przyjdź, Światłości sumień! (...)

Obmyj, co nieświęte,

oschłym wlej zachętę.

Rozgrzej serca twarde,

prowadź zabłąkane (...)”.

Przyjdź, Światłości sumień!

4. Stat crux dum volvitur orbis [Krzyż trwa, choć zmienia się świat — red.].

Na drogach ludzkich sumień, nieraz tak trudnych i tak bardzo powikłanych, Bóg postawił wielki

drogowskaz, który życiu ludzkiemu nadaje kierunek i ostateczny sens. Jest nim krzyż Pana naszego

Jezusa Chrystusa.

Nikt tak jak męczennicy nie zgłębił tajemnicy Chrystusowego krzyża. W ich życiu tajemnica

Krzyża i jego moc objawia się w sposób szczególnie czytelny dla każdego człowieka.

Nieprzypadkowo więc, oddając cześć męczennikowi ze Skoczowa — św. Janowi Sarkandrowi,

gromadzimy się dzisiaj pod krzyżem. A jest to krzyż szczególny — świadek pamiętnego spotkania

papieża z Ludem Bożym Śląska w r. 1983. Wymowny jest ten znak ciągłości. Wymowne jest też i

to, że właśnie krzyże stają się jakby kamieniami milowymi na szlakach papieskich pielgrzymek.

Bądź pozdrowiony, Krzyżu Chrystusa!

Krzyż Chrystusowy to znak naszego zbawienia — znak naszej wiary i znak naszej nadziei. Pisze

św. Paweł: „My głosimy Chrystusa ukrzyżowanego, który jest zgorszeniem dla Żydów, a

głupstwem dla pogan, dla tych zaś, którzy są powołani, (...) mocą Bożą i mądrością Bożą” (1 Kor 1,

23-24).

V Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 1995 - teksty.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: