C 22.04.2006
Oparzenie powstaje na skutek urazu termicznego lub na skutek działania środka chemicznego.
Ø Oparzenia z wyjątkiem I stopnia wiążą się z martwicą tkanek, które po oddzieleniu powodują powstanie ubytków skóry.
Ø Oparzenie- skoagulowana rana, po oddzieleniu od tkanek martwiczych przechodzi w rozległe owrzodzenie.
Ø Przy rozległych oparzeniach dochodzi do niewydolności wielonarządowej MODS.
I okres - wstrząs hipowolemiczny - podstawowe zaburzenia, powstaje na skutek zwiększonej przepuszczalności naczyń włosowatych co powoduje przechodzenie wody i składników osocza do przestrzeni pozanaczyniowej. Utrata wody powoduje zagęszczenie krwi zwolnienie przepływu, niedotlenienie tkanek co skutkuje powstaniem kwasicy metabolicznej.
Choroba oparzeniowa - podział na 3 okresy:
1. Okres wstrząsu hipowolemicznego, trwa 1-2 doby
2. Okres kataboliczny, trwa kilka tygodni
3. Okres anaboliczny, okres choroby wyniszczającej
Postępowanie w oparzeniach zależy od: rozległości, głębokości i miejsca oparzenia.
Rozległość- określana u ludzi dorosłych regułą 9 (głowa 9%, kończyna górna 9%, tułów - przód 18%; tułów - tył 18%; kończyna dolna 18%; okolice krocza 1%). Przy mniejszych oparzeniach stosuje się regułę dłoni- powierzchnia dłoni poszkodowanego stanowi 1 %. Natomiast u dzieci metodą tabel wiekowych - w zależności od wieku dziecka.
Głębokość skala oparzenia III- IVo:
· Io – powierzchowne oparzenie, klinicznie rumień
· IIo
a. oparzenia nie pełnej grubości, obejmuje część skóry właściwej; klinicznie obecność pęcherzy wypełnionych treścią surowicą, złuszczone martwe części naskórka, skóra wilgotna, sączy się z niej płyn.
b. obejmuje pełną grubość skóry; klinicznie powierzchnia pokryta strupem
· IIIo - oparzenie obejmujące tkanki głębiej położone, mięśnie, głębsze struktury
· III i IVo skórzaste, zwęglone tkanki; postać woskowata, ognista; brak reakcji bólowej; zniszczone zakończenia nerwowe.
Miejsce oparzenia:
· Okolice wstrząsorodne: krocze, głowa, szyja, oparzenia nad dużymi stawami.
Ciężkość oparzenia:
· Lekkie - powierzchnia oparzenia IIo jest do 15% u osób dorosłych i do 10% u dzieci lub oparzenia IIIo poniżej 2%.
· Średnie - powierzchnia oparzenia IIo od 15% do 25% u dorosłych i 10% do 20% u dzieci lub IIIo do 10%
· Ciężkie - oparzenia IIo powyżej 25% u dorosłych i powyżej 20% u dzieci lub IIIo powyżej 10% lub gdy doszło do uszkodzenie dróg oddechowych.
Leczenie szpitalne
Ø Oparzenie II stopnia powyżej 10% powierzchni ciała lub III stopnia powyżej 2%, oparzenia twarzy, rąk, stóp, genitaliów, oparzenia nad dużymi stawami.
Dane do określenia szkody:
§ jakie to było zdarzenie
§ czy było to w pomieszczeniu zamkniętym czy otwartym
§ co się paliło
§ czy był obecny wybuch
§ czas narażenia na działanie dymów
Jest to ważne ze względu na oparzenia dróg oddechowych lub toksyczne działanie dymu.
Uszkodzenie dróg oddechowych - podejrzenie przy śladach oparzenia na twarzy szczególnie oparzenia nozdrzy - przypalone włosy.
Działanie toksyczne dymu daje pogorszenie się świadomości, zaburzenia oddechowe- świszczący oddech, ślinienie.
Leczenie:
1. Wczesna terapia tlenowa (tlen nawilżony),gdy zaburzenia oddechowe pogarszają się - intubacja.
4 ml roztworu Ringera(mleczan) /kg m.c. / % powierzchni oparzonej
Przykład: 10% powierzchni oparzenia i waga ciała 70kg - przetaczamy 2800 ml płynu.
W ciągu pierwszych 8 godzin przetaczamy ½ ilości płynów, pozostałą ilość w ciągu następnych16 godzin.
W 2 dobie zmniejszenie ilości przetaczanych płynów o połowę. Dołancza się albuminy
0,5-3,5 ml/kg m.c.; osocze mrożone, aminokwasy, roztwory koloidowe (HAES).
Przetaczanie płynów - obowiązkowo u dorosłych z poparzeniami powyżej 15% i u dzieci z oparzeniami powyżej 10% powierzchni ciała.
Ø Postępowanie niedostateczne – rozwija się niewydolność wielonarządowa.
Postępowanie miejscowe
Ø W zależności od rozległości, miejsca, głębokości
· Głębokie - wczesne przeszczepy skóry- czasowe pokrycie sztuczną skórą
· Jeśli powierzchnie oparzenia nie są głębokie leczenie pod opatrunkiem np. opatrunek Roha, opatrunek, który daje mało odczynów; tiul opatrunek wilgotny z antyseptykiem i gruba warstwa gazy.
· Twarz palce – leczenie otwarte
Oparzenia kontaktowe - złapanie się nieizolowanego przewodu lub łuku elektrycznego. Rany niewielkie ale głębokie, brak działanie ogólnego. Uszkodzenie tkanek głębokich, mięśni, przesunięcie elektrolitów.
Działanie środkiem chemicznym: kwasem, zasadą lub metalami ciężkimi.
Ø Kwasy: siarkowy, solny, octowy, karbolowy, azotowy- najcięższe oparzenia.
Ø Zasady: ług sodowy, potasowy, niegaszone wapno.
Ø Kwasy i zasady powodują powstanie martwicy skóry lub błon śluzowych.
Oparzenie zależy od stężenia substancji, czasu działania i jakości.
· Kwasy - powstanie strupa, martwica skrzepowa
· Zasady- martwica rozpływna
Pierwsza pomoc
· Obfite spłukiwanie wodą, polewanie wodą; antidota słabe zasady, słabe kwasy; mokre opatrunki zwilżanie na kilka godzin.
· Leczenie w ciągu pierwszych kilkunastu godzin
Niebezpieczne oparzenia śluzówek- martwica śluzówek jamy ustnej, żołądka, martwicze rozległe blizny, perforacja żołądka.
Odmrożenia
Odmrożenia powstają na skutek działanie zimna. Skutki miejscowe- odmrożenia, skutki ogólne- wyziębienie organizmu.
Ze względu na głębokość odmrożenia podzielono na III stopnie:
· Io - powierzchniowe; zblednięcie na skutek skurczu naczyń krwionośnych, obrzęk, drętwienie, upośledzenie funkcji
· II o -obejmuje całą grubość skóry, pęcherze surowiczo-krwiste
· IIIo - odmrożenia głębokie, żółtawo-brązowe powierzchnie, pokryte twardym strupem
Ø Działanie zimna powoduje kurcze naczyń krwionośnych, zakrzepice naczyń końcowych
→ zakrzepica powoduje powstanie martwicy. Jeśli dołączy się zakażenie powstanie martwica rozpływna.
· Stopniowe ocieplenie, temperatura ok. 25o i stopniowe zwiększanie do 40o; kąpiele ogólne; okłady; ogólne ocieplenie; podawanie ciepłych płynów; środki krążeniowe (heparyna); środki p/bólowe; profilaktyka p/tężcowa. Leczenie martwicy - usunięcie tkanek martwych.
® 2006 AŁ
susansue