ROLA ZABAWY W ROZWOJU I EDUKACJI DZIECKA
W życiu każdego człowieka przedstawiają się trzy podstawowe formy aktywności:• zabawa • nauka• pracaZabawa jest to:• obok nauki i pracy trzeci podstawowy rodzaj aktywności ludzkiej• działalność podejmowana dla przyjemności, która sama taką przyjemność sprawia• forma aktywności dziecka, w której w sposób najbardziej wszechstronny i naturalny dokonuje się proces nauczania, uczenia się• forma aktywności przebiegająca przy twórczym udziale wyobraźni zdolnej kreować wtórną rzeczywistośćObserwując zabawę dzieci możemy orzekać:• o stanie rozwoju dziecka• o sytuacji rodzinnej dzieckaKLASYFIKACJA ZABAW• ze względu na treść• ze względu na organizacjęZe względu na treść• tematyczne• konstrukcyjne• ruchowe• badawcze• tropiąceTematyczne - pojawiają się już w 2 roku życia. Zajmują około 1/3 całej aktywności zabawowej. Osią jest temat. Inna nazwa: zabawa w role, zabawy twórcze, zabawa symboliczna.Elementy zabawy tematycznej:• temat i role, które z niego wypływają• czynności zabawowe (sprzedawanie, itp.)• sytuacja zewnętrzna zabawy (zwłaszcza rekwizyty)• czas trwania, który ulega zmianie:3-4latki 10-15 minut5-6latki 40-60 minutRola zabaw tematycznych:• mają znaczenie dla rozwoju społecznego - stosunku społecznego, ról, zadań, współpracy w zabawie• mają znaczenie dla rozwoju emocjonalnego - dzieci przeżywają role, które odgrywają• około 5 roku życia dziecko zaczyna rozgraniczać "na niby" i w rzeczywistości• rozwijają intelektualnie - pozwalają przyswoić wiele nowych pojęć• spełniają funkcję kompensacyjną - w świecie fikcji dziecko stwarza sytuacje zastępcze związane z wyobraźnią Konstrukcyjne - to te czynności w wyniku których z materiału konstrukcyjnego powstaje określony wytwór niezależnie od tego czy został sporządzony według wzoru czy z wyobraźni dzieckaRola zabaw konstrukcyjnych:• rozwój procesów poznawczych, a przede wszystkim w ramach myślenia rozwijane są operacje umysłowe• kształtują orientację przestrzenną• podnoszą sprawność manualną i ogólną sprawność dłoni• kształtują analizę i syntezę• pobudzają wyobraźnię i inwencję twórczą• kształtują spostrzeganie proporcjiDydaktyczne - to takie, w których treści zawarte jest zadanie do wykonania. Różnią się od innych zabaw tym, że odnoszą się do sfery poznawczej intelektualnej, a dzieci nie uczestniczą w tworzeniu reguł zabawy.Rola zabaw dydaktycznych:• przyczyniają się do rozwoju procesów poznawczych• są formą dostarczania i utrwalania wiedzy o świecie• spełniają rolę w sensie rozwoju społecznego• uczą odpowiednio się zachowywać w sytuacjach wygranej i przegranejRuchowe - to te, w których odwołujemy się do wyobraźni dzieci. Mają swoją fabułę (treść ruchową), łaczy się je z muzyką, elementami estetyki wykorzystując przybory i przyrządy.Rola zabaw ruchowych:• zaspokajają ogromną potrzebę ruchu• rozwijają sprawności motoryczne• dziecko zyskuje orientację w przestrzeni• rozwijają pamięć ruchową• pomagają w ustaleniu lateralizacji• pełnią funkcję ludyczną (dostarczają przyjemności)Tropiące - posiadają elementy chowania, szukania, tropienia, wodzenia po śladzie. Wywodzą się z zabaw w łowy. Są charakterystyczne dla wieku wszesnoszkolnego.Rola zabaw tropiących:• pozwalają na swobodną działalność dziecka• angażują sferę osobowości• korzystają z powietrza, ruchu i słońca• dostarczają radości odkrycia• kształtują sferę społeczną - dzieci muszą przestrzegać norm, działać w grupie• mają aspekt umysłowy - posługiwanie się symbolami (strzałki, znaki, itp.)Dziecku potrzebne są wszystkie rodzaje zabaw, gdyż każdy z nich zaspokaja inne potrzeby dziecka. Zabawa jst dla wieku przedszkolnego podstawową formą aktywności.Współczesne tendencje w edukacji przedszkolnej• podmiotowość dziecka• rola aktywności - stwarzanie warunków do tego, by dziecko było aktywne• uznanie indywidualności każdego człowieka• powrót do zabawyLiteratura:Przetacznik - Gerowska M.: Świat dziecka, aktywność, poznanie, środowisko. Kraków 1993
1
spodpowieki