Po I wojnie utworzenie własnej służby dyplomatycznej, która byłaby w stanie spełniać zewnętrzne funkcje suwerennej władzy, było jednym z najważniejszych zadań (chodziło o utworzenie instytucji w których pracowaliby fachowcy z doświadczeniem).
Kształtowanie się służby dyplomatycznej było procesem długotrwałym, ale okres zasadniczych prac trwał od listopada 1918 do końca 1923 roku. Do połowy 1919 roku rozstrzygnięto kwestie najważniejsze: sprawa kierownictwa politycznego MSZ, obsady personalnej, likwidacja podziału istniejących i powstających placówek zagranicznych (podległych KNP w Paryżu i rządowi w Warszawie).
Powstanie MSZ i pierwszych placówek dyplomatycznych
Podstawę polskiego aparatu dyplomatycznego stworzyły:
a) Naczelny Komitet Narodowy i jego biura informacyjne (VIII 1914- I 1918)
b) Komitet Narodowy Polski w Paryżu i jego przedstawicielstwa (VIII 1917- IV 1919)
c) Departament Stanu Rady Regencyjnej i jego zagraniczne placówki (I 1917- X 1918)
Ale najważniejsze było utworzenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych 26 października 1918 roku na podstawie dekretu Rady Regencyjnej. Na czele stanął dr Stanisław Gąbiński (na stanowisku był do 4 listopada 1918; do czasu powołania przez Radę Regencyjną rządu Wł. Wróblewskiego, który był równocześnie ministrem spraw zagranicznych).
W nocy z 6 na 7 listopada 1918 w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, w którym funkcję premiera i ministra spraw zagr. objął Ignacy Daszyński.
Po powrocie Piłsudskiego do Warszawy i przekazaniu mu władzy przez Radę Regencyjną, 14 listopada funkcję min. spraw zagr. objął Tytus Filipowicz (dotychczasowy przedstawiciel rządu w Wiedniu; zorganizował pierwsze spotkanie pracowników MSZ).
18 listopada powstał rząd Jędrzeja Moraczewskiego, ministrem spraw zagr. został Leon Wasilewski. Przeprowadzono wtedy pierwszą reorganizację ministerstwa, która obowiązywała od 1 grudnia 1918 do 14 lutego 1919 (3 sekcje podzielone na 14 wydziałów i innych komórek organizacyjnych, na czele sekcji politycznej- W. Jodko-Narkiewicz, sekcja techniczno-komunikacyjna- J. Ziabicki i sekcja ogólna). W tym czasie udostępniono także dla MSZ kamienicę przy ulicy Wierzbowej i przylegające do nie sale I piętra Pałacu Brühlowskiego.
Ministerstwo przejęło od razu zwierzchnictwo nad przedstawicielstwem Rady Regencyjnej w Berlinie i mianując przedstawiciela (Seweryna Światopełka-Czetwertyńskiego) w Moskwie i Wiedniu. Podstawowym zadaniem było nawiązanie stosunków z KNP w Paryżu (funkcjonował od 15. VIII. 1915 r pod przewodnictwem Dmowskiego; uznany za oficjalne polskie przedstawicielstwo) i skoordynowanie z nim działań. KNP miał sieć własnych placówek: w Paryżu (Erazm Piltz), Londynie (Wł. Sobański), Rzymie (K. Skirmunt), Waszyngtonie (I. Paderewski). Porozumienie między KNP a władzą w kraju zostało przypieczętowane objęciem przez Paderewskiego 16 stycznia 1919 funkcji premiera i MSZ, a także przez dołączenie do składu KNP 10 przedstawicieli Piłsudskiego (m. in. L. Wasilewskiego). Konsekwencją przejęcia rządu przez Paderewskiego było prawno-międzynarodowe uznanie Polski i nawiązanie z niż stosunków dyplomatycznych (USA 30. I. 1919; Francja 24. II; WB 25. II). Kolejna konsekwencją było podporządkowanie placówek KNP władzy MSZ w kraju. W związku z pracami konferencji pokojowej i zaangażowaniem Paderewskiego, faktycznym szefem resortu został Wł. Skrzyński (11. IV- 24. XI. 1919).
Zasługą Skrzyńskiego był zbudowanie podstaw do funkcjonowania aparatu dyplomatycznego złożonego z osób, które pracowały w służbie konsularnej zaboru austriackiego (ci bez wątpienia odegrali najważniejszą rolę), działaczy KNP, osób w różny sposób związanych z Piłsudskim, oraz byłych urzędników Departamentu Stanu. Wszystkim nowym osobom przyjmowanym do służby dyplomatycznej stawiano natomiast wysokie wymagania (wykształcenie).
Po uchwale o rozwiązaniu KNP (15. IV. 1919) zapadła decyzja o podziale państw. Z którymi Polska nawiązała lub nawiąże oficjalne stosunki dyplomatyczne, na 3 kategorie i organizowaniu poselstw, na których czele mieli stać posłowie klasy I, II lub III, w zależności od rangi państwa. Pod koniec 1919 nastąpiło też przetasowanie personalne w wyniku którego posłami I klasy zostali: E. Sapieha w Londynie, M. Zamoyski w Paryżu, K. Skirmunt w Rzymie, K. Lubomirski w Waszyngtonie. Posłem II klasy był np. St. Patek w Pradze a III klasy A. Zaleski w Atenach. Obok poselstw za granica istniały także przedstawicielstwa (Wiedeń i Sofia), delegacje (Praga, Budapeszt, Konstantynopol) i misje specjalne. Z obsady wynikał, że były to osoby najczęściej pochodzenia ziemiańskiego i arystokratycznego, najczęściej powiązani z endecją i KNP.
Zmianom organizacyjnym podlegał też sam MSZ. Od 14 lutego do 1 października 1919 MSZ funkcjonował w ramach nowej struktury (tego dotyczy wykres, którego nie musimy znaćJ). Zamiast 3 sekcji utworzono 2 departamenty (Prawno- Administracyjny i Polityczno- Dyplomatyczny); w ich ramach istniało 20 wydziałów. Kolejny rok (1.X.1919- 1.I.1920) przyniósł kolejną zmianę organizacyjną: centrala dzieliła się na 3 departamenty (Dyplomatyczno- Polityczny, Sekretariat, Administracyjno- Ekonomiczny), które dzieliły się na 21 wydziałów. Niezależnie od tych komórek przy ministrze działał Gabinet Ministra i Dyrektor Protokołu Dyplomatycznego. Minister E. Sapieha wprowadził 1. X. 1920 nową organizację (obowiązywała do 1 kwietnia 1920; utworzono osobny Departament Konsularny oraz w ramach Wydziału Ogólnego komórkę zajmującą się sprawami Ligi Narodów i innych organizacji). W sumie działało wtedy 17 wydziałów w 6 większych jednostkach (Gabinet Ministra, Protokół dyplomatyczny, Dep. Konsularny, Dep. Prawno- traktatowy, Biuro Szyfrowe). Wstępny etap reorganizacji zamyka reforma z 1. IV. 1920 roku i wydanie pierwszego statusu organizacyjnego MSZ (zgodnie z nowymi zasadami, które tylko z kosmetycznymi zmianami przetrwały całe 20-lecie: 3 departamenty- Dyplomatyczny, Konsularny, Administracyjny; 30 różnych wydziałów, sekcji i biur).
Normalne stosunki dyplomatyczne Polska najpóźniej nawiązała z ZSRR i Niemcami. Posłem w Berlinie został początkowo Czetwertyński, pierwszym posłem niemieckim został H. Kessler (rozpoczął pracę 19. XI 1918), ale na skutek nacisku państw ententy stosunki z Niemcami zostały zerwane 15. XII. 1918 a poseł niemiecki wrócił do Berlina. Do ponownego nawiązania stosunków doszło dopiero w III. 1920, przy czym przez 2 lata na czele poselstw stali charges d’affaires (pierwszym był I. Szebero; ostatnim i zarazem pierwszym posłem J. Madeyski). W Moskie natomiast w czasie wojny istniało przedstawicielstwo Rady Regencyjnej (A. Lednicki)- dokładniej o tym przy innym temacieJ
Każda placówka za granicą pełniła przede wszystkim rolę reprezentacyjno- informacyjną (informacje o tendencjach i zamierzeniach politycznych i gospodarczych, nastrojach społecznych itp.), ale też ochronna dla polskich obywateli- z czasem rola placówek ulegała poszerzaniu i doskonaleniu. W każdej placówce MSZ miało też tzw. attachaty wojskowe (interesowały się całokształtem spraw wojskowych państwa, w którym były akredytowane). Dla Piłsudskiego działalność attachatów miała polegać na współdziałaniu z faktycznymi i potencjalnymi sojusznikami przeciwko Rosji Sowieckiej. W pierwszych miesiącach niepodległości prowadziły akcje na rzecz umożliwienia powrotu do Polski jeńcom wojennym i wszystkim oficerom, których można było wykorzystać do czynnej służby.
Zmiany organizacyjne w latach 1924-1932
W tym czasie nastąpiła dalsza rozbudowa MSZ, oraz 4 dalsze reorganizacje, które stabilizowały strukturę organizacyjną i system zarządzania resortem. Zarządzeniem M. Zamoyskiego (25. VII. 1924) było zastąpienie Dep. Administracyjnego Dep. Ogólnym (składał się z 8 komórek), natomiast dep. Zajmujący się sprawami politycznymi zmienił nazwę na Dep. Polityczno-Ekonomiczny (nazwa przetrwała do 1939). Kolejna większa reorganizacja nastąpiła po zamachu majowym, (rozporządzenie RM z 26 listopada 1926): zmiany obowiązywały od 1. I. 1927; utworzono np. Wydział Osobowy w Gabinecie Ministra (większy wpływ ministra nad polityką kadrową). Kolejna reorganizacja ( 26 marca 1928) dotyczyła podziału funkcji i kompetencji poszczególnych wydziałów w ramach istniejących departamentów. Ostatnim przeobrażeniem organizacyjnym MSZ była decyzja RM z 27 lutego 1931, powodująca w gruncie rzeczy niewielkie zmiany w statucie ministerstwa (ale np. powołano referat inwestycyjny, który miał się zajmować większymi wydatkami MSZ). W tym czasie nastąpiła także stabilizacja kadry dyplomatycznej i urzędniczej resortu (po zamachu majowym oczywiście pojawia się wiele osób związanych z Piłsudskim). Nowym zjawiskiem było podnoszenie rangi placówek dyplomatycznych (jako pierwsze na ambasady zostały przemianowane poselstwa w Paryżu i Watykanie w 1924; w 29r. w Londynie, w 30r. w Waszyngtonie). Jednocześnie tworzono nowe placówki np. w Teheranie czy Kairze. Natomiast sieć istniejących attachatów nie uległa większym zmianom. Lata 1924-32 przyniosły stabilizację form organizacyjnych i rozwój sieci placówek konsularnych (ustawa z 11 listopada 1924 o organizacji konsulatów i o czynnościach konsulów- uogólniała doświadczenia praktycznego działania służby konsularnej; określała zadania konsulatów i obowiązki konsulów). Kryzys gospodarczy sprawił, że konsulaty większą wagę musiały przykładać do pomocy społecznej dla polskich obywateli (np. pomoc w znalezieniu pracy).
Stabilizacja struktury w latach 1932-1939
Zmiany związane były z objęciem stanowiska ministra przez J. Becka. Z dniem 1.IV. 1933 w Dep. Konsularnym podzielono wydział ogólnokonsularny na dwa wydziały: Polityki Emigracyjnej i Polaków Zagranicznych. Opracowano też zmiany w Gabinecie Ministra. W 1933 nastąpiły też drobne zmiany w nazewnictwie referatów. Kolejna zmiana nastąpiła 1.II. 1934 (wydział Personalny przemianowano na Biuro Personalne). W 1938 przeprowadzono 3 zabiegi reorganizacyjne: 23 marca utworzono referat litewski w Wydziale Wschodnim; 1.VIII. 1938 wydział Emigracyjny przejął załatwianie spraw dotyczących Żydów; w X.1938 utworzono komitet koordynacji prac zw. Z przejęciem Śląska Cieszyńskiego.
Podniesiono do rangi ambasad poselstwa w Berlinie i Moskwie (w 1934), w 1937 na ambasadę przemianowano też poselstwo w Bukareszcie (Rumunia) i w Tokio. Po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z Litwą zostało ustanowione 30. III.1938 roku poselstwo w Kownie (F. Charwat). Zaskakująco szybkie było uznanie niepodległego państwa słowackiego- już 15.III.1939 ustanowiono poselstwo w Bratysławie. Za to ze względów politycznych w 1938 zlikwidowano poselstwo przy LN w Genewie (po konferencji monachijskiej). Sieć attachatów wojskowych nie uległa w tych latach większym zmianom, ale rozwinęła się sieć konsulatów (zwłaszcza przez tworzenie konsulatów honorowych).
Ważnym czynnikiem oddziaływania dyplomacji było wykorzystanie środków masowego przekazuJ. Obszar działania prasowo-propagandowego MSZ obejmował Polaków i mniejszości narodowe w kraju, społeczeństwa państw obcych, oraz skupiska polonijne na świecie. Zajmował się tym wydział prasowy MSZ i utworzona w XI.1918 Polska Agencja Telegraficzna (PAT).
DYPLOMACJA POLSKA WOBEC KSZTAŁTOWANIA SIĘ GRANIC PAŃSTWA POLSKIEGO.
Problemy w Polsce 1918r.
- granice,
- ludność,
- uznanie międzynarodowe,
- waluta – do 1919 sześć systemów walutowych
- infrastruktura
- kadra
- 5 kodeksów prawnych
- szkolnictwo
- mniejszości – mniej niż 70% to Polacy
- podział Polski na A i B
STOSUNKI Z NIEMCAMI
H. Kessler – pierwszy poseł niem. W Warszawie (znał Piłsudskiego) – 20 list przybył
Polacy chcieli wycofania Niemców za Bug, pacyfikacji Podlasia i polepszenia komunikacji z Poznańskiem.
13 grudzień – zerwanie stosunków, wyjazd Kesslera - wpływ negatywnych niepokojów społ.
Wybuch Powstania wielkopolskiego - 27 grudzień,
Wciąż trwaly negocjacje z Niemcami.
5.02 – umowa w Białymstoku – wojskowa:
- Niemcy ewakuacja z Ukrainy,
- zgodzili się też na przepuszczenie polskich wojsk na wschód
- Polska uzyskała prawo pierwokupu pozostawionego niemieckiego sprzętu
- „faktyczne rozgraniczenie sfer działania”
Motywy Niemieckie – starcie polsko – sowieckie i odciążenie frontu Wielkopolsce
16.02 – zawieszenie broni w Wlkp pod wpływem Marszała Focha i polskiej interwencji u Rady Najwyższej Ententy. Wciąż zamieszki i reperkusje.
KONCEPCJE POLITYKI WSCHOD NIEJ
Koncepcja federacyjna Piłsudskiego
- powiązanie więzami federacji z Polską - Litwy, Ukrainy, Białorusi, dając im samodzielność państwową
- oparcie na prawie do samostanowienia
- osłabiałoby to Rosję
- oddzielenie Polski i Rosji pasmem buforowych państw
- nie brała pod uwagę rzeczywistych dążeń narodów, które nie były zainteresowane
Koncepcja inkorporacyjna Dmowskiego
- nie brała pod uwagę dążeń emancypacyjnych narodów
- przyłączenie do Polski ziem na których Polacy to najmniej 60%, w praktyce chcieli o wiele więcej ziem – Wileńszczyzna, Nowogródczyzna, część Polesia, Wołynia i Podola
- mniej więcej pokrycie z granicą II rozbioru, z korzyścią dla Polski
- dążenie do ustanowienia granicy z Rosją – białą nie czerwoną
- słabość planu – Biali chcieli granicy na Bugu + niechęć narodów
- poparcie ludności zabużańskiej
Piłsudski niechętny Rosji, wolał czerwonych od białych jako mniej groźnych dla Polski
Zwyciężyła inkorporacyjna, ale po przemianach.
STOSUNKI Z LITWĄ
Powołano w MSZ specjalny departament ds. litewsko – białoruskich – Ludwik Kolankowski.
Kwestie terytorialne – najważniejsze
Antypolska polityka Litwy – roszczenia terytorialne – Suwałki, Białystok, Grodno, Wilno; szukali poparcia u Niemców i Anglików. Silna nastroje niepodległościowe.
Prowadzone negocjacje bez znaczenia, zakończone niepowodzeniem.
04.1919 – zajęcia Wilna przez wojska polskie
09.20 – bunt Żeligowskiego – zaostrzenie sporu z Litwą – Litwa Środkowa
01.21 – utworzenie Sejmu Wileńskiego, wybory, uchwalił wcielenie do Polski
STOSUNKI Z BIAŁORUSIĄ
Słaby białoruski ruch narodowy, słabe zainteresowanie sprawą na arenie międzynarodowej.
Litwa chciała wykorzystać B. przeciwko Polsce – ew. federacja, wspieranie ruchów wyzwoleńczych.
STOSUNKI Z UKRAINĄ
Wzajemnie wykluczające się aspiracje terytorialne – Galicja Wschodnia, Wołyń (Polska) i Chełmszczyzna, cześć Podlasia, ziemie na zach. Od Sanu (Ukraina)
Zachodnioukraińska Republika Ludowa – w Galicji - walczyła z Polską
Ukraińska Republika Ludowa – za rzeką Zbrucz – Semen Petlura
Działania Ententy, na rzecz zawieszenia broni – krótkotrwałe.
Polacy zabiegali o pomoc Rumunii, z którą jako jedyną nie miała większych zatargów. 24.05 zajęli oni obszar Pokucia.
STOSUNKI Z CZECHOSŁOWACJĄ
Kwestie sporne:
- Czesi popierali Ukraińców, Polacy Słowaków
- walka o wpływy w Europie Środkowo – Wschodniej
- kwestie terytorialne
Śląsk Cieszyński
5.11.18 – umowa – prowizoryczna granica – brak akceptacji władz czeskich
Próby negocjacji, nieudane.
23.01.1919 – Czechy zajmują zbrojnie Cieszyn. Mieli poparcie Francji (tajny układ, F. popierała dążenia do utworzenia państwa czechosłowackiego w jego historycznych granicach, czyli ze Ś.C.)
3.02 – tymczasowe zawieszenie broni + umowa w Paryżu o przywróceniu granicy z umowy listopada i rozstrzygnięciu sporu przez Konferencję Pokojową – sprzeciw Czechów, niezrealizowano umowy
Dalsze próby negocjacji, brak efektów
Czechy faworyzowane przez Ententę.
POLSKA DYPLOMACJA NA KONFERENCJI W PARYŻU – prezentacja
KONFLIKT Z ROSJĄ SOWIECKĄ
W Rosji – konflikt biali czerwoni, wojna domowa
Biali –gen. Denikin – uznawał Polskę w jej etnicznych granicach, ale granica na Bugu, chciał jej pomocy militarnej. Silna presja na Piłsudskiego (wewn i zewn) aby nawiązał z nim współpracę. W praktyce Polska nie chciała zawierać z nim żadnych porozumień.
Czerwoni – walka zbrojna z nią. Próby pertraktacji – porozumienia mikaszewickie – wymiana jeńców i zakładników
Próby przymierzy przeciw Rosji z Łotwą, Finlandią, Rumunią – brak zainteresowania.
Francja sprzyjała, W. Brytania niechętna, żadnych wyraźnych obietnic.
Rosja próbowała wciąż pertraktacji pokojowych z Polską - pozory, ta niechętna – przygotowania do dalszej wojny.
Sojusz polsko – ukraiński z Petlurą – 21.04.
26.04 – początek aktywnych działań wojennych.
Patek próbował zdobyć wciąż poparcie Zachodu – bezskutecznie, nowy rząd i Sapieha ministrem – dalsze negocjacje, bez skuteczne.
11.03.20 – plebiscyt na Mazurach i Warmii – zwycięstwo niemieckie.
08.20 – II powstanie śląskie
09.20 – bunt Żeligowskiego – zaostrzenie sporu z Litwą
TRAKTAT RYSKI
Przygotowania do rokowań w Rydze:
Jan Dąbski – przewod. delegacji polskiej – wewnętrznie rozbita, różne frakcje.
Wytyczne:
- brak zgodności co do przebiegu granicy - ogólnie powiedziane tylko,
- zasada niemieszania się w swoje sprawy,
- kwestie rozrachunkowo – likwidacyjne
Adolf Joffe – na czele delegacji rosyjskiej. Wytyczne:
- uzyskanie gwarancji pokoju w termin ie 10-dniowym,
- granica – rzeka Szczara – Kanał Ogińskiego – Jasiołda – Styr – dawna granica w Galicji
- skłonność do ustępstw
- przegrana pod Warszawą, negatywne nastroje
- niepewna sytuacja w kraju
21.09.20 – początek rokowań
Polska uznała przedstawicieli Ukrainy Sowieckiej – Petlura stracił poparcie.
Rosja chciała szybkiego zawarcia porozumienia, Polska przeciągała licząc na dalsze sukcesy na froncie.
12.10.20 – umowa o preliminariach pokojowych i rozejmie
- granica od Dźwiny po Dniestr
- poszanowanie suwerenności, niemieszanie w sprawy
- wymiana jeńców
- zrzeczenie kosztów wojennych
- 30 km pas neutralny
Wejście tej umowy w życie kończyło wojnę – trwała dwa lata.
19.02.21 – umowa polityczna Polska – Francja + tajna konwencja wojskowa:
- sprawy gospodarcze
- wzajemna pomoc w obronie ziem
3.03 – porozumienie polsko – rumuńskie – pomoc wojskowa
Rokowania pokojowe:
- trudności z wprowadzeniem uzgodnień rozejmowych
- początkowo impas
- 24.02 – protokół o automatycznym przedłużeniu rozejmu do czasu podpisania tr. pokojowego ,
- inne protokoły – o wymianie jeńców, roszczenia finansowe itp.
18.03.1921 – podpisanie traktatu pokojowego w Rydze
- przebieg granicy,
- wzajemne uznanie suwerenności,
- uprawnienia mniejszości narodowych,
- sprawy ekonomiczne – 30 mln rubli Polsce, zwroty majątków kolejowego, rzecznego, zgrabionego mienia itp.
- nie przewidywał żadnych sankcji – tylko dobra wola stron
Ratyfikacja 30 dni po podpisania i po tym nawiązanie stosunków dyplomatycznych
Polityka zagraniczna w latach 1921-1923
Założenia polityki zagranicznej Konstantego Skirmunta (msz od 11 VI 1921, rządzie Witosa):
1)Zbudowanie nowego wizerunku Polski na arenie międzynarodowej – odrzucenie zarzutów
o „awanturniczy imperializm”(wynik polityki wschodniej Polski – gł. wobec Litwy).
2)Utrzymanie status quo, opartego na istniejącym umowach międzynarodowych.
3) Utrzymanie sojuszu z Francja (1921).
4) Pokojowe stosunki z innymi państwami, także z Litwą.
5) Polepszenie stos z W.Brytanią (wroga ze wzg. na sojusz Polski z Francją), uzyskanie jej zgody na ustanowioną w traktacie ryskim granicę wschodnia.
). Włochy: Poseł Tommasini – proj. poparcia Włoch dla przyznania Polsce Galicji Wschodniej, w zamian Polska popierała antyhabsburską politykę Włoch.
Stosunki z Rosją po traktacie Ryskim.
1).Stan napięcia, nieufność, wzajemna podejrzliwość.
2)Polacy: ostrożność w stos do bolszewików – zakładano możliwość załamania się ich władzy w obliczu ciężkiej sytuacji gospodarczej, Piłsudski sprzyjał ruchom antybolszewickim..
3)Polska nie chciała pełnych stos. dyplomat. – ultimatum Cziczerina – nawiązanie stosunków warunkiem wykonania traktatu ryskiego.
4) 3 VIII 1921 – wymiana przedstawicieli dyplomat. z polski Tytus Filipowicz, z ZSRR Lew Karachan, w randze charge d’affaires przyjęty nie przez Piłsudskiego ale Skirmunta.
5) Rosja zarzucała Polsce, że pozwala na działalność na swoim terytorium ruchów antybolszewckich zw. z Petlurą, Polska – Rosji popieranie wrogich jej ruchów działających na Ukrainie Sowieckiej.
6) ZSRR nie wypełniał traktatu ryskiego:
- nie wypłacał odszkodowań,
- nie zwrócił wyposażenia fabryk,
- nie zwrócił dóbr kulturalnych.
7)7 X 1921 – protokół Dąbski – Karachan- zobowiązania do ściślejszego wykonywania traktatu: Rosja wypłaci odszkodowania, Polska wprowadzi zakaz działań sił antybolszewickich..
Stosunki z Czechosłowacją.
1) Oba państwa pretendowały do roli moderatora stosunków w tej części Europy.
2) Ciągle sporną pozostawała sprawa Śląska Cieszyńskiego.
3) 1920 – podpisano umowę o obywatelstwie oraz powołano komisję administracyjną w Cieszynie.
4) 1921- zwrot we wzajemnych stosunkach, posłem polskim w Pradze Erazm Piltz, cel- nawiązanie stosunków.
5) Polska oczekiwała umocnienia stanowiska wobec Rosji, pozbawienia pomocy płynącej z Czechosłowacji dla Ukraińców Galicyjskich, w zamian zaprzestałaby popierania słowackich dążeń niepodległościowych.
6) Czechosłowacji zależało głównie na umowie gospodarczej oraz tranzytowej.
7) Benesz w oporami godził się na uznanie polskiej granicy wschodniej, nie chciał natomiast słyszeć o oddaniu Polsce Jaworzyny.
8) 20 X 1920 – umowa handlowa
9) 6 XI 1921 – umowa polityczna, Skirmunt – Benesz:
- wzajemne gwarancje terytorialne,
- życzliwa neutralność na wypadek wojny,
- tranzyt materiałów wojennych,
- niepopieranie wrogich wobec drugiej stronny ruchów,
- powołanie mieszanej komisji do uregulowania spraw na byłym obszarze plebiscytowym,
- tajny protokół: pomoc Czechosłowacji dla Polski w Galicji Wsch. , obietnica Polski niepopierania Habsburgów w próbach restauracji.
- brak rozstrzygnięć w kwestii Jaworzyny, dlatego nie można mówić o pełnym pojednaniu,
- umowa nie weszła w życie ze wzg. na nieprzychylność opinii publicznej.
Stosunki z Węgrami.
1) umowa z Czechosłowacja – rozczarowanie Węgier – odwołanie posła Ivana Csekonicsa.
2) Polsce sojusz z Węgrami nie był potrzebny, to drugiej stronie na nim zależało.
3) Polska nie zamierzała też przystąpić do Małej Ententy, gdyż obniżyłoby to jej pozycję.
Polityka Gabriela Narutowicza (rząd Śliwińskiego potem Nowaka)
1) brak odpowi...
MMarkMMark