Milczenie.pdf

Część pierwsza książki o.Marii Szczepana Chenevière OCSR, Rozmowy o milczeniu , Kraków 1984

Uwagi wstępne

Zwracam się wyłącznie do ciebie, szczęśliwa duszo, którą Pan Bóg powołuje na pustynię, by

mówić do twego serca; do ciebie wyłącznie, który Go wybrałeś jako Jedynego, a raczej którego

On wybrał na wieki jako hostię uwielbienia.

Czy chcesz płonąć przed Jego godnym uwielbienia obliczem jak świeca z najczystszego wosku?

Czy chcesz, jak cherubini i serafini, być opromieniony Jego blaskiem, rozpalony Jego miłością,

a ze swej strony odbijać tylko Jego światło i Jego miłość?

Zapomnij dobrowolnie o świecie, wszechświecie i o sobie samym.

Jeśli się wahasz stracie swoje życie w Nim i dla Niego, nie idź dalej. To, co zawiera ta książka,

nie oświeci cię.

Jeśli zaś przepaść cię kusi, błagaj Pana, aby cię osłonił samotnością i rzucił w milczenie, w któ

rym On sam mieszka, które Sobą wypełnia i gdzie się objawia. Dołóż ze swej strony starań, aby

w ten sposób żyć.

Praktykując w miarę swych sił ściśle posłuszeństwo i doskonałą miłość, unikniesz czterech rze

czy, które są największymi przeszkodami w milczeniu wewnętrznym, uniemożliwiającymi odda

wanie się kontemplacji: wewnętrznego hałasu, wewnętrznych dyskusji, wewnętrznych obsesji

oraz troski o samego siebie.

Gdy to osiągniesz, przekroczysz ZŁOTE BRAMY MILCZENIA!

I. Uciszaj wewnętrzny hałas

Bóg udzielił życia łaski twej duszy, gdy milczała: na Chrzcie św., w niezmąconej ciszy. Wypełnił

ją samym Sobą i tylko Sobą. Dopiero później, stopniowo, wtargnął do niej świat. Ogarnął ją ha

łas, zagłuszając cichy głos Boga. Odtąd zgiełk się wzmaga. Powróć do milczenia chrztu, mój

bracie!

Hałas ma trzy źródła: wspomnienia, ciekawość i niepokoje. Udaremnij ich działanie.

1. Zagłuszaj hałas wspomnień

nie przywołuj, nie ożywiaj żadnego ze złych wspomnień. Zło, za które żałowałeś, zostało

przebaczone. Wspaniałomyślność obecnej miłości wynagradza dawne błędy. Zapomnij o ich

konkretnych okolicznościach. Wystarczy, byś pozostawał przed Bogiem jak grzesznik, który

doznał nieskończonego miłosierdzia. Zło jest „nicością”: po co je sobie przypominać? Myśl tylko

o łasce, która cię zbawiła, o jej rzutowaniu na wieczność. Bóg wszystko zniszczył. Nie

kolekcjonuje tego, co nie istnieje. Zachowaj dla Niego serce po synowsku skruszone, uciszone

i czułe: na tym polega żal.

Nie przywołuj, nie ożywiaj żadnego ze świeckich wspomnień: ani tego, kim byłeś, ani tego, co

zrobiłeś, ani tego, co pozostawiłeś w świecie. Oddaj Bogu wszystko, co masz tam drogiego,

rodzinę lub przyjaciół. Czy także oni nie są synami i córkami umiłowanymi przez Boga? Czy

zapomni o nich, dlatego że ty, dla Jego miłości, wyrzekłeś się ich ramion? Wszystkie myśli

i wyobrażenia, jakie im poświęcasz, na nic się im nie przydają, a odwracając twój umysł od Boga,

często niepokoją twoje serce, twoją ufność w Opatrzność i twoją wiarę w dobroć Boga.

Wyobraźnia twoja nie powinna nigdy świadomie przekraczać murów klauzury. Jedynie łaska

pomaga skutecznie tym, których kochamy, a otrzymujemy ją proporcjonalnie do swojej zażyłości

z Bogiem. Przyjrzyj się Maryi w Kanie. Nie opuszcza swego miejsca. „Zróbcie wszystko,

cokolwiek wam powie” (J 2,5). Dobrowolnie podtrzymywane wspomnienia przeszłości są

źródłem wygórowanego mniemania o sobie, żalów lub niepokoju. Rozkoszowanie się w duchu

niegdyś doznanymi przyjemnościami jest zmysłowością i szukaniem siebie; jest przedkładaniem

marzeń i złudzeń nad istotną radość, rzeczywistą, a niedocenianą. Istnieje tylko jedna

szczęśliwość, która się liczy: Bóg.

Pomyślność doczesna ma wartość wyłącznie dzięki miłości, która ją zrodziła. Miłość, jaka nas

ożywia, jest jedyną przyczyną naszych radości. Dozwól, by próżne wspomnienia zatarły się

i zostały pogrzebane: one cię rozpraszają, powstrzymują, przywiązują do tego, co powinno

zginąć, i osłabiają twoje pragnienie wieczności. Jak św. Paweł patrz nie na to, co jest za tobą, ale

na to, co jest przed tobą: na Jezusa Chrystusa (por. Flp 3, 13).

Nie przechowuj żadnej materialnej pamiątki dotyczącej konkretnie „tego” czy „tych”, o któ

rych nie powinieneś już marzyć: fotografii, listów, kwiatów, tych „relikwii” drogich istot. Nie

przechowuj niczego. To nie prowadzi do Boga. Jeśli wpatrujesz się w te rzeczy, odżywają na

nowo dawne uczucia i wrażenia. Jeśli zaś nie patrzysz na nie, to po co je przechowywać? Stano

wią tylko zbędny balast. Wszystko to szkodzi milczeniu serca i jego wolności.

Dlaczego podtrzymywać tę stałą pokusę sięgania myślą wstecz? Bądź szczęśliwy z rozluźnienia

lub zerwania wszelkich więzi i nie gódź się na ponowne ich nawiązywanie.

Unikaj – o ile możesz – żywych kontaktów ze świadkami przeszłości: wizyty, odwiedziny, listy

odświeżają w tobie obraz świata, który z takim trudem daje się zatrzeć! Zmniejsz – o ile po

słuszeństwo i prawdziwa miłość bliźniego na to pozwalają w duchu właściwym tradycji

monastycznej – łączność ustną czy listowną ze światem. Nie odnawiaj stosunków już zerwanych.

Nie masz niczego do otrzymania od świata, a sam, niestety, często tak mało mu dajesz, jeśli w

ogóle nie pozbawiasz dusz prostych szacunku dla życia zakonnego. Na nieskalanej szacie widać

najmniejszą plamę, a my jesteśmy tak niedoskonali! Twoja pamięć jest niebezpiecznym akumula

torem: magazynuje ziarna przyszłych roztargnień. Im bardziej twój umysł będzie wolny od

obrazów ludzi, tym żywiej rozbłyśnie w tobie światło Bożego Oblicza.

Ukryj w Bożym sercu swoją czułość dla najbliższych. Kochaj ich w Nim. Taka miłość jest

nieskończenie głębsza i skuteczniejsza. Pragnij dla swych przyjaciół miłości Boga: jest to jedyne

prawdziwe dobro. Twoja wierność powołaniu kontemplacyjnemu wyjedna je dla nich; wszelki

kompromis będzie utrudniał Bogu udzielanie się. Jeśli jednak obowiązek tego wymaga, bądź

ujmująco serdeczny zapominając o sobie. Z zasady bądź daleki dla świata. Jezus opuścił swą

Matkę, by nas zbawić. W rzeczywistości odłączając się od niej, najściślej się z nią zjednoczył.

Miło było przy ognisku domowym w Nazarecie; toteż pożegnanie rozdarło serce oraz sprawiło,

że z oczu popłynęły łzy. Pamiętaj o tym...

