Artur Szrejter - Mitologia Germanska.pdf

(820 KB) Pobierz
Microsoft Word - Artur Szrejter - Mitologia Germanska.rtf
Artur Szrejter
MITOLOGIA
GERMAŃSKA
Przedświt
Copyright © by Wydawnictwo Przedświt Wydanie
pierwsze, Warszawa 1997
Ilustracje: Jarosław Musiał
ISBN 83-85081-93-3
Wydawnictwo Przedświt AL Ujazdowskie 16 m. 49 00-
478 Warszawa tel. 621-67-64
Jesion Yggdrasill najpierwszy jest z drzew, Skidbladnir ze
statków, Odin z Asów, Sleipnir z koni, Bifrost z mostów,
Bragi ze skaldów, Habrok — z jastrzębi, a z psów — Garm.
Grimnismal
tłum. A. Załuska-Strómberg
Spis treści
Wstęp .......................................................... 9
Wykaz skrótów .................................................. 13
OPOWIEŚCI O BOGACH
I. Genesis
O tym, jak powstał świat ...................................... 19
O tym, jak świat wygląda ...................................... 23
1. Asgard i Wanaheim..................................... 23
2. Alfheim .............................................. 25
3. Midgard. ............................................. 25
4. Utgard............................................... 26
5. Svartalfheim .......................................... 26
6. Niflheim ............................................. 27
7. Jesion Yggdrasill. ...................................... 28
O tym, jak czas jest podzielony ................................. 29
O tym, ilu jest bogów......................................... 30
II. Olbrzymy, bogowie i krasnoludy
OPOWIEŚCI Z PRAWIEKÓW I ERY ZŁOTEJ
O potopie w prawieku ........................................ 37
O tym, jak Asowie z Wanami walczyli ............................ 38
O trunku Skaldamjód, czyli o Miodzie Skaldów. ...................
Turniej Darów, czyli o kunszcie krasnoludów ........:............. 49
O tym, jak Odyn ofiarował się samemu sobie. ..................... 54
Thjazi i Skadi, czyli o olbrzymach z Thrymheimu .................. 56
O tym, jak Rig ludzkość podzielił ............................... 61
O tym, jak Thor Mjóllnira odzyskiwał ........................... 63
O skarbie Andwariego, zwanym też złotem Wólsungów lub
złotem Gjukungów, czyli o tym, jak klątwa zabiła wielu
dzielnych mężów ............................................ 67
O kotle Hymira ............................................. 71
O tym, jak Thor samotrzeć wyprawił się do Utgardu. ............... 78
O nowych murach Asgardu, czyli jak Freyę za mąż wydawano ........
84
O kamiennogłowym Hrungnirze................................ 87
O uwięzieniu Grimnira ....................................... 90
O wilku Fenrirze............................................. 94
Ojciec i syn: Odyn i Thor ..................................... 99
Loki. ..................................................... 100
Freya..................................................... 102
Frigg ..................................................... 103
Gefjun.................................................... 103
Idunn .................................................... 104
Nójrd .................................................... 104
RAGNARÓK — LOS BOGÓW
O tym, jak Odyn Rind zdobywał............................... 107
O tym, jak Odyn wólwę wskrzesił .............................. 110
O Baldrze i Hódzie, zemście Walego i wyprawie Hermoda ..........
112
O wyprawie Skirnira. ........................................ 118
O tym, jak ucztowano u Aegira i ścigano Lokiego ................. 121
O mądrym Wafthrudnirze .................................... 124
O tym, jak świat się skończył, czyli o Ragnaróku .................. 125
SŁOWNIK POSTACI ZNANYCH Z
MITOLOGII I DEMONOLOGII
1. Bogowie ................................................ 137
2. Potwory................................................. 171
3. Ogólne informacje o bogach i innych
stworzeniach mitologii germańskiej .......................... 175
4. Niektóre stworzenia znane z demonologii germańskiej...........
183
ANEKSY
ANEKS I: BUDOWA ŚWIATA
Rzut pionowy układu światów ................................. 195
Mapa świata na poziomie Midgardu ............................ 196
ANEKS II: TABLICE GENEALOGICZNE
Genealogia Asów ........................................... 197
Asowie, którzy będą panować w Gimlei. ......................... 197
Genealogia Wanów.......................................... 198
Genealogia bogów u Tacyta ................................... 198
Genealogia I pokolenia olbrzymów (przed potopem) .............. 199
Genealogia Olbrzymów Ognia oraz potomstwo Lokiego............ 199
Genealogia Olbrzymów Wody ................................. 200
Genealogia Olbrzymów Wichru i Burzy ......................... 201
Genealogia niektórych Olbrzymów Skalnych i Oszronionych ........
202
Genealogia olbrzymów o nieznanym pochodzeniu, których
potomkami były półboskie byty astralne......................... 202
Genealogia krasnoludów ze Svartalfheimu ....................... 203
Genealogia ludzi ........................................... 203
Bibliografia ................................................... 205
Wstęp
Wszystkie znane historii ludy posiadały (lub posiadają)
opowieści o bogach, demonach, potworach i herosach —
mity, tworzące mitologię. Tłumaczyła ona (oczywiście, nie
w sposób historyczno-racjonalny, tylko religijno-magiczny)
porządek świata —jego stworzenie, rolę bogów, miejsce
człowieka. Niektóre mitologie, opisywane już w
starożytności (jak grecka, babilońska czy egipska), na
trwałe weszły do kultury światowej, były też jednakże takie,
które zanikły, choć stworzone zostały przez ludy
zamieszkujące środek Europy — na przykład Słowian.
Mitologia germańska miała więcej szczęścia. Wprawdzie
pogaństwo germańskie zostało wykrzewione przez
chrześcijaństwo tak samo jak pogaństwo słowiańskie,
jednak w odległej Islandii znaleźli się w średniowieczu
wykształceni ludzie, którzy postanowili przekazać
potomnym dziedzictwo przodków. Zapisali więc pogańskie
opowieści o bogach germańskich. Tak powstały obie Eddy:
Starsza (Poetycka), zawierająca anonimowe pieśni o
bogach i bohaterach, oraz Młodsza (Prozaiczna), napisana
prozą przez najwybitniejszego islandzkiego historyka doby
średniowiecza, Snorriego Sturlusona (1179-1241),
rozszerzająca niektóre wątki mitologiczne, znane już ze
Starszej Eddy.
Właśnie głównie na tych dwóch księgach przyjdzie nam się
oprzeć, opisując mitologię germańską. Oczywiście każda z
nich niesie inną wartość poznawczą — Edda Starsza (jak
naukowcy powszechnie przyjmują) znacznie większą, gdyż
erudycyjne dzieło Sturlusona, Eddę Młodszą uważa się za
nazbyt późne i zbyt przesycone uczonością średniowieczną,
by w pełni oddawało pogańskiego „ducha" poprzedniej
epoki.
Trzecim podstawowym źródłem jest napisana w 98 r. n.e.
praca rzymskiego historyka, Tacyta (ok. 55-120 r. n.e.),
Germania (pełny tytuł łaciński brzmi De origine et situ
Germanorum), opisująca kontynentalne ludy germańskie.
Znajduje się tam też kilka ustępów o ich religii. Wprawdzie
odległość w czasie (I w. n.e. — XIII w. n.e.) i przestrzeni
(kontynent — Islandia) pomiędzy Germanią a Eddamijest
jest duża, ale udało się znaleźć liczne pokrewieństwa, łączące
fakty, opisane w tych trzech dziełach.
Istnieją też inne źródła — pieśni średniowiecznych skaldów
skandynawskich, wzmianki w skandynawskich kronikach
królewskich, pojedyncze zapisy o treści kultowej z terenu
Niemiec czy Anglii, eposy o bohaterach itd., ale żadne /. nich
nie ma takiego znaczenia jak wymienione wcześniej trzy
dzieła.
Mimo długich badań, nie udało się jednoznacznie ustalić, jak
bardzo powiązane były wierzenia Germanów kontynentalnych
ze skandynawskimi (a przecież 90% świadectw pisanych
odnosi się do tych ostatnich), jednak przeważa pogląd, że na
podstawie przekazów Skan-dynawów można rekonstruować
religię wszystkich Germanów. To sprawia, że opracowania
oparte na Eddach nazywa się religią czy mitologią Germanów .
Celem niniejszej książki nie było całościowe omówienie
religii Germanów, a skupienie się na mitologii i skrótowe
przedstawienie demonologii (patrz omówienie różnicy
pomiędzy tymi terminami na końcu wstępu). Autor zebrał,
spróbował logicznie posegregować i ustawić w
„chronologicznej" kolejności mity, zapisane przede wszystkim

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin