demografia_europy_2005(1).pdf

(861 KB) Pobierz
QPrint
Zbigniew Dþugosz
Problematyka demograficzna krajw Unii Europejskiej na tle
kontynentu.
PrzystĢpienie Polski do Unii Europejskiej oraz samo rozszerzenie tej
organizacji o nowych 10 czþonkw budziþo i nadal stanowi wiele
sprzecznych zapatrywaı zarwno wĻrd spoþeczeıstw okrzepþych w
strukturach Unii, jak i wĻrd nowo przyjmowanych krajw. Dlatego wielu
specjalistw rŇnych dziedzin wiedzy wypowiada siħ o aktualnych
problemach paıstw wsplnoty, czħsto abstrahujĢc od przyczyn i skutkw
tego przedsiħwziħcia.
Celem niniejszego wystĢpienia byþo przybliŇenie sytuacji
demograficznej w krajach Unii Europejskiej odnoszĢc zawarte
spostrzeŇenia do caþego kontynentu i pozostaþych paıstw znajdujĢcych siħ
poza strukturami Wsplnoty. NajlepszĢ wykþadniĢ dokonujĢcych siħ
procesw demograficznych zwiĢzanych z szeroko pojħtym ruchem
ludnoĻci jest przestrzenny rozwj ludnoĻci i ksztaþtowanie siħ struktur
demograficznych.
CofajĢc siħ do okresu po II wojnie Ļwiatowej naleŇy stwierdzię, Ňe
rozwj ludnoĻci naszego kontynentu postħpowaþ z rŇnym natħŇeniem. O
ile w 1950 r. Europħ wyniszczonĢ dziaþaniami wojennymi zamieszkiwaþo
548 mln, o tyle wskutek kompensacji urodzeı okresu áwyŇu
demograficznegoÑ, ktry objĢþ nie tylko kraje bezpoĻrednio
zaangaŇowane w dziaþania wojenne, liczba ludnoĻci w 1975 wzrosþa do
676 mln., a wiec wskaŅnik wzrostu w tym okresie ksztaþtowaþ siħ na
poziomie 123. W ostatniej ęwierci XX w. dynamika zaludnienia spadþa do
poziomu 107, a kontynent osiĢgnĢþ 729 mln. mieszkaıcw. Znamiennym
byþ fakt, iŇ w ukþadach przestrzennych wzrost zaludnienia wyraŅnie siħ
zmieniþ (ryc. 1). Pojawiþy siħ kraje m.in. Estonia, ýotwa, Wħgry z krħgu
paıstw Unii, jak i Buþgaria Î spoza organizacji, w ktrych notowany jest i
to nie tylko w 2000 r. ubytek rzeczywisty ludnoĻci bħdĢcy wynikiem
zarwno ubytku naturalnego jak i ujemnego salda migracji zagranicznych.
Szczeglnie drastycznie spadþ przyrost naturalny ludnoĻci. Oprcz
paıstw, ktre od dþuŇszego czasu charakteryzujĢ siħ ubytkiem naturalnym
m.in. Buþgaria, Niemcy, Czechy czy Wħgry, w grupie tej pojawiþy siħ inne
m.in. Kraje Nadbaþtyckie, Grecja, Wþochy, Sþowenia, Polska a spoza Unii
Î BiaþoruĻ, Chorwacja, Moþdawia, Rosja, Rumunia i Ukraina, w ktrych
ujemny bilans przyrostu naturalnego gwaþtownie roĻnie. Sytuacjħ w
92
niektrych z nich pogarsza ubytek migracyjny, chociaŇ sĢ i takie kraje Î
szczeglnie w Unii m.in. Niemcy, Wþochy, Grecja czy niektre Kraje
Skandynawskie, w ktrych napþyw ludnoĻci spowalnia proces
wyludniania siħ. Jak zatem rysuje siħ perspektywa na najbliŇsze 25 lat. Z
prognoz przeprowadzonych przez Departament LudnoĻciowy ONZ do
2025 r. wynika, Ňe depopulacjĢ objħtych zostanie wiħkszoĻę paıstw
starego kontynentu (ryc. 2) i to niezaleŇnie czy pozostajĢ od dawna w
ukþadach unijnych jako rozwiniħte kraje czy teŇ nie. BiorĢc pod uwagħ
wszystkie kraje kontynentu, oprcz Albanii, BoĻni Î Hercegowiny i
Macedonii oraz Islandii i Norwegii, wg prognoz jedynie Belgia, Dania,
Francja, Holandia, Irlandia i Luksemburg odnotujĢ wzrost zaludnienia.
NajwyŇszy spadek liczby mieszkaıcw dotknie Buþgariħ, Rosjħ i Ukrainħ,
natomiast wĻrd 25 paıstw Unii Î Estoniħ ýotwħ i Wħgry.
Ryc. 1 Dynamika zaludnieniaw latach 1950-2000.
a) 1950-1975
b) 1975-2000
1950=100
1975=100
100 115 125 135
100 106 111 116
Tak ksztaþtujĢcy siħ proces zaludnienia, bħdĢcy wypadkowĢ poziomu
przyrostu naturalnego i migracji, wyraŅnie wpþywa na struktury
demograficzne, ktre z kolei w bliŇszym lub odleglejszym czasie
stymulujĢ bĢdŅ bħdĢ ksztaþtowaę procesy ruchu ludnoĻci.
ObserwowaliĻmy to w drugiej poþowie XX i tak to siħ bħdzie dokonywaę
w przyszþoĻci. BiorĢ po uwagħ zmiany w relacjach iloĻci kobiet wzglħdem
mħŇczyzn w krajach Europy, to tradycyjnie od zakoıczenia II wojny
Ļwiatowej do paıstw o najwyŇszym poziomie feminizacji naleŇĢ kraje
93
452894455.188.png 452894455.199.png 452894455.210.png 452894455.221.png 452894455.001.png 452894455.012.png 452894455.023.png 452894455.034.png 452894455.045.png 452894455.056.png 452894455.067.png 452894455.078.png 452894455.089.png 452894455.100.png 452894455.111.png 452894455.122.png 452894455.133.png 452894455.144.png 452894455.152.png 452894455.153.png 452894455.154.png 452894455.155.png 452894455.156.png 452894455.157.png 452894455.158.png 452894455.159.png 452894455.160.png 452894455.161.png 452894455.162.png 452894455.163.png 452894455.164.png 452894455.165.png 452894455.166.png 452894455.167.png 452894455.168.png 452894455.169.png 452894455.170.png 452894455.171.png 452894455.172.png
post radzieckie, a w Europie Zachodniej gþwnie Francja, Portugalia i
Wþochy. Jak wskazujĢ prognozy obraz ten ulegnie wyraŅnym zmianom w
2025 r., gdyŇ najwyŇszym tempem feminizacji charakteryzowaę siħ bħdĢ
m.in. takŇe Hiszpania, Wielka Brytania oraz niektre kraje Europy
ĺrodkowej i Baþkanw (ryc. 3). Spadek feminizacji kolei odnotujĢ m.in.
Portugalia, Estonia, ýotwa i Niemcy oraz Austria.
Ryc. 2 Prognoza dynamiki zmian w zaludnieniu w latach 2000-2025r.
2000=100
90 95 100
Ryc. 3. Poziom feminizacji (2000 r.) i prognoza dynamiki zmian
w latach 2000-2025
a) 2000
b) 2000-2025
100 105 110
-1 0 1
94
452894455.173.png 452894455.174.png 452894455.175.png 452894455.176.png 452894455.177.png 452894455.178.png 452894455.179.png 452894455.180.png 452894455.181.png 452894455.182.png 452894455.183.png 452894455.184.png 452894455.185.png 452894455.186.png 452894455.187.png 452894455.189.png 452894455.190.png 452894455.191.png 452894455.192.png 452894455.193.png 452894455.194.png 452894455.195.png 452894455.196.png 452894455.197.png 452894455.198.png 452894455.200.png 452894455.201.png 452894455.202.png 452894455.203.png 452894455.204.png 452894455.205.png 452894455.206.png 452894455.207.png 452894455.208.png 452894455.209.png 452894455.211.png 452894455.212.png 452894455.213.png 452894455.214.png 452894455.215.png 452894455.216.png 452894455.217.png 452894455.218.png 452894455.219.png 452894455.220.png 452894455.222.png 452894455.223.png 452894455.224.png 452894455.225.png 452894455.226.png
Jeszcze wyraŅniej zmiennoĻę struktur rysuje siħ pod wzglħdem wieku
mieszkaıcw Europy (ryc. 4 i 5), tak w 2000 r. jak i w perspektywie 25
lat, co zresztĢ bezpoĻrednio nie przekþada siħ na fakt dzisiejszego
funkcjonowania w Unii Europejskiej.
Ryc. 4. Udziaþ ludnoĻci w wieku 0-14
(2000 r.)
i prognoza dynamiki
zmian w latach 2000-2025
KOBIETY
a) 2000
b) 2000-2025
15,0 16,5 18,0 %
-11,7-13,7-15,7 pkt %
MĦņCZYńNI
c) 2000
d) 2000-2025
17,1 18,6 20,1 %
-2,2 -4,2 -6,2 pkt %
95
452894455.227.png 452894455.228.png 452894455.229.png 452894455.230.png 452894455.231.png 452894455.002.png 452894455.003.png 452894455.004.png 452894455.005.png 452894455.006.png 452894455.007.png 452894455.008.png 452894455.009.png 452894455.010.png 452894455.011.png 452894455.013.png 452894455.014.png 452894455.015.png 452894455.016.png 452894455.017.png 452894455.018.png 452894455.019.png 452894455.020.png 452894455.021.png 452894455.022.png 452894455.024.png 452894455.025.png 452894455.026.png 452894455.027.png 452894455.028.png 452894455.029.png 452894455.030.png 452894455.031.png 452894455.032.png 452894455.033.png 452894455.035.png 452894455.036.png 452894455.037.png 452894455.038.png 452894455.039.png 452894455.040.png 452894455.041.png 452894455.042.png 452894455.043.png 452894455.044.png 452894455.046.png 452894455.047.png 452894455.048.png 452894455.049.png 452894455.050.png 452894455.051.png 452894455.052.png 452894455.053.png 452894455.054.png 452894455.055.png 452894455.057.png 452894455.058.png 452894455.059.png 452894455.060.png 452894455.061.png 452894455.062.png 452894455.063.png 452894455.064.png 452894455.065.png 452894455.066.png 452894455.068.png 452894455.069.png 452894455.070.png 452894455.071.png
Ryc. 5. Udziaþ ludnoĻci w wieku 60+
(2000 r.)
i prognoza dynamiki
zmian w latach 2000-2025
KOBIETY
a) 2000
b) 2000-2025
21,9 23,4 24,9 %
6,6 8,6 10,6 pkt %
MĦņCZYńNI
c) 2000
d) 2000-2025
15,4 16,4 18,4 %
6,5 8,5 10,5 pkt %
96
452894455.072.png 452894455.073.png 452894455.074.png 452894455.075.png 452894455.076.png 452894455.077.png 452894455.079.png 452894455.080.png 452894455.081.png 452894455.082.png 452894455.083.png 452894455.084.png 452894455.085.png 452894455.086.png 452894455.087.png 452894455.088.png 452894455.090.png 452894455.091.png 452894455.092.png 452894455.093.png 452894455.094.png 452894455.095.png 452894455.096.png 452894455.097.png 452894455.098.png 452894455.099.png 452894455.101.png 452894455.102.png 452894455.103.png 452894455.104.png 452894455.105.png 452894455.106.png 452894455.107.png 452894455.108.png 452894455.109.png 452894455.110.png 452894455.112.png 452894455.113.png 452894455.114.png 452894455.115.png 452894455.116.png 452894455.117.png 452894455.118.png 452894455.119.png 452894455.120.png 452894455.121.png 452894455.123.png 452894455.124.png 452894455.125.png 452894455.126.png 452894455.127.png 452894455.128.png 452894455.129.png 452894455.130.png 452894455.131.png 452894455.132.png 452894455.134.png 452894455.135.png 452894455.136.png 452894455.137.png 452894455.138.png 452894455.139.png 452894455.140.png 452894455.141.png 452894455.142.png 452894455.143.png 452894455.145.png 452894455.146.png 452894455.147.png 452894455.148.png 452894455.149.png 452894455.150.png 452894455.151.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin