WYKŁAD PIERWSZY
EKONOMIA - jest to nauka o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania w warunkach ograniczoności zasobów. Prawidłowości badane przez ekonomie nazywamy prawami ekonomicznymi.
PROCES GOSPODAROWANIA - jest to działalność ciągła. Proces ten składa się z czterech elementów:
*produkcja - jest to wytwarzanie przez ludzi w świadomym procesie gospodarowania dóbr materialnych i usług niematerialnych ( wizyta u lekarza)
* podział - jest to podział tego, co zostało wytworzone na konkretne grupy społeczne; dany produkt w zależności od jego ceny trafia do osób, które stać na jego zakup; podział ten w dużym stopniu zależy od tego czy jesteśmy właścicielami jakiś czynników produkcji - czynnikiem produkcji jest np. praca
* wymiana - polega na zmianie praw własności do danego dobra np.: pisarz wydający książkę → właściciel księgarni → nabywcy tych książek
* spożycie = konsumpcja - jest to użytkowanie wytworzonych dóbr materialnych i usług niematerialnych ( jeżdżenie samochodem po jego zakupie)
PROBLEM OGRANICZONOŚCI ZASOBÓW
Zasoby dzielimy na dwa rodzaje:
-naturalne - zasoby, których nie wytworzył człowiek np.: ziemia, woda, powietrze, lasy
-zasoby, które są wynikiem wcześniejszej działalności człowieka
Potrzeby ludzi są większe niż możliwości ich zaspokojenia, ponieważ liczba zasobów jest ograniczona. Dlatego trzeba efektywnie rozporządzać zasobami, których jest nie wystarczająco dużo oraz stworzyć dobry mechanizm rozdysponowania zasobów. Jest to ważne ze względu na sprawiedliwość społeczną, ponieważ w wielu krajach występują wielkie różnice między warstwami społecznymi wyraźnie dzielące dane społeczeństwo na ludzi bardzo bogatych i bardzo biednych.
CZYNNIKI PRODUKCJI
Są trzy ( a obecnie cztery) główne czynniki produkcji:
*praca - aby stwierdzić czy dany czynnik produkcji istnieje należy sprawdzić ile jest ludzi w wieku produkcyjnym, zdolnych do pracy, zdrowych; próg zdolności do pracy jest ustalany ze względu na ilość samobójstw. Choć kobiety są silniejsze fizycznie i powinny pracować dłużej niż mężczyźni to są zarazem słabsze psychicznie od mężczyzn( 4krotnie większy wskaźnik samobójstw): 18-60 - kobiety, 18-65 - mężczyźni. Na kwalifikacje ludzi składa się poziom wykształcenia oraz staż pracy
*ziemia - obejmuje bogactwa, które w niej są: lasy, wodę
*kapitał - środki, które służą do prowadzenia działalności gospodarczej i mają przynieść dochód; kapitał dzielimy na: finansowy i rzeczowy ( dom, samochód, maszyny)
*przedsiębiorczość - gdy występują pozostałe czynniki ( praca, ziemia, kapitał) musi się znaleźć ktoś, kto połączy je w całość i stworzy przedsiębiorstwo
WYKŁAD DRUGI
POTRZEBY LUDZI NA OGÓŁ DZIELIMY NA CZTERY GRUPY:
*biologiczne - trzeba je zaspokoić, aby przeżyć np.: wyżywienie, ubranie, mieszkanie
*inne potrzeby materialne poza biologicznymi np.: telewizor, samochód
*potrzeby, które mogą być zaspokojone dzięki świadczonym usługom niematerialnym np.: kultura, służba zdrowia, edukacja
*potrzeby związane z dążeniem do samorealizacji - chęć pokazania swoich możliwości
Ekonomia zajmuje się wszystkimi czterema potrzebami ludzkimi. Procent dochodów państwa przeznaczanych na wyżywienie: Bangladesz 80%, St. Zjednoczone 11%. Potrzeby ludzkie wiążą się z zatrudnieniem. W Polsce 26% Polaków zatrudnionych jest w rolnictwie, natomiast w innych krajach największe zatrudnienie występuje w przemyśle i usługach.
