Zelazny Roger - Dzis wybieramy twarze.pdf - Zelazny Roger - ssaaggaa

Roger śelazny

Dziś wybieramy twarze

Today We Choose Faces

PrzełoŜył Filip Grzegorzewski

Część pierwsza

Dryfowanie. Łagodne, chociaŜ nieustępliwe. Spokojne, chociaŜ bezlitosne.

Dryfowanie.

Błysk światła i nieskończona ulga…

Pośpiech, spadanie…

Powolny deszcz fragmentów układanki; niektóre z nich spadając obok mnie

dopasowują się do siebie…

…I zaczynam rozumieć.

A jednak — tak jakbym cały czas rozumiał.

Wtedy obraz został ukończony i ujrzałem go w całości z wiecznego dystansu.

Widać było oczywiście wyraźne następstwo, jak w kręgosłupie czy dominie. Wcale

nie było trudno, jak dotąd, dotąd, tam.

Tutaj. Na przykład.

…Wychodziliśmy z klubu w zimną sobotnią listopadową noc. Chyba trochę po

22.30. Był ze mną Eddie. Staliśmy za szklanymi drzwiami tuŜ przy wyjściu, zapinając

płaszcze. Wyglądaliśmy na mokre ulice Manhattanu, na kawałki papieru, które

przelatywały obok nas pchane porywami wiatru. Czekaliśmy, aŜ Denny przyprowadzi

samochód. Nie odzywaliśmy się do siebie. Eddie wiedział, Ŝe nadal jestem w złym

humorze. Wyciągnąłem papierosa. Szybko mi go przypalił.

W końcu gładki czarny sedan zatrzymał się obok wyjścia. Właśnie załoŜyłem jedną

rękawiczkę, drugą trzymałem w dłoni. Eddie podszedł i otworzył szklane drzwi.

Przytrzymał je przede mną. Wyszedłem na zewnątrz; chłodne powietrze uderzyło

mnie prosto w twarz, wyciskając z oczu łzy. Zatrzymałem się, chcąc wyjąć chusteczkę

i wytrzeć je, przelotnie zwracając uwagę na wiatr, pracujący silnik i dalekie odgłosy

klaksonów.

Kiedy opuściłem chustkę, zauwaŜyłem, Ŝe na tylnym siedzeniu w samochodzie jest

jeszcze jedna osoba. W tej samej chwili spostrzegłem, Ŝe tylna szyba jest opuszczona,

i Ŝe Eddie odsunął się sześć czy siedem kroków ode mnie.

Usłyszałem strzał i poczułem uderzenie kilku pocisków. Dopiero po pewnym

czasie dowiedziałem się, Ŝe zostałem trafiony cztery razy.

Moim jedynym pocieszeniem, zanim upadłem pośród wirujących, gasnących

wokół mnie świateł, był widok uśmiechu znikającego z twarzy Eddie’ego, gdy ten

szarpał ręką, ale nie udawało mu się chwycić własnej broni, i powoli zaczynał się

przewracać.

Wtedy właśnie, gdy upadał, zanim uderzył o krawęŜnik, widziałem go po raz

ostatni.

Tutaj. Jeszcze jeden.

Słuchając Paula obserwowałem coś, co wyglądało jak uroczy pejzaŜ

przedstawiający lśniące górskie jezioro, do którego wpadał strumyk. Obok stała

ogromna wierzba, drŜąc, jakby z powodu chłodnej wody, którą smakowała zielonymi,

błyszczącymi koniuszkami gałęzi. Było to fałszerstwo. To znaczy, było to prawdziwe,

ale widok ten przekazywano z miejsca oddalonego o setki kilometrów. Był

przyjemniejszy od tego, który rozciągał się za oknem wysoko połoŜonego mieszkania,

zobaczyłbym stąd bowiem jedynie fragment dzielnicy — aczkolwiek schludnej i

atrakcyjnej — naleŜącej do miejskiego kompleksu, który rozciągał się od Nowego

Jorku do Waszyngtonu. Mieszkanie było dźwiękoszczelne, klimatyzowane i wydaje

mi się, Ŝe urządzone ze smakiem, zgodnie z duchem czasów. Nie mogłem tego

ocenić, gdyŜ nie byłem jeszcze obeznany z tymi czasami. Brandy jednak mieli

znakomitą.

— …Musiało to być cholerne zaskoczenie! — mówił Paul. — Zdumiewa mnie, jak

szybko się przystosowałeś.

Odwróciłem się i znowu na niego spojrzałem. Szczupły, nadal młody ciemnowłosy

męŜczyzna o ujmującym uśmiechu i oczach, które naprawdę nie zdradzały, co się za

nimi kryje. Nadal mnie fascynował. Mój wnuk, z sześcioma czy siedmioma „pra–”

stojącymi przed tym słowem. Cały czas szukałem podobieństw, znajdując je tam,

gdzie najmniej się ich spodziewałem. Nastroszone brwi, wąska górna warga, dolna

natomiast cięŜka. Nos miał inny, ale obaj w ten sam sposób wykrzywialiśmy lewy

kącik ust w chwilach rozgoryczenia lub rozbawienia.

W odpowiedzi uśmiechnąłem się.

— Nie ma w tym nic zadziwiającego — odrzekłem. — Z tego, Ŝe się

zabezpieczyłem właśnie w taki sposób, powinno wynikać, iŜ myślałem trochę o

przyszłości.

— Tak sądzę — powiedział. — Ale prawdę mówiąc, myślałem tylko, Ŝe szukałeś

jakiegoś sposobu, aby uciec śmierci.

— Oczywiście, Ŝe tak. Byłem świadomy, Ŝe sprawy mogą się potoczyć w taki

sposób, w jaki się potoczyły, i kiedy o zamraŜaniu ciała moŜna się było dowiedzieć

tylko z ksiąŜek, wtedy, w latach siedemdziesiątych…

— Tysiąc dziewięćset siedemdziesiątych — przerwał, znowu się uśmiechając.

— Tak, rzeczywiście, mówię to tak, jakby zdarzyło się parę lat temu, prawda? Sam

tego kiedyś spróbuj, a zrozumiesz, co to za uczucie. W kaŜdym razie pomyślałem: do

diabła z tym! Gdyby mnie zastrzelono, jakichkolwiek doznałbym obraŜeń, dałoby się

mnie wyleczyć — kiedyś w przyszłości. Dlaczego by nie przygotować wszystkiego

tak, aby mnie zamroŜono, licząc na to, Ŝe się uda? Przeczytałem na ten temat kilka

artykułów i sądziłem, Ŝe to się moŜe powieść. Więc tak zrobiłem. A poza tym było to

nawet zabawne… Stało się to dla mnie pewną obsesją. To znaczy, zacząłem o tym

myśleć tak, jak ktoś naprawdę religijny myśli o niebie. Jakby: „Kiedy umrę, pójdę do

przyszłości”. Potem zauwaŜyłem, Ŝe coraz częściej zastanawiam się, jak tam moŜe

być. DuŜo o tym myślałem i czytałem, próbując przewidzieć, jak to się wszystko

potoczy. Niezłe hobby — podsumowałem, nalewając sobie następnego drinka. —

Sprawiło mi to wiele przyjemności i jak się okazało, było warto.

— To prawda — przytaknął. — Nie zdziwiło cię więc tak bardzo, Ŝe opracowano

metodę podróŜy z prędkością większą niŜ światło i Ŝe odwiedziliśmy planety poza

naszym Układem Słonecznym?

— Oczywiście, byłem zdziwiony, ale spodziewałem się tego.

— A ostatnie sukcesy w teleportacji międzygwiezdnej?

— To mnie bardziej zaskoczyło. Jednak w sposób pozytywny. Takie połączenie

odległych krańców Wszechświata musiało być wielkim osiągnięciem.

— W takim razie powiedz mi, co było dla ciebie największą niespodzianką.

— No nie wiem — zacząłem. Usiadłem i wysączyłem łyk napoju. — Pomijając

fakt, Ŝe udało nam się zajść aŜ tak daleko i nadal nie znaleźliśmy sposobu, Ŝeby

pozbyć się zagroŜenia wojny… — Uniosłem rękę, w momencie, gdy chciał mi

przerwać mówiąc o kontroli i sankcjach. Uciszył się. Z zadowoleniem zauwaŜyłem,

Ŝe okazuje szacunek starszym. — Pomijając ten fakt — kontynuowałem —

najbardziej zadziwia mnie, Ŝe cały czas postępowaliśmy w sposób mniej lub bardziej

zgodny z prawem.

Uśmiechnął się szeroko.

— Co rozumiesz przez „mniej lub bardziej”?

Wzruszyłem ramionami.

— Nie wydaje ci się? — zapytałem.

— Postępujemy tak samo zgodnie z prawem jak wszyscy inni — zaprzeczył. —

Inaczej nigdy nie moglibyśmy uczestniczyć w Światowej Wymianie Towarów.

Nic nie powiedziałem, tylko znowu się uśmiechnąłem.

— Oczywiście, to bardzo dobrze prowadzona organizacja.

— Byłbym rozczarowany, gdyby tak nie było.

— No tak, tak — mruknął. — Ale właśnie tacy jesteśmy. COSA, Inc. Wszystko

legalnie, czysto i porządnie. Tak jest od pokoleń. Właściwie zaczęło się to w ten

sposób kształtować juŜ za twoich czasów, wraz z —jak to lubili opisywać niektórzy

pisarze — „praniem pieniędzy” i powtórnym ich lokowaniem w bezpiecznych

przedsięwzięciach. Po co walczyć z systemem, jeśli się jest wystarczająco silnym,

Ŝeby dobrze w nim prosperować bez walki? Co znaczy te kilka dolarów w tę, czy w

drugą stronę, jeśli moŜna mieć wszystko, czego się chce, i do tego zapewnione

bezpieczeństwo? Bez Ŝadnego ryzyka. Po prostu zgodnie z przepisami.

— Ze wszystkimi?

— No cóŜ, zrobiło się ich tak wiele, Ŝe w razie czego, jeśli się trochę pomyśli,

zawsze moŜna znaleźć łatwiejszą drogę.

Skończył swojego drinka i przyniósł nam następne.

— Nie pozostało Ŝadne piętno — podsumował po pewnym czasie. — Opinia, jaką

mieliśmy za twoich czasów, jest juŜ od dawna historią.

Konspiracyjnie pochylił się w moją stronę.

— To jednak naprawdę musiało być coś: Ŝyć w tamtych czasach — szepnął, po

czym spojrzał na mnie wyczekująco.

Nie wiedziałem, czy powinno mnie to irytować, czy mi schlebiać. Na podstawie

tego, jak mnie traktowali od momentu przebudzenia kilka tygodni temu, doszedłem

do wniosku, Ŝe naleŜę oczywiście do historii tak jak nocnik czy brontozaur. Z drugiej

strony jednak Paul był w pewnym sensie dumny ze mnie, ale traktował mnie raczej

jak rodzinny spadek, który został powierzony jego opiece. ZdąŜyłem się juŜ

zorientować, Ŝe jego pozycja w hierarchii władzy organizacji jest zarówno

bezpieczna, jak i wpływowa. Nalegał, Ŝebym był jego gościem, a mogłem przecieŜ

mieszkać w jakimkolwiek innym miejscu. Wydawało mi się, Ŝe sprawia mu ogromną

przyjemność rozmowa o moim Ŝyciu i o tamtych czasach. Pomału dowiedziałem się,

Ŝe wiedzę dotyczącą tamtych spraw w większości czerpał z przejaskrawionych

ksiąŜek, filmów oraz ogólnie panującej opinii. Mimo wszystko jednak karmił mnie,

spałem pod jego dachem i byliśmy krewnymi. SłuŜyłem mu więc moimi

wspomnieniami.

Mógł być trochę rozczarowany, Ŝe studiowałem parę lat na uczelni, zanim

przejąłem interes ojca, kiedy to spotkał go nagły, przedwczesny koniec. Fakt jednak,

Ŝe spędziłem część młodości na Sycylii, zanim ojciec wezwał do siebie rodzinę,

zdawał się to nadrabiać. Chyba rozczarowałem go po raz kolejny, gdy powiedziałem,

Ŝe na podstawie moich wiadomości nigdy nie istniało tam centrum przestępczej

konspiracji na światową skalę. Według mnie, onorata società było tylko miejscową

organizacją, opartą głównie na rodzinie, która w swoim czasie wydała tak

znakomitych galantuomi jak Don Vito Cascio Ferro i Don Calò Vizzini. Próbowałem

wyjaśnić mu, Ŝe istnieje ogromna róŜnica pomiędzy società degli amici z własnymi

małomiasteczkowymi sprawami oraz czasem tylko wędrującymi członkami, którzy

czasem byli, a czasem nie byli amici. Oni rzeczywiście zajmowali się działalnością

bezprawną i woleli raczej prowadzić interesy między sobą niŜ z obcymi,

podtrzymywali takŜe Ŝywą tradycję rodzinną. Paul stał się taką samą ofiarą czaru

konspiracji, jak kaŜdy czytelnik brukowców. Niemniej był przekonany, Ŝe nadal

kultywuję jakieś tajemnicze obyczaje czy coś podobnego. Pomału zdawałem sobie

sprawę, iŜ miał w sobie coś z romantyka; chciał, Ŝeby sprawy potoczyły się inaczej,

pragnął naleŜeć do tej nierzeczywistej tradycji. Opowiedziałem mu więc o tym, o

czym, byłem pewien, chciałby usłyszeć.

Opowiedziałem mu, jak uporałem się ze sprawą śmierci ojca, oraz o innych

wydarzeniach, które pomogłyby uzasadnić moje imię, Angelo di Negri. W pewnym

momencie dzielącej nas przeszłości rodzina zmieniła je na Nero. Nie miało to dla

mnie jednak większego znaczenia. Byłem tym, kim byłem. A Paul Nero uśmiechał się

kiwając głową i starał się wyłowić szczegóły. Miał nieograniczone zapotrzebowanie

na przemoc pochodzącą od kogoś innego.

To wszystko moŜe zabrzmieć nieco pogardliwie, wcale jednak tak nie jest. W

miarę upływu czasu coraz bardziej go bowiem lubiłem. MoŜe dlatego, Ŝe przypominał

mi w jakiś sposób mnie samego, w innym czasie i miejscu — moją łagodniejszą,

bardziej niefrasobliwą i wytworną wersję. MoŜe był tym, kim ja mogłem zostać; moŜe

chciałem, Ŝeby było mnie stać na luksus upodobnienia się do niego.

Ale miałem juŜ prawie czterdziestkę. Mój charakter ukształtował się dawno temu.

Okoliczności, w których się wychowałem, dawno juŜ przeminęły, a wszystko, co

sprawiało mi przyjemność w społeczeństwie, według mnie niemal pozbawionym

jakichkolwiek stresów, przesiąknięte było ocenami przyznawanymi według innej

skali. Wzbudzało to przede wszystkim niesprecyzowane uczucie niepokoju, które

następnie zaczęło się przeradzać w narastające niezadowolenie. śycie człowieka nie

zaleŜy tak bardzo od sytuacji kryzysowych, które wydają się rozstrzygające, jak

chcieliby nas przekonać powieściopisarze. Prawdą jest przecieŜ, Ŝe czasem po poraŜce

dochodzimy do siebie mając świeŜe podejście do rzeczywistości i dziwiąc się

własnemu istnieniu. Ale taki stan umysłu przemija, i to całkiem szybko, na nowo

pozostawiając zarówno rzeczywistość, jak i nas samych nie zmienionymi.

Zrozumiałem to, gdy siedziałem przy moim potomku i sentymentalnie wspominałem

dawną brutalność. W trakcie następnych kilku tygodni popadłem w znaczną depresję.

Ja sam nie zmieniłem się zanadto, mimo Ŝe wszystko wokół mnie stało się inne. Nie

miałem wcale wraŜenia, Ŝe jestem niepotrzebny, chociaŜ i takie myśli nachodziły

mnie czasem. Nie była to teŜ nostalgia, gdyŜ moje wspomnienia były wystarczająco

świeŜe i obfite, Ŝeby uniemoŜliwić koloryzowanie tego, co dla Paula było odległą

przeszłością. Wzrastające wraŜenie, Ŝe ludzie stali się odrobinę łagodniejsi i

nastawieni bardziej pokojowo, obudziło we mnie odczucie, Ŝe jestem gorszy. Tak

jakbym ominął jakiś niezbędny etap w procesie cywilizacji. Nigdy nie miałem

skłonności do podobnych introspekcji, ale kiedy odczucia stają się wystarczająco silne

i uporczywe, same zmuszają do ich badania.

A jednak, jak moŜna się czuć odkrywając przed kimś swoje Ŝycie wewnętrzne, a w

dodatku przed kimś, kto wydaje się zniekształconym obrazem mnie samego? To co

chciałem mu przekazać, było bardzo złoŜone —jedna z tych rzeczy, które bardzo

trudno jest wyrazić słowami.

Paul chyba jednak lepiej, niŜ przypuszczałem, potrafił to zrozumieć, zrozumieć

mnie. Wysunął bowiem dwie sugestie; z pierwszej skorzystałem od razu, nad drugą

zastanawiałem się jeszcze.

Tam. Na przykład.

Wróciłem na Sycylię. Powiedziałbym, Ŝe było to łatwe do przewidzenia dla

człowieka znajdującego się w takich okolicznościach i z takim stanem umysłu. Poza

oczywistymi skojarzeniami, jakie miałem z tą wyspą, kiedy sięgałem pamięcią do

dzieciństwa, dowiedziałem się, Ŝe było to jedno z nielicznych miejsc na świecie nie

skaŜonych jeszcze nadmiernym rozwojem cywilizacji. Właśnie wtedy, w bardzo

rzeczywisty sposób cofnąłem się w czasie.

Nie zostałem długo w Palermo, ale skierowałem się prawie bezpośrednio w głąb

kraju. Wynająłem leŜący na uboczu teren, który nie budził uczucia obcości.

Zelazny Roger - Dzis wybieramy twarze.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: