PAULA SAMUELSON WILLIAM D. NORDHAUS
Ekonomia
Poszczególne części przetłumaczyli:
Helena Hagemejer l Krzysztof Hagemejer:
O autorach, Przedmowa, części pierwsza, druga i czwarta
•fan Czekaj: część trzecia
Przekład
Helena Hagemejer i Krzysztof Hagemejer
Jan Czekaj
Przedmowę do wydania polskiego Od tłumaczy napisał Krzysztof Hagemejer
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2000
SPIS RZECZY
uane oryginału: Economics, twelfth edition, McGraw-Hill Book Company, English edition copyright (c) 1985 by McGraw-Hill, Inc. Ali rights reserved
Konsultant naukowy Irena Topińska
Projekt okładki i stron tytułowych: Dariusz Maślanka
Redaktor: Zofia Wolińska
Redaktor techniczny: Danuta Jezierska-Żaczek
Korekta: Zespól
_. BIBLIOTEKA tf^aa/u Daenntersfwa i teuk Politycznych
Uniwersytetu Wars-sawskiego łJ. Nowy Świat 69, 00-046 Wars tel. 620-03-81 w. 295, 296
7
9
19
O autorach Przedmowa Od tłumaczy
CZĘŚĆ PIERWSZA. POJĘCIA PODSTAWOWE
Rozdział 1. Wprowadzenie 24
Dodatek do rozdziału 1. Jak odczytywać wykresy 43 Rozdział 2. Podstawowe problemy ekonomii 53
A. Problemy ekonomiczne 53
B. Alternatywy technologiczne dostępne dla społeczeństwa 57 Rozdział 3. Ceny w gospodarce mieszanej 79
A. Rynkowe rozwiązania podstawowych problemów ekonomicznych 80
B. Rola państwa w gospodarce 88
C. Kapitał, podział pracy i pieniądz 96 Rozdział 4. Podstawowe elementy teorii podaży i popytu 108
CZĘŚĆ DRUGA. MAKROEKONOMIA. FLUKTUACJE PRODUKCJI I CEN
Rozdział 5. Ogólny rzut oka na makroekonomie: globalna podaż i globalny popyt 132
A. Problemy makroekonomiczne 133
B. Globalna podaż i globalny popyt 150 Rozdział 6. Mierzenie produktu narodowego 170 Rozdział 7. Konsumpcja i inwestycje 199
A. Konsumpcja i oszczędzanie 201
B. Niestabilność inwestycji 215 Rozdział 8. Teoria wyznaczania produktu 230
A. Klasyczne i Keynesowskie podejście do problemu wyznaczania produktu 232
B. Wyznaczanie produktu: model mnożnikowy 241 Dotatek do rozdziału 8. Algebra mnożnika 261 Rozdział 9. Polityka fiskalna w teorii i w praktyce 263
A. Polityka fiskalna w modelu mnożnikowym 265
B. Polityka fiskalna w praktyce 279
Biblioteka WDiNP UW
1098015268
Polish edition copyright (c) 1995
by Wydawnictwo Naukowe PWN sp. z o.o.
Ali rights reserved
Tom I wydania polskiego obejmuje części I, II, III i IV wydania oryginalnego
ISBN 83-01-11623-4 1.1 ISBN 83-01-11622-6 t. I-II
Wydawnictwo Naukowe PWN SA ul. Miodowa 10, 00-251 Warszawa tel.: (0-22) 695-43-21 faks: (0-22) 826-71-63 e-mail: pwn @ pwn.com.pl http://www.pwn.com.pl
Dane oryginału: Economics, twelfth edition, McGraw-Hill Book Gompany, English edition copyright (c) 1985 by McGraw-Hill, Inc. Ali rightą reserved
_n BIBLIOTEKA Wydaału DaenriKarsiwaj Nauk Politycznych
Uniwersyteiu Warszawskiego
ii. Nowy Świat 69, 00-046 Warszaw*
tel. 620-03-81 w. 295, 296
f^/J ^J^-f
Ali rights reseryed
ISBN 83-01-11623-4 t. I ISBN 83-01-11622-61.1-11
O autorach 7
Przedmowa 9
Od tłumaczy 19
Dodatek do rozdziału l . Jak odczytywać wykresy 43 Rozdział 2. Podstawowe problemy ekonomii 53
CZĘŚĆ DRUGA. MAKROEKONOMIA: FLUKTUACJE PRODUKCJI I CEN
Rozdział 5. Ogólny rzut oka na makroekonomię: globalna podaż i globalny popyt 132
6 Spis rzeczy
Rozdział 10. Globalna podaż i cykle gospodarcze 293
A. Strona podaży 295
B. Cykle gospodarcze 306 Rozdział 11. Bezrobocie 325 Rozdział 12. Inflacja: definicje i koszty 355 Rozdział 13. Inflacja: przyczyny i środki zaradcze 379
CZĘŚĆ TRZECIA. MAKROEKONOMIA: PIENIĄDZ, STOPY PROCENTOWE
I DEFICYTY
Rozdział 14. Pieniądz i bankowość komercyjna 412
A. Historia pieniądza i banków 414
B. Proces tworzenia depozytów bankowych 427
Dodatek do rozdziału 14. Fluktuacje rynku akcji 440 Rozdział 15. Rezerwa Federalna i polityka pieniężna banku centralnego 452 Rozdział 16. Monetaryzm i popyt na pieniądz 479
A. Popyt na pieniądz 479
B. Jak pieniądz wpływa na produkcję 485
C. Monetaryzm 493
Dodatek do rozdziału 16. Rewolucja racjonalnych oczekiwań 509 Rozdział 17. Kombinacja polityki fiskalnej i monetarnej a deficyt budżetowy 523
A. Deficyty oraz kombinacja polityki monetarnej i fiskalnej 523
B. Dług publiczny a współczesna polityka fiskalna 541 Dodatek do rozdziału 17. Rozwinięta analiza polityki pieniężnej 553
CZĘŚĆ CZWARTA. MIKROEKONOMIA: PODAŻ I POPYT ORAZ RYNKI PRODUKTÓW
Rozdział 18. Produkcja i cena wyznaczana przez podaż i popyt 566 , A^Elastyczność popytu i podaży 569
V. Zastosowanie analizy podaży i popytu 580
Dodatek do rozdziału 18. Przykłady zastosowania analizy podaży i popytu 600 Rozdział 19. Teoria popytu i użyteczności 612
Dodatek do rozdziału 19. Geometryczna analiza równowagi konsumenta 635 Rozdział 20. Organizacja przedsiębiorstwa i dochód 648
A. Przedsiębiorstwo wielkie, małe i nieskończenie małe 648
B. Korporacja 656
Dodatek do rozdziału 20. Elementy rachunkowości 672 ,,
Rozdział 21. Analiza kosztów 691 ,. i
Rozdział 22. Podaż w warunkach konkurencji 714
Dodatek do rozdziału 22. Ekonomiczna teoria niepewności: spekulacja, ryzyko
oraz ubezpieczenia 743 Rozdział 23. Konkurencja niedoskonała: monopol i regulacja 757
A. Źródła i rodzaje konkurencji niedoskonałej 758
B. Równowaga monopolu maksymalizującego zysk 770
C. Monopol, koszty społeczne i regulacja 781 Rozdział 24. Niedoskonała konkurencja i polityka antytrustowa 801
A. Przypadki niedoskonałej konkurencji 801
B. Życie w sali posiedzeń rady dyrektorów 814
C. Teoria i praktyka polityki antytrustowej 822
Dodatek do rozdziału 24. Wojna gospodarcza i teoria gier 838
O AUTORACH
Paul A. Samuelson, założyciel słynnego wydziału doktoranckich studiów ekonomii w Massachussets Institute of Technology, studiował na uniwersytetach Chicago i Harvard. Jego liczne prace naukowe przyniosły mu światową sławę już w młodości, był też pierwszym Amerykaninem, który otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii (w 1970 r.). Należy do tych tak rzadko spotykanych naukowców, którzy potrafią mówić w sposób zrozumiały dla laików; przez wiele lat pisał felietony ekonomiczne dla czasopisma "Newsweek". Wielokrotnie świadczył przed Kongresem, był też doradcą naukowym Rezerwy Federalnej, Ministerstwa Skarbu i różnorodnych prywatnych organizacji społecznych. Był doradcą ekonomicznym prezydenta Johna F. Ken-nedy'ego. Codziennie gra w tenisa, a jego rodzina podwoiła się z chwilą narodzenia trojaczków.
William D. Nordhaus jest jednym z wybitnych amerykańskich ekonomistów młodszego pokolenia. Urodzony w Nowym Meksyku, studiował w Yale, doktorat uzyskał w MIT, obecnie jest profesorem (John Musser) ekonomii na Uniwersytecie Yale oraz członkiem Fundacji Badań Ekonomicznych Cowlesa. Jego badania ekonomiczne objęły szeroki zakres tematów - problemy inflacji, energii, postępu technicznego, regulacji, "granic wzrostu", trendów w zakresie zysków i wydajności i in. Ponadto, profesor Nordhaus żywo interesuje się polityką gospodarczą. Działał jako członek Rady Doradców Ekonomicznych prezydenta Cartera; pisuje od czasu do czasu w "New York Times" i innych pismach. Mieszka wraz z rodziną w Connecticut, lubi muzykę, turystykę i narciarstwo.
Rozdział 10. Globalna podaż i cykle gospodarcze 293 "
Rozdział 18. Produkcja i cena wyznaczana przez podaż i popyt 566 , A. ^Elastyczność popytu i podaży 569
~"B'. Zastosowanie analizy podaży i popytu 580 r if;
Dodatek do rozdziału 18. Przykłady zastosowania analizy podaży i popytu 600 '• ' Rozdział 19. Teoria popytu i użyteczności 612
Dodatek do rozdziału 20. Elementy rachunkowości 672 Rozdział 21. Analiza kosztów 691 Rozdział 22. Podaż w warunkach konkurencji 714
A. Przypadki niedoskonałej konkurencji 801 : -,<•
B. Życie w sali posiedzeń rady dyrektorów 814 >.";
C. Teoria i praktyka polityki antytrustowej 822 •;,,
i\aszym dzieciom i
PRZEDMOWA
Książka ta jest wprowadzeniem do ekonomii i napisana została z myślą o kursie trwającym jeden semestr lub pełny rok akademicki. Gdy ukazała się parę dziesięcioleci temu, John Kenneth Galbraith przewidywał, że następne pokolenie uczyć się będzie ekonomii z tej właśnie pracy. Jedenaście wydań*, kilka milionów egzemplarzy nakładu i przekłady na ponad dwadzieścia języków dowiodły dużej trafności jego prognozy.
Nauka jest jednak żywym organizmem i bezustannie się rozwija. Nadszedł czas, by książka ta stała się wynikiem współpracy dwóch pokoleń uczonych. I obaj możemy oświadczyć, że jest to podniecające doświadczenie - wykuwania nowej syntezy współczesnej teorii ekonomii głównego nurtu, syntezy, sumiennie uwzględniającej wszystkie konkurujące szkoły teoretyczne: eklektyzm postkeynesowski, monetaryzm, szkołę racjonalnych oczekiwań, libertarianizm szkoły z Chicago, marksizm i ekonomię radykalną.
Tak jak uprzednio, naszym celem jest dostarczenie czytelnikowi przejrzystego, aktualnego i zarazem interesującego wprowadzenia do zasad teorii ekonomii i podstawowych faktów dotyczących amerykańskiego i światowego systemu gospodarczego. Dążyliśmy do tego, by raczej mieć słuszność, aniżeli ekscytować czytelnika. Ale jednocześnie chcielibyśmy raczej wzbudzać zainteresowanie, niż nudzić.
* Niniejsze, pierwsze pełne, wydanie tego podręcznika w języku polskim jest przekładem
dwunastego wydania amerykańskiego z roku 1985. W 1989 r. ukazało się następne, 13., wydanie
podręcznika, a w roku 1993 wydanie 14., istotnie zmienione, a przede wszystkim "odchudzone".
Warto przypomnieć, że w 1965 r. ukazał się w Polsce wybór tekstów do studiowania ekonomii
zawierający przekład trzynastu wybranych rozdziałów z 4. amerykańskiego wydania podręcznika
z roku 1958 (przyp. tłum.) "i" ,-,
Naszym dzieciom i uczniom
.-!>'
! i
'L.<•*. W
10
* Niniejsze, pierwsze pełne, wydanie tego podręcznika w języku polskim jest przekładem dwunastego wydania amerykańskiego z roku 1985. W 1989 r. ukazało się następne, 13., wydanie podręcznika, a w roku 1993 wydanie 14., istotnie zmienione, a przede wszystkim "odchudzone". Warto przypomnieć, że w 1965 r. ukazał się w Polsce wybór tekstów do studiowania ekonomii zawierający przekład trzynastu wybranych rozdziałów z 4. amerykańskiego wydania podręcznika z roku 1958 (przyp. tłum.)
ift WYDANIE DWUNASTE
W niniejszym, dwunastym, wydaniu dokonano najradykalniejszych zmian od czasu pierwszego wydania podręcznika z 1948 r. Całkowicie zreorganizowaliśmy porządek prezentacji problemów; w rozdziałach dotyczących makroekonomii stosujemy konsekwentnie podejścia wykorzystujące pojęcia globalnej podaży i globalnego popytu; rozdziały dotyczące mikro-ekonomii wygładzono; rozdziały dotyczące zastosowań uaktualniono, uwzględniając problemy lat osiemdziesiątych, uaktualniono także przykłady oraz materiał faktograficzny.
Jednakże kluczowe słowa, jakie chcielibyśmy podkreślić charakteryzując ten podręcznik, to: miarodajny, pełny i klarowny.
• Strony poniższe zawierają miarodajną prezentację zakumulowanej wiedzy pokoleń ekonomistów. Studenci chcą uzyskać wstępne zrozumienie problemów inflacji, rynku akcji, makroekonomicznej teorii racjonalnych oczekiwań, gospodarki radzieckiej lub deficytu handlowego. Wszystkie te tematy są tu szeroko omówione.
• Podręcznik liczy 950 stron (w oryginale - przyp. tłum.), dostarcza bowiem pełnego obrazu współczesnej teorii ekonomii. Wszystkie ważne obszary tej dyscypliny znaleźć można pomiędzy pierwszą i ostatnią stroną - od zagadnienia korzyści bezwzględnych po problem zerowego wzrostu gospodarczego, od marksizmu po teorię ekonomii podaży.
• Staraliśmy się być tak klarowni, jak to tylko możliwe. Nietzsche narzekał niegdyś na "obraźliwą prostotę stylu" Johna Stuarta Milla, wielkiego dziewiętnastowiecznego ekonomisty. Chcielibyśmy bardzo, by nas spotkał podobny zarzut. Jeżeli wystarczają krótkie wyrazy, dlaczego używać długich? Abstrakcyjne idee wymagają przejrzystych przykładów.
PODSTAWOWE ZMIANY
Teoria ekonomii jest w swej istocie nauką ewolucyjną, ulegającą zmianom niezbędnym do oddania zmiennych trendów społecznych i gospodarczych. Ewolucyjny charakter ekonomii odzwierciedlają wszystkie rozdziały niniejszego, nowego wydania. Przyjrzyjmy się najistotniejszym kwestiom.
Makroekonomia
...
Polska666