Dojrzewanie płciowe.pdf

Dojrzewanie płciowe

Pokwitanie

Okres dojrzewania, znany też pod nazwą pokwitanie - to okres, w którym osobnicy obu płci

uzyskują na drodze intensywnych przemian morfologicznych i fizjologicznych dojrzałość

płciową i zdolność reprodukcyjną. Pokwitaniowy rozwój osobniczy dotyczy nie tylko samego

układu rozrodczego, ale prowadzi do głębokich przeobrażeń całego organizmu - w tym

również cech psychicznych, których celem jest swoista transformacja dziewczynki w kobietę,

a chłopca w mężczyznę. Proces dojrzewania pozostaje pod ścisłą kontrolą genetyczną (płeć,

typ budowy ciała), jest również zależny od uwarunkowań neurohormonalnych oraz

modyfikującego wpływu czynników środowiskowych (odżywiania, bodźców psychogennych,

warunków higienicznych).

Dojrzewanie u chłopców

Okres dojrzewania to taki okres, w którym wyraźnie i coraz dobitniej pogłębiają się różnice

między chłopcami i dziewczętami. Różni się sposób poruszania, głos, sylwetka ciała, zarost

na twarzy. Są to cechy które, które wyraźnie różnią mężczyzn i kobiety i które u każdego

chłopca pojawiają się w różnym czasie i o różnym nasileniu.

Pierwszym zewnętrznym symptomem dojrzewania płciowego u chłopców jest wzrost ich

jąder oraz wzrost, zmiana struktury i koloru worków mosznowych; co u najwcześniej

dojrzewających chłopców może być widoczne już w 10 roku życia, a u późno dojrzewających

w wieku 13,5 lat. Wielkość jąder u chłopców wzrasta w wieku między 6 a 18 rokiem życia

14-krotnie. Mniej więcej w rok po wzroście jąder ma miejsce przyrost długości prącia, wraz z

poszerzeniem ujścia cewki moczowej.

Wraz ze zmianami w obrębie wielkości jąder i prącia pojawiają się u chłopców spontanicznie,

trudne do kontroli erekcje (tzw. Wzwody prącia). Natomiast pierwsze ejakulacje (wytryski),

zwane też polucjami - pojawiają się mniej więcej w dwa lata po rozpoczęciu dojrzewania.

Pierwsze polucje pojawiają się u większości chłopców w czasie snu i stąd ich określenie:

zmazy nocne (często wywolywane przez sny, lub warunki fizyczne jak np. ucisk piżamy lub

przepełniony pęcherz moczowy). Stanowi one jednak dla chłopców normalną fazę rozwoju

seksualnego.

U chłopców może się też pojawić stan określony terminem ginekomastia. Jej przejawy

sprowadzają się do lekkiego - czasami trudno zauważalnego - wzrostu średnicy otoczki

piersiowej, powiększenia i stwardnienia gruczołów piersiowych wraz z przyrostem w ich

obrębie tkanki tłuszczowej. W przeważającej części przypadków ginekomastia jest

zjawiskiem prawidłowym, wynikającym z nadmiernej miejscowej reaktywności tkanki na

niewielkie ilości estrogenów. Mimo iż stan ten mija po kilku miesiącach, to prawie zawsze

stanowi dla chłopców zjawisko krepujące i budzące zaniepokojenie i może być źródłem

kompleksów bądź uczucia wstydu.

Owłosienie łonowe pojawia się zwykle później niż przyrost jąder, może też wystąpić w tym

samym czasie, ale jego rozwój postępuje bardzo powoli. Pojawienie się owłosienia łonowego

waha się między 10 a 15 rokiem życia. Wcześnie dojrzewający chłopcy mogą osiągnąć w

pełni męskie owłosienie łonowe o rok wcześniej, niż pojawiają się pierwsze włosy u

osobników późno dojrzewających. Później pojawia się owłosienie pachowe. Pełny jego

rozwój trwa trzy lata. Owłosieniu pod pachami towarzyszy pojawienie się włosów na innych

częściach ciała: na kończynach, na tułowiu i klatce piersiowej. Te ostatnie pojawiają się w

okresie młodzieńczym i nadal rosną przez cały okres wczesnej dorosłości. Chłopcy często

uważają owłosienie klatki piersiowej za ważny atrybut męskości, aczkolwiek sama obfitość

owłosienia ciała jest uwarunkowana genetycznie i regulowana ilością wydzielanych

hormonów.

Mniej więcej w tym samym czasie, gdy pojawia się owłosienie pachowe, u chłopców

występuje zarost na twarzy. Włosy na twarzy rosną w określonej kolejności. Najwcześniej

staje się widoczny meszek w kącikach górnych warg, a następnie rozciąga się na całą górną

wargę. Stopniowo pojawia się "wąsik", składający się z cienkich włosków, który z wiekiem

staje się bardziej szorstki i zyskuje mocniejszą pigmentację. W tym sterczą pojedyncze,

cienkie włosy... Następnie owłosienie wyrasta na górnej części policzków, w centrum

podbródka, poniżej dolnej wargi. W końcu obejmuje boki i krawędzie brody, a także wyższą

część twarzy, tuż przed uszami.

Przejawy okresu dojrzewania

- wzmożona aktywność hormonalna

- rozwój cech płciowych pierwszorzędowych (jajniki i jądra), drugorzędowych (wewnętrzne

drogi płciowe i zewnętrzne narządy płciowe) oraz trzeciorzędowych (owłosienie łonowe,

twarzy, ciała);

- rozpoczęcie miesiączkowania u dziewcząt;

- pierwsze wytryski nasienia u chłopców;

- przyspieszone wzrastanie wszystkich części ciała;

- okresowe zmiany proporcji ciała;

- kształtowanie się żeńskiej i męskiej budowy ciała;

- zmiana rysów twarzy u obu płci z dziecięcych na dorosłe;

- obniżenie głosu u chłopców;

- okresowe zmniejszenie odporności systemu nerwowego na bodźce zewnętrzne

przejawiające się drażliwością psychiczną i pogorszeniem koncentracji.

Dojrzewanie u dziewcząt

W układzie rozrodczym kobiet, zachodzą regularne, cykliczne zmiany o charakterze zarówno

morfologicznym, jak i czynnościowym. Noszą one nazwę cyklu płciowego. Cykl miesięczny,

jako cykl płciowy, podlega ścisłej kontroli hormonalnej. Pojawia się - wydalana przez

pochwę - krew miesięczna zawierająca w swym składzie pochodzącą z pękniętych naczyń

krwionośnych krew tętniczą i żylną. Faza krwawienia trwa przeciętnie od 3 do 7 dni.

Dość powszechnym zjawiskiem wśród kobiet - nawet tych zdrowych i regularnie

miesiączkujących - są różnego rodzaju dolegliwości o charakterze psychosomatycznym, które

następnie ustępują w momencie pojawienia się krwawienia. Wśród bardzo licznych, bo ponad

100, różnych dolegliwości jako najczęściej występujące wymienia się: ze strony ustroju - bóle

głowy i brzucha, wzdęcia brzucha, obrzęki, bolesność piersi, osłabienie, natomiast ze strony

układu nerwowego - labilność emocjonalna, nadmierna drażliwość, stany lękowe i

depresyjne, skłonność do zmiany nastroju, bezsenność, obniżenie zdolności koncentracji.

Wpływa to na pogorszenie wyników w nauce. Odrębnym zespołem dolegliwości

pojawiającym się wraz z rozpoczęciem lub krótko przed miesiączką jest bolesne

miesiączkowanie. Zespół ten charakteryzuje się bardzo silnymi bólami w dolnej części

brzucha i okolic krzyża, utratą apetytu, bezsennością, osłabieniem. Bolesne miesiączkowanie

dotyczy ponad połowy młodych kobiet. Przyczyną objawów jest najczęściej nieprawidłowe

unaczynienie narządów płciowych; skurcz szyjki macicy może uniemożliwić wypływ krwi

miesiączkowej, powodując ostry ból. Dolegliwość ta często poprawia się wraz z pierwszy

stosunkiem bądź całkowicie znika po pierwszym porodzie na skutek rozszerzenia się szyjki

macicy. Większość objawów związanych z bolesnością miesiączki jest gromadzenie się w

macicy prostoglandyn.

Pierwszym zewnętrznym objawem dojrzewania u dziewczynek jest powiększenie się

gruczołów piersiowych. We wczesnych stadiach rozwoju gruczoły piersiowe podnoszą się i

powiększają; równocześnie pojawia się pigmentacja sutka i otaczającej je aureoli (czyli

ciemnej otoczki wokół brodawki). W dalszych fazach rozrasta się podściółka tłuszczowa

otaczająca sutek i aureolę; na końcu dochodzi do powiększenia się tkanki gruczołu

mlecznego, co sprawia, że piersi powiększają się i zaokrąglają. Rozwój piersi poprzedza, nie

zawsze dostrzegalne, wydzielanie bezbarwnego lub białego - przypominającego krochmal -

śluzu z pochwy o odczynie kwaśnym.