2. Powściągaj ciekawość

Nie zasięgaj żadnej informacji dla samej przyjemności, „aby wiedzieć”. Zrezygnuj z wszelkich

naukowych poszukiwań, których celem nie jest Bóg. Nic nie jest bardziej przeciwne czystości

duszy niż ciekawość. Cel naszego życia kontemplacyjnego oraz wymagania naszej ziemskiej egzy

stencji określają zakres koniecznej dla nas wiedzy. Resztę pozostaw świeckim. Dla nas, ludzi

samotnych i milczących, poznawanie, adorowanie, miłowanie i uwielbianie Boga jest wszystkimi

w życiu, Jedyną koniecznością. Nasza pielgrzymka jest krótka, nasz umysł ograniczony, nasze

wolne chwile są rzadkie. Wyrzuć za burtę to, co zbędne. Jesteś jednym z aniołów Apokalipsy,

którzy mają za zadanie tylko śpiewać, padając na twarz przed Bożym tronem: „Błogosławieństwo

i chwała, i mądrość, i dziękczynienie, i cześć, i moc, i potęga Bogu naszemu na wieki wieków”

(Ap 7, 12). Jesteś bratem serafinów Izajaszowych, którzy wołali jeden do drugiego: „Święty,

Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały” (Iz 6,3). Kontemplować

będziesz Go w Nim samym, na modlitwie, nie w uczonych księgach.

Powściągaj zwłaszcza trzy rodzaje ciekawości: „nowin”, zachowania się innych, a wreszcie inte

lektualną, najbardziej może szkodliwą, ponieważ stroi się w wyrafinowane pozory i utwierdza nas

w pysze.

Bądź zupełnie obojętny na to, co się dzieje w świecie: módl się w Jego intencji, nie oglądając się

wstecz (por. Łk 9, 62). Jeśli masz głębokiego ducha adoracji, jeśli miłujesz transcendencję Boga,

szczegółowa znajomość konkretnych potrzeb ludzkich nie doda nowego bodźca twojej modli

twie ani nie zwiększy wspaniałomyślności twojej ofiary. Miłość Boga (obejmująca również miłość

bliźniego) jest w stanie bardziej niż jakakolwiek inna siła pociągnąć w ślady Jezusa ciebie i cały

świat z tobą. Myśl o świecie w niczym nie wpłynęłaby na skuteczność tego działania. Mało jest

dusz zdolnych to zrozumieć. Jeśli potrafisz to pojąć, pod żadnym pozorem nie dopytuj się o nic,

co się dzieje na świecie. Zakotwicz w Bogu samym wszystkie żywotne siły swojej duszy. Pytaj

o „nowiny” jedynie z miłości: aby sprawić komuś przyjemność, jeśli to wypada, lub żeby zrobić

coś dobrego, a nie, żeby zadowolić samego siebie. Wszystko, co ci mówią o kimś bliskim czy

o kimś dalekim, o ich krzątaninie, wywołuje obrazy, refleksje, dyskusje i krytyki wewnętrzne.

Krótko mówiąc, jest to hałas, którego Bóg nie znosi.

Jeśli nie przekazują ci żadnych wiadomości o czymś czy o kimś, sam nie pytaj o nic; masz

wyjątkowe szczęście! Nie czytaj dzienników ani czasopism świeckich, chyba z obowiązku stanu.

Nie zwracaj uwagi na to, co przypadkowe. Skieruj wzrok na wieczność lub na to, co stanowi

prawdziwy odblask jej piękna: naturę i dusze, w których Bóg się przegląda. W twojej miłości do

Boga i żarliwości o Jego chwałę zawierają się trzy pierwsze prośby „Ojcze nasz”: obejmują one

także ludzi. Ty bądź zajęty wyłącznie Nim. Jesteś serafinem (i nikim innym) przed Jego obliczem.

Jeśli musisz z obowiązku znać wydarzenia ze świata, czyń to powierzchownie, nie interesując się

nimi ani nie angażując się w nie. W ten sposób zachowuj swój umysł i swoje serce niezależne

i milczące. W przeciwnym razie twoja dusza popadnie w zamieszanie. Niech ci wystarczy świado

mość, że Bóg bezgranicznie kocha ludzi, ma ich serca w Swej dłoni i rozlewa na nich. owoce

zasług swoich świętych.

Co robią inni? To mało ważne. Twoim powołaniem nie jest udzielanie pomocy w ich poczyna

niach. Jak błogosławieni w niebie, patrz na świat w Bogu, a nie na Boga poprzez świat. Bądź

„ofiarą chwały”; dzięki niej ziemia będzie lepsza i błogosławiona. Obyś mógł stać się podobny

do świecy z prawdziwego wosku, która jasna i czysta płonie samotnie przed Hostią w cieniu

pustej kaplicy, gdzie jednak zbiegają się wszystkie serca świata i skąd rozchodzą się wszystkie łaski

dla całej ziemi!...

Nie zajmuj się niczym ani nikim poza zakresem swoich obowiązków. Bądź szczęśliwy nie

wiedząc, jak się układają zajęcia w klasztorze, jak są zorganizowane i jakie wynikają z nich

powiązania. Kochaj wszystkich swoich braci miłością jednakową i bezinteresowną. Nie dopytuj

się w ogóle o niezwykłe wydarzenia we wspólnocie: kto przybył, kto odszedł, jaki cel ma takie czy

inne posunięcie lub decyzja przełożonych. Miej wstręt do mieszania się w administrację klasztoru.

Módl się za tych, którzy mają ten obowiązek. Sam natomiast nie zastanawiaj się nad tymi

sprawami; nie mów o nich; nie staraj się dowiadywać, dlaczego zaszło to lub tamto. Nie wzbudzaj

w sobie zainteresowania dla tego, czego się dowiadujesz. Innych obciążono daną funkcją, by

tobie umożliwić zajmowanie się jedynie Bogiem, w wolności i milczeniu ducha.

Nic ci nie mówią? Nic ci nie przekazują? Błogosław Boga za to! Oszczędza ci On natłoku

myśli i zawiłości problemów. Z wdzięcznością kochaj tych, którzy za ciebie dźwigają ciężar trosk.

Pomagaj im swoją pogodną uległością. Ty zaś przyjmuj swój „beztroski stan”. Bóg cię tu

umieścił, aby być twoją jedyną troską. Taka jest Jego wola: być jedynym chlebem twojej duszy.

Nie dawaj posłuchu „plotkom” klasztornym ani nie zwracaj na nie uwagi. Masz się tylko modlić

za tych, którzy znajdują się w trudnym położeniu; zachęcaj ich (jeśli zdarzy się sposobność), aby

ukochali krzyż Chrystusa. Ludzkie pociechy na nic się nie zdają i osłabiają dusze. Nie bądź skory

do czynienia lub przyjmowania zwierzeń. Czy myślisz, że jest ktoś bardziej rozumiejący niż Jezus?

Czy chcesz zachować przezroczyste zwierciadło swojej duszy? Nie pozwalaj, aby mąciła je zby

teczna myśl o bliźnim. Jeśli nie jesteś odpowiedzialny za postępowanie innych, nie wypytuj o ich

zachowanie się; nie snuj wewnętrznych refleksji na ich temat, zwłaszcza w odniesieniu do ich wad

i win. Módl się jedynie, by wszyscy kochali Boga i Jemu służyli. Zależnie od przyjętych zwyczajów

powiedz wprost lub pośrednio przełożonym o uchybieniach, których byłeś świadkiem. Nie

szukaj jednak takich okazji i unikaj wewnętrznych komentarzy co do intencji czy sposobu, w jaki

twój przełożony przyjmie lub wykorzysta twoje doniesienie. Jemu pozostaw troskę o poprawianie

innych, a Bogu sąd o nich. Bądź zawsze cały zwrócony jedynie do Boga. Wszelka myśl,

skierowana na stworzenie, prowadzi cię do ciebie samego; ostatecznie oceniasz je zwykle ze

względu na siebie, a nie ze względu na Boga. Gdyby nawet wszyscy inni nie byli tacy, jakimi być

powinni, zachowaj pokój. Ty bądź taki. Twoja wierność, milcząca i spokojna, uczyni o wiele

więcej dla postępu twych braci niż twoje wzburzenie i twoje upomnienia, często bezskuteczne.

