joga.snu.twr.pdf

TENZIN WANGYAL RINPOCZE

TYBETANSKA JOGA SNU I SNIENIA

[materialy nadeslane; pozostalych danych nie dostarczono]

Ksiazke te dedykuje Namkahi Norbu Rinpocze, który jest moja wielki inspiracji

- zarówno w tym, czego i jak ucze innych, jak i w mojej wlasnej praktyce.

PRZEDMOWA

Wedlug popularnego tybetanskiego powiedzenia, “aby rozwiac watpliwosci na temat

autentycznosci nauk i przekazu, trzeba przedstawic linie przekazu i jej historie". Z tej wlasnie

przyczyny zaczne te ksiazke krótka historia mego zycia. Urodzilem sie wkrótce po tym, jak moi

rodzice uciekli z Tybetu przed przesladowaniem Chinczyków. Warunki zycia byly w owych

czasach bardzo ciezkie, rodzice umiescili mnie w chrzescijanskiej szkole z internatem, która

miala zapewnic mi odpowiednia opieke. Mój ojciec byl buddyjskim lama*, a matka

praktykowala bon. Jakis czas pózniej ojciec zmarl. Matka ponownie wyszla za maz za lame

religii Bon. Oboje pragneli, abym dorastal w kregu swojej kultury, tak wiec gdy mialem dziesiec

lat, zabrali mnie do glównego klasztoru bon w Dolandzi, w Indiach, gdzie zlozylem mnisze

slubowania. Po pewnym czasie spedzonym w klasztorze Lopon (glówny nauczyciel) Sangye

Tenzin Rinpocze [Rinpocze to tytul tybetanskiego nauczyciela oznaczajacy “drogocenny klejnot"

przyp. tlum.] rozpoznal mnie jako inkarnacje Khjungtula Rinpocze, slynnego uczonego,

nauczyciela, pisarza i mistrza medytacji. Khjungtul Rinpocze byl równiez uznanym astrologiem,

a w zachodnim Tybecie i pólnocnych Indiach znanym poskramiaczem dzikich duchów. Ceniono

go równiez jako lekarza posiadajacego magiczne umiejetnosci. Jednym z jego mecenasów byl

król prowincji Himachal w pólnocnych Indiach. Król ten i jego zona, którzy nie mogli miec

dzieci, poprosili Khjungtula Rinpocze, aby równiez ich wyleczyl. Khjungtul Rinpocze zrobil to, a

syn, który sie wówczas urodzil, pelni obecnie urzad gubernatora stanu Himachal Pradesh. Kiedy

mialem lat trzynascie, mój dobry mistrz [glówny nauczyciel - przyp. tlum.], czlowiek wielkiej

wiedzy i wielkiego urzeczywistnienia, przygotowywal sie do wygloszenia nauk na temat jednej z

najwazniejszych i najbardziej ezote rycznych nauk religii bon, linii Wielkiej Doskonalosci

(dzogczen) z ustnego przekazu Siang Siung (Szang Siung Njin dziu). Chociaz bylem wówczas

bardzo mlody, mój ojczym udal sie do Logona Rinpocze i zapytal go, czy móglbym wziac udzial

w naukach, które mialy byc wyglaszane codziennie przez trzy lata. Logon uprzejmie zgodzil sie,

proszac, zebym równiez ja, jak pozostali uczniowie, którzy mieli wziac udzial w naukach,

opowiedzial mu sen, który mial mi sie przysnic w noc poprzedzajaca rozpoczecie nauk. Na tej

podstawie Logon mial okreslic nasza gotowosc do ich przyjecia. Niektórzy z uczniów nie

pamietali zadnego snu, co uznano za oznake pojawiajacych sie przeszkód na sciezce. Tym

uczniom Logon nakazal wykonywac odpowiednie praktyki oczyszczajace, a rozpoczecie nauk

wstrzymal do momentu, kiedy kazdy z nich bedzie mial jakis sen. Sny innych uczniów zostaly

zinterpretowane jako wskazówki swiadczace o tym, ze aby przygotowac sie do przyjecia nauk,

musza wykonywac okreslone praktyki, na przyklad wzmacniajace zwiazki ze straznikami

[energiami ochronnymi linii przekazu -przyp. tlum.] bon. Mnie sie snilo, ze autobus objezdza

dookola dom mojego nauczyciela, chociaz w rzeczywistosci nie ma tam zadnej drogi. Kierowca

autobusu byl mój przyjaciel, a ja stalem obok, rozdajac bilety kazdemu, kto wsiadal do autobusu.

Biletami byly kawalki papieru z napisana tybetanska litera A. Mialem wówczas trzynascie lat, w

Dolandzi uczylem sie dopiero drugi czy trzeci rok i nie zdawalem sobie sprawy z tego, iz litera A

ma ogromne znaczenie w naukach dzogczen. Mój nauczyciel nigdy nie wspomnial mi o tym snie,

bylo to bardzo w jego stylu. Zwykle nie komentowal tego, co bylo dobre, a ja bylem bardzo

szczesliwy, poniewaz pozwolil mi przychodzic na nauki. W tradycji duchowej Tybetu sny sa

czesto wykorzystywane wlasnie w ten sposób - aby pomóc nauczycielowi zdecydowac, czy dany

uczen jest gotowy na przyjecia okreslonych nauk. Chociaz wydarzenie, które opisalem powyzej,

mialo miejsce na dlugo przed tym, jak rozpoczalem studiowanie i praktykowanie jogi snu,

zapoczatkowalo ono moje zainteresowanie snami. Bylem pod wielkim wrazeniem tego, jak

ogromna wartosc przywiazuje sie do snów w tybetanskiej kulturze i religii bon - czesto

informacje pochodzace z podswiadomosci maja wieksze znaczenie niz te, których dostarcza

umysl swiadomy. Po zakonczeniu trzyletnich nauk, w których sklad wchodzily równiez liczne

odosobnienia medytacyjne ze wspólpraktykujacymi oraz odosobnienia indywidualne, wstapilem

do klasztornej Szkoly Dialektyki. Zrealizowanie programu nauczania, który obejmuje tradycyjne

wyksztalcenie monastyczne, zwykle zajmuje dziewiec do trzynastu lat. Studiowalismy

elementarne przedmioty akademickie, takie jak gramatyka, sanskryt, poezja, astrologia i sztuka

oraz przedmioty niezbyt powszechne, takie jak epistemologia, kosmologia, sutra*, tantra* i

dzogczen. W trakcie ksztalcenia zetknalem sie z wieloma naukami i przekazami na temat snu, z

których najwazniejsze oparte byly na tekstach Siang Siung Njin Dziu, Tantry Matki oraz na

naukach Shardza Rinpocze. Nauka szla mi niezle, a gdy skonczylem dziewietnascie lat,

poproszono mnie, abym zaczal uczyc innych, co tez uczynilem. Mniej wiecej w tym samym

czasie napisalem i opublikowalem skrócona biografie Szenraba Miloczie, zalozyciela religii bon.

Pózniej zostalem rektorem Szkoly Dialektyki, które to stanowisko piastowalem przez cztery lata.

Bardzo zaangazowalem sie w ksztaltowanie i rozwój szkoly. W 1986 roku otrzymalem tytul

Gesze, najwyzszy stopien naukowy w tybetanskim systemie edukacji klasztornej. W roku 1989,

na zaproszenie Wspólnoty Dzogczen z Wloch prowadzonej przez Namkhai Norbu Rinpocze,

pojechalem na Zachód. Chociaz nie planowalem nauczac, czlonkowie wspólnoty poprosili mnie

o to. Pewnego dnia rozdalem kawalki papieru, które mialy byc nastepnie uzyte w czasie

koncentracji medytacyjnej. Na kazdym z nich widniala litera A. Powrócil do mnie wówczas sen

sprzed pietnastu lat, w którym rozdawalem takie wlasnie skrawki papieru ludziom wsiadajacym

do autobusu. Bylo to doswiadczenie tak silne, jakby mnie ktos uderzyl obuchem w glowe.