Dojrzewanie płciowe u dziewcząt ma miejsce pomiędzy 8 a 17 rokiem życia, a u chłopców

pomiędzy 10 a 19 rokiem. Wystąpienie pierwszych objawów dojrzewania u dziewcząt przed

8, a u chłopców przed 9 rokiem życia lub odpowiednio po 18 roku u dziewcząt i po 20 roku u

chłopców jest uważane za zaburzenie procesu dojrzewania.

Skok pokwitaniowy

W okresie dojrzewania u chłopców dochodzi nie tylko do wyostrzenia rysów twarzy na

bardziej "męskie", ale tworzy się także męski profil szyi. Jest to związane ze wzrostem krtani

i wydłużeniem oraz pogrubieniem strun głosowych, co prowadzi do zmiany zabarwienia

głosu z dziecinnego na męski, czyli mutacji. Proces ten z reguły jest powolny i trwa cały rok,

a głos zmienia się stopniowo, ulegając znacznym wahaniom: od głębokiego altu do

wysokiego sopranu.

W związku z przemianami hormonalnymi w okresie pokwitania pojawia się predyspozycja do

trądziku młodzieńczego: u dziewcząt w wieku 14-15 lat. Są to wypryski zlokalizowane bądź

na twarzy bądź na innych częściach ciała będącej wynikiem nadmiernej - stymulowanej przez

androgeny - produkcji i gęstnienia łoju. Powstają zaskórniaki (wągry), które zatykają pory.

Gruczoły potowe nie sprawiają aż tylu kłopotów. Pot jest obficie produkowany, ręce są

wilgotne, nogi stale przepocone i wszystko razem, niestety, po prostu nieprzyjemnie pachnie.

Szczególnie stopy i skarpetki... Pot w tym okresie jest wyjątkowo wonny.

Seksualność

U dziewcząt potrzeba rozładowania seksualnego jest przede wszystkim utożsamiana z

potrzebą więzi emocjonalnej. Stąd dla wielu z nich wiąże się to z dążeniem do posiadania

osoby bliskiej, zapewniającej poczucie bezpieczeństwa i zadowolenia. Choć fizycznie a także

psychicznie dziewczęta dojrzewają wcześniej od chłopców, to akurat seksualniej dojrzewają

później. Ich dojrzewanie jest znacznie bardziej skomplikowane, tak jak zresztą w ogóle przez

całe życie, seksualność kobiet jest znacznie bardziej złożona, skomplikowana. Najważniejsza

różnica między chłopcami a dziewczętami, na tym etapie rozwoju, który nas teraz interesuje,

jest brak, a przynajmniej znacznie mniejsze napięcie seksualne. Dziewczęta nie podlegają

takim pobudzeniom seksualnym jak chłopcy, a bez aktywności seksualnej mogą się znacznie

dłużej obyć. Tak jak dla chłopców bardzo ważne jest rozładowywanie napięcia, tak dla

dziewcząt życie uczuciowe. Dziewczęta zakochują się intensywnie, a obiekty tej miłości są

bardzo różne - czasem odległe i nieosiągalne np. aktorzy, sportowcy...

U chłopców w pierwszej kolejności dominują potrzeby czysto biologiczne, wynikające

chociażby z wpływu neurohormonalnego, a zwłaszcza - dynamicznie wzrastającego w okresie

pokwitania wydzielania testosteronu. W tej sytuacji dziewczyna postrzegana jest jako obiekt

seksualny, dzięki któremu mogą oni rozładować swoje napięcie seksualne i - co jest dla

chłopców bardzo istotne - potwierdzić w ten sposób swoją męskość. Popęd seksualny jest

szczególnie silny u chłopców. Chłopcy podlegają wyjątkowo silnemu napięciu, co przejawia

się między innymi częstymi wzwodami. Wielu chłopców do czasu uregulowania swego życia

seksualnego podlega wręcz fascynacji sprawami płci. W tym okresie sami przyznają, że jest

to dla nich zjawisko najważniejsze, najbardziej absorbujące. A dzieje się tak przeważnie w

wieku 14-16 lat. W tym czasie przeważająca większość chłopców rozładowuje swe napięcie

seksualne poprzez masturbację i takie wyjście z tej trudnej sytuacji jest najlepsze. Popęd

seksualny może pojawiać się w różnym wieku, czasami już u 12-latka, a w innym przypadku

dopiero u 17-latka. Zaangażowanie uczuciowe chłopców pojawia się znacznie później niż u

dziewczyn.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: