Prace badawcze.doc

Prace badawcze (jak pisać, przykłady, zasady oceny)

Przykładowe prace badawcze

Tematyka

     Podstawą pracy badawczej muszą być doświadczenia lub obserwacje wykonane przez ucznia osobiście i samodzielnie, w terenie, w domu, w pracowni szkolnej lub w innych instytucjach. Prace będące opracowaniem lub kompilacją danych uzyskanych przez inne, niż uczeń osoby, będą dyskwalifikowane. Autor może konsultować się z osobami profesjonalnie zajmującymi się badaniami biologicznymi, czy też korzystać z materiałów koniecznych mu do wykonania pracy, otrzymanych z instytucji naukowo-badawczych. W przypadkach budzących wątpliwość Komitet Główny Olimpiady Biologicznej może konsultować się z takimi placówkami naukowo-badawczymi w sprawie metodyki a także w sprawie stopnia samodzielności pracy wykonanej w niej przez ucznia.

     W pracy badawczej niedopuszczalne są jakiekolwiek doświadczenia z użyciem zwierząt kręgowych.
Zwierząt i roślin prawnie chronionych nie wolno przesiedlać z ich naturalnych siedlisk ani zakładać ich hodowli, dozwolone są obserwacje w naturze nie naruszające warunków ich bytowania.
Wszelkie doświadczenia na zwierzętach powinny do minimum ograniczyć ich cierpienia. Ocenie podlegać będzie zasadność podjętych badań. Badania pociągające za sobą nieuzasadnione uśmiercanie lub cierpienie zwierząt (np. badania, których głównym celem jest określenie wytrzymałości organizmów na głodzenie lub wysoką temperaturę) będą dyskwalifikowane. Obiektami badawczymi pracy nie mogą być ludzie, niedopuszczalne są jakiekolwiek formy doświadczeń medycznych a także wykorzystywanie i kompilacja wyników o tematyce ściśle wchodzącej w zakres medycyny. W wyjątkowych przypadkach mogą być dopuszczane prace polegające na konstrukcji modeli matematycznych lub programów komputerowych opisujących zjawiska i procesy biologiczne.

Opracowanie wyników i przedstawienie pracy badawczej

     Praca badawcza powinna być przygotowana w formie plakatu (patrz schemat) przedstawiającego w bardzo zwięzłej formie cele, założenia, otrzymane wyniki i wypływające z nich wnioski. Forma taka ma ułatwić uczestnikom rozmowę na temat pracy przed Komisją Oceniającą podczas zawodów. Zasadnicza część plakatu powinna składać się z sześciu osobnych, ponumerowanych kartek (najlepiej naklejonych na brystol) formatu A4, zawierających tekst i ilustracje oraz z części tytułowej o szerokości 63 cm i wysokości 20 cm (część tytułowa może być złożona z trzech części). Po rozłożeniu wszystkich części według przedstawionego schematu powstanie plakat o szerokości 63 cm i wysokości 80 cm. Każda kartka powinna być na odwrocie podpisana imieniem i nazwiskiem autora. Na plakacie nie powinno się stosować czcionek mniejszych niż 12 punktów (przy wydruku komputerowym). Pamiętać należy, że tekst zamieszczony na dobrym plakacie jest krótki, zwięzły i precyzyjny i z reguły zawiera nie więcej niż 300-400 słów. Wysoko oceniane są także walory plastyczne plakatu, kolorowe ilustracje i wykresy.

     Plakat powinien zawierać następujące części:
     Część "tytułowa" zawierająca tytuł, ściśle odpowiadający tematyce pracy i napisany wielkimi literami, żeby go można przeczytać z dość dużej odległości, imię i nazwisko autora oraz klasę, imię i nazwisko opiekuna pracy a także nazwę szkoły.

Strona pierwsza powinna zawierać zwięzłe streszczenie wyników i głównych wniosków pracy a poniżej krótki wstęp, zawierający podstawowe założenia i jasne uzasadnienie celowości podjętych badań.

Strona druga powinna być poświęcona opisowi obiektów badawczych i zastosowanych metod pracy. W przypadku prac prowadzonych w terenie należy opisać zwięźle położenie terenu badań, daty pobrań materiału itp. Przy pracach laboratoryjnych należy podać charakterystykę i pochodzenie badanych organizmów. Należy opisać stosowane metody, w tym sposoby zbierania i opracowywania wyników (np. stosowane metody statystyczne) oraz wykorzystaną aparaturę. Cennym, oszczędzającym miejsce sposobem przedstawienia części metod lub ich uzupełnieniem może być graficzny schemat doświadczenia lub dokumentacja fotograficzna badanych obiektów.

Strony trzecia i czwarta poświęcone są przedstawieniu wyników. Należy na nich zamieścić zwięzły opis przebiegu badań oraz otrzymane wyniki, opracowane w możliwie najbardziej zwięzłej i przejrzystej formie np. jako wykresy, schematy. Jeżeli konieczne jest przedstawienie wyników w tabelach to nad każdą powinien być umieszczony jej tytuł, a pod każdą ilustracją jej objaśnienie. Tutaj należy zamieścić wyniki analizy statystycznej o ile takowa była przeprowadzana. Nie należy zamieszczać surowych danych ani szczegółowych obliczeń. Nie należy także załączać zbiorów, zielników itp. Podczas obrony zawodnik może posłużyć się dodatkową, nie zamieszczoną na plakacie dokumentacją (np. w postaci zbiorów, dziennika obserwacji itp. ). Wskazane jest ograniczenie do minimum prezentowania wyników w postaci tabel.

Na stronach piątej i szóstej należy umieścić dyskusję wyników i cytowane piśmiennictwo.

Zasady oceny prac badawczych

Komisje oceniające wszystkich szczebli dokonują oceny prac badawczych przyznając odpowiednią liczbę punktów według poniższych kryteriów. Ostateczną ocenę pracy na danym etapie stanowi suma przyznanych na tym etapie punktów.

Tematyka pracy

Oceniana jest w skali od 0 do 10 pkt. oryginalność zagadnienia, klarowność przedstawienia przez autora celu pracy a także jego znaczenie poznawcze i/lub praktyczne.

Metody pracy

Oceniana jest, w skali od 0 do 15 pkt, trafność doboru obiektów badawczych i zastosowanej metodyki, liczba powtórzeń, poprawność zaprojektowania wykonania doświadczeń lub obserwacji.

Wyniki i ich interpretacja

Oceniana jest, w skali od 0 do 20 pkt. poprawność językowa i przejrzystość układu pracy.

Styl i język pracy

Oceniana jest, w skali od 0 do 5 pkt, klarowność i precyzja wypowiedzi, poprawność językowa i przejrzystość układu pracy.

Punktacja za poszczególne elementy pracy wpisywana jest do tabeli na dodatkowej kartce dołączonej do pracy.