UoR.pdf

©Kancelaria Sejmu

s. 1/117

USTAWA

z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości 1 )

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych przez

biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego

prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Opracowano na pod-

stawie: tj. Dz. U. z

2009 r. Nr 152, poz.

1223, Nr 157, poz.

1241, Nr 165, poz.

1316, z 2010 r. Nr 47,

poz. 278, z 2011 r. Nr

102, poz. 585, Nr 199,

poz. 1175, Nr 232,

poz. 1378, z 2012 r .

poz. 855, 1342 .

Art. 2.

1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej „ustawą”, stosuje się, z zastrze-

żeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na teryto-

rium Rzeczypospolitej Polskiej:

1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organiza-

cji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób praw-

nych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego;

2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fi-

zycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeli ich przy-

chody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za po-

przedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie pol-

skiej 1 200 000 euro;

3) jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego,

przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach in-

westycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,

1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspól-

not Europejskich:

1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,

83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawoz-

dań finansowych niektórych rodzajów spółek a także banków oraz innych instytucji finansowych

(Dz. Urz. WE L 283 z 27.10.2001),

2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawie

rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażo-

nych w euro (Dz. Urz. WE L 120 z 15.05.2003),

3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG,

83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych spra-

wozdań finansowych niektórych rodzajów spółek, banków i innych instytucji finansowych oraz

zakładów ubezpieczeń (Dz. Urz. WE L 178 z 17.07.2003).

Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie – z

dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą ogłosze-

nia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.

2013-01-21

©Kancelaria Sejmu

s. 2/117

przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub

przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez

względu na wielkość przychodów,

4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także:

a) państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek bu-

dżetowych,

b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych,

c) państwowych funduszy celowych;

5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem

spółek, o których mowa w pkt 1 i 2;

6) osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagra-

nicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;

7) jednostek niewymienionych w pkt 1–6, jeżeli otrzymują one na realizację za-

dań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek

samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obro-

towego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.

2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych

oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą

również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze

sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obroto-

wy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro. W tym przy-

padku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowią-

zani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opo-

datkowania podatkiem dochodowym.

3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi

Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdaw-

czości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w for-

mie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej „MSR”, stosują przepisy

ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieure-

gulowanym przez MSR.

Art. 3.

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) jednostce – rozumie się przez to podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1;

2) banku – rozumie się przez to jednostkę działającą na podstawie przepisów

Prawa bankowego;

3) zakładzie ubezpieczeń – rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działal-

ność ubezpieczeniową na podstawie przepisów o działalności ubezpiecze-

niowej;

3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi – rozumie się przez to przepi-

sy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o nadzorze nad

rynkiem kapitałowym, ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadza-

nia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o

spółkach publicznych;

2013-01-21

©Kancelaria Sejmu

s. 3/117

3b) zakładzie reasekuracji – rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działal-

ność reasekuracyjną na podstawie przepisów o działalności reasekuracyjnej;

4) udziałach lub udziałowcach – rozumie się przez to również odpowiednio ak-

cje lub akcjonariuszy;

5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcych i dewizach – rozumie się

przez to krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy, o których mowa w

przepisach Prawa dewizowego;

5a) członku organu jednostki – rozumie się przez to osobę fizyczną, pełniącą

funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady

nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu ad-

ministrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z posta-

nowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę

przepisami prawa;

6) kierowniku jednostki – rozumie się przez to członka zarządu lub innego or-

ganu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego or-

ganu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W

przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się

– wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej

– wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do

spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komplementariuszy

prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej

działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; przepis

ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne zawody. Za kie-

rownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub za-

rządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym;

7) organie zatwierdzającym – rozumie się przez to organ, który zgodnie z obo-

wiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy

prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowe-

go jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki komandy-

towo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie się

jej wspólników;

8) okresie sprawozdawczym – rozumie się przez to okres, za który sporządza się

sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawoz-

dania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych;

9) roku obrotowym – rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres

trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również

do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub

umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczę-

ła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księ-

gi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami

rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku

zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być

dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy;

10) dniu bilansowym – rozumie się przez to dzień, na który jednostka sporządza

sprawozdanie finansowe;

11) przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości – rozumie się przez to wybra-

ne i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym tak-

2013-01-21

©Kancelaria Sejmu

s. 4/117

że określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finanso-

wych;

12) aktywach – rozumie się przez to kontrolowane przez jednostkę zasoby mająt-

kowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zda-

rzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekono-

micznych;

13) aktywach trwałych – rozumie się przez to aktywa jednostki, które nie są zali-

czane do aktywów obrotowych, o których mowa w pkt 18;

14) wartościach niematerialnych i prawnych – rozumie się przez to, z zastrzeże-

niem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa

majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym

okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do uży-

wania na potrzeby jednostki, a w szczególności:

a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytko-

wych oraz zdobniczych,

c) know-how.

W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania

na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialne

i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z

warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnych i prawnych

zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac

rozwojowych;

15) środkach trwałych – rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe

aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej

użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone

na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu,

budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdziel-

cze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze pra-

wo do lokalu użytkowego,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy

lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgod-

nie z warunkami określonymi w ust. 4;

16) środkach trwałych w budowie – rozumie się przez to zaliczane do aktywów

trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już ist-

niejącego środka trwałego;

17) inwestycjach – rozumie się przez to aktywa posiadane przez jednostkę w celu

osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu warto-

ści tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend

(udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji han-

dlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i warto-

2013-01-21

s. 5/117

ści niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są

posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładów

ubezpieczeń i zakładów reasekuracji przez inwestycje rozumie się lokaty;

18) aktywach obrotowych – rozumie się przez to tę część aktywów jednostki,

które w przypadku:

a) aktywów rzeczowych, o których mowa w pkt 19 – są przeznaczone do

zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu

normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli

trwa on dłużej niż 12 miesięcy,

b) aktywów finansowych, o których mowa w pkt 24 – są płatne i wymagal-

ne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego

lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią akty-

wa pieniężne,

c) należności krótkoterminowych – obejmują ogół należności z tytułu do-

staw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezali-

czonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu

12 miesięcy od dnia bilansowego,

d) rozliczeń międzyokresowych – trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia

bilansowego;

19) rzeczowych aktywach obrotowych – rozumie się przez to materiały nabyte w

celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jed-

nostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku

produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nie-

przetworzonym;

20) zobowiązaniach – rozumie się przez to wynikający z przeszłych zdarzeń ob-

owiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które

spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednost-

ki;

21) rezerwach – rozumie się przez to zobowiązania, których termin wymagalno-

ści lub kwota nie są pewne;

22) zobowiązaniach krótkoterminowych – rozumie się przez to ogół zobowiązań

z tytułu dostaw i usług, a także całość lub tę część pozostałych zobowiązań,

które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego;

23) instrumentach finansowych – rozumie się przez to kontrakt, który powoduje

powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finanso-

wego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z

kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wy-

nikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zo-

bowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo wa-

runkowy. Do instrumentów finansowych nie zalicza się w szczególności:

a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

b) umów o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków z

tytułu udzielonej gwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadających

stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespłacenia wierzy-

telności przez dłużnika w wymaganym terminie,

2013-01-21

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: