Traktat o Dziesięciu Stopniach.docx

Traktat o Dziesięciu Stopniach

Arya Ngardżuna

Wstęp


Składam cześć wszystkim Buddhom i nieprześcignionej Wielkiej Ścieżce,
Bodhisattwom przebywającym na dziesięciu stopniach z nieporuszonym umysłem, (1)
Śrawakom i Pratjekabuddhom, którzy nie są przywiązani do pojęcia jaźni i moje;
Wyjaśniając dziesięć stopni pragnę być w zgodzie z przedstawieniem Dharmy przez Buddhę. (2)

[Motywy napisania tego traktatu]
1. Różne typy istot.

Ludzie tego świata, którym należy współczuć; poszukujący ciągle własnego dobra,
Są zaprzątnięci zdobywaniem bogactwa i przyjemności i są złapani w sieć błędnych poglądów. (3)
Zawsze żywią lęk przed śmiercią i wędrują w sześciu krainach;(1)
Nawet dla Bodhisattwów obdarzonych Wielkim Współczuciem, jest rzadkim wypadkiem by je uratować. (4)
Kiedy moment śmierci przychodzi do odczuwających istot nikt nie może ich chronić;
Zanurzeni głęboko w otchłaniach ciemności są uwięzieni w sieci złych namiętności. (5)
Jeśli są tacy, którzy przebudzą umysł WielkiegoWspółczucia,
Przeniosą odczuwające istoty na swoich grzbietach i dokonają trudnych czynów dla nich. (6)
Jeśli są tacy, którzy z determinacją przechodzą samotnie różne cierpienia,
A jednak pragną podzielić się owocem spokoju i szczęścia ze wszystkimi innymi, (7)
Są wychwalani przez wszystkich Buddhów jako najlepsi z ludzi;
Są rzadkimi ludźmi i wielkim skarbcem zasługi. (8)
Jest takie powiedzenie: Nawet, jeśli złe dziecko nie narodzi się w rodzinie,
Jeśli ktoś poszukuje własnego dobra nie może przynieść dobra innym; (9)
Jeśli dobre dziecko rodzi się w rodzinie, może przynieść dobro innym,
[Jego zasługa-cnota] oświetla całą rodzinę jak księżyc w pełni. (10)
Posiadający zasługę i cnotę przynoszą dobrodziejstwa innym na różne sposoby
Jak wielki ocean i jak wielka ziemia? (11)
Jeśli są tacy, którzy nie szukają ziemskich dobrodziejstw, ale pozostają ze współczującymi sercami,
Są szlachetni od urodzenia i ich długość życia jest najdłuższa. (12)
2. Dla dobra istot.

Nie upiększam słów, by pokazać moją wspaniałość;
Ani nie piszę tego traktatu, gdyż pragnę bogactwa i zdobyczy. (13)
Tylko z pragnienia, wynikającego ze współczującego serca, i chęci obdarzenia dobrodziejstwem odczuwające istoty;
Nie było żadnego innego powodu do napisania tego traktatu. (14)
3. Potrzeba traktatu.

Niektórzy są w stanie zrozumieć najwyższe nauki Dharmy czytając po prostu sutry,
Kiedy inni rozumieją ich prawdziwe znaczenie po studiowaniu dobrych komentarzy. (15)
Niektórzy lubią retoryczne ozdobniki i kwieciste wypowiedzi,
Inni wolą wiersze, a niektórzy bezpośrednie przedstawienie. (16)
Jeszcze inni wolą alegorie i narrację wydarzeń z przeszłości, dzięki którym rozumieją Dharmę.
Ludzkie skłonności różnią się od siebie nawzajem; będąc w zgodzie z ich skłonnościami nie porzucam nikogo. (17)
Kiedy istoty o Wielkiej Mądrości słyszą tą sutrę [o Dziesięciu Stopniach],
Rozumieją jej głębokie znaczenie bez czytania żadnego komentarza. (18)
Są tacy, którym trudno jest czytać tekst sutry;
Jeśli napiszę traktat o niej, będzie to dla nich użyteczne. (19)
4. Zasługa z napisania tego komentarza.

Piszę ten traktat ze świadomością [Trzech Klejnotów i Bodhisattwów] i budzę dobrą myśl;
Przez oświetlenie tej nauki czynię najwyższą ofiarę Buddhom. (20)
Przez wytłumaczenie tych nauk zapalam lampę Dharmy i podnoszę sztandar Dharmy;
Ten sztandar jest oznaką wspaniałej Dharmy świętych mędrców. (21)
Pisząc ten traktat spontanicznie praktykuję cztery podstawy cnoty -
Prawdę, dawanie ofiar, niszczenie karmicznego zła i mądrość. (22)
5. Zapewnienie czystości umysłu dla siebie i innych.

Układając ten traktat o dziesięciu stopniach, zapewniłem czystość umysłu;
Ponieważ głęboko kocham ten stan umysłu czynię wysiłki bez zmęczenia. (23)
Jeśli inni słyszą ten traktat i podtrzymują go, osiągając w ten sposób czystość umysłu,
To jest to, czego głęboko pragnę; dlatego skupiam się na tej pracy. (24)


Przypisy
(1)Sześć krain: 
1. piekła 
2. głodne duchy 
3. zwierzęta 
4. asiura - istoty posiadające różne moce, ale wypełnione obsesyjną zazdrością i podobnymi emocjami, co pcha je do ciągłej walki 
5. ludzie 
6. dewowie - niebiańskie istoty i ich krainy 
Rozdział drugi
Wejście na Pierwszy Stopień.
[Nazwy dziesięciu stopni]

Nauki dziesięciu stopni w [Mahajanie] były, są i będą ukazane
Przez Buddhów przeszłości, teraźniejszości i przyszłości dla dobra ich dzieci. (1)
Pierwszy stopień nazywa się Stopniem Radości; drugi jest Stopniem Nie-skalania;
Trzeci jest Stopniem Iluminacji; czwarty jest Stopniem Promiennej Mądrości; (2)
Piąty jest Stopniem Trudnym do Przekroczenia; szósty jest Stopniem Manifestacji [Rzeczywistości];
Siódmy jest Stopniem Pójścia Daleko [ku ostatecznej rzeczywistości]; ósmy jest Stopniem Nieporuszenia; (3)
Dziewiąty jest Stopniem Wspaniałej Mądrości; i dziesiąty jest Stopniem Obłoku Dharmy.
Szczególne właściwości dziesięciu stopni zostaną szczegółowo wyjaśnione później.

[Pierwszy Stopień]
1. Jak wejść na Pierwszy Stopień?

Posiadający aspirację powinni zasiać korzenie dobra, dokonują różnych dobrych czynów, zbierają przydatne środki, czynią ofiarowania dla Buddhów, (5)
Otrzymują ochronę dobrych przyjaciół, posiadają głęboką aspirację,
Ze współczującym sercem pamiętają o odczuwających istotach i mają wiarę i zaufanie w najwyższą Dharmę. (6)
Gromadząc te osiem czynów, powinni uczynić ślubowanie:
"Po osiągnięciu samemu wyzwolenia, będę ratował odczuwające istoty'' (7)
Ponieważ poszukują dziesięciu (1) mocy, kiedy znajdą się pośród tych, którzy z pewnością osiągną Oświecenie,
Narodzą się w Rodzinie Tathagaty i będą wolni od wszelkich błędów. (8)
Odwrócą się od światowych ścieżek i wkroczą na najwyższą ponad światową ścieżkę;
Tak wejdą na Pierwszy Stopień, który nazywany jest Stopniem Radości. (9)
2. Dlaczego wyzwolenie siebie samego przychodzi najpierw?

Jeśli usuną wszystkie lęki, mogą wyzwolić innych, którzy za nimi podążają;
Jeśli nie usunęli jeszcze wątpliwości, jak mogą wyzwolić swoich uczniów? (10)
Jeśli sami nie są moralnie dobrzy, jak mogą uczynić innych moralnie dobrymi;
Jeśli ich umysły nie przebywają w spokoju, jak mogą sprawić by inni osiągnęli spokój umysłu? (11)
3. W oparciu o Dharmapadę.

Jeśli ktoś zapewnił sobie spokojne życie i przebywa w cnocie,
Ten może sprawić, by inni zapewnili sobie spokojne życie i osiągnęli tą samą cnotę. (12)
Jeśli ktoś osiągnął dobrodziejstwa dla siebie, może obdarzyć dobrodziejstwem innych;
Jeśli ktoś zaniedbuje swoje obowiązki i pragnie dać dobrodziejstwa innym, straci dobrodziejstwa i później będzie skruszony. (13)
4. Rodzina Tathagaty.

Najwyższa Pradżnia Paramita jest matką, a właściwe sposoby nauczania ojcem;
Ojcem, ponieważ powoduje, że rodzi się dziecko; matką, ponieważ wychowuje dziecko. (14)
Czyny zasługi Bodhisattwy są ojcem, a mądrość jest matką;
Wszyscy Tathagtawie są narodzeni z tych dwóch. (15)
Pratyutpanna Samadhi(2) jest ojcem, a wielkie współczucie i wgląd w nie-powstające dharmy [zjawiska] są matką;
Wszyscy Tathagtawie są narodzeni z tych dwóch. (16)
Tak jak ci, którzy osiągnęli pierwszy owoc [świętości Hinajany] ostatecznie urzeczywistniają Nirwanę;
Tak, Bodhisattwowie, którzy osiągnęli ten stopień [Pierwszy Stopień - Radości], są zawsze pełni radości w swoich sercach, (17)
Ponieważ nasiona Buddhów i Tathagatów mogą rosnąć w nich naturalnie;
Z tego powodu nazywani są mądrymi i dobrymi ludźmi. (18) 


Przypisy
(1)Dziesięć Mocy - daśa-balani - dziesięć mocy czy zdolności przypisywanych Buddzie:
1. odróżnianie dobra od zła 
2. znajomość karmy wszystkich istot przeszłości, teraźniejszości i przyszłości i jej rezultaty 
3. znajomość wszystkich form medytacji 
4. znajomość wyższych i poślednich zdolności odczuwających istot 
5. znajomość czego pragną i co myślą 
6. znajomość ich różnych poziomów egzystencji 
7. znajomość rezultatu różnych medytacji 
8. znajomość przejściowych stanów wszystkich istot i karma za jaką podążają 
9. znajomość poprzednich żywotów wszystkich istot i nieskalanego stanu nirwany 
10. wiedza jak zniszczyć wszystkie złe namiętności. 
(2)Pratyutpanna Samadhi samadhi przedstawione w sutrze Pratyutpanna Sutra. Po japońsku nazywane w sutrach - hanjuzammai [pol. wym. handziudzammai].
Samadhi Bycia w Obecności Wszystkich Buddhów, w języku japońskim brzmi to: sho butsu genzen zammai. Zgodnie z metodą zalecaną w powyższej sutrze, jeśli ktoś koncentruje się na Amitabhie [jap. Amida], może wizualizować Amitabhę i innych Buddhów. 
Rozdział trzeci
Szczególne właściwości Pierwszego Stopnia.
[Siedem właściwości]

Bodhisttwowie Pierwszego Stopnia przejawiają cierpliwość;
Nie lubią sporów; ich serca pełne są radości i szczęścia; (1)
Zawsze dążą do czystości serca; ze współczuciem żal im jest odczuwających istot;
Nie ma w nich gniewu i wrogości. Głównie trwają w tych siedmiu praktykach. (2)
1. Wiele radości.

Zawsze pamiętają Buddhów, najwyższe właściwości Buddhów,
Tych, którzy są z pewnością przeznaczeni do Oświecenia oraz ich rzadkie i wspaniałe praktyki, dlatego mają wiele radości. (3)
Bodhisattwowie, którzy osiągnęli Pierwszy Stopień mają wiele radości w swoich sercach,
Myślą; "Z pewnością osiągnę niezmierzone zasługi Buddhy''. (4)
2. Brak lęku.

Nie mają lęku przed pozbawionym bezpieczeństwa życiem, śmiercią, i upadkiem w niższe światy,
Nie mają lęku przed wielkim zgromadzeniem słuchaczy, złą opinią czy kalumniami, (5)
Nie mają lęku przed uwięzieniem i torturami, grabieżą, rabunkiem, karą i egzekucją.
Wyzwolili się z pojęcia `ja` i `moje`; dlaczego mieliby więc mieć takie lęki? (6)
3. Zadowolenie.

Biedny i pozbawiony środków do życia pragną tylko ubrania i jedzenia;
Zdobywszy te rzeczy, zaczynają pragnąć pięknych ubrań i wykwintnego jedzenia. (7)
Osiągnąwszy to, następnie pragną wysokiej pozycji w społeczeństwie;
Kiedy to mają pragną następnie władzy nad wszystkimi ziemiami. (8)
Jeśli te pragnienia zostałyby spełnione pragnęliby w końcu stać się panami niebios.
Chciwi ludzie tego świata nie mogą być zaspokojeni bogactwem. (9)
4. Brak lęku przed śmiercią.

Bodhisttwowie czekają na śmierć jak na miłego gościa; dla nich umrzeć to jak udać się na wielkie spotkanie.
Ponieważ nagromadzili wiele zasługi, nie boją się w momencie śmierci. (10)
Nie ma śmierci poza umierającą osobą; nie ma umierającej osoby poza śmiercią;
Umierająca osoba istnieje w zależności od śmierci; śmierć istnieje w zależności od umierającej osoby. (11)
Kiedy pojawia się śmierć, to pojawia się również umierająca osoba; kiedy śmierć nie jest jeszcze urzeczywistniona,
To nie ma pojawienia się [śmierci]; bez śmierci nie ma osoby, która doświadcza śmierci. (12)
Jeśli byłaby umierająca osoba poza śmiercią, to musiałaby istnieć sama z siebie;
Ale w rzeczywistości, poza śmiercią nie może istnieć żadna umierająca osoba. (13)
Jednakże, zwykli ludzie mówią o `śmierci` i `umierającej osobie` z rozróżniającym poglądem;
Nie wiedzą jak śmierć przychodzi i odchodzi i nie mogą uciec przed śmiercią. (14)
Jeśli ktoś kontempluje dharmy w świetle powyższego rozumowania,
Umysł takiej osoby nie będzie się wahał, ani nie będzie lękał się śmierci. (15)
5. Brak lęku przed upadkiem w złe światy.

(Odpowiedź Bodhisattwy Marze)

"By praktykować dawanie wpadam do piekła przeraźliwego gwizdu;
Ci, którzy otrzymują moje ofiary, wszyscy odrodzą się w niebiosach. (16)
Jeśli się tak stanie, dokonam więcej czynów dawania bez ustanku;
Niech istoty przebywają w niebach, gdy będę odczuwał ból w piekle przeraźliwego gwizdu.'' (17)
6. Brak odczucia pojęcia `ja` i `moje`.

Poczucie `ja` zależy od `moje`; poczucie `moje` pojawia się w związku z `ja`;
Dlatego oba `ja` i `moje` są puste w swojej naturze. (18)
`Ja` jest rządzącym mistrzem, a `moje` jest własnością mistrza;
Jeśli mistrz jest nieobecny, to nie będzie jego własności; (19)
Jeśli nie będzie rzeczy należących do mistrza, nie będzie mistrza.
`Ja` jest błędnym poglądem `jaźni`, `moje rzeczy` jest błędnym poglądem `moje`. (20)
Kontemplacja rzeczywistości odsłania nieobecność jaźni; jeśli jaźń nie istnieje, to nie-jaźń również nie istnieje;
W zależności od percepcji, istnieje postrzegający; przy nieobecności, nie będzie nikogo, kto postrzega. (21)
Poza postrzegającym nie ma postrzegania; jak [postrzegający] może być urzeczywistniony przez postrzeganie?
Jeśli postrzegający jest urzeczywistnia postrzeganie, samo postrzeganie nie będzie urzeczywistnione. (22)
Ponieważ percepcja nie jest urzeczywistniona [w oryginale ang.: actualize], postrzegający nie jest urzeczywistniony.
Ponieważ postrzegający jest pusty, nie może być nazywanym `ja`. (23)
Ponieważ postrzeganie jest puste, nie może być nazywane `moje`.
Z tego powodu `jaźń`, `nie-jaźń`, `zarówno jaźń i nie-jaźń`, (24)
`Ani jaźń, ani nie-jaźń` - wszystkie są błędnymi poglądami.
`Moje`, `nie-moje`, `zarówno moje jak i nie-moje`, (25)
`Ani moje, ani nie-moje` - również są błędnymi poglądami. (26ab)

Rozdział czwarty
Oczyszczenie Stopnia Radości.
[Praktyki wymagane na Pierwszym Stopniu]

Wraz ze stopniowym wzrostem siły przekonania Bodhisattwów, ich czyny są głęboko motywowane przez Wielkie Współczucie;
Obejmując istoty współczującymi sercami, nigdy nie czują zmęczenia z powodu dokonywania dobroczynnych czynów dla nich. (1)
Radując się różnymi ścieżkami wspaniałej Dharmy, zawsze zbliżają się do swoich nauczycieli,
Którym wyznają swoje złe czyny i okazują im szacunek, w ten sposób ich serca stają się łagodne. (2)
Z radością kontemplują dharmy, nie są do nich przywiązani i pragną więcej słuchać i uczyć się Dharmy;
Nie poszukują bogactwa i zdobyczy, i unikają zwodnych i nieszczerych działań oraz niewłaściwego sposobu życia. (3)
Nigdy nie przynoszą niesławy Rodzinie Buddhy, ani nie łamią wskazań, ani nie oszukują Buddhów;
Mają głębokie pragnienie urzeczywistnienia Wszechwiedzy [pradżnia? - przyp. tłum.], a ich umysły są nieporuszone jak wielka góra. (4)
Zawsze chętni do praktyki, nauczają najwyższej Dharmy;
Radując się pozaświatowymi ścieżkami, nie znajdują radości w świeckich ścieżkach. (5)
Oczyszczają Stopień Radości za pomocą dyscypliny, dokonując aktów oczyszczenia, które są trudne do dokonania.
Tak więc zawsze koncentrują umysły na praktykowaniu tych czynów. (6)
Jeśli Bodhisttwowie osiągnęli najwyższe drogi w taki sposób,
Powiada się wówczas, że trwale i z pewnością przebywają na Pierwszym Stopniu. (7)


Rozdział piąty
Czynienie Ślubowań.
[Dziesięć wielkich ślubowań]
1. Pierwsze ślubowanie
Będę składał ofiary, służył i czcił wszystkich Buddhów.
2. Drugie ślubowanie
Będę chronił i zatrzymam w pamięci nauki wszystkich Buddhów. (1)
3. Trzecie ślubowanie
Od czasu jak Buddhowie schodzą z Nieba Tusita do tego świata,
Aż skończą nauczać ludzi i odejdą w całkowitą Nirwanę, (2)
Kiedy wchodzą w łono matki, rodzą się, porzucają dom [zostają mnichami], udają się do miejsca Oświecenia,
Zwyciężają Mary(1), osiągają Bodhi [Oświecenie], i po raz pierwszy obracają kołem wspaniałej Dharmy, (3)
Będę z szacunkiem witał Tathagatów, i także czynił tak przy innych okazjach.
Będę czynił ofiary z głębi mojego serca. (4)
4. Czwarte ślubowanie
Będę nauczał czujące istoty i prowadził je do wejścia na różne poziomy urzeczywistnienia.(2)
5. Piąte ślubowanie
Spowoduję, że wszystkie czujące istoty urzeczywistnią Oświecenie Buddhy, (5)
Niektóre z nich poszukują ścieżki Śrawaków i Pratjekabuddhów.
6. Szóste ślubowanie
Jasno odróżnię wszystkie różne dharmy i rozpoznam je jako pojawiające się w nie-dualnej równości. (6)
7. Siódme ślubowanie
Zniszczę całe zło by sławić moją krainę Buddhy.
8. Ósme ślubowanie
Będę praktykował te same praktyki, które czynią inni bez pragnienia przewyższenia ich. (1)
9. Dziewiąte ślubowanie
Będę praktykował Ścieżkę Bodhisattwy i obrócę kołem nieodwracalnej [Dharmy],
W ten sposób usunę złe namiętności [czujących istot] i sprawię, że osiągną czystą wiarę. (2)
10. Dziesiąte ślubowanie
Pokażę całemu światu, że osiągnę Oświecenie.

[Rozległy zakres dziesięciu ślubowań]

W ten sposób, Bodhisattwowie czynią te dziesięć ślubowań, swoimi głównymi ślubowaniami. (3)
[Wszystkie ślubowania są] tak bezkresne jak niebo i sięgają najdalszej przyszłości.
Niezliczona ilość innych ślubowań może być rozróżniona i wyjaśniona. (4)
Bodhisattwowie czynią te dziesięć ślubowań i wypełniają je całkowicie.

[Dziesięć ostatecznych celów]

Ostateczne cele czujących istot, wszechświata, przestrzeni, dharm, (5)
Nirwana, Buddhowie, mądrości Buddhów,
Także ostateczne cele wszystkich przedmiotów umysłu, sfer i mądrości działania Buddhów, (6)
Oraz ruchy związane ze światem odczuwania, Dharmy i mądrości - to jest dziesięć ostatecznych celów.
Jeśli jest koniec czujących istot, moje ślubowania także osiągną kres; (7)
Ponieważ ich koniec nie ma w rzeczywistości końca, moje działania zasługi także nie będą miały końca. (8ab)


Przypisy
(1)Mara - demon reprezentujący stan nieoświecenia, złudzenia, upadek w świat cierpienia Samsary
(2)Oryginał angielski mówi: to enter various paths of sagehood. Wydaje mi się, że Inagaki stosuje zbyt często terminologię chrześcijańską, dlatego bardziej właściwa jest interpretacja o różnych poziomach urzeczywistnienia, zarówno na drodze Śrawaków jak i Bodhisattwów. Tłumacz.
Rozdział szósty
Przebudzenie Bodhicitty.(1)
[Siedem przyczyn]

W przebudzeniu Bodhicitty są trzy i cztery przyczyny,
Pierwsza, Tathagata sprawia, że budzimy Bodhicittę; (...