wyklad12 choroba parkinsona.doc

Patofizjologia – Wykład 12

MECHANIZMY PATOGENETYCZNE ROZWOJU WYBRANYCH  CHORÓB NEURODEGENERACYJNYCH

Zagadnienia:

- Kontrola ruchów dowolnych

- Poziomy kontroli czynności ruchowych:

·         Jądra podkorowe ( zapoczątkowywanie ruchów dowolnych i regulacja napięcia mięśniowego )

·         Podwzgórze ( kontrola automatycznych ruchów stereotypowych oraz czynności popędowych; głód, pragnienie )

·         Rdzeń kręgowy ( proste monosynaptyczne i polisynaptyczne odruchy bezwarunkowe )

·         Rdzeń przedłużony ( odruchowa regulacja mięśni oddechowych )

·         Móżdżek ( koordynacja złożonych ruchów dowolnych i utrzymanie wyprostnej postawy ciała )

·         Wzgórze (złożona odpowiedź ruchowa na bodźce czuciowe )

·         Kora mózgowa ( planowanie ruchów dowolnych )

- Korowe ośrodki kontroli ruchu:

·         Pierwszorzędowa kora ruchowa

·         Drugorzędowa kora ruchowa - planowanie sekwencji ruchów

·         Kora czołowa - planowanie ruchu

- Droga korowo-rdzeniowa

- Kontrola ruchów dowolnych

- Układ pozapiramidowy

- Drogi pozapiramidowe

- Anatomia jąder podstawy mózgu

- Istota czarna i jądra czerwienne

- Anatomia funkcjonalna układu pozapiramidowego:

·         GPi/SNr są głównymi jądrami podkorowymi generującymi sygnał wyjścia regulujący aktywność kory ruchowej - sygnał hamujący

·         Działanie Gpi/SNr jest hamowane przez bezpośrednią impulsację z prążkowia
i pobudzane przez impulsację z jądra niskowzgórzowego (droga pośrednia z prążkowia)

legenda:

SNr – Substancja czarna – część siateczkowata

SNc - Substancja czarna – część zbita

Gpi – Gałka blada – część wewnętrzna

GPe - Gałka blada – część zewnętrzna

STN – Jądro niskowzgórzowe

Choroba Parkinson’a

- James Parkinson (1755 – 1828)
- Drżączka poraźna – opisana po raz pierwszy w 1817 roku

Epidemiologia choroby Parkinsona:

•         Zachorowalność: 4,5 – 21 nowych przypadków na 100 tys. mieszkańców / rok

•         Chorobowość: 120 chorych / 100 tys. mieszkańców ( 0,1% całej populacji, ale 2% wśród osób powyżej 65 roku życia )

•         1,5 razy częstsza u mężczyzn

•         Początek objawów w wieku 62,5 roku ( średnio )

•         Rzadko początek przed 40 rokiem życia

•         Koszty leczenia w USA – 5,6 bilionów $ rocznie

Etiologia choroby Parkinsona:

•         Postać dziedziczna:

–        5-10% wszystkich zachorowań

–        Początek objawów zwykle przed 40 rokiem życia

•         Postać idiopatyczna:

–        Ponad 90% wszystkich przypadków

–        Najprawdopodobniej kombinacja czynników genetycznych i środowiskowych (stres oksydacyjny, toksyny, styl życia)

Obraz kliniczny choroby Parkinsona:

( Zespół HIPERTONICZNO – HIPOKINETYCZNY )

Cztery podstawowe cechy:

•         T  jak Tremor – drżenie spoczynkowe

•         R  jak Rigidity – sztywność

•         A  jak Akinezja (lub częściej hipokinezja)

•         P jak Postural instability – zaburzenia postawy                                                                           ciała i chodu

charakterystyczna jest mikrografia w chorobie Parkinsona !!!

Choroba Parkinsona - Neuropatologia:

•         Postępujący zanik neuronów dopaminergicznych istoty czarnej i drogi nigrostriatalnej (pierwsze objawy choroby pojawiają się po utracie 60 – 80% wszystkich neuronów)

•         Ciała Lewy’ego

•         Neuryty Lewy’ego

•         Zmniejszenie projekcji dopaminergicznej w drodze nigrostriatalnej:

•         osłabienie hamowania na drodze bezpośredniej

•         nasilenie pobudzenia na drodze pośredniej

•         Efekt końcowy: nasilenie hamowania jąder wzgórza
i obniżenie impulsacji pobudzającej dla kory mózgu. ( patrz schemat - prezentacja )

•         Zaburzenia równowagi neuromediatorów

Ciała LEWY’EGO:

•         Koncentryczne, kwasochłonne wtręty cytoplazmatyczne

•         Zbudowane z gęstego rdzenia
i obwodowego „halo” o mniejszej gęstości

•         Ich występowanie jest charakterystyczne dla choroby Parkinsona (neurony istoty czarnej i innych jąder podkorowych, neurony korowe, neurony rdzenia kręgowego)

•         Nie są swoiste dla Choroby Parkinsona (występują w licznych zespołach neurodegeneracyjnych i otępiennych oraz u zdrowych ludzi powyżej 60 roku życia)

•         Zbudowane z włókien amyloido-podobnych powstających w następstwie agregacji białka alfa – synukleiny

•         Zawierają cząsteczki ubikwityny

Alfa – synukleina:

•         Jedno z 4 białek rodziny synuklein ( α, β, у- synukleina oraz synoretyna)

•         Zbudowane ze 127-140 aminokwasów

•         Lokalizacja genu: 4q21-22

•         Funkcja w neuronach istoty czarnej nie została dostatecznie wyjaśniona

•         Prawdopodobnie metabolizm synuklein jest ściśle związany z metabolizmem dopaminy – reguluje ona wychwyt zwrotny dopaminy i jej „odzyskiwanie” ze szczeliny synaptycznej

Mutacje stwierdzane w rodzinnej postaci choroby Parkinsona