Urazy czaszkowo.doc

Urazy czaszkowo-mózgowe

Bardzo rozległe i ciężkie urazy są związane z wysoką śmiertelnością (do 50% na miejscu wypadku, a około 40% w trakcie leczenia szpitalnego). Urazy czaszkowo- mózgowe stanowią stosunkowo najczęstszą przyczynę zgonu w wypadkach (głównie komunikacyjnych).

Mózg i rdzeń kręgowy stanowią ośrodkowy układ nerwowy, który kontroluje pracę całego organizmu. Jest on doskonale chroniony przez czaszkę, kręgosłup i otoczkę składającą się z trzech opon mózgowo- rdzeniowych. Jednak w wyniku urazu może dojść do uszkodzenia nie tylko struktur chroniących, ale i samego mózgu poprzez przerwanie ciągłości tkanek oraz działanie fali ciśnienia osiągającej wielkość 1,5-4,5 atmosfery. W wyniku działania sił dochodzi do zniszczenia komórek nerwowych i połączeń między nimi, uszkodzenia naczyń krwionośnych, powodujących krwawienie do różnych części mózgu. Często obrażeniom głowy towarzyszy spożycie alkoholu. Należy pamiętać, że stan upojenia alkoholowego może maskować zaburzenia świadomości, które są wynikiem urazu mózgu.

Urazy czaszkowo-mózgowe mogą mieć postać uszkodzenia zamkniętego, wtedy, gdy ciągłość struktur chroniących mózg jest zachowana lub otwartego, gdy wskutek uszkodzenia skóry, kości i opon dochodzi do bezpośredniej styczności tkanki mózgowej z otoczeniem zewnętrznym.

Zamknięte uszkodzenia czaszkowo- mózgowe

Stanowią częstszą postać urazów głowy. Przykładem jest wstrząśnienie mózgu, kiedy to siła uderzenia powoduje jedynie zaburzenia czynności komórek nerwowych (w większości wypadków całkowicie odwracalne) bez ich zniszczenia.

Jakie są objawy wstrząśnienia mózgu?

1.Krótkotrwała (minuty/sekundy) utrata przytomności i brak reakcji na wszelkie bodźce.

2.Bóle głowy, zawroty, nudności, czasami wymioty jako reakcja podrażnionej tkanki mózgowej.

3.Niepamięć wsteczna- luka w pamięci obejmująca zdarzenia, jakie miały miejsce bezpośrednio przed wypadkiem.
Wystąpienie choćby jednego z opisanych objawów wkrótce po urazie głowy wskazuje na ewentualność wstrząśnienia mózgu. Wykluczyć jednak trzeba opisane poniżej inne następstwa urazu, które w początkowym okresie przebiegać mogą bardzo podobnie.

Gdy energia urazu jest większa, dochodzi do stłuczenia tkanki mózgowej i wynaczynienia krwi z uszkodzonych naczyń ze znacznie poważniejszymi, często nieodwracalnymi konsekwencjami do śmierci mózgu włącznie. Należy pamiętać, że neurony nie posiadają praktycznie zdolności dzielenia się, czyli ubytek tkanki nerwowej związany ze zniszczeniem komórek nerwowych w ognisku stłuczenia jest nieodwracalny.

W wyniku urazu może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych, najczęściej tych biegnących między czaszką, a powierzchnią mózgu. Wynaczyniona krew nie ma drogi odpływu i uciska coraz mocniej tkankę nerwową. Ofiara początkowo może nie zgłaszać żadnych dolegliwości, po czym stopniowo traci przytomność w efekcie wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego pod wpływem narastającego krwiaka.

Częstym następstwem urazu głowy jest złamanie podstawy czaszki. Typowym mechanizmem jest uderzenie w przednią szybę samochodu nie przypiętego pasem bezpieczeństwa pasażera. Ze względu na struktury zlokalizowane przy podstawie czaszki (naczynia, nerwy) i niebezpieczeństwo infekcji jest to stan bardzo poważny.

Jakie są objawy?

Jeśli u chorego po urazie głowy doszło do wycieku z ucha krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego (wodnisty, bezbarwny) albo pojawiły się krwiaki okularowe ( zlokalizowane wokół oczu) to istnieje bardzo silne podejrzenie złamania podstawy czaszki. Stan ten wymaga diagnostyki i leczenia szpitalnego. Należy jednak pamiętać, że istnieje prawdopodobieństwo nie wystąpienia żadnego z wymienionych objawów.

Jak udzielać pierwszej pomocy w urazach czaszkowo- mózgowych?

Ze względu na nasilający się ucisk dochodzi do przesunięcia się poszczególnych struktur mózgu. Stanowi to przyczynę zaburzeń funkcjonowania różnych ośrodków, najczęściej (ze względu na położenie) oddechowego. Dodatkowo osoby nieprzytomne, które nie mają odruchów obronnych (kaszlu, odkrztuszania) narażone są na zachłyśnięcie lub zadławienie wiotkim językiem, co może ich zabić. Najistotniejszą więc rzeczą w zakresie pierwszej pomocy jest kontrola oddechu, a w razie konieczności udrożnienie dróg oddechowych i przeprowadzenie sztucznego oddychania. Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha samodzielnie należy go ułożyć w pozycji bocznej ustalonej (uwaga na kręgosłup). Jeśli ofiara jest przytomna i pozornie dobrze się czuje, nie należy bagatelizować incydentu i poddać obserwacji ze względu na możliwość pojawienia się objawów w ciągu kilku godzin po wypadku..

W przypadku otwartego uszkodzenia ranę na głowie przykrywa się suchym, jałowym opatrunkiem, nie wolno usuwać ciał obcych. Nie wolno uciskać naruszonej okolicy czaszki lub obnażonej tkanki mózgowej. Wypadniętego fragmentu mózgu nie wolno dotykać, ani próbować wcisnąć do wnętrza czaszki. Każdą ranę głowy, która sprawia wrażenie, że nie jest powierzchowna należy traktować jako otwarte uszkodzenie czaszki.