Krioterapia
Leczenie zimnem polega na obniżeniu temperatury tkanek, co odbywa się
głównie drogą przewodzenia. Zimno w celach leczniczych jest stosowane w
postaci:
-zabiegów miejscowych z zastosowaniem par ciekłego azotu, CO2 lub zimnego powietrza
-zabiegów ogólnych,
-zabiegów kriochirurgicznych, w których dąży się do nieodwracalnego uszkodzenia
patologicznie zmienionych tkanek.
Leczenie zimnem obejmuje wiele metod o różnym działaniu. Wymienia się:
-zimną hydroterapie,
-lód (okłady, masaże, nacierania),
-okłady żelowe,
-zimne opatrunki i peloidy,
Rys historyczny
1. ok.2500 w.p.n.e w Egipcie stosowano zimno( moczenie w zimnej wodzie) do leczenia miejscowych stanów zapalnych
2. w 337 r.p.n.e Hipokrates stosował zimne okłady do zmniejszenia obrzęków
3. Celsus ok.25 r.n.e. stosował zimno w leczeniu i regeneracji martwicy skóry
4. Lata 40-te XX wieku, Frej próbuje zastosować w leczeniu chirurgicznym krioterapię
5. Toshimo Yamauschi- 1979 r. pierwszy w świecie opublikował prace dotyczące zastosowania par ciekłego azotu. Prace doświadczalne w kriokomorze 1978
6. w 1983 pierwsze w Polsce zastosowanie par ciekłego azotu w lecznictwie. Zakład Rehabilitacji AWF we Wrocławiu
7. 1989 pierwsza w Polsce kriokomora, druga w Europie, trzecia na świecie AWF Wrocław
Reakcje organizmu na oziębienie
1. Reakcje kompensacyjne przy zachowanej termoregulacji i rezerwach ciepła,
- zaróżowienie skóry z pobudzeniem krążenia na obwodzie
- rozluźnienie mięśni
- uczucie rozgrzania
2. Reakcje związane z zaburzeniami termoregulacji
- zasinienie skóry
- zwiększone napięcie mm.
- dyskomfort psychiczny
- zaburzenia świadomości
Skutki działania krioterapii
1. Po wykonaniu zabiegu kilka do kilkunastu minut występuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zamknięcie przetok tętniczo – żylnych trwające 3 do 4 godzin, efekt ten powoduje:
- zmniejszenie spastyczności mięśni
- zmniejszenie obrzęku – kilkugodzinne przekrwienie czynne w obrębie tkanek poddanych krioterapii sprzyja lepszej przemianie materii i eliminacji nagromadzonych metabolitów, a także poprawia krążenie w naczyniach chłonnych
- pobudzenie układu odpornościowego
- zmniejszenie sztywności porannej
2. Po wykonaniu serii zabiegów:
- zwiększenie ruchomości stawów
- wzrost siły mięśniowej
- zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego
- zmniejszenie bólu
- ograniczenie zażywania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych
Efekty oddziaływania krioterapii zależą od:
-różnicy temperatur pomiędzy źródłem zimna a organizmem
-wielkości powierzchni ciała poddanej zabiegowi;
-czasu trwania zabiegu;
-metodyki zabiegu
Wskazania do stosowania zimna w zabiegach miejscowych
Bodziec zimna, ze względu na swoje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i
przeciwobrzękowe, obejmuje szeroki wachlarz wskazań do stosowania w zabiegach
miejscowych. Wskazaniami są:
-choroby narządu ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich bezpośrednio po urazie
do 4-5 dni; obrzęki po złamaniach i zwichnięciach we wczesnym okresie; ostre zapalenie
ścięgien, torebek stawowych i mięśni; przykurcze stawowe pourazowe),
-choroby reumatyczne (ostre zapalenia stawów niezależnie od przyczyny [ostry okres rzs, -
ostry stan bólowy w chorobie zwyrodnieniowej stawów, ostry zespół zapalenia tkanek
miękkich okołostawowych], napad dny moczanowej, blokady stawów w połączeniu z
mobilizacja),
-choroby układu krążenia (częstoskurcz napadowy, początkowy okres zakrzepowego
zapalenia żył),
-choroby układu nerwowego (bóle głowy pochodzenia naczyniowego, ostre stany zapalne
splotów i nerwów obwodowych, rwa kulszowa, wzmożone napięcie mięśniowe powstające
wskutek urazów oraz niedowładów spastycznych),
-choroby przewodu pokarmowego (ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
zapalenie wyrostka robaczkowego, krwawienia),
-inne schorzenia (obrzęk limfatyczny, krwawienie, hemoroidy, zapobieganie odleżynom,
oparzenia, ostry ból zębów, zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy ustnej oraz szczeki górnej i
żuchwy).
Przeciwwskazania do leczenia zimnem
- nietolerancja zimna,
- krioglobulinemia,
- kriofibrynogemia,
- choroba Raynauda,
- hemoglobulinuria napadowa,
- ropno-zgorzelinowe zmiany skórne,
- agammaglobulinemia,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- neuropatie układu współczulnego,
- niedoczynność tarczycy,
- miejscowe zaburzenia ukrwienia,
- znaczna niedokrwistość,
- działanie leków, zwłaszcza neuroleptyków i alkoholu,
- wyniszczenie i wychłodzenie organizmu,
- zaawansowana miażdżyca,
- choroba nowotworowa,
- zespół Prinzmetala,
- obecność miejscowych odmrożeń,
- uszkodzenia skóry,
jest metodą terapeutyczną od blisko 15 lat, polega ona na 2-3 minutowym pobycie w temperaturze -110stC. Kriokomora składa się z dwu lub trzech pomieszczeń .przedsionka adaptacyjnego gdzie panuje temp. -50stC i pacjent przebywa ok. 40sek. Oraz komory właściwej oddzielonej drzwiami wahadłowymi gdzie następuje właściwe schładzanie od 2-3 min. Pacjenci w trakcie terapii są ubrani skarpety, rękawiczki, drewniaki na nogach oraz nauszniki-mężczyźni w spodenkach zaś kobiety w strojach kąpielowych.Układ oddechowy pacjenta chronimy maseczką chirurgiczną wyłożoną gazą . Pacjenci podczas zabiegu w kriokomorze powinni się poruszać, zabronione jest kucanie w kabienie. Zabiegi kriogeniczne ogólnoustrojowe w leczeniu ambulatoryjnym stosujemy w sesjach po 10 , zaś w rehabilitacji sportowców i w przygotowaniach do zawodów sportowych stosuje się dwa zabiegi kriogeniczne dziennie oddzielone sześciogodzinną przerwą. Efekty w postaci zmniejszenia bólu , obrzęku, rozluźnienia mięśni szkieletowych i zwiększenia ich siły utrzymują się 2-4 godz. Czas ten należy wykorzystać na intensywną kinezyterapię. Wielu autorów prowadząc badania nad zastosowaniem niskich temperatur do terapii i rehabilitacji kładzie nacisk na konieczność ćwiczeń fizycznych jako nieodłącznego elementu zabiegów . Krioterapia ogólnoustrojowa
mmadlen