WYKŁAD 5. 06.11.2010r.
T: Certyfikacja systemów zarządzania jakością i systemów pokrewnych Jednostki certyfikacyjne
i ich akredytacja
Certyfikacja
Postępowanie, w którym strona trzecia daje pisemne zapewnienie o tym, że produkt, proces lub usługa spełnia określone wymagania
certyfikat - [średniow. łacina certificatus 'poświadczony'], zaświadczenie, dowód zapewniający, że wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą lub przepisem prawnym
Wg ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności
Działanie jednostki certyfikującej wykazujące, że należycie zidentyfikowany wyrób lub proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami
Jednostka certyfikująca – niezależna od producenta, upoważnionego przedstawiciela lub importera, dokonująca certyfikacji
Motywy podjęcia decyzji o certyfikacji
Wg kwartalnika „Zarządzanie Jakością”
Badania – marzec 2010 ( w % odpowiedzi)
Certyfikacja a wizerunek firmy
Co daje certyfikat ?
Jest dowodem zaufania, że nasz wyrób, bądź system jest zgodny z określoną normą
Otwiera większe możliwości współpracy z innymi przedsiębiorcami
Otwiera rynki europejskie, umożliwia eksport
Jest wizytówką dla naszej firmy, co za tym idzie doskonałym narzędziem marketingowym
Stwarza lepsze pole komunikowania sę z naszymi dostawcami i klientami oraz stronami trzecimi
Jest dowodem zaangażowania naczelnego kierownictwa w realizację polityki jakości i zaangażowania w zarządzaniu jakością
Ciekawostka
Korzyści zewnętrzne
Korzyści wewnętrzne - poprawa
Efektywniejsze zarządzanie jakością
Lepszy kontakt z klientem
Skuteczniejsze planowanie
Ujęcie procesowe wszystkich działań związanych z realizacja wymagań klienta
Skuteczniejsze zarządzanie zasobami
Współpraca z dobrze dobranymi dostawcami
Poprawa zdolności do wprowadzenia zmian
Poprawa morale załogi
Korzyści wewnętrzne - redukcja
kontroli końcowej
braków
reklamacji, roszczeń gwarancyjnych
kosztów produkcji
chaotycznych działań w ramach zarządzania
Certyfikacja pod kątem wymagań systemów zarządzania, w tym zarządzania jakością ma charakter dobrowolny, ale np:…
Certyfikacja w zamówieniach
publicznych:
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz.U. Nr 87, poz.605) w celu potwierdzenia, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane odpowiadają określonym wymaganiom, zamawiający może żądać m.in.: „(...)
2) zaświadczenia podmiotu uprawnionego do kontroli jakości potwierdzającego, że dostarczane produkty odpowiadają określonym normom lub specyfikacjom technicznym,
3) zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z normami jakościowymi, jeżeli zamawiający odwołują się do systemów zapewniania jakości opartych na odpowiednich normach europejskich,
4) zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas realizacji zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem UE, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.”
Jaka jednostka? – kryteria wyboru
Obecnie w Polsce certyfikacja zajmuje się ok. 100 różnych jednostek
Renoma jednostki
Doświadczenie
Portfolio
Specjalizacja branżowa
Lokalizacja
Rynek na jakim działamy
Rynek na jakim działa nasz klient
Jaka jednostka certyfikowała „centralę”
Cena
Terminowość
AKREDYTACJA
Kryteria wg badań (w/w)
Jeżeli firma współpracuje z kontrahentami zagranicznymi i rozwój jej jest w miarę stabilny a koszty certyfikatu w porównaniu do naszych zysków są prawie niezauważalne to warto wybrać renomowaną zagraniczna jednostkę certyfikacyjną
Jeżeli jesteśmy średnią lub małą firmą działającą głównie na rynku krajowym ( np. firma budowlana) i traktujemy certyfikat nie tylko jako prestiż ale także jako narzędzie do lepszego zarządzania firmą, zwłaszcza gdy przepisy ( np. Ustawa o zamówieniach publicznych ) nas do tego obligują. Wybór powinien paść na tańszą jednostkę z Polski lub Czech.
Akredytacja
Uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki certyfikującej, jednostki kontrolującej oraz laboratorium do wykonywania określonych działań;
akredytacja - [fr. accréditer 'upełnomocnić'],
To:
prawo do przeprowadzenia certyfikacji
Formalne uznanie przez upoważnioną instytucję kompetencji danej organizacji lub osoby do realizacji określonych zadań
Jednostki akredytacyjne
Niedochodowe organizacje rządowe :
Rejestrują
Nadzorują, działalność firm komercyjnych wydających certyfikaty
Sprawdzenie procedur certyfikacyjnych
Weryfikacja branżowa
Cofnięcie akredytacji
W Polsce :
PCA – Polskie Centrum Akredytacji
Zagraniczne jednostki akredytujące
Wielka Brytania
UKAS - United Kingdom Accreditation Service - Brytyjski Urząd Akredytacyjny
Holandia
RvA - Raad voor Accreditatie
Niemcy
DAR - Deutscher Akkreditierungsrat
Francja
COFRAC – Comite francais d’accreditation
Irlandia
INAB - Irish National Accreditation Board
Australia/Nowa Zelandia
Joint Accreditation System of Australia and New Zealand
Japonia
JAB - Japan Accreditation Board for Conformity Assessment
USA
ANAB - ANSI-ASQ National Accreditation Board
Stowarzyszenia krajowe - przykład
Obecnie DAR, i inne wiodące, niemieckie jednostki akredytujace (TGA, DAP, DACH) zrzeszyły się w DGA (Deutsche Gesellschaft für Akkreditierung mbH) aby od 01.01.2010 funkcjonować jako jedna Jednostka Akredytująca w Niemczech
Jednostki polskie i zagraniczne akredytowane w PCAw ramach certyfikacji systemów zarządzania
Polskie jednostki certyfikacyjne - akredytowane
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S. A.
Polski Rejestr Statków S.A.
Zakład Systemów Jakości i Zarządzania
Instytut Spawalnictwa
ZETOM-CERT Sp. z o.o.
Główny Instytut Górnictwa
Certyfikacja systemów zarządzania przez PCBC
Struktura wydawanych przez PCBC certyfikatów systemów zarządzania
Certyfikat akredytacji jednostki
Podstawa oceny podczas akredytacji jednostek
PN-EN ISO/IEC 17021:2006 - Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek prowadzących auditowanie i certyfikację systemów zarządzania
mówi m.in. o zasadach oceny przedsiębiorstwa przez jednostkę oraz m.in. o potrzebie jej:
Bezstronności
Kompetencji
Otwartości
Odpowiedzialności
Poufności i
Reakcji na skargi jako podstawa współpracy z KLIENTAMI
Jednostka certyfikacyjna może uzyskać akredytację na certyfikację kilku systemów zarządzania, podobnie, jak kilku rodzajów produktów, usług
Jednostka może mieć duży potencjał w zakresie certyfikacji (szeroka oferta), co nie oznacza, że każdy rodzaj certyfikacji jest akredytowany
Przykłady liczbowe:
Jednostki akredytowane w UKAS (QMS) – 89
Jednostki w Niemczech – 268
Jednostki w Irlandii - 5
Fragment dokumentu PCA pt.
OPIS SYSTEMU AKREDYTACJI
PCA prowadzi obecnie procesy akredytacji i sprawuje nadzór nad następującymi jednostkami oceniającymi zgodność:
- laboratoria badawcze
- laboratoria wzorcujące
- jednostki certyfikujące wyroby
- jednostki certyfikujące systemy zarządzania
- jednostki certyfikujące osoby
- jednostki inspekcyjne
- weryfikatorzy EMAS
Wymagania akredytacyjne
Ogólne wymagania akredytacyjne są określone w Polskich Normach serii
PN-EN 45000 i serii PN-EN ISO/IEC 17000.
W przypadku braku Polskich Norm stosuje się wymagania określone w dokumentach normatywnych, takich jak międzynarodowe normy i przewodniki.
Specyficzne wymagania, zależne od rodzaju podmiotów ubiegających się o akredytację, są zawarte w innych dokumentach normatywnych, przepisach prawnych, wytycznych organizacji międzynarodowych EA, ILAC, IAF, jak również w politykach i programach akredytacji PCA.
Sieci jednostek akredytacyjnych
PCA jest członkiem EA, ILAC, IAF
EA - European co-operation for Accreditation – organizacja non-profit. Utworzona w listopadzie 1997 roku w Holandii.
EA skupia jednostki akredytujące, prowadzące akredytację we wszystkich dziedzinach działań związanych z oceną zgodności
Przynależność do EA jest otwarta tylko dla uznanych krajowych jednostek akredytujących, reprezentujących państwa członkowskie lub państwa kandydujące do Unii Europejskiej i EFTA, pochodzące z geograficznego obszaru Europy.
Zgodnie z polityką Komisji Europejskiej, członkowie EA:
działają w sposób całkowicie niezależny od celów komercyjnych
są bezstronni
nie są zaangażowani w prowadzenie oceny zgodności, którą akredytują
mogą zademonstrować wysoki poziom kompetencji, poprzez udział w systemie "peer-evaluation„ (wzajemnej oceny)
IAF, the International Accreditation Forum, Inc. -międzynarodowa organizacja zrzeszająca jednostki akredytujące, prowadzące akredytację jednostek certyfikujących systemy zarządzania, wyroby i osoby oraz akredytację jednostek inspekcyjnych, a także inne zainteresowane strony, związane z oceną zgodności w tym zakresie.
ILAC - International Laboratory Accreditation Cooperation - międzynarodowa organizacja, zrzeszająca podmioty, których celem jest współpraca w zakresie akredytacji różnego rodzaju programów opracowanych dla laboratoriów.
Wszystkie wymagania akredytacyjne dotyczą zarówno kompetencji technicznych danej jednostki, jak systemu zarządzania podmiotów, do których się odnoszą.
Proces akredytacji obejmuje zawsze:
przegląd dokumentacji,
ocenę na miejscu prowadzoną w siedzibie podmiotu i we wszystkich lokalizacjach, gdzie prowadzona jest jedna lub więcej działalności kluczowych,
obserwacje usług prowadzonych w rzeczywistych warunkach.
Sieci jednostek certyfikacyjnych
Jednostki zrzeszają się w tzw. sieci międzynarodowe
IQ Net
IIOC – Independent International Organisation for Certification
Międzynarodowa Sieć Jednostek Certyfikujących (IQNet) - największa sieć jednostek certyfikujących systemy jakości we wszystkich sektorach działalności gospodarczej i społecznej (30% udziału w rynku światowym).
Zrzesza 37 organizacji certyfikujących z 34 krajów,
Posiada 235 agencji
Wydała ponad 250 000 certyfikatów.
Audity certyfikujące na zgodność z ponad 50 normami przeprowadzane są w ponad 30 językach przez ponad 10 000 auditorów i 5 000 ekspertów.
Cele IQNet:
promocja i globalne uznawanie certyfikatów wydanych przez członków IQNet,
zaspokajanie potrzeb klientów poprzez świadczenie szerokiej gamy usług certyfikacyjnych,
koordynowanie prac związanych z certyfikacją podmiotów gospodarczych działających na terenie kilku krajów,
opracowywanie zharmonizowanych procedur certyfikacji i materiałów promocyjnych.
Powołane w 1993
Zrzesza najbardziej prestiżowe jednostki certyfikacyjne:
Przykładowa procedura certyfikacji, DEKRA
Procedura auditu kontrolnego, DEKRA
Droga do certyfikatu, PCBC
Terminologia związana z procesem certyfikacji
Audit wstępny (wymóg normy ISO 14001)
Audit certyfikacyjny - wykorzystuje takie narzędzia jak: wywiady, analizy i obserwacje działania systemu.
W trakcie tego procesu ocenimy stopień zgodności opracowania i wdrożenia systemu/ów zarządzania w Organizacji z wymogami norm
Audity sprawdzające/okresowe – maja za zadanie monitorowanie procesu ciągłej poprawy wszystkich wewnętrznych elementów systemu/ów zarządzania.
Audit recertyfikacyjny – potwierdzający ważność certyfikatu
Kontrowersje wokół certyfikacji
Przyczyny deprecjacji certyfikatów
Rosnąca konkurencja na rynku usług certyfikacyjnych – zbyt duża liczba jednostek
Presja na jednostki (obserwowany zanik niezależności)
Liberalizacja wymagań
Niedostateczna liczba źle wyszkolonych auditorów
Brak dostatecznego nadzoru ze strony jednostek akredytacyjnych
Rezygnacja z podwójnych certyfikatów
Reklamacje na produkt słabo przekładają się na fakt zawieszenia certyfikatu
Wyniki badań – opinia respondentów na temat wartości certyfikatów
Reasumując…Certyfikat na zgodność systemu zarządzania przestał być nowością i stał się koniecznością
Firmy powinny wdrożyć, utrzymywać i doskonalić systemy zarządzania, jeżeli chcą:
być postrzegane jako nowocześnie zarządzane
zwracające uwagę na satysfakcję klientów
występować w przetargach
utrzymać się na coraz trudniejszym rynku europejskim
alina_kujawa