PODMIOTY GOSPODARCZE
Wyróżniamy trzy typy podmiotów gospodarczych:
*gospodarstwo domowe - najmniejsze, podstawowa komórka społeczna, która ma wspólny budżet np. rodzina, ( ale nie zawsze np.: małżeństwo bezdzietne lub z dorosłymi dziećmi, które rozdziela wydatki pomiędzy siebie i żyją na własny rachunek nie są gospodarstwem domowym, choć stanowią rodzinę)
*przedsiębiorstwo - nazywamy każdy przedmiot, który systematycznie prowadzi działalność gospodarczą nastawioną na uzyskanie dochodu; przedsiębiorstwo posiada:
-odrębność techniczno-produkcyjną
-odrębność lokalizacyjną
-samodzielność majątkowo-dochodową
-samodzielność decyzyjną
*państwo - nazywamy złożoną, zróżnicowaną wewnętrznie, wieloszczeblową strukturę administracyjną ( organizacyjną) społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium; państwo dysponuje władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą
W gospodarkach rynkowych nie budzi wątpliwości bardzo duża rola dwóch typów podmiotów: gospodarstwo domowe i przedsiębiorstwo. Kontrowersje wzbudzała i ciągle wzbudza rola państwa. Poglądy w tej kwestii ciągle się zmieniają. W systemie gospodarki nakazowo - rozdzielczej, czyli systemie socjalistycznym najważniejszą rolę odgrywa państwo.
WŁASNOŚĆ
Jest to zbiór efektywnie wykorzystywanych uprawnień, czyli praw własności, jakimi dysponuje podmiot własności ( właściciel) w stosunku do przedmiotu własności; zbiór ten składa się z dwu podzbiorów uprawnień:
*faktyczne korzystanie z obiektu własności, np.: obiekt ten przynosi dochody ( ziemia, kapitał, hala produkcyjna)
*bezpośredni lub bezpośredni udział w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących wykorzystania podmiotu własności
Klasyfikacja własności:
*prywatna - zbiór uprawnień, w którym prawa własności są ekskluzywne (wyłączne) i dobrowolnie transferowalne ( przekazywalne); własność prywatna może być jednoosobowa bądź zbiorowa, ( gdy jest wielu współwłaścicieli np. spółka)
*publiczna - zbiór uprawnień, w którym prawa własności są nie ekskluzywne i nie dobrowolnie przekazywalne; własność publiczna może być państwowa lub komunalna, ( tzn. władz samorządowych)
WYKŁAD TRZECI
KRZYWA TRANSFORMACJI.
RACJONALNOŚĆ - A
Nauką o racjonalnym działaniu jest prakseologia. Jednym z twórców jest wybitny polski filozof Tadeusz Kotarbiński. To nauka, która zajmuje się tym jak należy postępować by być racjonalnym: co to znaczy cel działania, zadania, środki realizacji celu, metody realizacji, na czym polegają kryteria wyboru.
Zasady racjonalnego gospodarowania:
*należy tak gospodarować, by przy danym nakładzie środków osiągnąć największy efekt
*należy tak gospodarować, by dany efekt osiągnąć przy najmniejszym nakładzie środków
RACHUNEK EKONOMICZNY - B
To porównywanie efektów uzyskiwanych z działalności gospodarczej z nakładami ponoszonymi na tą działalność. Jest niezbędne by nakłady e efekty były wymierne ( przeliczone) i wyrażone w takich samych miarach. Uniwersalną i jednolitą miarą jest pieniądz.Rachunek ekonomiczny wymaga, aby były jednoznaczne kryteria wyboru i jeden cel, do którego dążymy. W praktyce często trudno sprostać tym wymogom. Efektem (celem) przedsiębiorcy jest dążenie do uzyskania możliwie największego zysku.
Trzy główne metody badań ekonomicznych:
*obserwacja gospodarki lub rzeczywistości
*analiza informacji głównie statystycznych
*ograniczony eksperyment
KOSZT ALTERNATYWNY
Rezygnacja z jednego dobra dla drugiego
PRAWA EKONOMICZNE
Kategorie praw ekonomicznych to abstrakcyjne pojęcia wyrażające ogólne własności różnych elementów i aspektów procesu gospodarowania np.cena, płaca, popyt, podaż, zysk, procent itd. Prawa ekonomiczne to istotne, stale powtarzające się związki i zależności między kategoriami ekonomicznymi np. cena a popyt.
Wyróżniamy trzy cechy praw ekonomicznych:
*mają charakter statystyczny - przejawiają się w wielkiej masie zjawisk
*mają charakter historyczny - występują i działają tylko na pewnych etapach rozwoju społeczeństwa
*mają charakter obiektywny - występują i działają niezależnie od tego czy uświadamiamy to sobie
WSPÓŁCZESNE SYSTEMY SPOŁECZNO - GOSPODARCZE
System rynkowy
*dominuje prywatna własność czynników produkcji
*alokacja ma charakter rynkowy (rynek decyduje o rozmieszczeniu zasobów)
System nakazowo - rozdzielczy ( gospodarki centralnie planowanej)
*dominuje państwowa własność czynników produkcji
*alokacja ma charakter nierynkowy (rynek nie decyduje o rozmieszczeniu zasobów)
WYKŁAD CZWARTY
*w UE przeciętnie kilkanaście % zasobów jest własnością publiczną
*w USA i Japonii % ten jest najmniejszy ( kilka%)
*w Austrii i Polsce własność publiczna to 30% zasobów
*wg zapewnień obecnego rządu Polska w ciągu 3 lat będzie miała strukturę własnościową jak w UE
*dziedziny, które nie są w Polsce sprywatyzowane: przemysł zbrojeniowy, ciężka chemia, górnictwo węgla, hutnictwo, koleje, linie lotnicze, lotniska, porty morskie, telekomunikacja, energetyka; w tych dziedzinach proces prywatyzacji dopiero rozpoczyna się,
RYNKOWA ALOKACJA ZASOBÓW
Mechanizmy rynkowe decydują gdzie są lokowane i wykorzystywane czynniki produkcji. U podstaw rynkowej alokacji leżą decyzje podejmowane przez gospodarstwa domowe. Konsumenci kupując lub powstrzymując się od zakupu dają znać producentom, co należy produkować, a czego nie. Można, więc powiedzieć, że produkcja zależy od decyzji konsumentów. Trzeba też pamiętać, że często producenci tworzą rynek dla swoich wyrobów. Dotyczy to zwłaszcza dużych, przełomowych innowacji produktowych. Generalnie można powiedzieć, że czynniki produkcji w coraz większym stopniu angażowane są tam, gdzie jest wysoka stopa zysku i czynniki te odpływają z dziedzin, które przynoszą mały zysk albo wręcz straty.
FUNKCJE RYNKU:
*na rynku dokonuje się wyceny dóbr tzn. kształtują się ceny jako wypadkowa popytu i podaży
*rynek jest głównym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych. Informuje m.in. o cenach wyrobów gotowych i czynników produkcji, o popycie, podaży, kierunkach postępu technicznego;
*rynek zmusza do racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych; ci, którzy nie gospodarują racjonalnie są z rynku eliminowani przez konkurentów; zostają na rynku tylko ci, którzy działają najracjonalniej
*rynek jest weryfikatorem społecznej przydatności produkcji; to rynek przez transakcje kupna - sprzedaży potwierdza, że coś jest potrzebne bądź niepotrzebne
*rynek jest mechanizmem dostosowywania produkcji do potrzeb; na rynku kojarzone są prywatne, egoistyczne interesy producentów, którzy dążą do uzyskania dużego zysku, z potrzebami odbiorców, czyli potrzebami społeczeństwa
*rynek zawiera mechanizmy pozwalające utrzymywać równowagę w gospodarce; tak uważają przede wszystkim monetaryści liberałowie. Innego zdania są kensiści - uważają, że rynek nie potrafi zapewnić równowagi.
ZALETY RYNKU:
*rynek stwarza tendencje do racjonalnego wykorzystania zasobów
*rynek i prywatna własność pozwala stworzyć efektywny system motywacyjny (ogromna większość ludzi chce mieć większe dochody i majątek)
*gospodarka rynkowa jest bardziej innowacyjna niż gospodarki pozostałych typów
*gospodarka rynkowa jest elastyczna - potrafi dostosowywać się szybko do zmieniającego się otoczenia
*gospodarka rynkowa zmusza przedsiębiorstwa zwłaszcza prywatne do dyscypliny finansowej
*rynek zawiera mechanizmy umożliwiające samoczynne kształtowanie się równowagi w gospodarce
SŁABOŚCI RYNKU:
*rynek nie sięga do wszystkich dziedzin, które są ważne dla społeczeństwa np.: edukacja, służba zdrowia, kultura
*występowanie negatywnych efektów zewnętrznych wtedy, gdy podmiot gospodarczy przerzuca na inne podmioty bądź na całe społeczeństwo część skutków lub kosztów swojej działalności. Efekty negatywne mogą być w dziedzinie produkcji i konsumpcji.
*istnienie dóbr publicznych
Dobra publiczne to takie, które mają dwie następujące cechy:
- może z nich korzystać równocześnie wiele podmiotów i osób
- bardzo trudne a z reguły nie możliwe pobieranie opłat za korzystanie z tych dóbr
*tendencja do monopolizacji struktur rynku
*tendencja do powstawania dużych, nieakceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych ( zbyt duże różnice są szkodliwe gdyż utrudniają prawidłowy, szybki wzrost gospodarki i prowadzą do destabilizacji społeczno - politycznej)
*rynek rodzi zjawiska destabilizujące gospodarkę tj.: bezrobocie, nie wykorzystanie mocy produkcyjnej, biedę i nierówności społeczne
EWOLUCJA SYSTEMU RYNKOWEGO:
1) Zmiany w charakterze rynku - w długim okresie czasu widoczna jest tendencja do zmniejszania się roli rynków konkurencyjnych i wzrostu roli rynków oligopolistycznych i monopolistycznych.
2) Zmiany w charakterze konkurencji - widoczna jest wyraźnie tendencja do odchodzenia od konkurowania przy pomocy cen, zwiększa się natomiast rola konkurowania przy pomocy innowacji
3) Zmiany stosunków własnościowych - w zmianach stosunków własnościowych są dwie tendencje:
a) zmienia się rola różnych form własności - co raz mniej jest własności jednego człowieka lub rodziny, a co raz więcej jest prywatnej własności zbiorowej
b) przeobrażenia w ramach dominującej obecnie formy własności czyli w ramach spółek
- w ramach spółek występuje profesjonalizacja zarządzania i oddzielenie zarządzania od własności; wynika z tego wiele kłopotliwych następstw, najważniejsze jest to, że cele najemnych menegerów i cele właścicieli różnią się; menegerowie z reguły nie dążą do maksymalizacji zysku - dbają bardziej o wysoką dynamikę wzrostu firmy, o jej dobry wizerunek zewnętrzny i o swoje wynagrodzenie
- wzrost roli państwa i państwowej regulacji przedsiębiorstw; państwo, co raz bardziej ingeruje w działalność prywatnych przedsiębiorstw, np. ustala normy ochrony środowiska, udziela licencji na prowadzenie działalności, ustala normy jakościowe, ingeruje bardzo mocno w rynek pracy na szczeblu przedsiębiorstwa np.: ustala płacę minimalną, wyznacza reguły opłat za czas choroby, zasady udzielania urlopów, godziny nadliczbowe, normy bezpieczeństwa.
4) Wzrost roli związków zawodowych w przedsiębiorstwach państwowych, dużych, problemowych. W Polsce rola związków zawodowych jest większa niż w innych państwach ze względu na przyczyny polityczne.
5) Następuje rozwój demokracji przemysłowej tzn. zwiększa się udział pracowników w zarządzaniu spółkami. Pracownik, który świadomie uczestniczy w zarządzaniu spółką jest efektywniejszy, czyli spółka może dzięki takiemu pracownikowi osiągać większy zysk.
6) Wzrost liczby posiadaczy akcji przedsiębiorstw. Pozwala to gromadzić bardzo duże środki finansowe wśród drobnych właścicieli. Posiadanie akcji zmienia mentalność pracowników najemnych. Rozumieją, co raz bardziej sposób myślenia przedsiębiorców. Łagodzi to konflikty w społeczeństwie.
WYKŁAD PIĄTY
PIENIĄDZ
Pieniędzmi nazywamy towar, który jest ogólnym albo powszechnym ekwiwalentem. Towar, który jest powszechnie akceptowany. Towary, które stają się pieniędzmi powinny mieć następujące właściwości:
*powinny być trwałe
*podzielne
*łatwe do przewożenia
*trudne do podrobienia
(najczęściej w tej roli występowały kruszce)
FUNKCJE PIENIĄDZA:
*jest dobrem obrachunkowym tzn. umożliwia sprowadzenie wartości wszystkich produktów do wspólnego mianownika
*jest środkiem cyrkulacji, czyli jest pośrednikiem wymiany
*jest środkiem płatniczym (płatność jest odroczona w stosunku do transakcji)
*jest środkiem przechowywania bogactwa, czyli środkiem tezauryzacji
TRZY PRZEDZIAŁY CZASU PODAŻY
W przeciwieństwie do popytu, który może zareagować niemal natychmiast na zmianę czynników cenowych czy pozacenowych, reakcja podaży na zmianę czynników ją określających wymaga czasu. W analizie procesów dostosowawczych po stronie podaży możemy wyróżnić trzy sytuacje:
*okres ultrakrótki - podaż jest stała
*okres krótki - podaż może wzrosnąć w ramach zakreślonych przez możliwości produkcyjne
*okres długi - zdolności produkcyjne zwiększają się, jest to skutek inwestycji, których przeprowadzenie wymaga czasu, w tym okresie istnieją największe możliwości wzrostu podaży
W okresie ultrakrótkim krzywa podaży (Pd1) ma kształt linii równoległej do osi rzędnych (podaż stała). Przesunięcie krzywej popytu z położenia Pp1 do Pp2, czyli wzrost popytu, powoduje wzrost ceny z C1 do C2. Oznacza to przesunięcie punktu równowagi z A do B.
W okresie krótkim podaż reaguje na wzrost ceny. Kształt krzywej przybiera, więc swoją typową postać (Pd2). Wzrost podaży spowoduje spadek ceny ( C3 <C2), ale nadal jest ona wyższa od ceny wyjściowej ( C3 >C1). Oznacza to przesunięcie punktu równowagi z B do C. Dalszy wzrost podaży w okresie długim (krzywa Pd3) doprowadza ceteris paribus do dalszego spadku ceny (C4<C3) i przesunięcia punktu równowagi z C do D.
GOSPODARSTWO DOMOWE
Gospodarstwo domowe to teoria wyboru konsumenta. Gospodarstwo domowe pełni dwie funkcje:
*funkcja produkcyjna - polega na tym, że członkowie gospodarstwa domowego pracują po to, żeby zdobyć dochody na konsumpcję
*funkcja konsumpcyjna - polega na tym, że gospodarstwa domowe decydują o poziomie konsumpcji, ponieważ decydują, jaką część swoich dochodów przeznaczyć na bieżącą konsumpcję, a jaką część oszczędzić; po drugie decydują o strukturze konsumpcji, bo samodzielnie podejmują decyzję, co i ile kupić
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA KONSUMPCJI GOSPODARSTWA DOMOWEGO
*dochody bieżące - główna część dochodów bieżących to płace pracowników najemnych; w większości krajów to 2/3 wszystkich dochodów bieżących
*nagromadzone oszczędności - np. nieruchomości - budynki, ruchomości - samochód, meble
*środki zewnętrzne - kredyt - kredyty umożliwiają większe zaspokojenie potrzeb konsumpcji wtedy, gdy się je bierze na poczet przyszłych dochodów
*fundusze społeczne - to środki, które gospodarstwo domowe dostaje od zewnątrz np. zasiłki, stypendia, dopłaty
CEL DZIAŁALNOŚCI GOSPODARSTWA DOMOWEGO
Celem tym jest uzyskanie wysokiego poziomu konsumpcji, a środkiem realizacji celu jest uzyskanie dochodów przeznaczonych na konsumpcję.
Gospodarstwo domowe dąży do osiągnięcia możliwie największego zadowolenia, czyli największej użyteczności całkowitej, z konsumpcji lub z posiadania tylko jednego dobra. Użyteczność całkowita jest sumą użyteczności konsumowanej ilości danego dobra; wzrasta wraz ze wzrostem ilości posiadanego dobra. Jednakże w miarę nasycania potrzeb zadowolenie związane z nabywaniem dodatkowych jednostek danego dobra spada. Użyteczność krańcowa wyraża zadowolenie konsumenta ze zwiększania konsumpcji danego dobra o kolejną dodatkową jednostkę. Użyteczność krańcowa zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra. (w) W miarę wzrostu ilości konsumowanego dobra jego użyteczność krańcowa maleje. Prawidłowość ta nosi nazwę prawa malejącej użyteczności krańcowej albo pierwszego prawa Gossena. Z chwilą, gdy gospodarstwo domowe uzna, że posiada już dosyć danego dobra, jego użyteczność całkowita osiągnie maksimum, a użyteczność krańcowa będzie ujemna. (w) Krzywa obojętności jest to krzywa łącząca punkty reprezentujące różne ilościowe kombinacje dwu dóbr, jednakowo dla konsumenta atrakcyjne lub jednakowo obojętne, gdyż reprezentujące ten sam poziom użyteczności całkowitej. (w) Linia ograniczenia budżetowego pokazuje ograniczenia konsumenta wynikające z wielkości dysponowanych dochodów.
PRODUKCYJNA FUNKCJA GOSPODARSTW DOMOWYCH
(W) Krzywa krańcowej przykrości pracy. Praca zabierając czas wolny ( czas wypoczynku) i powodując zmęczenie, sprawia przykrość. Praca wiąże się, więc z ujemną użytecznością. Każda dodatkowa godzina pracy w ciągu dnia, powoduje dodatkową przykrość, wzrasta, więc krańcowa przykrość pracy.
(W) Krzywa podaży pracy pojedynczego pracownika. Zachętą do zwiększenia liczby godzin pracy będzie dla pojedynczego pracownika, w miarę wzrostu krańcowej przykrości pracy, podwyższenie godzinowej stawki płac. Podwyższona stawka płac powinna zrekompensować wzrost krańcowej przykrości związanej z dodatkowym czasem pracy.
(W) Zagięta wstecz krzywa podaży pojedynczego pracownika. Wysokie stawki płac mogą zachęcić danego pracownika do oferowania większej ilości czasu pracy, czyli skracania czasu wolnego, ale mogą też oddziaływać w odwrotnym kierunku. Mogą skłaniać pracownika do rezygnacji z pewnej ilości czasu pracy na rzecz zwiększenia czasu wypoczynku. Pracownik traktując osiągnięty już poziom dochodu jako wystarczający będzie dążyć do skrócenia czasu pracy. W tej sytuacji krzywa podaży pracy ulegnie zagięciu wstecz.
WYKŁAD SZÓSTY (SEMESTR II)
PRZEDSIEBIORSTWO
Każdy podmiot, który systematycznie prowadzi działalność gospodarczą nastawioną na uzyskanie dochodów. Jest jednostką wyodrębnioną ekonomicznie prowadzącą działalność produkcyjną, handlową lub usługową. Celem działalności "p" jest dążenie do maksymalizacji ogólnej kwoty zysku. Jest to ogólne określenie "p", które powinno być precyzyjniej określone, gdyż nie jest twierdzeniem jednoznacznym. Dążenie do maksymalizacji zysku zależy m.in. od tego, czy "p" zarządza bezpośrednio właściciel czy płatny meneger. Współcześnie w większości przypadków dużymi "p" zarządzają najemni menegerowie. Doświadczenia wielu państw wskazują, że nie dążą oni do maksymalizacji zysku. Z reguły chcą oni osiągać taką wielkość zysku, która już satysfakcjonuje właścicieli, ale nie jest zyskiem maksymalnym. Taka sytuacja jest możliwa gdyż właściciele są odcięci od informacji dotyczących ich "p". Nie są w stanie sprawdzić czy zysk jest maksymalny. Najemni menegerowie mają z reguły krótszy horyzont czasu niż właściciele w decyzjach dotyczących zarządzanego "p". Z reguły menegerowie są skłonni do podejmowania bardziej ryzykownych decyzji niż właściciele. Dążenie do maksymalizacji zysku skłania do innych decyzji, gdy horyzont czasowy właściciela jest krótki, ( gdy np. za dwa lata chce sprzedać "p") - nie jest wtedy na ogół zainteresowany inwestycjami. Gdy horyzont jest długi to zachęca do inwestowania zwłaszcza w początkowym okresie, żeby zdążyć jeszcze uzyskać efekty z inwestycji.
KLASYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTW
*małe - zatrudnienie do 50 pracowników
*średnie - zatrudnienie od 50 do 250 pracowników
*duże - zatrudnienie powyżej 250 pracowników
Na ogół przyjmuje się kilka podstawowych kryteriów, które uwzględnia się przy tym podziale. Są to:
*wielkość zatrudnienia - najczęściej jedyny najprostszy miernik wielkości "p"
*wartość produkcji sprzedanej
*masa zysku w ciągu danego okresu
*wartość zaangażowanego kapitału
W Polsce podmiotów gospodarczych aktualnie prowadzących działalność, poza rolnictwem, jest ok. 2mln700tys. Nasycenie podmiotami gospodarczymi jest już w Polsce względnie duże - porównywalne z UE. W poprzednim systemie dominowały wielkie "p" państwowe. Podmiotów prowadzących działalność gospodarczą było ok 600/700 tys. Polska była krajem o wyjątkowo dobrze rozwiniętej jak na tamten system drobnej przedsiębiorczości. W latach 90. rola małych "p" bardzo wzrosła. Są to "p" prywatne, które charakteryzują się dużą elastycznością, zdolnością do reagowania na potrzeby odbiorców. Zmalała wyraźnie rola wielkich "p" państwowych. Okazały się one wyjątkowo nieefektywne w warunkach rynkowych, nie zdolne do skutecznego konkurowania. Część z nich została sprywatyzowana, a większość upadła i na ich bazie powstały małe "p" prywatne. Dwa największe "p" w Łodzi: Poznański ( kiedyś 13 tys. zatrudnionych, obecnie kilkanaście osób), Uniontex ( kiedyś, 14 tys. - obecnie 1000)
WADY I ZALETY MAŁYCH „P”
* jest elastyczne, potrafi się szybko dostosować do zmian warunków zewnętrznych
*nie ma dużego kapitału, nie jest zdolne do brania dużych kredytów, ma krótką drogę awansu wewnątrz „p”
WADY I ZALETY DUŻYCH „P”
* ma większe możliwości ze wzg. Na większy kapitał, ma długą drogę awansu wewnątrz „p”, ma możliwość wykupienia dobrych, innowacyjnych małych „p” by je włączyć w swoje struktury
*trudno w ...
ggrafiki