Hans-Georg Gadamer Prawda i Metoda Hermeneutyka i historyzm Hermeneutyka była dyscyplinš pomocniczš, kanonem reguł obchodzenia się z tekstami. Różnicowała się ze względu na swoistoć rozważanych tekstów np. biblijna. Dilthey, filozof, który reprezentował postawę epistemiologicznš przezwyciężył to podejcie i zapoczštkował filozoficzny namysł nad hermeneutykš. Podstawš, na której starał się oprzeć strukturę wiata historycznego w humanistyce, był poglšd, że przeżycia majš wewnętrzny charakter i że w zwišzku z tym nie ma tu w ogóle problemu poznania innego, nie-ja, co leżało u podstaw problematyki Kantowskiej. Kontekst dziejowy musi zostać pojęty jako kontekst sensu przekraczajšcy w zasadniczy sposób horyzont przezyć jednostki. Jest on jak wielki obcy tekst w którego rozszyfrowaniu musi pomóc hermeneutyka. Dilthey uważał to za przeciwstawne do kierunku w jakim szła epistemiologia, która poszukiwała wtedy podstaw humanistyki z podstaw neokantowskich do rozwiniętej filozofii wartoci. Zależało mu na obiektywnoci w humanistyce, to wiewdział ,że każdy history jest zanurzony w ruchu historycznym swojego życia. Dlatego Dilthey coraz bardziej skłaniał się ku idealistycznej filozofii tożsamoci ponieważ to pojęcie ducha zawierało tš samš wspólnoć podmiotu i przedmiotu, ja i ty, która była w jego własnym pojęciu życia. Dzieło Maxa Webera Wirtschaft und Gesellschaft- interesuje nas częć wprowadzajšca- Socjologiczna teoria kategorii, która unika pojęcia wartoci a wraz z tym nawišzania do neokantyzmu. Weber nazywa tę socjologię rozumiejšcš ponieważ czyni swoim przedmiotem zamierzony sens społecznego działania. Jednak sens ;subiektywnie zamierzony nie może na obszarze życia społeczno-historycznego być jedynie sensem faktycznie zamierzonym przez jednostki, dlatego wkracza tu pojęcie hermeneutyczno-metodyczne konstrukcja typu idealnego- na której podstawie spoczywa cała budowla wolna od wartoci i neutralna. Nawišzania Diltheya do hermeneutyki romantycznej wzbudziło wielostronna krytkę obiektywizmu historycznego, w widoczny sposób wpłynęła ona także na badania historyczno-filologiczne ponieważ motywy romantyczne zakryte przez pozytywizm naukowy ponownie się w nauce ujawniły. Wielu badaczy, którzy byli uznawani za dziwacznych odnalazło uznanie i nowy szacunek w nauce np. Bachofen. Teologiczna dyskusja z ostatnich dekad umieciła hermeneutykę na pierwszym planie dlatego ,że musiała pogodzić dziedzictwo historycznej teologii z nowo powstałymi inspiracjami teologiczno-dogmatycznymi. Nawet jeli jasno widzimy różnicę psychicznej jednostkowoci i znaczenia historycznego, to i tak trudno znaleć przejcie od wšskiej istoty psychologii do hermeneutyki historycznej. Do kontekstu krytyki obiektywizmu historycznego należa prace Ericha Rothackera.Podtrzymuje sprzeciw Diltheya wobec wszelkiego psychologizmu. Pojęcie dogmatycznej formy myslenia ma tu być pojęciem całkowicie hermeneutycznym. Dogmatyzm znajduje obronę jako obiektywna metoda poznania humanistycznego ponieważ opracowuje nie stały kontekst rzeczowy jednolicie okrelajšcy obszar sensu. Dogmatyka stanowi element naszego poznania, Rothacker wydobył on ten element jako jedyne ródło naszej wiedzy intelektualnej, tym samym pojawi się problem wieloci takich dogmatycznych systemów lub stylów i to jest problem historyzmu, któremu Dilthey starał się zapobiec w ten sposób ,że różnorodne wiatopoglšdy sprowadzał do wielostronnoci życia. Przynależnoć hermeneutyki prawniczej do kontekstu problemowego ogólnej hermeneutyki nie jest wcale oczywista. Chodzi w niej o pewnš pomocniczš zasadę prawnš. Nie polega na rozumieniu obowišzujšcych formuł prawnych, lecz na znajdowaniu prawa. Zadanie hermeneutyki, pokonywanie dystansu między przypisem prawnym a konkretnym przypadkiem stoi przed nami także wtedy gdy żadne zmiany społeczne czy inne histpryczne przemiany rzeczywistoci nie czyniš danego prawa przestarzałym lub nie adekwatnym. W teologii współczesna dyskusja nad problemem hermeneutyki najbardziej żywa jest w teologii protestanckiej. Także tam, jak w hermeneutyce prawniczej chodzi o sprawy wykraczajšce poza naukę, a w tym przypadku o interesy wiary i jej odpowiedniego głoszenia. Wielkim sporem teologów jest kwestia demitologizacji Nowego Testamentu, zawiera o wiele więcej napięć dogmatycznych niż pozwalałaby na to reflekcja metodologiczna. Zdaniem Bultmanna nie można rozstrzygnšć kwestii dogmatycznych jako takich czyli np. tego co z treci biblijnych jest istotne dla chrzecijańskiego objawienia a co nie, chodzi o problem samego rozumienia objawienia, o sens w jakim ono musi być rozumiane. Naukowe ujęcie historycznej krytyki Biblii stworzyły sytuacje, która wymaga cišgle ustanawiania równowagi między ogólnymi zasadami naukowego rozumienia tekstu a szczególnymi zasadami samorozumienia wiary chrzecijańskiej. Hermeneutik Schleiermachera uzasadnia istotowe podobieństwo procedury interpretacji Pisma więtego. Baur, choć czyni przedmiotem swej reflekji proces dziejowy, zachował autonomię samowiedzy jako niczym nie ograniczonš podstawę. Hofmann w swej hermeneutyce potraktował dziejowoć objawienia w sposób powazny. Rozwija on wykorzystywanie wiary chrzecijańskiej, która ma za przesłšnkę to co poza nami ale w sensie dowiadczenia. Hofmann relację między Starym a Nowy Testamentem można rozumieć jako relację między proroctwem a wypełnieniem, tak że na podstawie wypełnienia okrelił się sens zawodowego historycznie proroctwa. Samorozumienie wiary jest dowiadczeniem załamania się ludzkiego samorozumienia. Ernst Fuchs wychodzi od tego ,że język to przewit bycia. Stara się słuchajšc Nowego Testamentu wewnętrzny ruch języka rozpoznać jako rych słowa Boga z tym wize się wiadomoć, że nie jestemy ostatnimi, których dotyczy to słowo. Dziejowoć stanowi pojęcie transcendentalne. Istotę dziejowoci ludzka myl uwiadomiła sobie dopiero na podłożu religii chrzecijańskiej i podkrelanego przez niš absolutnego momentu Bożego aktu zbawienia. Wczeniej to rozumiano ale niehistorycznie.
kasiajot55