Pozostalem na Zachodzie, a w 1991 roku otrzymalem stypendium Fundacji Rockefellera na

prowadzenie studiów badawczych na Uniwersytecie Rice wTeksasie. W 1993 roku wydalem

swoja pierwsza ksiazke na Zachodzie, Cuda naturalnego umyslu, w której staralem sie w

przystepny i prosty sposób przedstawic nauki Wielkiej Doskonalosci (dzogczen). W 1994 roku

otrzymalem subwencje Narodowej Fundacji Studiów Humanistycznych na kontynuowanie badan

nad aspektami logiki i filozofii w tradycji bon, wraz z profesor Anne Klein, kierownikiem

katedry studiów religijnych na Uniwersytecie Rice. W ten sposób realizowaly sie moje naukowe

zainteresowania, ale poniewaz praktyka jest zawsze wazniejsza, przez caly ten czas intensywnie

zajmowalem sie snami i praktyka jogi snu. Moja wiedza nie jest jedynie teoretyczna - bedac od

wczesnego wieku pod wplywem doswiadczen sennych moich nauczycieli i matki oraz pod

wplywem nauk na temat wykorzystania snów tradycji bon, zaufalem madrosci swoich snów i

przez ostatnie dziesiec lat intensywnie praktykowalem (i nadal praktykuje) joge snu. Kazdej

nocy, kladac sie do lózka, kiedy codzienna krzatanina dobiegla konca, odczuwam wolnosc.

Czasami praktyka udaje sie, czasami nie, i bedzie tak, dopóki w pelni jej nie urzeczywistnimy

Niemniej jednak, niemal kazdej nocy udaje sie na spoczynek z zamiarem zrealizowania praktyki

snu. To wlasnie z mojego wlasnego doswiadczenia, oraz z wymienionych powyzej tekstów,

pochodza nauki zawarte w tej ksiazce. Tybetanska joga snu i snienia powstala z nauk, które

wyglaszalem przez kilka lat w Kalifornii i Nowym Meksyku. Zdecydowalem sie w duzej mierze

zachowac swobodny styl wypowiedzi, który stanowil czesc tych nauk. Definicje terminów

oznaczonych gwiazdka mozna znalezc w slowniku na koncu ksiazki. joga snu jest dla mnie, tak

jak dla wielu innych mistrzów i joginów* tybetanskich, glównym wsparciem dla praktyki.

Zawsze robila na mnie wrazenie historia zycia Sziardza Rinpocze, wielkiego mistrza

tybetanskiego, który w momencie smierci (umarl w 1934 roku) zrealizowal praktyke

“swietlistego ciala" (jalus*), znak pelnego urzeczywistnienia. W czasie calego swego zycia mial

wielu znakomitych uczniów, napisal wiele waznych tekstów, pracujac dla dobra kraju, w którym

mieszkal. Naprawde trudno wyobrazic sobie, jak ktos tak pracowity na “zewnetrznym" poziomie,

odpowiedzialny za tak wiele rzeczy i projektów, które realizowal dla dobra innych, byl jeszcze w

stanie osiagnac tak wielkie urzeczywistnienie poprzez duchowa praktyke. Sziardza Rinpocze

mógl to uczynic, gdyz nie dzielil dnia na pisanie, gloszenie nauk i na praktyke. Cale jego zycie

bylo praktyka - czy siedzial na medytacji, pisal, nauczal czy spal. Kiedys napisal, ze joga snu

byla najwazniejsza praktyka na jego duchowej sciezce i integralna czescia urzeczywistnienia.

Równiez dla naszego rozwoju praktyka ta moze miec ogromne znaczenie.

WPROWADZENIE

Przesypiamy jedna trzecia naszego zycia. Bez wzgledu na to, co robimy, czy zajmujemy sie

czyms mniej lub bardziej szlachetnym, czy jestesmy mordercami czy swietymi, mnichami czy

rozpustnikami, kazdy dzien konczy sie w ten sam sposób. Zamykamy oczy i rozpuszczamy sie w

ciemnosci. Nie boimy sie tego stanu, chociaz znika wówczas wszystko to, co okreslamy mianem

“ja". Po krótkim czasie pojawiaja sie obrazy, a wraz z nimi nasze poczucie jazni. Znów

istniejemy, w najwyrazniej nieograniczonym swiecie snu. Kazdej nocy uczestniczymy w tych

niezglebionych misteriach, przechodzac z jednego wymiaru doswiadczenia w drugi, zatracajac

poczucie siebie i odnajdujac je ponownie, a wszystko przyjmujemy za rzecz calkowicie

naturalna. Budzimy sie rano i znów zaczynamy prowadzic “rzeczywiste" zycie, ale w pewnym

sensie wciaz spimy i snimy. Nauki powiadaja, iz mozemy albo bez przerwy przebywac w

zludnym, sennym stanie, albo przebudzic sie na prawde. Kiedy zaczynamy praktykowac joge snu

i snienia, stajemy sie czescia dlugiej linii przekazu. Zarówno mezczyzni, jak i kobiety przez wiele

wieków wykonywali te same praktyki, musieli pokonac te same watpliwosci i przeszkody,

korzystajac z praktyk tak, jak my to robimy. Wielu wysokich lamów i zrealizowanych joginów

uczynilo joge snu i snienia swoja glówna praktyka i przez nia wlasnie osiagnelo

urzeczywistnienie. Pamietajac historie linii oraz ludzi, którzy poswiecili cale swoje zycie na

urzeczywistnienie tych nauk, naszych duchowych przodków, którzy poprzez nie przekazali nam

owoce swej praktyki, mozemy miec glebokie zaufanie do nauk oraz poczucie wdziecznosci w

stosunku do calej linii. Niektórych tybetanskich mistrzów zapewne zdziwi fakt, iz udzielam nauk

tradycyjnie uznanych za tajemne ludziom z Zachodu, którzy nie wykonali jeszcze okreslonych

praktyk wstepnych i którzy nie posiadaja pelnego ich zrozumienia. To, iz uznawano te nauki za

tajemne, bylo z jednej strony uznaniem ich wartosci, a z drugiej ochrona przed oslabieniem nauk

poprzez niezrozumienie ze strony nie przygotowanych do nich uczniów. Nigdy nie gloszono ich

publicznie ani nie udzielano byle komu-zarezerwowane byly dla ludzi, którzy przygotowali sie na

ich otrzymanie. Praktyki te pozostaly tak samo skuteczne i drogocenne jak niegdys, jednak swiat

zmienia sie, wiec próbuje dostosowac sie do nowych warunków Mam nadzieje, ze dzieki

otwartemu i bezposredniemu przekazywaniu skutecznych nauk tradycja bedzie lepiej zachowana

i wiecej ludzi z niej skorzysta. Niezmiernie wazne jest jednak to, aby szanowac nauki -z jednej

strony po to, by je lepiej chronic, a z drugiej, aby wspierac w ten sposób swoja wlasna praktyke.

Prosze, postarajcie sie o bezposredni ich przekaz od autentycznego nauczyciela. Oczywiscie,

dobrze jest przeczytac cos na ich temat, ale znacznie lepiej otrzymac przekaz ustny, stworzy to

bowiem silniejszy zwiazek z linia przekazu. Poza tym na sciezce czesto pojawiaja sie rozmaite

przeszkody, które bardzo trudno pokonac samemu. Doswiadczony nauczyciel moze je rozpoznac

i pomóc w ich usunieciu. To bardzo wazna rzecz, o której nie nalezy zapominac. Nasze ludzkie

zycie jest niezwykle cenne. Mamy calkowicie sprawne i obdarzone pelnym potencjalem ciala i

umysly, niektórzy zapewne spotkali buddyjskich nauczycieli i otrzymali od nich nauki. Cieszymy

sie równiez wolnoscia, która umozliwia nam podazanie duchowa sciezka. Zdajemy sobie sprawe

z tego, iz praktyka jest bardzo istotna zarówno w czasie podazania duchowa sciezka, jak i w

rozwijaniu pragnienia pomagania innym. Wiemy równiez, ze zycie mija szybko, a smierc jest

nieunikniona. Niestety w codziennej bieganinie nielatwo jest nam znalezc czas na to, aby

praktykowac tyle, ile bysmy sobie tego zyczyli. Moze udaje nam sie wykroic godzine lub dwie na

codzienna medytacje, ale wciaz kazdego dnia pozostaja dwadziescia dwie godziny, w czasie

których jestesmy rozproszeni, miotani falami samsary*. Zawsze jednak znajdujemy czas na sen.

Trzecia czesc zycia, która na niego przeznaczamy, moze byc wykorzystana na praktyke. Idea

przewodnia niniejszej ksiazki jest poglad, iz poprzez praktyke mozemy rozwinac swiadomosc w

kazdej chwili naszego zycia. Jezeli ten stan osiagniemy, bedziemy nieustannie doswiadczac

wiekszej wolnosci i latwosci przystosowywania sie do zmieniajacych sie sytuacji, mniej zas

bedziemy powodowani troskami dnia powszedniego. Zwykle zajecia i obowiazki nie beda nas

rozpraszac. Rozwiniemy stabilna i bystra przytomnosc umyslu, która pozwoli nam zreczniej

reagowac na wszystko, co sie pojawia, tak aby bylo to z pozytkiem dla innych oraz dla naszej

wlasnej duchowej praktyki. Ostatecznie osiagniemy stan, który pozwoli nam utrzymac pelnie

swiadomosci zarówno w czasie snu, jak i w ciagu dnia. Bedziemy wówczas mogli twórczo i

pozytywnie wykorzystac zjawisko, jakim jest sen i urzeczywistnic wiele praktyk wlasnie w

czasie snu. Kiedy w pelni rozwiniemy te zdolnosc, odkryjemy, iz przezywamy swiat (zarówno w

czasie snu, jak i poza nim) z wieksza swoboda, z dobrym samopoczuciem, z bardziej klarownym

umyslem oraz ze zrozumieniem wartosci zycia. Przygotujemy sie równiez do osiagniecia

wyzwolenia w stanie przejsciowym (bardo) po smierci. Opisane w tej ksiazce nauki dostarczaja

nam wiele metod, za pomoca których mozemy poprawic jakosc codziennego zycia. Jest to bez

watpienia bardzo wazne, gdyz zycie jest niezwykle istotne i warto sie potrudzic, aby je

polepszyc. Ostatecznym jednak celem praktykowania tych nauk jest doprowadzenie nas do

wyzwolenia. Dlatego tez ksiazke te nalezy potraktowac jako podrecznik, jako przewodnik w

praktyce jogi snu i snienia, które pochodza z tradycji tybetanskiej religii Bon i tybetanskiej

tradycji buddyjskiej. Celem tych praktyk jest wykorzystanie marzenia sennego dla osiagniecia

wyzwolenia z iluzji codziennego zycia oraz skorzystanie ze snu dla przebudzenia sie z ignorancji.

Aby w taki sposób posluzyc sie ta ksiazka, powinienes otrzymac przekaz od wykwalifikowanego

nauczyciela. Potem, aby ustabilizowac umysl, wykonaj praktyki uspokojenia umyslu (szine),

których opisy znalezc mozna w czesci trzeciej tej ksiazki. Kiedy poczujesz, ze jestes na to

gotowy, rozpocznij wykonywanie praktyk wstepnych i przeznacz na nie troche czasu, wlaczajac

je w codzienne zycie. Pózniej rozpocznij wykonywac praktyki podstawowe. Nie spiesz sie. Przez

caly czas bladzimy w iluzji samsary. Samo przeczytanie kolejnej ksiazki na temat duchowosci po

to tylko, aby za chwile o tym zapomniec, zbyt wiele w zyciu nie zmieni. Jezeli jednak naprawde

zastosujemy te praktyki, obudzimy w sobie nasza pierwotna nature, która jest oswieceniem

samym w sobie. Jezeli nie jestesmy w stanie pozostac swiadomi w czasie snu, jezeli co noc

tracimy ze soba kontakt, jaka mamy szanse na to, ze pozostaniemy swiadomi w momencie

smierci? Jesli “wchodzimy" w nasze sny i bierzemy udzial w gierkach tworzonych przez umysl

obrazów i traktujemy je, jakby byly prawdziwe, nie mozemy oczekiwac, ze wyzwolimy sie od

nich po smierci. Zeby sie dowiedziec, jak poradzisz sobie ze smiercia, przyjrzyj sie temu, jak

doswiadczasz snu. Aby sprawdzic, czy naprawde sie przebudziles, przypatrz sie temu, co

przezywasz w czasie spania.

OTRZYMYWANIE NAUK

Najlepsza postawa, jaka mozna przyjac w czasie otrzymywania duchowych nauk, czy to w

postaci ustnej, czy spisanych na papierze, jest “sluchac, wyciagac wnioski i doswiadczac", to

znaczy intelektualnie rozumiec nauki, zrozumiec znaczenie slów, aby w koncu zastosowac to w

praktyce. Jezeli przyjmie sie taka postawe w stosunku do nauk, proces nauczania bedzie

przebiegal nieprzerwanie i bez przeszkód. Jezeli jednak odbieranie nauk zatrzyma sie na

poziomie intelektualnym, moze to stac sie przeszkoda na sciezce. Jesli chodzi o sluchanie i

otrzymywanie nauk, dobry uczen powinien przypominac pokryta klejem sciane: rzucane na nia

chwasty przykleja sie. Zly uczen jest natomiast jak sucha sciana: cokolwiek sie na nia rzuci,

wszystko opadnie na ziemie. Kiedy otrzymuje sie nauki, nie powinno sie ich marnowac i tracic.

Uczen powinien zachowac je w swoim umysle, a nastepnie z nimi pracowac. Nie wypelnione

zrozumieniem nauki sa jak chwasty rzucane na sucha sciane - spadaja na ziemie i pozostaja w

zapomnieniu. Osiagniecie zrozumienia znaczenia nauk przypomina wlaczenie swiatla w

ciemnym pokoju -wszystko, co do tej pory bylo ukryte, staje sie nagle jasne. Jest to

doswiadczenie “aha!", kiedy fragmenty lamiglówki wpasowuja sie w odpowiednie miejsce i staja

sie zrozumiale. Doswiadczenie to rózni sie od zwyklego, pojeciowego zrozumienia; jest to cos,

co naprawde poznalismy, a nie jedynie cos, co uslyszelismy. Na przyklad, jesli ktos opowie nam

o zóltej i czerwonej poduszce, mozemy uzyskac intelektualne zrozumienie tych dwóch kolorów

Jesli jednak znajdziemy sie w ciemnym pokoju, nie bedziemy w stanie powiedziec, która

poduszka jest czerwona, a która zólta. Zrozumienie znaczenia nauk jest jak wlaczenie swiatla w

ciemnym pomieszczeniu -wówczas bezposrednio poznajemy oba te kolory. Nauki nie sa juz

wówczas tylko tym, co mozemy komus powtórzyc slowami, staja sie czescia nas samych.

Zastosowanie nauk w praktyce oznacza zamiane tego, co zostalo zrozumiane konceptualnie -

tego, co zostalo przekazane, przemyslane, i czemu nadalismy znaczenie - w bezposrednie

doswiadczenie. Jest to proces analogiczny do smakowania soli. Mozna o soli mówic, poznac jej

sklad chemiczny i cechy charakterystyczne, lecz bezposrednie doswiadczenie nastepuje tylko

przez jej posmakowanie. Doswiadczenia tego nie mozna pojac intelektualnie, ani przekazac go

slowami. Jezeli spróbujemy wytlumaczyc, czym jest sól, osobie, która nigdy jej nie spróbowala,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: