1732756198.pdf

Noty o Autorkach:

Joanna Fomina – doktor nauk społecznych, anglistka, socjolożka, członkini Zespołu

Studiów Europejskich IFIS PAN, autorka kilkunastu publikacji, w tym publikacji książkowej

na temat brytyjskiej wielokulturowości. Specjalizuje się w takich zagadnieniach jak: integracja

imigrantów, polityka wielokulturowości, Polonia w Wielkiej Brytanii, równość płci, badania

wizerunkowe, integracja europejska.

Wizerunek Polski

i Polaków

w Wielkiej Brytanii

Justyna Frelak – Kierownik Programu Migracji i Polityki Rozwojowej ISP, od 2009 r. członek

zarządu Grupy Zagranica, autorka licznych publikacji i raportów publikowanych w Polsce

i za granicą. Specjalizuje się w problematyce integracji migrantów, dyskryminacji, migracji

ekonomicznych, w tym także emigracji Polaków oraz w polityce rozwojowej. Stypendystka

OSI Policy Fellowship Programme.

Joanna Fomina

Justyna Frelak

Projekt „Wizerunek Polski i Polaków w Wielkiej Brytanii” jest współﬁ nansowany ze środków

Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach cyklicznego programu Promocja wiedzy o Polsce

Druk publikacji współﬁ nansowany ze środków Ambasady Brytyjskiej w Warszawie

Instytut Spraw Publicznych

ul. Szpitalna 5 lok. 22

00-031 Warszawa

tel. +48 022 556 42 99

fax +48 022 556 42 62

e- mail: isp@isp.org.pl

www.isp.org.pl

ISBN 978-83-7689-061-6

Spis treści

Główne wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kontekst badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wyniki badania ilościowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bibliograﬁ a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Joanna Fomina, Justyna Frelak

Główne wnioski

• Wejście Polski do Unii Europejskiej oraz otwarcie brytyjskiego rynku pracy dla Polaków

przyczyniło się do intensyﬁ kacji kontaktów Brytyjczyków z Polakami oraz zwiększenia

wyrazistości wizerunku Polski. Ponad połowa badanych (53%) deklaruje, że miała ja-

kieś kontakty z naszym krajem i jego mieszkańcami. Jednocześnie jednak, tylko 6% Bry-

tyjczyków odwiedziło Polskę w ciągu ostatnich lat.

• Polska powoli przestaje być mało rozpoznawalnym krajem na obrzeżach Europy. Coraz

więcej Brytyjczyków ma określone zdanie na temat Polski jako kraju i jest gotowych się

nim podzielić. W porównaniu z wynikami badań z 2001 r., odnotowano wyraźny spa-

dek liczby osób, które nie miały opinii na temat naszego kraju.

• Brytyjczycy są na ogół świadomi przynależności Polski do Europy. Prawie 70% Brytyj-

czyków wie, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Dla porównania, tylko niecałe

40% Brytyjczyków wie, że również Słowacja jest członkiem UE. Co więcej, 15% Brytyj-

czyków nie ma pewności, czy ich własny kraj należy do Unii.

• W postrzeganiu Polski przez Brytyjczyków istnieje pewien rozdźwięk. Większość re-

spondentów nie ma wątpliwości co do przynależności Polski do wspólnoty państw de-

mokratycznych respektujących swobody obywatelskie swoich mieszkańców. To przeko-

nanie stało się bardziej powszechne w porównaniu z badaniami z 2001 r. Jednocześnie

uważają oni, że warunki życia w Polsce nie są najlepsze ze względu na biurokrację, ko-

rupcję, brak szybkiego wzrostu ekonomicznego oraz znaczne wpływy Kościoła katoli-

ckiego na życie społeczne i polityczne.

• Polacy przestali być dla Bryryjczków mało znanym i egzotycznym narodem. Intensy-

ﬁ kacja kontaktów z Polską i Polakami pomogła Brytyjczykom wyrobić sobie opinię

na temat naszych rodaków. Tylko 8% badanych nie umiało odpowiedzieć na pytanie,

czy Polacy są raczej podobni czy różni od Brytyjczyków. Dla porównania, dziewięć lat

wcześniej takich osób było dwa razy więcej. Również w przypadku pytań dotyczących

dystansu społecznego, odsetek odpowiedzi „trudno powiedzieć” nie przekraczał 5%.

Jedna trzecia Brytyjczyków jest zdania, że Polacy są do nich podobni, zaś jedna czwarta

respondentów uważa, że Polacy są trochę podobni, a trochę różni.

• Ponad połowa badanych (52%) stwierdziła, że Polacy dobrze lub bardzo dobrze pasu-

ją do społeczeństwa brytyjskiego. Prawie wszyscy Brytyjczycy zgodnie akceptują tury-

styczne przyjazdy Polaków do Wielkiej Brytanii oraz nie mają nic przeciwko Polakom-

sąsiadom czy przyjaźni z Polakami. Co więcej, Brytyjczycy akceptują Polaków jako

członków rodziny. Nieco więcej respondentów sprzeciwiałoby się zarządzaniu ich ﬁ r-

mą przez Polaka – chociaż i w tym przypadku przeciwników jest mniej niż jedna trze-

cia ogółu społeczeństwa. Podobnie jedna trzecia ankietowanych osób nie życzy sobie,

by Polacy osiedlali się na stałe w Wielkiej Brytanii. 40% Brytyjczyków nie akceptuje na-

dawania obywatelstwa brytyjskiego Polakom. Najtrudniej Brytyjczykom jest zaakcepto-

wać Polaka w roli radnego. Brytyjczycy dużo bardziej pozytywnie postrzegają krótkoo-

Wizerunek Polski i Polaków w Wielkiej Brytanii

kresową obecność Polaków w Wielkiej Brytanii (migracja ekonomiczna), niż osiedlenie

się na stałe i uczestniczenie w życiu społecznym i politycznym.

• Bezpośrednie kontakty mieszkańców Wielkiej Brytanii z Polakami oraz większa uwaga

mediów wyraźnie ociepliły i poprawiły wizerunek mieszkańców naszego kraju, w po-

równaniu do wyników badań sprzed dziewięciu lat. Brytyjczycy, którzy mieli styczność

z naszym krajem i naszymi rodakami, zdecydowanie chętniej akceptują ich nie tylko

jako przyjaciół i członków rodziny, lecz również jako współobywateli lub radnych.

• Ocena skutków migracji Polaków do Wielkiej Brytanii nie jest jednoznaczna. Brytyjczy-

cy dostrzegają pozytywny wpływ obecności polskich imigrantów na wzrost gospodar-

czy Wielkiej Brytanii oraz wzrost wpływów do budżetu państwa z tytułu podatków

– twierdzi tak prawie 50% badanych. W opinii Brytyjczyków Polska imigracja ma jed-

nak swoje ciemne strony. Napływ tanich i pracowitych Polaków spowodował, że wielu

Brytyjczyków (60%) upatruje w nim przyczyny wzrostu bezrobocia. Polacy są również

oskarżani o dumping płacowy i w rezultacie obniżkę wynagrodzeń.

• Typowy polski imigrant to pracownik niewykwaliﬁ kowany – taką opinię wyraża ponad

75% ankietowanych. Co więcej, ich zdaniem nie tylko podejmujemy się najcięższych

prac, ale wykonujemy je sumiennie i rzetelnie, a nasza praca cieszy się dużym uzna-

niem wśród pracodawców. Z drugiej jednak strony, ten sam pracowity i tani pracownik

zabiera pracę Brytyjczykom – twierdzi tak prawie 60% badanych. Jednocześnie, według

70% respondentów brytyjscy pracodawcy są usatysfakcjonowani pracą Polaków.

• Ogólny bilans obecności Polaków w Zjednoczonym Królestwie wypada pozytywnie:

ponad połowa Brytyjczyków uważa, że otwarcie rynku pracy dla Polaków było decyzją

słuszną, w tym co trzeci Brytyjczyk zdecydowanie zgadza się z tym twierdzeniem.

• Program promocji Polski „Polska! Year” pomógł przybliżyć polską kulturę elitom spo-

łecznym i zademonstrować, że Polska to nie tylko dobra wódka i wydajni pracownicy.

Jednak nie odbił się on szerszym echem wśród ogółu społeczeństwa brytyjskiego – je-

dynie 8% społeczeństwa brytyjskiego słyszało o roku promocji kultury naszego kraju

w Wielkiej Brytanii, a 1% badanych deklaruje że wzięło udział w wydarzeniach kultu-

ralnych organizowanych w ramach tego projektu.

• Polska marka jest wciąż raczej rozmyta i niewyraźna. Polskie produkty można co praw-

da spotkać dziś wszędzie, nadal brakuje jednak marki lub kilku marek wiodących,

z którymi Polska kojarzyłaby się za granicą.

• Badania pokazują że Polacy są dobrymi ambasadorami swojego kraju zagranicą, kształ-

tują w istotny sposób wizerunek naszego kraju i naszych rodaków. Polacy są lubiani

przez Brytyjczyków w relacjach personalnych oraz akceptowani jako członkowie bry-

tyjskiego społeczeństwa. Wpływ polskich imigrantów na postrzeganie Polski i Polaków

w Wielkiej Brytanii powinien zostać odpowiednio uwzględniony w polskiej dyplomacji

publicznej oraz kulturalnej.

Joanna Fomina, Justyna Frelak

Wstęp

Wejście Polski do Unii Europejskiej, oprócz bezpośrednich skutków ekonomicznych,

politycznych i społecznych, miało również bardzo ważny wymiar symboliczny – oﬁ cjalnie

przypieczętowało przynależność Polski do cywilizacji „Zachodu”, do drużyny wysokoro-

zwiniętych, demokratycznych państw. Jednak zmiany w świadomości ludzi nie zawsze

nadążają za zmianami faktycznymi. Kilka lat po polskiej akcesji do UE chcieliśmy zbadać,

jaki jest wizerunek i marka naszego kraju – czy w świadomości mieszkańców Wielkiej Bry-

tanii Polska wciąż jest „biednym krewnym”, zacofanym państwem „Wschodu”, czy też

raczej młodym, prężnym krajem partnerskim, równoprawnym członkiem UE. Poniższe

badanie przeprowadziliśmy sześć lat po otwarciu brytyjskiego rynku pracy dla Polaków,

efektem którego była emigracja Polaków do Wielkiej Brytanii. Siłą rzeczy, szczególną uwa-

gę poświęciliśmy tu postrzeganiu skutków tego wydarzenia, jak również zmianom wize-

runku Polaków. Ponadto, interesowało nas postrzeganie Polski na arenie międzynarodo-

wej, także jako członka Unii Europejskiej.

Prezentowany raport powstał na podstawie badania zrealizowanego w Wielkiej Brytanii

przez QRS Market Research Ltd na reprezentatywnej grupie 1029 osób w ramach projek-

tu „Wizerunek Polski i Polaków w Wielkiej Brytanii”. Projekt został zrealizowany dzięki

wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach cyklicznego programu „Promocja

wiedzy o Polsce”.

Niniejsza publikacja stanowi jeden z licznych projektów Instytutu Spraw Publicznych

(ISP) dotyczących postrzegania Polski i Polaków za granicą. Przed wstąpieniem Polski

do Unii Europejskiej, Instytut Spraw Publicznych przeprowadził badanie na temat wi-

zerunku Polski i Polaków w wybranych państwach członkowskich UE (m.in. w Austrii,

Wielkiej Brytanii, Szwecji, Francji), a także postrzegania tych krajów w Polsce. Rezultaty

badań, prowadzonych w latach 1998–2001, zostały opublikowane w książce Obraz Polski

i Polaków w Europie 1 . Badania wizerunku Polski w Niemczech zostały powtórzone po wstą-

pieniu Polski do Unii Europejskiej 2 . Instytut opublikował również raporty na temat wize-

runku Polski i postrzegania polskiej polityki zagranicznej w prasie pięciu państw człon-

kowskich Unii 3 . W latach 2007 i 2008 przeanalizowano obraz polityki europejskiej Polski

i Niemiec w prasie 4 . Problematyka imigracji zarobkowych z Polski i postrzegania tego zja-

wiska przez prasę brytyjską została omówiona w publikacji NEXT STOPSKI LONDON.

Wizerunek polskich imigrantów w prasie brytyjskiej , która ukazała się w 2008 r. 5 Swoistą kon-

tynuacją badań nad wizerunkiem polskich imigrantów były badania prasy niemieckiej,

które zostały podsumowane w publikacji Polska migracja zarobkowa do Niemiec – fakty i mity/

L. Kolarska-Bobińska (red), Obraz Polski i Polaków w Europie , Instytut Spraw Publicznych, Warszawa

2003.

2 M. Fałkowski, A. Popko, Polacy i Niemcy. Wzajemny wizerunek po rozszerzeniu Unii Europejskiej , Instytut

Spraw Publicznych, Warszawa 2006; L. Kolarska-Bobińska, A. Łada (red.), Polska–Niemcy. Wzajemny wizeru-

nek i wizja Europy , Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009.

3 M. Warchala (red.), Wizerunek Polski w prasie krajów Unii Europejskiej , Instytut Spraw Publicznych, War-

szawa 2002; M. Fałkowski, (red.), Pierwsze kroki w Unii. Polityka Polski w prasie europejskiej , Instytut Spraw

Publicznych, Warszawa 2004.

4 B. Ociepka, A. Łada, J. Ćwiek-Karpowicz, Polityka europejska Warszawy i Berlina w prasie niemieckiej i pol-

skiej , Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.

5 J. Fomina, J. Frelak, NEXT STOPSKI LONDON. Wizerunek polskich imigrantów w prasie brytyjskiej , Insty-

tut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: