Makroekonomia – opracowanie
1. Ruch okrężny w gospodarce
Schemat Ruchu Okrężnego w Gospodarce pokazuje przepływy (strumienie) rzeczowe i pieniężne (finansowe), dokonujące się między czterema grupami podmiotów gospodarczych:
· gospodarstwami domowymi
· przedsiębiorstwami
· państwem
· zagranicą
Oznaczenia
Y - dochody za usługi czynników produkcji B - transfery dla gospodarstw domowych
C - konsumpcja Td - podatki bezpośrednie
S - oszczędności Te - podatki pośrednie
I – inwestycje X - eksport
G - wydatki państwa na dobra i usługi EX = X - Z - eksport netto
Rozpoczynamy naszą analizę, eliminując z rozważań państwo i możliwość dokonywania transakcji z zagranicą. Tabela 1. zawiera prostą klasyfikację różnych transakcji przeprowadzanych między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami w gospodarce zamkniętej, w której nie występuje państwo. Gospodarstwa domowe dysponują czynnikami produkcji lub inaczej nakładami niezbędnymi w procesie produkcji. Dysponują m.in. własną pracą, którą mogą wynająć (sprzedać) przedsiębiorstwom w zamian za płace. Wiemy, że gospodarstwa domowe są także faktycznymi właścicielami przedsiębiorstw. To gospodarstwa domowe właśnie wykładają pieniądze jako indywidualni przedsiębiorcy, udziałowcy w spółkach czy akcjonariusze w zamian za prawo do uczestniczenia w zyskach przedsiębiorstw. Wynika stąd, że choć na pozór może się wydawać, iż pozostałe czynniki produkcji, tj. kapitał i ziemia, znajdują się w posiadaniu firm, w ostatecznym rozrachunku ich właścicielami są gospodarstwa domowe.
Gospodarstwa domowe
Przedsiębiorstwa
· Dysponują czynnikami produkcji, które dostarczają przedsiębiorstwom
· Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczane czynniki wytwórcze
· Wydają dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa
· Wykorzystują czynniki produkcji dostarczane przez gospodarstwa domowe do wytwarzania dóbri usług
· Płacą gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników produkcji
· Sprzedają dobra i usługi gospodarstwom domowym
Tabela 1.
Jak wynika z tabeli 1. gospodarstwa domowe oferują przedsiębiorstwom podaż usług czynników produkcji, przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do wytwarzania dóbr i usług. Tym usługom odpowiadają pewne płatności. Gospodarstwa domowe otrzymują dochody z tytułu świadczonych usług (płace, opłaty z tytułu dzierżawy/najmu, zyski), wypłacane przez przedsiębiorstwa za dostarczone i wykorzystane czynniki wytwórcze. Następnie gospodarstwa domowe wydają swoje dochody na zakup od przedsiębiorstw dóbr i usług, dając tym samym przedsiębiorstwom pieniądze potrzebne do zapłacenia za usługi czynników wytwórczych wykorzystane w produkcji. [1]
C + I = produkt produkt = dochód (Y)
Y = C + S
C + I = C + S
I = S
Wniosek. W gospodarce zamkniętej bez udziału państwa oszczędności gospodarstw domowych [S] finansują inwestycje przedsiębiorstw [I].
3. Gospodarka zamknięta z udziałem Państwa
Budżet Państwa - plan finansowy, określający dochody i wydatki państwa (sektora publicznego) w danym przedziale czasu (roku budżetowym)
DOCHODY BUDŻETOWE
WYDATKI BUDŻETOWE
- podatki
- wydatki na produkty i usługi G
bezpośrednie (dochodowe, majątkowe) Td
- wydatki transferowe (renty, emerytury,
pośrednie (konsumpcyjne) Te
zasiłki, stypendia, subwencje) B
- cła, opłaty skarbowe
- wydatki na obsługę długu publicznego
- kary, mandaty, grzywny,
(spłatę odsetek od długu)
- dochody z majątku państwowego (zyski z
przedsiębiorstw państwowych, czynsze
dzierżawne, odsetki)
- dochody ze sprzedaży (prywatyzacji)
majątku państwowego
- zysk z NBP
- dochody z funduszy UE
4. Saldo budżetu państwa
równowaga budżetowa: dochody budż. = wydatki udż.nadwyżka budżetowa: dochody budż. > wydatki budż.deficyt budżetowy: dochody budż. < wydatki budż.
5. Źródła finansowania deficytu budż. (krajowe lub zagraniczne)
· sprzedaż obligacji Skarbu Państwa
· kredyty w bankach komercyjnych
· pożyczki od rządów obcych państw i instytucji międzynarodowych
6. Dług publiczny (krajowy i zagraniczny) - zadłużenie Skarbu Państwa wynikające z przeszłych deficytów budżetowych
C + I + G - Te = produkt
produkt = dochód (Y)
Y +B - Td = C + S
C + I - Te + G +B – Td = C + S
I + [(G +B) - (Te - Td)] = S
Wniosek. W gospodarce zamkniętej z udziałem państwa oszczędności gospodarstw domowych finansują inwestycje przedsiębiorstw oraz deficyt budżetu państwa [(G +B) - (Te - T...
tersiak