botanika-pewniaki(2).doc

1.      Co to jest histologia
Histologia (z gr. histos – tkanka, logos – wiedza, nauka) – nauka o rozwoju, budowie i funkcjach tkanek, w przeciwieństwie do anatomii, zajmuje się ona badaniem mikroskopowej budowy ciała. Nauka o chorobach tkanek nosi nazwę histopatologia.

2.      Co to jest fenologia roślin
Fenologia – nauka badająca związki pomiędzy zmianami warunków klimatycznych i pór roku a terminami zachodzenia periodycznych zjawisk w rozwoju roślin takich jak kiełkowanie, kwitnienie, owocowanie, zrzucanie liści u roślin

3.      Co to palinologia
Palinologia to nauka o pyłkach roślinnych i zarodnikach grzybów

4.      Co to jest embriologia
Embriologia, endogeneza (gr. embryon – zarodek) – nauka zajmująca się rozwojem zarodkowym organizmów zwierzęcych (w tym człowieka) i roślinnych. Zajmuje się procesem rozwojowym charakterystycznym dla zwierząt i roślin wielokomórkowych, rozmnażających się płciowo, obejmującym okres od zapłodnienia do opuszczenia osłonek jajowych (w przypadku zwierząt jajorodnych) lub organizmu matki w czasie porodu (w przypadku zwierząt żyworodnych) lub wytworzenia nasion u roślin. Embriologia jest jednym z pośrednich dowodów teorii ewolucji.

5.      Co to jest cytologia
Cytologia, inaczej biologia komórki (z gr. kytos- komórka i logos-nauka) – nauka o budowie wewnętrznej i funkcji podstawowej jednostki budulcowej organizmów żywych jaką jest komórka

6.      Co to jest morfologia roślin
Morfologia roślin (gr. morphē = kształt, logos = nauka) - jedna z najstarszych gałęzi wiedzy o roślinach, nauka zajmująca się badaniem zewnętrznej budowy roślin, zależnościami jakie między nimi występują, zachodzącymi w nich przemianami, a także badaniem ich pokroju, ukształtowania poszczególnych organów.

7.      Co to jest kariologia
Kariologia-(gr. karyon-orzech; logos-słowo,nauka). Nauka o jądrze komórkowym, jego budowie, funkcjach i znaczeniu dla komórki.

8.      Wymienić podstawowe organelle komórki roślinnej
Aparat Golgiego, ściana i błona kom., jądro, rybosomy, reticulum endoplazmatyczne, wakuola, mitochondriom, chloroplast

9.      Co to są chloroplasty
Chloroplast (ciałko zieleni) – otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową organellum komórkowe występujące u roślin i glonów eukariotycznych. Są rodzajem plastydów. Zawierają zielone barwniki chlorofile pochłaniające energię światła słonecznego potrzebną do fotosyntezy. W nich zachodzi przemiana dwutlenku węgla oraz wody z wykorzystaniem energii świetlnej w glukozę oraz tlen.

10. Ściana komórkowa, jakie są jej i rola
    Ściana komórkowa - martwy składnik komórki, otoczka komórki o funkcji ochronnej i szkieletowej. Ściana komórkowa występuje u roślin, grzybów, bakterii i niektórych protistów. U każdej z tych grup jest zbudowana z innych substancji, np. u grzybów jest to chityna, a u roślin celuloza i jej pochodne (hemiceluloza i pektyna) oraz lignina, natomiast u bakterii podstawowym składnikiem jest mureina. Ściana komórkowa leży na zewnątrz błony komórkowej. W tkankach ściany komórkowe sąsiadujących ze sobą komórek są zlepione pektynową substancją tworzącą blaszkę środkową. Między komórkami istnieją wąskie połączenia w postaci plasmodesm - wąskich pasm cytoplazmy przenikających ściany i zawierających fragmenty retikulum endoplazmatycznego. Młode komórki roślin otoczone są ścianą pierwotną, której strukturę wewnętrzną stanowią ułożone w sposób nieuporządkowany łańcuchy celulozowe wypełnione hemicelulozą i pektyną. W starszych komórkach obserwuje się również ścianę wtórną - powstającą po wewnętrznej stronie ściany pierwotnej, zwykle grubszą i bardziej wytrzymałą niż pierwotna, o uporządkowanej budowie szkieletu celulozowego, również wypełnionego hemicelulozą i pektyną. Ulega ona inkrustacji (węglan wapnia, krzemionka lub lignina) i adkrustacji (kutyna, suberyna, woski). 

11.  Co to jest DNA i z jakich podstawowych składników jest zbudowane
DNA jest liniowym, nierozgałęzionym biopolimerem, dla którego monomerem są nukleotydy. Nukleotydy zbudowane są z: pięciowęglowego cukru deoksyrybozy, którego grupa hydroksylowa znajdująca się przy ostatnim atomie węgla jest zestryfikowana resztą fosforanową, a pierwszy atom węgla połączony jest wiązaniem N-glikozydowym z jedną z czterech zasad azotowych: adeniny A i guaniny G (zasady purynowe) oraz cytozyny C i tyminy T (zasady pirymidynowe). 

12.  Co to są chromosomy homologiczne?
Chromosomy homologiczne - chromosomy o tym samym kształcie i wielkości zawierają podobną informację genetyczną, czyli geny. Geny te jednak mogą występować w innych postaciach, czyli allelach. Jeden chromosom w parze pochodzi od ojca, a drugi od matki.

13.  Co to są chromosomy i z czego są zbudowane
Chromosom – forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki. Zbudowane z dwóch siostrzanych chromatyd połączonych centromerem

14.  Co to jest RNA i z jakich podstawowych składników jest zbudowane
Kwasy rybonukleinowe, RNA - polimery kondensacyjne rybonukleotydów, występujące zarówno w jądrze komórkowym, jak i w cytoplazmie. Nukleotydy połączone są typowym dla kwasów nukleinowych wiązaniem fosfodiestrowym. W komórce występuje wiele klas kwasów rybonukleinowych różniących się pełnioną  funkcją, a także masą cząsteczkową i strukturą. RNA jest zazwyczaj jednoniciowy; postać dwuniciowa, analogiczna do dwuniciowego DNA, występuje głównie jako materiał genetyczny niektórych wirusów i wiroidów

15.        Dlaczego u (niemal) wszystkich organizmów roślinnych (także zwierzęcych) występuje w ich komórkach somatycznych parzysta liczba chromosomów?
 

16.  Błona komórkowa, jakie są jej właściwości i rola
Błona komórkowa, plazmolema, plazmolemma (cytolemma, plasmolemma) – półprzepuszczalna błona biologiczna oddzielająca wnętrze komórki od świata zewnętrznego. Jest ona złożona z dwóch warstw fosfolipidów oraz białek, z których niektóre są luźno związane z powierzchnią błony (białka peryferyjne), a inne przebijają błonę lub są w niej mocno osadzone białkowym lub niebiałkowym motywem (białka błonowe).

17.  Co to mitochondria i jak jest ich rola
Mitochondrium (w liczbie mnogiej mitochondria; dawniej chondriosom[1]) – organellum komórki eukariotycznej pochodzenia endosymbiotycznego, w którym zachodzą procesy będące głównym źródłem energii (w postaci ATP) dla komórki, w szczególności proces fosforylacji oksydacyjnej, zachodzący w błonie wewnętrznej mitochondriów. Mitochondria posiadają własny genom. Genom mitochondriów jest nieduży – koduje tylko od kilkunastu do kilkudziesięciu białek z kilkuset białek niezbędnych do funkcjonowania mitochondrium

18.        Co to znaczy „transkrypcja” informacji genetycznej i gdzie ona zachodzi
Transkrypcja w genetyce oznacza proces syntezy RNA na matrycy DNA przez różne polimerazy RNA, czyli przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA.

19.  Jaka jest podstawowa różnica między DNA i RNA
DNA – dwuniciowy, RNA - jednoniciowy

20. Jaka jest rola retikulum endoplazmatycznego?
    synteza białek (szorstkie) i tłuszczów (gładkie), uczestniczy w przemianach węglowodanów, przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach wątroby)., pozwala na szybkie transporty wewnątrzkomórkowe (cytoplazma jest w nim rzadsza), dzieli cytoplazmę komórki na przedziały (kompartmenty), co pozwala na przeprowadzenie w różnych przedziałach reakcji, które przeszkadzałyby sobie wzajemnie.

21.  Co to są wakuole i jak jest ich rola
Wakuole (wodniczki) – struktury komórkowe występujące u roślin i niektórych pierwotniaków oraz w komórkach zwierzęcych. W komórkach zwierzęcych występuje wiele małych wodniczek (wakuol), natomiast w roślinnych jedna lub kilka dużych. U pierwotniaków występują wodniczki tętniące, odpowiedniki wakuoli, ale od wakuoli o wiele mniejsze. Zajmują do 90% komórki. Ze starzeniem się komórki zachodzi proces rozrośnięcia się i zamienienia wakuoli w jedną wodniczkę. 

22.  Co jest „translacja” i gdzie ona zachodzi
translacja (łac. translatio - tłumaczenie) – proces syntezy łańcucha polipeptydowego białek na matrycy mRNA. W jego wyniku dochodzi do ostatecznego przetłumaczenia informacji genetycznej zawartej pierwotnie w kodzie genetycznym DNA na konkretną strukturę białka, zależną od uszeregowania aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym.

23.        Jak można wyjaśnić fakt, że dzięki 4 zasadom z jakich zbudowany jest DNA, są w nim zakodowane wszystkie cechy organizmu.
 

24.  Jak jest zbudowane jądro komórkowe i jaka jest jego rola
Jądro komórkowe posiada własną  otoczkę, mieści się zwykle w pobliżu środka komórki i przeważnie ma kształt kulisty, może jednak być również  podłużne, owalne, itp. Występuje w nim w postaci ziarenek substancja silnie barwiąca się barwnikami zasadowymi, zwana chromatyną. Wewnątrz jądra znajduje się maleńkie ciałko zwane jąderkiem. Zawiera informację genetyczną (informację o budowie wszystkich białek jakie komórka jest w stanie wytworzyć) zakodowaną w DNA, steruje biosyntezą białka, przekazuje informację genetyczną komórkom potomnym w procesach podziałów.

25.  Co to są rybosomy i jaka jest ich rola
Rybosomy - organelle służące do produkcji białek w ramach translacji. Są zbudowane z rRNA i białek.

26.        Z czego zbudowane są białka i gdzie one powstają
Białka – wielkocząsteczkowe (masa cząsteczkowa od ok. 10 000 do kilku mln) biopolimery, a właściwie biologiczne polikondensaty, zbudowane z reszt aminokwasów połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi -CONH-. Występują we wszystkich żywych organizmach oraz wirusach. Synteza białek odbywa się w specjalnych organellach komórkowych zwanych rybosomami.

27.        Wymienić zasady, z których zbudowany jest DNA i RNA
Adenina, Guanina, Cytozyna, Tymina

28.        Co to jest blaszka środkowa i jaka jest jej funkcja
Blaszka środkowa - cienka warstwa nieplazmatycznej substancji międzykomórkowej zbudowanej z pektyn. Blaszka środkowa znajduje się pomiędzy pierwotnymi ścianami komórkowymi przylegających komórek roślinnych. Blaszkę środkową można traktować jako spoiwo występujące między pierwotnymi ścianami komórkowymi. Przez częściowe rozpuszczenie (macerację) blaszki środkowej (enzymatyczne) dochodzi do powstania przestworów międzykomórkowych w tkance (w okolicach naroży komórek), przez całkowite jej rozpuszczenie powstają zbiorniki wydzielnicze.

29.        W jakiej kolejności (począwszy od środka pnia) występują następujące tkanki: drewno -2-, kambium -3-, peryderma -6-, fellogen -5-, łyko -4-, rdzeń -1-

30.        Tkanki (merystemy) twórcze, podział i funkcje
Merysystemy wierzchołkowe (stożek wzrostu łodygi i korzenia – przyrost na długość), wstawowe (na długość), boczne (kambium, fellogen – przyrost na grubość), przyranne (kallus).

31.        Co są merystemoidy
Merystemoidy – grupa komórek lub pojedyncza komórka o wysokiej aktywności podziałowej występująca w obrębie tkanek stałych (tj. tkanek, których komórki nie ulegają podziałom lub ulegają im tylko wyjątkowo).

32.        Co jest biel i jaką pełni funkcję
tkanka miękiszowa w nasionach roślin okrytonasiennych, Bielmo jest tkanką spichrzową, gromadzącą materiały zapasowe dla rozwijającego się zarodka. Substancje te powstają w częściach asymilacyjnych rośliny, następnie doprowadzane są do tkanek w sąsiedztwie woreczka zalążkowego

33.        Co to jest drewno wczesne i czym się zwykle charakteryzuje
Drewno wczesne, nazywane również drewnem wiosennym – rodzaj drewna powstający u roślin rosnących w klimacie umiarkowanym, których cykl wegetacyjny jest przerywany na okres zimy. Drewno wiosenne powstaje na początku sezonu wegetacyjnego. Jest dużo jaśniejsze od letniego, stąd na przekroju drewna widać charakterystyczne słoje. Jego cewki i naczynia mają większe średnice niż drewna letniego, lecz cieńsze ściany. Występuje w nim mniej włókien drzewnych niż w letnim.

34.        Co to jest sklerenchyma i czym się różni od twardzicy
Sklerenchyma (twardzica) - tkanka wzmacniająca roślin. Zbudowana z grubościennych komórek, przeważnie z komórek prozenchymatycznych (podłużnych). Dojrzałe komórki sklerenchymatyczne mają mocno zgrubiałe i na ogół silnie zdrewniałe ściany wtórne, inkrustowane ligniną, z licznymi jamkami. W czasie rozwoju tych komórek ich protoplasty najczęściej zamierają i zanikają - są t...