Przykład twojej pogody, twoje promieniowanie Bogiem, który w tobie mieszka, będą skłaniały

bardziej do dobra niż wszystkie twoje gadania i ostre wymówki. Twoja dusza musi odbijać tylko

Boga. Nie dozwól stworzeniu przeglądać się w niej, zwłaszcza jeśli jest ona wykrzywiona lub

zniekształcona.

Jednocz się z Bogiem żywym i osobowym. To zbyt mało, jeśli masz upodobanie w idei Boga;

jeżeli nasycasz się ideami „o” Bogu lub „w związku” z Bogiem. Słowa, które Go objawiają, zasła

niają Go. Wszelka naukowa ciekawość, nawet święta, powiększa nieprzenikalność „zasłony”

i przeszkadza duszy w spotkaniu Umiłowanego. Powoli, w wewnętrznym milczeniu, możliwie

najgłębszym, przyciągaj Go do siebie gwałtownością pragnienia. Ze wzrokiem utkwionym

w dobroć Boga mów jak św. Katarzyna ze Sieny: „chcę”. On również chce. Przyjdzie nie

w nazwach, schematach czy dowodach; przyjdzie w gorejącym świetle, nieobrazowym, bez

konturów, lecz promieniującym. Usuń z rozkładu swych zajęć wszelką lekturę, wszelkie studium

o charakterze czysto informacyjnym lub erudycyjnym, chyba że wymaga tego obowiązek twego

urzędu czy potrzeba wytchnienia.

Boisz się, że nie „umeblujesz” swego umysłu? Żeby jednak znaleźć Boga, czyż nie trzeba

właśnie zniszczyć wszelkich „mebli” lub też wyrzucić ich do lamusa? Uchodzić będziesz za

nieuka? Lecz przecież Ojciec objawia się pokornym, małym, prostaczkom. Nie potępiaj

bezwzględnie wiedzy; zdaj sobie tylko sprawę, że w twoim kontemplacyjnym powołaniu mało

przyniesie ci ona pożytku. Rozmiłuj się w powolnym czytaniu: jak dziecko przy swej matce,

z rękoma złożonymi na kolanach Boga, czy taj jakąś dobrą książkę, która mówi o Nim ex corde,

o Jezusie, o Najświętszej Pannie lub o twojej duszy, wychwytując zdania czy słowa, które

rozkwitają w tobie modlitwą. Jest to chwila spotkania!

Pismo św. stanic się twoją ulubioną książką. Dzięki niemu będziesz oświecony przez Słowo. Jest

to pokarm wyjątkowy. Czytaj je pokornym sercem – jak przyjmujesz komunię – i w tym samym

celu: znalezienia Boga. Zasmakuj w Piśmie św.; nasycaj się nim wiersz po wierszu,

w atmosferze modlitwy. Każde słowo podyktowane przez Boga jest pełne Niego. Uwielbiaj Go

ukrytego pod literą. Zakosztujesz upojenia tą łącznością ze Światłem, ze Słowem, które Bóg

wypowiedział w czasie za pośrednictwem słów o wiecznym oddźwięku. Tutaj zdobędziesz

wiedzę świętych, wobec której wszelka inna tak niewiele znaczy...

3. Nie dopuszczaj do siebie niepokojów

Niepokój ciąży na umyśle, na sercu, na duszy. Zatruwa istnienie. Cokolwiek miałbyś do zrobie

nia, jakakolwiek byłaby twoja odpowiedzialność materialna czy duchowa, nie angażuj w to swojej

duszy i nie pozwól, aby kiedykolwiek opanował ją jakiś lęk. Jest to brak wiary i zaufania Bogu.

Wszystko, co masz do zrobienia w zakonie, jest Jego własnym dziełem. Czyń wspaniałomyślnie

to, co możesz, wiedząc, że powodzenie zależy jedynie od Niego, a nie od twoich zdolności. Jeżeli

nie będziesz szukał w niczym swojej chwały, będziesz żył w niezakłóconym pokoju, choć

miałbyś bardzo wiele do zrobienia; jednej tylko rzeczy należy się bać; grzechu. Drogi Boże nie są

naszymi drogami. Jezus triumfuje przez klęskę. Nic się nie zmieniło od dwudziestu wieków. Bądź

gorliwy i zwiększaj swoje możliwości: taka jest wola Boża. Bądź jednak przekonany, że wszystko

dokonuje się tylko przez Niego. Jeśli On nie chce twego sukcesu, zgódź się na niepowodzenie, ze

wszystkimi jego upokarzającymi i nieprzyjemnymi skutkami. Wówczas będziesz wolny. Ważne

jest jedynie czynić to, czego Bóg chce, nie zaś osiągać powodzenie. Bardzo kojąca jest myśl, że

Ojciec trzyma w swojej dłoni cały świat i serca wszystkich ludzi. Wszystko pochodzi z Jego woli;

nic się nie zdarza, czego by On nie dopuścił. Po co się niepokoić próżnymi obawami?

Wprowadzaj w czyn swoje możliwości tylko w stosownym czasie. Nie dopuszczaj do zastana

wiania się nad nimi w chwilach, które należą do Boga, jak: modlitwa, czytanie, wielkie milczenie

od Komplety do Prymy. W przeciwnym razie skończy się pogoda twojej duszy. Podziwiaj

cudowny spokój Jezusa wobec zadania obejmującego świat i cały rodzaj ludzki. Oświeca niewielu

słowami. Zbawia przez unieruchomiony i milczący krzyż. Cała ludzka roztropność nie podważy

Jego słów: „Gdy zostanę nad ziemię wywyższony, przyciągnę wszystkich do siebie” (J 12, 32).

Apostołowie, wielcy kaznodzieje, święci nigdy nie poświęcali swojej rozmowy z Bogiem na rzecz

apostolskiego zapału. Powierzali wszystko Jego Opatrzności i nigdy w Niego nie wątpili.

Dokonania doczesne prawdziwych kontemplatyków są zadziwiające w zestawieniu z bezowocno

ścią rozgłosu działalności zewnętrznej. Czysta miłość Boga jest filtrem. Usunie z twojej duszy nie

tylko to, co jej się sprzeciwia, ale i to, co jej nie ożywia. Przeciwstawi się wszelkiemu hałasowi,

który mógłby zagłuszyć lub zmienić Jego głos: „Gdy głęboka cisza zalegała wszystko, a noc w

swoim biegu dosięgała połowy, wszechmocne Twe Słowo, Panie, zstąpiło z królewskiej stolicy”*.

Bóg przychodzi, kiedy na ziemi wszystko, co ziemskie, pogrążone jest we śnie.

* Dum medium silentium tenerent omnia, et nox in suocursu medium iter perageret, omnipotens Sermo tuus,

Domine, a regalibus sedibus venit. Antyfona do Magnificat i Benedictus dawnej niedzieli w oktawie Bożego

Narodzenia. Por. Mdr 18, 14-15.

II. UNIKAJ WEWNĘTRZNYCH DYSKUSJI

Zaobserwuj w ciągu jednego dnia bieg swoich myśli; uderzy cię zadziwiająca częstość i żywość

twoich wewnętrznych dyskusji z urojonymi rozmówcami. Chociażby tylko z tymi, którzy cię

otaczają. Jakie jest tego zwykłe źródło?

Nasze niezadowolenia w stosunku do przełożonych, którzy nas nie kochają, nie doceniają, nie

rozumieją; są surowi, niesprawiedliwi lub też zbyt ciaśni wobec nas czy innych „uciśnionych”.

Niezadowolenia w stosunku do współbraci, mało wyrozumiałych, upartych, bezceremonialnych,

niezrównoważonych czy ubliżających...

Powstaje w naszym umyśle trybunał, w którym jesteśmy prokuratorem, przewodniczącym,

sędzią i ławnikiem; rzadko zaś adwokatem, chyba że w naszej własnej sprawie. Przedkłada się

krzywdę, waży racje, broni sprawy, usprawiedliwia samego siebie, skazuje nieobecnego. Może

opracowuje się plany odwetu lub mściwych forteli. Jest to strata czasu i sił dla kogoś, kto wszyst

ko uważa za nieważne oprócz miłości Boga. W gruncie rzeczy są to wyskoki miłości własnej,

sądy pochopne lub zuchwałe, poruszenia namiętności, za które płaci się utratą pokoju wewnętrz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: