Dieta w cukrzycy typu 1.pdf

Dieta w cukrzycy typu 1

Regularne spożywanie posiłków jest podstawą diety w cukrzycy typu 1.

artykuł mgr Magdaleny Makarewicz-Wujec i dr. n. med. Małgorzaty

Kozłowskiej-Wojciechowskiej z Instytutu Żywności i Żywienia

Przyczyną powstawania cukrzycy typu 1, zwanej cukrzycą insulinozależną, są uszkodzenia

komórek trzustki produkujących insulinę. Istotę tej choroby stanowi niedobór insuliny w

organizmie, czego konsekwencją jest niemożność kontrolowania poziomu glukozy we krwi i jej

nadmierny wzrost.

Na cukrzycę typu 1 chorują w większości przypadków ludzie młodzi, którzy nie ukończyli

jeszcze 30. roku życia, dlatego często mówi się, że jest to cukrzyca wieku młodzieńczego.

Wymaga ona systematycznego podawania insuliny. Choroba ta występuje o wiele rzadziej niż

cukrzyca typu 2. Przyczyny jej rozwoju nie są do końca poznane. W powstaniu tego schorzenia

mają swój udział czynniki genetyczne, dziedziczne, infekcje wirusowe oraz nieprawidłowe

odczyny obronne młodych organizmów.

Właściwa dieta jest nieodzownym elementem leczenia tej cukrzycy. Osoby na nią chore mają

na ogół wagę ciała prawidłową lub nawet niedowagę, dlatego żywienie dietetyczne nie ma na

celu redukcji masy ciała. Energetyczność diety powinna być dopasowana do indywidualnych

potrzeb każdego pacjenta, a więc uwzględniać płeć, wiek, stan fizjologiczny i wysiłek fizyczny

wykonywany przez daną osobę.

W cukrzycy typu 1 najistotniejszą i zarazem najtrudniejszą rzeczą jest dopasowanie diety do

czasu podawania insuliny oraz właściwych jej dawek. Posiłki powinny być spożywane

regularnie, co zapobiega zbyt dużym wahaniom poziomu glukozy we krwi. Liczba spożywanych

posiłków zależy od liczby wstrzyknięć insuliny oraz od jej rodzaju (czasu działania), dlatego dla

każdej osoby dieta powinna być indywidualnie ustalona przez lekarza i dietetyka.

Zazwyczaj zaleca się spożywanie 5-7 posiłków w ciągu dnia. W dziennej racji pokarmowej musi

więc znaleźć się pierwsze śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, pierwsza kolacja,

a niekiedy również i druga. Czasami trzeba nawet zjeść coś dodatkowo tuż przed snem.

Godziny posiłków powinny być stałe i dostosowane do czasu podawania insuliny oraz

planowanego wysiłku fizycznego. Przy stosowaniu insuliny szybko działającej posiłek musi być

1 / 4

Dieta w cukrzycy typu 1

spożyty najdalej w 30 min od zastrzyku; przy podaniu insuliny o pośrednio wydłużonym czasie

działania - 40 min od zastrzyku; insuliny o długim czasie działania -1 godz. po zastrzyku; w

przypadku mieszanek insulin o różnym okresie działania czas posiłku jest uzależniony od

najszybciej działającej insuliny w preparacie (te zalecenia pacjent musi ustalić z lekarzem).

W ostatnim 20-leciu wiele się zmieniło w zakresie wiedzy o wpływie diety na przebieg cukrzycy,

a wraz z tym wskazówki dietetyczne dla pacjentów. Obecnie wiadomo już, że wysokie spożycie

tłuszczu sprzyja rozwojowi chorób serca, na które narażone są zwłaszcza osoby chore na

cukrzycę. Węglowodany złożone natomiast nie tylko nie utrudniają leczenia cukrzycy, ale

pomagają w regulacji poziomu glukozy we krwi.

Najważniejsze zasady diety w cukrzycy typu 1

• Pamiętaj o regularnym spożywaniu posiłków i urozmaicaniu jadłospisu. W 2-3 głównych

posiłkach powinny znaleźć się produkty dostarczające białko pochodzenia zwierzęcego - mleko

i przetwory mleczne, ryby, chude mięsa i wędliny, białko jaja.

• Nie zapominaj o węglowodanach złożonych, które mają dostarczać 50-60% energii diety

(białka 15-20%, a tłuszcz mniej niż 30%). Ich najlepszym źródłem są kasze, płatki, makarony,

pieczywo pełnoziarniste oraz ziemniaki i warzywa strączkowe (zawierają także białko roślinne).

• Dbaj o to, aby w twojej diecie znalazły się produkty zbożowe, warzywa i owoce - cenne źródło

błonnika pokarmowego. Zaleca się jedzenie warzyw i owoców przy każdym posiłku, najlepiej w

postaci surowej. Należy jednak wystrzegać się spożywania zbyt dużych ilości winogron, mango

i bananów, gdyż zawierają sporo cukrów prostych.

• Nie jedz owoców konserwowanych oraz suszonych, ponieważ dostarczają dużej ilości cukru.

• Wybieraj mięsa i wędliny o małej zawartości tłuszczu i cholesterolu. Jest to ważne w

zapobieganiu miażdżycy, na którą cukrzycy są narażeni w większym stopniu niż osoby zdrowe.

Warto też ze (względu na profilaktykę miażdżycową) 2-3 razy w tygodniu zamiast mięsa na

obiad zjeść ryby, zwłaszcza morskie.

• Zrezygnuj ze słodyczy, słodkich napojów i wszelkich wyrobów cukierniczych. Powodują one

gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. W przypadkach cukrzycy wyrównanej można jeść

niewielkie ilości słodyczy wraz z innymi produktami spożywczymi, gdyż wówczas nie mają tak

wyraźnego wpływu na glikemię poposiłkową.

• Unikaj alkoholu.

• Ograniczaj spożycie soli i produktów z jej dużą zawartością, m.in. dań typu fast food, konserw

i przetworów wędzonych.

"Żyjmy dłużej" 8 (sierpień) 1998

Dieta śródziemnomorska - wzorowy model żywienia w cukrzycy i nie tylko

Ostatno dużo dyskutuje się na temat diety śródziemnomorskiej i płynącej z jej stosowania

korzyści zarówno dla zdrowia jak i dla szczupłej sylwetki ciała.

Różni się ona zdecydowanie od zwyczajów żywieniowych stosowanych w Europie północnej, co

tłumaczy rzadsze występowanie w basenie Morza Śródziemnego występowanie chorób

sercowo-naczyniowych

Cechy charakterystyczne diety śródziemnomorskiej.

1. Mało nasyconych kwasów tłuszczowych (masło, smalec, tłuste mięso, smażenie na

tradycyjnych tłuszczach)

2 / 4

Dieta w cukrzycy typu 1

2.Dużo jedno i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (ryby, orzechy, oliwa z oliwek)

3. Dużo naturalnych antyoksydantów (dużo warzy i owoców, nasion strączkowych)

4. Dużo błonnika (produkty zbożowe o niskim indeksie glikemicznym)

5. Umiarkowane spożycie mleka, sera, jogurtu

6. Umiarkowane spożycie alkoholu- czerwone wino do posiłków

Żeby zasady tej niewątpliwie korzystnej diety były stosowane na szerszą skalę można

wprowadzić pewne modyfikacje do warunków polskich np; w diecie śródziemnomorskiej nie

używa się masła do smarowania pieczywa. U nas można stosować miękkie margaryny o

wysokiej zawartości kwasów nienasyconych (unikać utwardzanych ponieważ zawierają

szkodliwe tłuszcze- jest to niestety częsty dodatek wyrobów cukierniczych).

Komórki macierzyste źródłem insuliny

Od wielu lat w medycynie przeprowadza się próby przeszczepienia komórek produkujących

insulinę w terapii cukrzycy typu 1. Przeszczepianie komórek wysp trzustkowych pozyskiwanych

ze zwłok niesie ze sobą ograniczenia w postaci trudności w uzyskiwaniu czystych komórek B

produkujących insulinę, w związku z tym ilość pozyskana od jednego dawcy jest zwykle

niewystarczająca do podjęcia wystarczającej funkcji. Potencjalnym źródłem mogą też zostać

niezróżnicowane komórki macierzyste, różnicujące się w komórki produkujące insulinę. Jednak

metody pozyskiwania komórek macierzystych uzyskiwanych z zarodków są od kilku lat

przedmiotem wielu moralnych i technicznych sporów. Ostatnio naukowcom udało się uzyskać

komórki produkujące insulinę z komórek macierzystych obecnych w ludzkiej krwi pępowinowej.

Czy to może być szansa dla skutecznego leczenia cukrzycy typu 1?

Komórkami, które dostarczają nowych komórek w miejsce obumarłych są komórki macierzyste.

Można je podzielić na następujące kategorie: totipotencjalne (mogą się różnicować do każdego

typu komórek danego organizmu), komórki pluripotencjalne (posiadają zdolność do

różnicowania się do komórek 3 listków: mezodermy, endodermy i ektodermy), komórki

multipotencjalne (mogą przekształcać się we wszystkie typu komórek w zakresie jednego listka

zarodkowego, do tej należą komórki macierzyste, których źródłem jest ludzka krew

pępowinowa), komórki unipotencjalne (różnicują się tylo do jednego, ściśle określonego typu

komórek).

Obecnie w medycynie powszechnie wykorzystuje się 3 źródła komórek macierzystych: krew

obwodowa, szpik kostny (przeszczepy szpiku) oraz krew pępowinowa. Krew pępowinową

pobiera się z nakłucia naczynia sznura pępowiny po odpępnieniu dziecka. Najczęściej liczba

komórek macierzystych pobranych z krwi pępowinowej jest podobna jak w szpiku kostnym,

jednak te komórki mają większą zdolność do namnażania się. Pojawiają się również dowody, że

przeszczepienie tych komórek allogenicznych (od rodzinnego albo niespokrewionego dawcy)

wiąże się z mniejszym ryzykiem rozwinięcia choroby zwanej “przeszczep przeciw

gospodarzowi).

W literaturze pojawiają się doniesienia o udanych próbach uzyskania z komórek macierzystych

zawartych w każdej krwi pępowinowej komórek zdolnych do produkowania insuliny. Naukowcy

przypuszczają, że być może w przyszłości będzie to metoda pozwalająca zastąpić u chorego na

cukrzycę funkcję niewydolnej trzustki.

Na rezultaty tego typu formy leczenie cukrzycy trzeba będzie jeszcze poczekać. Nie należy

jednak zapominać, że jeżeli nawet cukrzyca typu 1 będzie kiedyś w przyszłości chorobą

3 / 4

Dieta w cukrzycy typu 1

uleczalną, to tym bardziej teraz musimy dbać o swoje zdrowie, ponieważ prawdopodobnie

warunkiem przeprowadzenia takich przeszczepów będzie brak poważnych obciążeń

zdrowotnych.

Cell Proliferation 2007, 40(3), 367-380.

Intensywna insulinoterapia - praktyczny przewodnik

Cukrzyca typu 1 jest chorobą wywołaną nieodwracalnym zniszczeniem komórek trzustki

produkujących insulinę. Głównym zadaniem insuliny jest utrzymanie poziomu glukozy we krwi w

prawidłowych granicach. W zdrowym organizmie insulina wydziela się w sposób ciągły między

posiłkami (podstawowe wydzielanie insuliny) oraz w sposób gwałtowny w odpowiedzi na

posiłek. Zadaniem leczenia metodą intensywnej insulinoterapii jest odzwierciedlenie tego

fizjologicznego procesu za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny.

Dawka insuliny “bazowej” długodziałajacej jest najczęściej ustalana przez lekarza diabetologa.

Dawkę insuliny podawanej przed posiłkiem pacjent wylicza najczęściej samodzielnie na

podstawie ilości zjedzonych weglowodanów, glikemii przed posiłkami oraz planowanego wysiłku

fizycznego. Tylko za pomocą tej metody jesteśmy w stanie optymalnie wyrównać cukrzycę typu

1. Dla powodzenia tego typu terapii potrzebny jest odpowiednio wyszkolony i wyedukowany

pacjent.

4 / 4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: