1. BŁĘDY I NIEPEWNOŚCI POMIARU.
- błędy systematyczne,
- błędy przypadkowe (błędy grube),
- omyłki
a) błędy systematyczne – powstają podczas pomiarów wykonywanych w tych samych warunkach. Ze względu na przyczyny powodujące błędy, błędy systematyczne dzielimy na:
1.podstawowe – występują, gdy narzędzia pomiarowe są stosowane w warunkach określonych przez normy (warunkach znamionowych),
2.dodatkowe – występują, gdy narzędzia są stosowane w warunkach różnych od znamionowych np. błąd temperaturowy, częstotliwościowy wywołany obcymi polami magnetycznymi i elektrycznymi,
3.metody – spowodowane przez pobór mocy narzędzi pomiarowych.
b) błędy przypadkowe – występują i zmieniają się w sposób nieprzewidziany zarówno, co do wartości jak i znaku, podczas wykonywania dużej liczby pomiarów tej samej wartości pewnej wielkości w warunkach prawie niezmiennych(model losowy). Przyczynami tych błędów są:
- niedokładność zmysłu obserwatora,
- rozrzut wskazań przyrządu pomiarowego powodowany niestałością ich parametrów,
-krótkotrwałej zmiany wielkości wpływowych.
c) omyłki - występują w wynikach pomiarów znacznie odbiegających od innych wyników tej samej serii. Przyczynami tego są:
- nieprawidłowy odczyt,
- błędny zapis wyniku pomiaru,
- zastosowanie niewłaściwego przyrządu,
- awarie przyrządów.
BŁĄD BEZWZGLĘDNY I WZGLĘDNY.
a) błąd bezwzględny (Dx) - jest różnicą między wynikiem pomiaru (x), a wartością rzeczywistą (n) wielkości mierzonej.
Dx = x - n
Zmierzoną wartość x nazywa się również surowym wynikiem pomiaru. Wartość rzeczywista (n) jest w praktyce nieznana, w związku z tym w pomiarach zastępuje się ją w miarę dobrym przybliżeniem tzw. wartością poprawną (xP) Wówczas błąd pomiaru Dx:
Dx = x - xP
Błąd bezwzględny Dx ma określoną wartość i znak. Błąd bezwzględny Dx, lecz ze znakiem przeciwnym nazywa się poprawką
p = -Dx. Dodając algebraicznie poprawkę p do wartości x uzyskanej z pomiarów otrzymuje się wynik poprawny = wartości poprawnej:
XP = x + p
b) błąd względny pomiaru (dX) - jest to stosunek błędu bezwzględnego (DX)do rzeczywistej wartości mierzonej (·):
Lub wyrażany w procentach:
Gdy wartość rzeczywistą zastąpimy wartością poprawną to błąd względny przyjmuje postać:
Błąd względny umożliwia porównanie właściwości metrologicznych narzędzi różnych zakresów.
BŁĄD GRANICZNY.
Jest równy połowie szerokości przedziału, jaki można ustalić wokół wartości oczekiwanej:
xP - Dx xP xP + Dx
Błąd bezwzględny graniczny:
DGX ³ | Dx |
Względny błąd graniczny:
2. METODA TECHNICZNA POMIARU REZYSTANCJI.
Pomiary należy prowadzić w układzie, w którym wartości błędu są pomijalne, lub, jeśli to możliwe są najmniejsze.
a) układ poprawnie mierzonego napięcia (rys.1)
Wyznaczanie błędu metody pomiaru:
Wyrażamy błąd za pomocą RA, RXP, RV:
b) układ poprawnie mierzonego prądu (rys.2)
Wyznaczenie błędu metody pomiaru:
Pomiar należy prowadzić w układzie, w którym wartości błędu są pomijalne lub są bardzo małe. Wyboru układu dokonujemy na podstawie powyższej analizy metrologicznej lub na podstawie niżej przedstawionego postępowania.
wartości bezwzględnych błędów są równe:
RXP2-RXPRA-RVRA=0 dla RA=const.
ponieważ RV>>RAó RXP »
Jeżeli
3. UKŁAD POMIARU MOCY CZYNNEJ W OBWODACH 1-FAZOWYCH ZA POMOCĄ WATOMIERZY
a) odbiornika (układ poprawnie mierzonego napięcia rys.3)
Moc odbiornika:
Moc generatora:
b) generatora ( układ poprawnie mierzonego prądu rys.4)
Po = PW - PIW - PA
PIW + PA = IO2(RIW + RA)
PO = PW – IO2(RIW + RA)
PG = PW + (PUW + PV)
Ponieważ najczęściej znamy rezystancję RV i rezystancję obwodu nap. Watomierza to:
a) moc odbieraną z generatora liczymy w układzie poprawnie mierzonego napięcia generatora,
b) moc odbiornika mierzymy w układzie poprawnie mierzonego napięcia odbiornika
Wyniki pomiarów zapisujemy w postaci:
P ± DP = PW + Pp ± DP,
P = PW + PP
PW – moc wskazana przez watomierz,
PP – poprawka mocy,
DP – niedokładność bezwzględna pomiaru mocy
Współczynnik mocy:
4. POMIAR MOCY 3 WATOMIERZAMI (SIEĆ 4 PRZEWODOWA)
Moc mierzymy gdy sieć jest czteroprzewodowa i nie mamy pewności co do odbiornika lub źródła zasilania.
1) wymagania układowe – zasilanie symetryczne lub niesymetryczne – odbiornik symetryczny lub niesymetryczny,
2) ograniczenia metrologiczne – jeżeli chcemy określić współczynnik mocy cosj to odbiornik powinien być symetryczny
Układ pomiarowy(rys.5)
P = PA + PB + PC = CWAaA + CWBaB + CWCaC
W dokładnych pomiarach należy uwzględnić moc pobieraną przez obwody napięciowe watomierzy i woltomierzy:
PPA = PA – UA2(1/RW+RD + 1/RV), podobnie w pozostałych fazach.
Moc pozorna: S = SA + SB + SC =
UAIA + UBIB + UCIC dla symetrycznego
Niedokładność pomiaru mocy czynnej:
- analogicznie dla DPB , DPC
gdy kl = klA = klB =klC,
PUA = PUB = PUC = PU, to
Niepewność mocy pozornej:
Natomiast:
Niepewność współczynnika mocy cosj wyznacza się ze wzoru:
5.POMIAR MOCY DWOMA WATOMIERZAMI W UKŁADZIE TRÓJPRZEWODOWYM, TRÓJFAZOWYM (ARONA).
Wymagania układu:
- zasilanie i odbiornik mogą być symetryczne i niesymetryczne,
Ograniczenia metrologiczne:
- ze względu na duże błędy nie stosować dla małej wartości cosj: cosj < 0,5 , j > 60o
- wyznaczenie cosj odbiornika ma sens gdy odbiornik jest symetryczny.
Układ pomiarowy (rys.6) Jeden z 3 wariantów połączenia woltomierza – cewki prądowe są włączone do fazy A i C.
Dowód:
P = UAIA+UBIB+UCIC, IA+IB+IC=0
P = (UA – UB)IA+(UC – UB)IC
P = UABIA + UCBIC
Przechodząc na pomiar wartości średniej mocy:
P = UABIAcosÐ(UAB,IA) + UCBIC cosÐ(UCBIC)
UAB = UCB = U, IA = IC = I
W dokładnych pomiarach należy uwzględnić poprawki na moc pobieraną przez woltomierz i obwody napięciowe woltomierzy.
a) układ symetryczny
b) układ niesymetryczny
Niepewność bezwzględna pomiaru mocy w układzie Arona
Niepewność względna pomiaru mocy w układzie Arona
WNIOSKI
- z zakresu wskazowego wynika, że gdy j=60o to watomierz włączony w fazę A wskazuje 0.
- gdy j>60o zgodnie ze wzorem
P=UI cos(p/6+j)
Watomierz wskazuje wartość ujemną, odchyla się w lewo.
- ze wzoru na DP wynika, że w mianowniku mamy PA+PC czyli odejmowanie??????? mocy , wówczas DP przyjmuje duże wartości i wtedy mamy duże niepewności pomiaru.
Unikamy układów pomiarowych, w których występuje bezpośrednie odejmowanie się wielkości mierzonych.
Wyznaczenie współczynnika mocy cosj (równoważny współczynnik mocy)
W układzie tym nie ma napięć fazowych, w związku z tym nie ma fizycznie kąta j . Kąt ten próbuje wyznaczyć się przez analogię do układu trójfazowego z przewodem zerowym. Wyznaczenie kąta j ma sens, gdy źródło zasilania i odbiornik jest symetryczny.
wyznaczamy iloraz
6.CZY WATOMIERZ ELEKTRODYNAMICZNY MIERZY MOC CZYNNĄ.
Wartość chwilowa momentu napędowego m(t):
Jeżeli napięcie i prąd mają przebieg sinusoidalny to odchylenie organu ruchowego zależy od wartości średniej momentu napędowego.
więc:
Watomierz jest miernikiem który realizuje operację iloczynu skalarnego:
tę stałą watomierza postrzega konstruktor
Z charakterystyk, watomierze elektrodynamiczne budowane są:
- w klasach 0,1¸0,2
- o zakresach prądowych 0,25¸10A
...
EIT_PWR