THOMAS STEARNS ELIOT-Wiersze.pdf

1948

THOMAS STEARNS ELIOT

Thomas Stearns Eliot był Amerykaninem; urodził się

w 1888 roku. W 1914 roku osiadł na stałe w Anglii. Studio-

wał filozofię w Harvardzie, Sorbonie i Oksfordzie. W Lon-

dynie pracował jako nauczyciel i urzędnik bankowy. Po-

tem, w latach 1917-1922 redagował pisma „The Egoist"

i „The Criterion", był także wydawcą w znanej oficynie

„Faber and Faber". Poemat Ziemia jałowa (1922) został

uznany za arcydzieło i przyniósł Eliotowi międzynarodo-

wą sławę. Od tego czasu każda książka tego wybitnego poety

i eseisty elektryzowała publiczność literacką i stanowiła

wydarzenie. Uważa się, że w światowej liryce i literaturoz-

nawstwie jego twórczość spowodowała głęboki przełom.

Eliot jako poeta starał się uciec od subiektywizmu i sto-

sując tzw. korelat obiektywny, czyli zestawiając ze sobą

przedmioty, fakty i sytuacje, pragnął wykreować poetyckie

ekwiwalenty rzeczywistości, także emocjonalnej. W jego

koncepcji sztuki wzruszenie i osobowość powinny uzys-

kać ponadindywidualne, bardziej wymierne formuły wyra-

zu. Był również nowatorem języka i formy, lecz nie odżeg-

nywał się od tradycji literackich, czego połączenie dało

niezwykle oryginalne efekty.

Zmarł w 1965 roku.

Najważniejsze utwory T.S. Eliota — eseistyczne: The Sa-

cred Wood (1920), Notes Towards the Definition of Cultu-

re ( 1948), Poetry and Drama (1951), On Poetry and Po-

ets (1957); dramaturgiczne: The Rock (1934), The Coctail

Party (1949), The Elder Statesman (1958); poetyckie: Po-

ems (1919), The Hol Iow Men ( 1925), A Song for Simeon

(1928), Animula ( 1929 ),Triumphal March ( 1931 ), Four

Quarters (1943).

Boston Evening Transcript

Czytelnicy „Boston Evening Transcript"

Kołyszą się na wietrze jak łan dojrzałego zboża.

Gdy na ulicy rodzi się wieczorne krzątanie,

Budzą się żądze życia w jednych,

A drugim przynoszą „Boston Evening Transcript",

Wchodzę po schodach i naciskam dzwonek, obracam się

Zmęczony, jak ktoś, kto skinąłby głową de Rochefoucauld

na pożegnanie.

Gdy ulica była czasem, a on na jej końcu,

I mówię „kuzynie Harriet, masz tu swój «Boston Evening

Transcript»".

Krzysztof Karasek

Pan Apollinax

Gdy pan Apollinax odwiedził Stany,

Jego śmiech zabrzmiał pośród filiżanek

Herbaty. Pomyślałem

0 Fragilionie, tej strachliwej postaci pośród kępy brzóz,

1 o Priapie, gdy w krzakach

Podgląda damę na huśtawce.

W pałacu pani Phlaccus, u profesora Channing-Cheetah

Śmiał się jak embrion, nieodpowiedzialny płód.

Śmiech jego był podwodny, głęboki jak śmiech

Starego morskiego wilka

Ukrytego pod koralowymi wyspami,

Gdzie udręczone ciała topielców dryfują w zieloną ciszę

Odpychając się od palców nadbrzeżnej piany.

Zacząłem szukać głowy pana Apollinaxa toczącej się pod

krzesłem

Lub też szczerzącej zęby nad parawanem

Z wodorostami we włosach. Usłyszałem

Tętent kopyt centaura na stwardniałej darni,

Gdy jego dysząca namiętnością oracja zżerała popołudnie

„Cóż za czarujący człowiek" — „Lecz w rzeczy samej, co

mógł mieć na myśli?" —

„Ten jego słuch... nadwrażliwca... Chyba niepoczytalny?" —

„To co powiedział mógłbym z łatwością obalić."

Co do ciepłej wdowy Phlaccus i profesora Cheetah

spamiętałem

Plasterek cytryny i nadgryziony makaron.

Krzysztof Karasek

Animula

„Z ręki Boga wychodzi zwykła dusza"

Na płaski świat zmiennych blasków i okrzyków,

Do światła, mroku, wilgoci lub suszy, zimna lub żaru;

Porusza się wśród nóg stolików i foteli,

Staje lub pada, chciwa zabawek i pieszczot,

Śmiało idąca, nagle przerażona

Ucieka, aby schronić się za dłonią wspartą na kolanie,

Pragnąca rozproszenia obaw, cieszy się

Aromatycznym blaskiem choinki w pokoju,

Ciepłym wiatrem, światłem słonecznym i morzem;

Studiuje plamy słońca na podłodze

I jelenie skaczące wokół srebrnej tacy;

Plącze prawdziwe z urojonym,

Wierzy w karty, w królowe, w królów,

W zaklęcia wróżek i w bajanie służby.

Kamienny ciężar wciąż rosnącej duszy

Rani i gmatwa coraz bardziej, dzień po dniu,

Gmatwa i rani coraz silniej, tydzień po tygodniu

Imperatywem „jest i zdaje się",

Możliwe i niewykonalne, pragnienie i umiar.

Ból istnienia i narkotyk snów

Skręca duszyczkę w fotelu przy oknie —

Za tomami Encyclopaedia Britannica

Z ręki czasu wychodzi zwykła dusza

Lękliwa, samolubna, niekształtna, kulawa,

Niezdolna iść przed siebie albo uciec,

Lęka się ciepłej realności, nie ufa dobroci,

Wyrzeka się natarczywych wizji krwi,

Cienia własnego cień, widmo w swym własnym mroku,

Zostawiając stos papierosów w zakurzonym gabinecie;

Żyjąca po raz pierwszy w ciszy — po wiatyku.

Módl się za Guiterrieza, chciwego szybkości i władzy,

Za Boudina, rozerwanego w strzępy,

Za tego, który zrobił wielką fortunę,

I za tego, który poszedł własną drogą,

I za Floreta, przez ogary rozszarpanego wśród cisów

— Módl się za nami dziś i w godzinę naszych narodzin.

Krzysztof Boczkowski

Pieśń dla Symeona

Panie, rzymskie hiacynty kwitną w urnach i

Słońce zimy pełznie po śnieżnych wzgórzach;

Uparta pora roku stoi w miejscu.

Moje życie bez wagi, które czeka na wiatr śmierci,

Jak ptasie pióro na grzbiecie mej dłoni,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: