Hiley David, Chorał gregoriański i neogregoriański w śpiewach oficjów ku czci średniowiecznych świętych. Muzyka Nr 2 (2003) , s. 3-16.pdf

MUZYKA

KWARTALNIK INSTYTUTU SZTUKI POLSKIEJ AKADEMII NAUK

Rocznik XLVIII

2003

Nr 2 (189)

PL ISSN 0027-5344 Vat 0% Cena 10 zł

Rada Redakcyjna:

Ludwik Bielawski

Ewa Dahlig

Maciej Gotąb

Barbara Przybyszewska-Jarmińska

Elżbieta Witkowska-Zaremba

Redakcja:

Paweł Gancarczyk

Dorota Maciejewicz

Halina Sieradz - sekretarz redakcji

Elżbieta Witkowska-Zaremba - redaktor naczelny

Instytut Sztuki

Polskiej Akademii Nauk

Wydawca: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Redakcja: Zakład Historii Muzyki Instytutu

Sztuki PAN, 00-238 Warszawa, ul. Długa 26/28, tel. 831-32-71 w. 238;

e-mail: kwartmuz@mercury.ci.uw.edu.pl; www.ispan.uw.edu.pl/pl/4-muz_kwart.html

Nakład: 500 egz.

Skład i druk: ARGRAF Sp. z o.o., 03-301 Warszawa, ul. Jagiellońska 76, tel./fax 811-51-11

KWARTALNIK

POŚWIĘCONY

HISTORII I TEORII

MUZYKI

INSTYTUT SZTUKI

POLSKA AKADEMIA NAUK

MUZYKA

Treść

Artykuły

David Hiley Chorał gregoriański i neogregoriański. Zmiany stylistyczne w śpiewach oficjów

ku czci średniowiecznych świętych

Jakub Kubieniec O krakowskim antyfonarzu z początku XII w

Anna Wolodarski Gdy pozostały tylko fragmenty... Membra disiecta w zbiorach Riksarkivet

w Sztokholmie

Paweł Gancarczyk Nieznane genealogie z rękopisu F22-90 Biblioteki Litewskiej Akademii

Nauk w Wilnie

Elżbieta Witkowska-Zaremba Sztuka gry na instrumentach klawiszowych około 1430 roku:

dwa traktaty organowe z rękopisu M. CIII Biblioteki Kapituły Metropolitalnej w Pradze . .

Lektury

Karol Berger „Ręka Gwidona" a sztuka pamięci

Sprawozdania

Ryszard Wieczorek Paweł Gancarczyk: „Musica scripto". Kodeksy menzuralne II polowy

XV wieku na wschodzie Europy Łacińskiej. Warszawa 2001

Jakub Kubieniec Robert Bernagiewicz: Recepcja tradycji neumatycznych w notacji Graduału

Wiślickiego w świetle neum liąuescentes. Ząbki 1999

107

Adam Halamski Nocturnale Romanum. Antiphonale Sanctae Romanae Ecclesiae pro

nocturnis Horis. Editio princeps. Romae - Florentiae -Veronae - Visograciae Aąuensis -

Sambucae Toscanorum, ab MCMXCVII usąue ad MMII

111

Informacje

Muzykologiczne ośrodki uniwersyteckie w roku akademickim 2002/2003

H 7

Akademie muzyczne

120

Kronika

123

Noty o autorach

127

o vi

. onnn • Nr 2 (189)

C o n t e n t s

Articles

David Hiley Gregorian and Neo-Gregorian Chant. Changes of Style in Office Chants for

Medieval Patron Saints

Jakub Kubieniec About an Antiphonal from Kraków Dating from the Beginning of the

Twelfth Century

Anna Wolodarski When Only Fragments Remain... Membra disiecta from the Riksarkivet

Collection in Stockholm

Paweł Gancarczyk Unknown Genealogies from Manuscript F22-90 at the Library of the

Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius

Elżbieta Witkowska-Zaremba The Art of Keyboard-Playing circa 1430: Two Organ Treatises

from Manuscript M. CIII at the Metropolitan Chapter Library in Prague

Reading Matter

Karol Berger The Hand and the Art of Memory

Book

reviews

Ryszard Wieczorek Paweł Gancarczyk: „Musica scripto". Kodeksy menzuralne II potowy

XV wieku na wschodzie Europy Łacińskiej. Warszawa 2001

Jakub Kubieniec Robert Bernagiewicz: Recepcja tradycji neumatycznych w notacji Graduału

Wiślickiego w świetle neum liquescentes. Ząbki 1999

107

Adam Halamski Nocturnale Romanum. Antiphonale Sanctae Romanae Ecclesiae pro

nocturnis Horis. Editio princeps. Romae - Florentiae -Veronae -Visograciae Aąuensis -

Sambucae Toscanorum, ab MCMXCVII usque ad MMII

111

Information

Musicology at the Universities in the Academic Year 2002/2003

117

Academies of Musie

120

Chronicie

123

Biographical Notes

127

Ł Y

PL ISSN 0027-5344, Muzyka 2003, 2

David Hiley

Ratyzbona

CHORAŁ GREGORIAŃSKI I NEOGREGORIAŃSKI.

ZMIANY STYLISTYCZNE W ŚPIEWACH OFICJÓW

KU CZCI ŚREDNIOWIECZNYCH ŚWIĘTYCH

W latach 1996-99 kierowałem projektem badawczym, wspieranym przez Deut

sche Forschungsgemeinschaft, pod tytułem Śpiewy oficjów ku czci świętych (Histo-

ńae) w średniowieczu (Die Gesange der Heiligen-Offizien (Historiae) im Mittelalter),

w ramach którego zebrano we współczesnych edycjach bądź transkrybowano oko

ło 120 oficjów ku czci świętych patronów, a styl tych oficjów został poddany grun

townej analizie. Badania objęły oficja z całej Europy, choć nacisk położony został

chronologicznie na wiek XI, geograficznie zaś na południowe Niemcy, północną

Francję i Anglię. Z tego studium wyłonił się fascynujący obraz przemiany stylu

muzycznego. W niniejszym artykule przedstawię kilka szczegółów owego obrazu

w ich związku ze śpiewami liturgicznymi ku czci polskich świętych.

Próba zrozumienia rozwoju stylu muzycznego w szerszym kontekście budzi

zdumienie, że chorał ma w ogóle jakąkolwiek historyczną zmienność. Nacisk,

aby chora! śpiewany był poprawnie, w zgodzie z ugruntowaną tradycją, był nie

zwykle silny. Wprowadzanie doń nowości musiało być rzeczą bardzo trudną do

zaakceptowania zarówno pod względem psychologicznym dla kompozytora, jak

i dla wykonawców i odbiorców. Czasem trudności te pozostawiały wyraźny ślad.

Np. pod koniec X w. Letald z Micy, twórca nowego oficjum ku czci Św. Juliana

z Le Mans, podkreśla, że trzyma! się starego stylu kompozycji i unikał „nowości"

(novitas), wiedząc, że wzbudziłaby sprzeciw u współczesnych. Arnold od Św. Em-

merama musiał opuścić na jakiś czas klasztor w Ratyzbonie, gdy rozpoczął pra

cę nad nową redakcją tradycyjnego żywota świętego (i zapewne także związa

nych z nim tradycyjnych śpiewów). Dopiero po jakimś czasie był w stanie dopro

wadzić do skutku oba projekty - literacki i muzyczny 1 .

1 David Hiley: The Historia of St. Julian of Le Mans by Letald of Micy: some comments and

ąuestions about a North French office of the early eleventh century. W: The Divine Office in the Latin

MiddleAges. Methodology and Source Studies, Regional Developments, Hagiography. Written in Honor

of Professor Ruth Steiner. Red. Margot E. Fassler, Rebecca A. Baltzer. Oxford 2000 s. 444-^162. Na te

mat Arnolda por. moje wydanie oficjum św. Emmerama Historia Sancti Emmerammi Amoldi Vohbur-

gensis circa 1030. W serii:

Wissenschaftliche AbhandlungenIMusicological Studies 65/2. Ottawa 1996.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: