Podstawowe pojecia.doc

Wykład 1

Aktywność ruchowa:

zachowanie się i postępowanie człowieka, w którym składowa motoryczna jest dominująca

Aktywność fizyczna:

dowolna forma ruchu ciała spowodowana pracą mięśni szkieletowych, która wpływa na wzrost podstawowej przemiany materii ponad wydatek energii spoczynkowej

Aktywność rekreacyjna:

aktywność, która jest dobrowolnie podjęta dla przyjemności w czasie wolnym, bez negatywnych skutków oddziaływania (wg Bucher’a)

Rekreacyjna aktywność ruchowa:

aktywność dobrowolnie podjęta dla przyjemności w czasie wolnym, w której dominuje składowa motoryczna (potocznie-rekreacja ruchowa)

Rekreacja ruchowa:

wszystkie zajęcia (czynności) ruchowe, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym dla odpoczynku, rozrywki, pomnażania zdrowia i samodoskonalenia – społecznie aprobowane (wg Wolańskiej)

Adaptowana aktywnośc ruchowa APA:

•          termin APA został wprowadzony roku 1973

•          1973 rok – Międzynarodową Federację Adaptowanej Aktywności Ruchowej (International Federation of Adapted Physical Activity – IFAPA)

•          pierwsze spotkanie w gronie międzynarodowym w roku 1977 w Quebec

•          drugie spotkanie w roku 1979 w Brukseli

•          pierwsza międzynarodowa próba zdefiniowania APA została

•          podjęta na 9–tym międzynarodowym sympozjum w Berlinie w

•          roku 1989:

„APA odnosi się do ruchu, aktywności fizycznej i sportów, w których kładzie się specjalny nacisk na korzyści i możliwości osób z uwarunkowaniami ograniczającymi, takich, jak osoby

niepełnosprawne, z uszczerbkiem na zdrowiu, osób w podeszłym wieku”.

•          koncentrowanie się na dobru osób z uszczerbkiem na zdrowiu, niepełnosprawnych, z upośledzeniami, i stanami, które ograniczaj moliwości wykonywania czynności fizycznych

Zakres APA:

•          ćwiczenia adaptacyjne

•          ośrodki fizyczne i społeczne

•          sprzęt

•          przepisy

oraz inne czynniki umożliwiające osobom z ograniczającymi je uwarunkowaniami do prowadzenia aktywnego trybu życia poprzez udział w zajęciach fizycznych.

Adaptacja (z łaciny adaptare - przystosować), przekształcenie, przystosowanie do innych funkcji.

Adaptować się: przystosowywać się, dostosowywać się, aklimatyzować się

Aktywność fizyczna adaptowana:

zmodyfikowana dla osób ze specjalnymi potrzebami

Aktywność fizyczna adaptacyjna:

powodująca przystosowanie się osób ze specjalnymi potrzebami do prowadzenia aktywnego trybu życia

Wychowanie fizyczne adaptowane:

zmodyfikowane i dostosowane dla osób niepełnosprawnych na takim samym poziomie jak dostosowane jest dla osób pełnosprawnych

Sport adaptowany:

jest narzędziem skutecznie wyzwalającym tłumioną, szczególnie u młodych osób niepełnosprawnych, energię życiową oraz likwidującym wykluczenie społeczne. Sport adaptowany poza kształtowaniem sprawności fizycznej daje niepełnosprawnym możliwości integracyjnego działania w atmosferze tolerancji i poszanowania inności fizycznej.

Możliwość współzawodnictwa jest znaczącym czynnikiem mobilizującym do systematycznego zwiększania umiejętności niepełnosprawnych a w konsekwencji przełamywania barier

psychologicznych i zwiększenia motywacji do podjęcia aktywności społecznej lub zawodowej.

APA w zakresie Wychowania Fizycznego:

•          przeznaczona jest dla osób, które z jakiegokolwiek powodu nie mogą brać udziału w sposób bezpieczny lub z sukcesem w regularnych zajęciach wychowania fizycznego

•          jest to poprawne nauczanie, które adaptuje (modyfikuje) program, zadania i/lub środowisko tak, aby WSZYSCY uczniowie mogli w pełni uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego.

APA jako zawód:

•          adresowane jest do szerokiego zakresu specjalistów:

Ø      nauczyciele

Ø      profesorowie

Ø      trenerzy

Ø      terapeuci

Ø      organizator

Ø      badacz

•          jest sztuką i specjalizacją w zarządzaniu czynnikami osobistymi i środowiskowymi, promującym uczestnictwo osób z ograniczeniami zdrowotnymi w wychowaniu fizycznym

Zadania APA:

•          planowanie

•          ocena

•          zalecenia

•          nauczanie

•          konsultacje

•          treningi

•          organizacja społeczności

APA jako dyscyplina naukowa:

•          jest nauką interdyscyplinarną, usytuowaną w czasie, okoliczności, procesów i rezultatów zmodyfikowanych aktywności fizycznych, tak, aby służyły osobom z ograniczeniami

Kluczowe zasady teorii ADAPTACJI:

•          fundamentalny, interaktywny, obustronny proces zmian pomiędzy osobą i środowiskiem

•          proces samoczynnie zorganizowany lub celowo powodowany i planowany

•          Osoba niepełnosprawna to taka, u której stałe lub długotrwałe

•          naruszenie sprawności organizmu trwale lub okresowo utrudnia,

•          ogranicza lub uniemożliwia pełnienie ról społecznych.

•          wymaga modyfikacji, regulacji lub też przystosowania zależności wewnątrz ekosystemu (osoba, środowisko, zadanie)

•          odnosi się do możliwości w aktywności fizycznej (terapia, rekreacja, ćwiczenia, sport) i świadczeniu usług (od zintegrowanych do segregacyjnych)

•          Osoba niepełnosprawna to taka, u której stałe lub długotrwałe

•          naruszenie sprawności organizmu trwale lub okresowo utrudnia,

•          ogranicza lub uniemożliwia pełnienie ról społecznych.

Niedomaganie:

•          jest utratą lub anormalnością psychologiczną, fizjologiczną bądź anatomiczną budowy lub funkcji

•          zawiera obecność lub pojawianie się jakiejkolwiek anomalii, defektu lub też utraty, majce miejsce w kończynie, narządzie, tkance lub innej części strukturalnej ciała przy działaniu układu psychicznego

•          utrata i nieprawidłowości mogą by przejściowe bądź trwałe

Niepełnosprawność:

•          jest jakimkolwiek ograniczeniem lub brakiem możliwości (wynikającym z niedomagania) przy wykonywaniu pewnych aktywności w zakresie normalnym dla człowieka

•          dotyczy aktywności związanych lub zintegrowanych w odniesieniu do danej osoby całkowicie zaangażowanej w wykonanie zadania, zdobycie umiejętności bądź zaangażowanej w jakąś szczególną formę behawioralną

•          może to by nadmiar lub niedostatek normalnie oczekiwanych zachowań bądź czynności

Upośledzenie:

•          jest dla danej osoby niedogodnością wynikającą z niedomagania lub niepełnosprawności, która ogranicza lub też uniemożliwia wypełnianie normalnych ról (w zależności od wieku, płci i czynników społecznych/kulturowych

•          to samo upośledzenie może powstać w różnych sytuacjach, jak również być wynikiem różnego rodzaju niepełnosprawności

•          jest zjawiskiem społecznym reprezentującym społeczne i środowiskowe konsekwencje niedomagań lub niepełnosprawności

•          charakteryzuje się niezgodności pomiędzy zachowaniami danej osoby bądź jej statusem społecznym, a oczekiwaniami konkretnej grupy, której osoba ta jest członkiem

TEMATYCZNA SIEĆ ADOPTOWANEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ (THENAPA)
sponsorowana i uznana przez Komisję Europejską w ramach programów edukacyjnych Sokrates i społecznej integracji osób niepełnosprawnych poprzez aktywność fizyczną

Cele:

•          dokonanie analizy struktur kształcenia i formowania, struktur interuniwersyteckich, Europejskich Stowarzyszeń APA, organizacji i struktur rządowych, federacji narodowych, centrów rehabilitacji, specjalnych szkół dla osób niepełnosprawnych

•          stworzenie sieci “refleksji i działania” mającej wesprzeć edukacyjnie i społecznie integrację osób niepełnosprawnych poprzez APA w różnych krajach partnerskich

•          objęcie Wychowaniem Fizycznym (WF)

•          zajęcia WF

•          objęcie zajęciami, a WF

•          szkolenie nauczycieli

•          ustawodawstwo związane z objęciem zajęciami WF

•          integracja osób niepełnosprawnych poprzez sport i adoptowaną aktywność fizyczną

PROCES STARZENIA SIĘ I NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ – NOWE SPOJRZENIE NA ATYWNOŚĆ FIZYCZNĄ,
INTEGRACJĘ SPOŁECZNĄ I CAŁOŚYCIOWY DOBROSTAN (THENAPA II)
finansowanie: Dyrektoriat Generalny „Edukacja i Kultura" Komisji Europejskiej, z programu Sokrates/Erasmus - Projekty Sieci Tematycznych

Cele:

•          określenie roli aktywności fizycznej w wymiarze Europejskim

•          analiza istniejących struktur kształcenia i przykładów dobrych praktyk w zakresie aktywności fizycznej i sportu dla osób starszych w programach nauczania studentów wychowania fizycznego, fizjoterapii, rekreacji, rehabilitacji, nauk o zdrowiu, kinezjologii, sportu i nauk o ruchu

•          upowszechnianie przykładów dobrych praktyk poprzez współpracę między uniwersyteckimi wydziałami i zakładami, która przyczyni się do mobilności studentów w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie

•          promowanie niezależności, wydajności, samostanowienia, integracji społecznej i pełnego obywatelstwa dla osób starszych

•          utworzenie kompetencji dla różnych specjalistów w celu zwiększenia ich konkurencyjności na rynku pracy

•          zainicjowanie współpracy między wydziałami uniwersytetów, lokalnymi władzami i rządem

•          przyczynienie się do procesu uczenia się przez całe życie poprzez zwiększenie świadomości, nie tylko przyjęcie pozytywnych zachowań związanych ze zdrowiem, ale także ich utrzymanie