ZAOPATRZENIE SPOŁECZNE
ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH
Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin
Ryzyka socjalne objęte ochroną - żołnierzom zawodowym przysługują świadczenia w razie trzech ryzyk socjalnych:
1) ryzyka emerytalnego związanego z wysługą lat;
2) ryzyka inwalidztwa;
3) ryzyka śmierci żywiciela rodziny.
Świadczenia wojskowe:
§ emerytura wojskowa;
§ wojskowa renta inwalidzka;
§ wojskowa renta rodzinna;
§ dodatki do emerytury i renty;
§ zasiłek pogrzebowy.
Ogólne zasady mające zastosowanie do wszystkich rodzajów świadczeń:
Ø relacja pomiędzy zaopatrzeniem społecznym a ubezpieczeniem społecznym (art. 4) → osoby, które pozostawały w zawodowej służbie wojskowej, ale nie spełniły warunków do nabycia świadczeń, a zostały zwolnione ze służby nabywają prawo do świadczeń emerytalno-rentowych w systemie ubezpieczenia społecznego, natomiast okresy służby w myśl przepisów ubezpieczeniowych są traktowane jako lata składkowe i wliczane do okresów składkowych (składki są naliczane od uposażenia i podlegają waloryzacji tak samo jak składki emerytalne);
Ø podstawa wymiaru świadczeń - podstawę wszystkich świadczeń przewidzianych w ustawie stanowi uposażenie pobierane przez żołnierza zawodowego na ostatnio zajmowanym stanowisku;
Pojęcie uposażenia:
- uposażenie zasadnicze;
- stałe i comiesięczne dodatki do tego uposażenia;
- miesięczna równowartość nagrody rocznej (tzw. „trzynastka” przysługująca wszystkim osobom zatrudnionym w sferze budżetowej).
Ø sytuacja zbiegi prawa do różnych świadczeń - w razie zbiegu prawa do różnych świadczeń z zaopatrzenia społecznego, w tym także świadczenia emerytalnego z ubezpieczenia społecznego, osobie uprawnionej przysługuje jedno świadczenie: wyższe albo wybrane przez uprawnionego;
Ø możliwość uzyskania prawa do świadczenia na zasadzie wyjątku - w drodze wyjątku Minister Obrony Narodowej może przyznać świadczenia osobom, które nie spełniły warunków nabycia do nich prawa.
Przesłanka negatywna - popełnienie w trakcie służby przestępstwa i nałożenie przez sąd dodatkowej kary pozbawienia praw publicznych lub degradacji.
Emerytura wojskowa
Przesłanki nabycia prawa do emerytury wojskowej:
§ zwolnienie ze służby i niepodejmowanie służby po nabyciu prawa do świadczenia;
§ osiągnięcie w dniu zwolnienia co najmniej 15-letniego okresu służby w Wojsku Polskim - do wysługi lat uwzględnia się okresy równoważne ze służbą wojskową, np. działalność w ruchu oporu po 1.09.1939 r., służbę w Policji, Straży Granicznej i Służbie Więziennej.
Wyłączenia - nie wlicza się do wysługi lat służby w okresie 1944-1956 w Informacji Wojskowej, sądownictwie i prokuraturze wojskowej, jeżeli uprawnionemu udowodniono represje wobec osób prowadzących działalność na rzecz suwerenności i niepodległości Polski.
Warunki doliczania okresów ubezpieczenia do wysługi emerytalnej:
ü nie osiągnięcie przez ubezpieczonego maksymalnej wysokości emerytury wojskowej wynoszącej 75 % uposażenia;
ü osiągnięcie określonego wieku emerytalnego wynoszącego: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn albo uzyskanie orzeczenia o inwalidztwie.
Każdy rok składkowy zwiększa wysokość emerytury o 1,3 % podstawy jej wymiaru.
Wysokość emerytury wojskowej - po 15 latach służby żołnierz zawodowy nabywa prawo do emerytury wojskowej w wysokości 40 % uposażenia, a z każdym rokiem służby ta emerytura ulega zwiększeniu o 2,6 % podstawy jej wymiaru.
Wzrost emerytury wojskowej o 2,6 % nastąpi także z tytułu lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu poprzedzających rozpoczęcie służby, ale zostaną uwzględnione nie więcej niż 3 lata podlegania ubezpieczeniu - każdy następny rok będzie powodował zwiększenie emerytury o 1,3 % podstawy jej wymiaru (okresy nieskładkowe będą powodowały zwiększenie emerytury o 0,7 % podstawy jej wymiaru).
Zwiększenie emerytury wojskowej może nastąpić również wskutek pewnych szczególnych warunków, w których wykonywana jest służba wojskowa:
· zwiększenie o kolejne 2 % w przypadku żołnierzy, którzy sprawują służbę:
- w charakterze personelu w samolotach naddźwiękowych;
- w składzie załóg okrętów podwodnych;
- w charakterze nurków i płetwonurków;
- w fizycznym zwalczaniu terroryzmu;
· zwiększenie o 1 % za każdy rok służby:
- członkowie załóg innych samolotów i śmigłowców;
- członkowie załóg nawodnych jednostek pływających;
- skoczkowie spadochronowi i saperzy;
- osoby w służbie wywiadowczej za granicą;
- służba w oddziałach specjalnych;
· zwiększenie o 0,5 % za każdy miesiąc służby z tytułu służby odbywanej na froncie w czasie wojny albo w strefie działań wojennych.
Zwiększenie emerytury o 15 % podstawy jej wymiaru - posiadanie przez uprawnionego statusu inwalidy i powstanie tego inwalidztwa w związku ze służbą.
ü Kwota emerytury wojskowej nie może przekroczyć 75 % podstawy jej wymiaru.
Wojskowa renta inwalidzka
Przesłanki nabycia prawa do wojskowej renty inwalidzkiej:
§ zwolnienie ze służby;
§ powstanie inwalidztwa:
- w czasie pełnienia służby, albo
- w ciągu 18 miesięcy zakończenia służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem urazów bądź chorób, które nastąpiły w czasie służby, albo
- w ciągu 3 lat od jej zakończenia, jeżeli jest ono następstwem wypadku w związku ze służbą bądź choroby związanej ze szczególnymi warunkami służby.
Przy ustalaniu inwalidztwa bierze się pod uwagę wyłącznie aspekt medyczny (stałe lub długotrwałe naruszenie sprawności organizmu) - inwalidztwo ma miejsce wówczas, gdy żołnierz zawodowy jest całkowicie niezdolny do służby.
Wyróżnia się trzy grupy inwalidzkie żołnierzy całkowicie niezdolnych do służby - kryterium jest pojęcie niezdolności do pracy:
1) osoby całkowicie niezdolni do pracy (I grupa inwalidzka);
2) osoby częściowo niezdolni do pracy (II grupa inwalidzka);
3) osoby zdolni do pracy (III grupa inwalidzka).
W systemie zaopatrzenia społecznego żołnierzy nie występuje pojęcie okresowego inwalidztwa (każde orzeczenie inwalidztwa zakłada trwałość tego inwalidztwa).
Żołnierz będący inwalidą wojskowym ma obowiązek poddawać się okresowym kontrolnym badaniom lekarskim - pierwsze badanie powinno być przeprowadzone po upływie 3 lat od wystąpienia urazu bądź choroby, a dalsze badania nie rzadziej niż co 5 lat.
ü Jeżeli niezdolność do pracy trwa dłużej niż 10 lat albo w przypadku inwalidów, którzy osiągnęli: 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn, takich badań kontrolnych nie trzeba przeprowadzać.
Orzecznictwo lekarskie → wyodrębniony system orzecznictwa lekarskiego - w sprawach inwalidów wojskowych orzekają wojskowe komisje lekarskie (są one także kompetentne w sprawach orzekania zdolności do służby osób zwolnionych ze służby).
· Postępowanie jest dwuinstancyjne - od orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej przysługuje prawo odwołania do wojskowej komisji lekarskiej wyższego szczebla w terminie 14 dni (takie odwołanie może złożyć tylko zainteresowany).
Wysokość wojskowej renty inwalidzkiej - zależy od grupy inwalidzkiej i wynosi:
- 80 % podstawy wymiaru świadczenia - w przypadku osób zaliczonych do I grupy inwalidzkiej;
- 70 % podstawy wymiaru świadczenia - w przypadku osób zaliczonych do II grupy inwalidzkiej;
- 40 % podstawy wymiaru świadczenia - w przypadku osób zaliczonych do III grupy inwalidzkiej.
Wojskowa renta inwalidzka ulega zwiększeniu o 10 %, jeżeli inwalidztwo jest konsekwencją wypadku bądź choroby w czasie służby.
Wojskowa renta rodzinna
W odniesieniu do żołnierzy stosujemy co do zasady przepisy o rencie rodzinnej z ubezpieczenia społecznego - przepisy dotyczące: przesłanek nabycia prawa do świadczenia, kategorii osób uprawnionych i wysokości świadczenia.
Wyjątki:
· wojskowa renta rodzinna przysługuje nie tylko w razie śmierci żywiciela rodziny, ale także w czasie jego zaginięcia podczas służby;
· niektóre przypadki w których wojskowa renta rodzinna jest naliczana od innej podstawy niż świadczenie, które przysługiwało zmarłemu członkowi rodziny:
- w przypadku śmierci lub zaginięcia żołnierza podstawę wymiaru renty rodzinnej stanowi kwota renty inwalidzkiej I grupy;
- w przypadku, gdy zmarły żywiciel rodziny był emerytem lub rencistą podstawę wymiaru renty rodzinnej stanowi kwota renty inwalidzkiej II grupy;
· wojskowa renta rodzinna w wysokości 100 % uposażenia przysługująca w szczególnych przypadkach, takich jak śmierć albo zaginięcie w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa.
Prawo do wojskowej renty rodzinnej przysługuje wdowie bez względu na wiek i zdolność do pracy.
Dodatkowe uprawnienia z systemu zaopatrzenia społecznego żołnierzy zawodowych:
Ø prawo do świadczeń socjalnych pobieranych po zwolnieniu ze służby;
Ø prawo do odpłatnego pobytu w domu emeryta wojskowego.
Administrowanie systemem zaopatrzenia społecznego
żołnierzy zawodowych
Administrowanie tymi świadczeniami zostało powierzone wojskowym organom rentowym (odrębny system organizacyjny).
- Od decyzji w sprawie przyznania świadczenia zainteresowanemu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Waloryzacja świadczeń emerytalno - rentowych
Waloryzacja odbywa się na takich samych zasadach, jak waloryzacja w systemie ubezpieczenia społecznego.
Zawieszenie lub zmniejszenie
prawa do świadczeń emerytalno - rentowych
Zawieszenie następuje w razie zaistnienia ponownego powołania do służby wojskowej albo innej służby mundurowej.
ü Istnieje możliwość pobierania świadczeń emerytalno-rentowych z wykonywanej pracy zarobkowej rodzącej obowiązek ubezpieczenia społecznego bez utraty prawa do emerytury lub renty wojskowej (art. 104 ustawy eme-rytalno-rentowej).
...
acuaria89