URZĄDZANIE - WYKŁADY 2012(1).docx

URZĄDZANIE LASU – WYKŁADY

dr hab. Roman Jaszczak prof. nadzw.             

3.02.2012

Ø      PODZIAŁ GRUNTÓW LEŚNYCH

- grunty leśne zalesione

- grunty leśne niezalesione

- grunty związane z gospodarka leśną

Ø      Grunty leśne zalesione (to):

a) drzewostany (to):

- uprawy i młodniki o zadrzewieniu 0,5 i wyżej

- drzewostany II klasy wieku o zadrzewieniu 0,4 i wyższym

- drzewostany III i starszych klas wieku o zadrzewieniu 0,3 i wyższym

- drzewostany w klasie odnowienia (KO) i w klasie do odnowienia (KDO)

b) plantacje drzew:

- nasienne

- leśnych gatunków drzew szybko rosnących
 

Ø      Grunty leśne niezalesione:

a) w produkcji ubocznej

- plantacje choinek

- plantacje krzewów

- poletka łowieckie

b) do odnowienia

- Zręby

- Halizny

- Płazowiny

9          Zrąb – powierzchnia czasowo pozbawiona drzewostanu (do 5 lat).

9          Halizna – powierzchnia czasowo pozbawiona drzewostanu (powyżej 5 lat).

lub                      – uprawy i młodniki I klasy wieku o czynniku zadrzewienia poniżej 0,5

9          Płazowina – powierzchnia porośnięta drzewami II klasy wieku o czynniku zadrzewienia poniżej 0,4

lub             – powierzchnia porośnięta drzewami III i starszej klasy wieku o zadrzewieniu poniżej 0,3

c) pozostałe powierzchnie niezalesione

- przewidziane do naturalnej sukcesji – w szczególności powierzchnie referencyjne wyznaczone dla obserwacji procesów naturalnych w lasach

- objęte szczególną ochroną fragmenty ekosystemów, nie objętych dotąd powierzchniową formą ścisłej ochrony, a kwalifikujących się do niej ze względu na szczególna rolę jaką pełnią w ekosystemach leśnych

- przeznaczone do małej retencji wodnej w lasach

- wylesienia na gruntach leśnych

- obszary podtopione na skutek szkód górniczych (do czasu ich rekultywacji)

Ø      Grunty związane z gospodarką leśną

a) budynki i budowle wykorzystywane na potrzeby gospodarki leśnej

b) urządzenia melioracji wodnych (rowy melioracyjne, inne urządzenia melioracji wodnych)

c) linie podziału przestrzennego lasu (linie podziału powierzchniowego, inne linie)

d) drogi i kolejki leśne

e) tereny pod liniami energetycznymi i telefonicznymi

f) szkółki leśne (ale bez szkółek podokapowych)

g) miejsca składowania drewna

h) parkingi leśne i inne „powierzchniowe” urządzenia turystyczne

Ø    PODZIAŁ POWIERZCHNIOWY LASU

- to podział kompleksu leśnego na mniejsze jednostki zwane oddziałami.

à Powstaje poprzez wytyczenie w lesie linii podziału powierzchniowego.
      - linie gospodarcze (ostępowe)
      - linie oddziałowe

è    Linie gospodarcze (ostępowe) są bezleśnymi pasami o szerokości 4-6m, zazwyczaj wyznaczonymi wzdłuż kierunku wschód-zachód. Ich zadaniem jest odprowadzanie wiatru na danym obszarze.

è    Pas ostępowy – obszar lasu zawarty między dwoma najbliższymi liniami gospodarczymi.

lub                          – obszar lasu między linią gospodarczą, a granicą lasu z innym rodzajem gruntu.

è    Linie oddziałowe – bezleśne pasy o szerokości 3-4 m, zazwyczaj o kierunku północ-południe. Główne zadanie: podział pasa ostępowego na oddziały.

4.02.2012

à Szerokość linii podziału powierzchniowego zależy od:
- żyzności siedlisk
- składu gatunkowego
- sposobu zagospodarowania

à Im żyźniejsze siedlisko
à Im więcej gatunków w składzie gatunkowym                                          tym linie mogą być węższe.
à Im bardziej skomplikowany sposób zagospodarowania

à Numeracja oddziałów powinna być ciągła w skali obrębu leśnego.

à Powinna zaczynać się od oddziału wysuniętego najbardziej na północ/północny-wschód, biec kolejnymi pasami ostępowymi i kończyć się na oddziale wysuniętym najbardziej na południe/południowy zachód.

à W skład powierzchni oddziału wchodzi północna linia gospodarcza i wschodnia linia oddziałowa.

à Linie ostępowe mają długość 300-400m, a oddziałowe 500-800m.

à Powierzchnia oddziału to około 15-30 ha.

à Stosunek boków oddziału powinien wynosić 1:2 lub 2:3,5.

Ø    RODZAJE PODZIAŁU POWIERZCHNIOWEGO

- w terenie nizinnym

- w terenie górskim

à W terenie nizinnym:

- podział powierzchniowy sztuczny -> regularny, schematyczny

- podział powierzchniowy naturalny -> wykorzystuje istniejące powierzchnie pozbawione drzewostanu do wytyczania linii

- podział kombinowany (najczęściej stosowany) -> tam gdzie się da, wykorzystuje się naturalne przerwy

9          Podział sztuczny

Wady:

- traci się dość dużą powierzchnię leśną przy tworzeniu linii

Zalety:

- łatwość projektowania zabiegów gospodarczych

- łatwość orientacji w terenie

9          Podział naturalny

Wady:

- utrudniona orientacja

- trudność przy projektowaniu zabiegów gospodarczych

Zalety:

- nie wycina się dodatkowej powierzchni leśnej pod linie

à W terenie górskim:

- linie gospodarcze biegną głównie po warstwicach, dolinach, szczytach

- linie oddziałowe wykorzystują potoki, drogi itp.

Ø    Słupek oddziałowy powinien się znajdować w południowo zachodnim rogu oddziału.

Numeracja:

Ø    Znaczenie podziału powierzchniowego

- ułatwia orientację

- ułatwia projektowanie zabiegów gospodarczych

- odprowadzanie wiatrów wywalających poza obszar kompleksu leśnego

- ochrona przeciwpożarowa

- drogi wywozowe, składnice

- ułatwienie polowania

- ułatwia zachowanie ładu przestrzennego

Ø    WYŁĄCZENIE TAKSACYJNE, PODODDZIAŁ

(Każdy pododdział to wyłączenie, ale nie każde wyłączenie to pododdział)

Ø    Wyłączenie taksacyjne jest to każdy opisywany w oddziale leśnym szczegół, dla którego na mapie gospodarczej i w opisie taksacyjnym ustala się powierzchnię (wchodzącą w skład sumy powierzchni oddziału leśnego)

è    Wyłączeniem taksacyjnym może być droga, bagno, poletko łowieckie, linia energetyczna, gniazda, luki, itd.

Ø    Pododdział to wyłączenie taksacyjne, któremu nadaje się małe litery alfabetu łacińskiego.

Ø    Liniowe wyłączenie literowane – to wyłączenia taksacyjne ze znakiem: ~

Ø    Kryteria wyodrębniania wyłączeń taksacyjnych na gruntach leśnych zalesionych

- gatunek panujący w drzewostanie

- konieczność zaprojektowania odpowiednich wskazań gospodarczych i ochronnych

- potrzeba zapewnienia odpowiedniej dokładności inwentaryzacji zasobów drzewnych

à W ramach gatunku panującego, podstawę do wyodrębnienia wyłączeń taksacyjnych stanowią różnice:

              a) wiekowe

                            à co najmniej 5 lat różnicy w drzewostanach w wieku od 1 do 20 lat

                            à ponad 10 lat w drzewostanach 21-60 lat

                            à ponad 15 lat w drzewostanach 61-100 lat

                            à ponad 20 lat w drzewostanach powyżej 100 lat

              b) w budowie pionowej drzewostanów

              c) w sposobie powstania drzewostanów

              d) w pochodzeniu drzewostanów

              e) w ocenie udziału w składzie gatunkowym (różnica co najmniej 20%)

              f) w ocenie przeważającego rodzaju zwarcia

              g) w ocenie stopnia uszkodzenia drzewostanu

              h) w bonitacji

              i) w typie siedliskowym lasu

à Gdy leśnictwo przejmuje jakiś teren – dopasowujemy go do podziału powierzchniowego leśnictwa.

è    Gdy jest możliwość kontynuowania numeracji, to kontynuujemy nadając, kolejne po naszym ostatnim, numery oddziałów.

è    Lub: dodajemy dużą literę do numeru oddziału, np.: 27A

è    Lub: jeśli w naszej numeracji jest luka, to nadajemy nowym oddziałom te „brakujące” numery.

17.02.2012

à Z występujących na gruncie wyłączeń taksacyjnych tworzy się pododdziały lub liniowe wyłączenia literowane ze znakiem ~, przestrzegając wytycznych:

1.       Grunty nieleśne

1.1. Liniowe wyłączenia literowane ze znakiem ~ - dla liniowych szczegółów sytuacji wewnętrznej o szerokości ponad 2m do 10m włącznie (dotyczy np. linii energetycznych, rurociągów, lub nie wydzielonych jeszcze ze stanu posiadania cieków podstawowych); powierzchnię na mapie gospodarczej wykazuje się dla każdego takiego szczegółu oddzielnie, a w opisie taksacyjnym przypisuje się im małe litery alfabetu łacińskiego poprzedzone znakiem ~.

1.2. Pododdziały – dla pozostałych wyłączeń taksacyjnych, którym przypisuje się małe litery alfabetu łacińskiego.

2.       Grunty leśne