Systemy zarządzania oceną ryzyka zawodowego.pdf

(251 KB) Pobierz
ocena ryzyka zawodowego
OkręgowyInspektoratPracywGdańsku
http://www.gdansk.oip.pl/64.html
PaństwowaInspekcjaPracyOkręgowyInspektoratPracywGdańskustrona w wersji do
wydruku
kliknijabypowrócićdopełnejwersjiserwisu
23.01.200622.09.2008
SystemyZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienąPracy
SystemZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienąPracytosystemwywodzącyswekorzeniezfilozofiiTQM
(TotalQualityMenagement).PodstawowymzałoŜeniemtejfilozofiibyłouwzględnianiewzarządzaniu
działalnościąorganizacji(przedsiębiorstwa)wszystkichpodsystemówielementówskładającychsięnasystem
zarządzania.Zarządzaniewedługtejfilozofiipoleganaciągłymulepszaniuwszystkichelementówdziałalności
organizacjiiobejmuje:
identyfikacjękluczowychzagadnieńdziałalnościorganizacjiorazwyznaczaniucelówistandardówjakości
działań,
2.
dobórmetoddorealizacjicelówwedługokreślonychstandardóworazproceduripodejmowaniedziałań
mającychwykonywaniezałoŜonychcelów,
3.
mierzenieuzyskanychosiągnięć,
4.
ocenęipodejmowanieodpowiednichdziałańnaprawczychlubkorygujących.
PełnąpraktycznąrealizacjąsystemuzarządzaniaprzedsiębiorstwemjestZintegrowanySystemZarządzania
składającysięzintegralnych,mogącychsamodzielniefunkcjonować,podsystemówzarządzania,wktórych
zastosowanokryteriumwspólnychcech.Elementy(podsystemy)tworząceZintegrowanySystemZarządzania
to:
1.
SystemZarządzaniaJakościąwedługPolskiejNormyPNENISO9000:2001,
2.
SystemZarządzaniaŚrodowiskiemwedługPolskiejNormyPNENISO14001:1998,
3.
SystemZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienaPracywedługPolskiejNormyPNN18001:2004.
Rys.1.SystemZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienaPracy
Ocenaryzykazawodowego
Jednązpodstawowychprocedur,stanowiącąszkieletSystemuZarządzaniaBezpieczeństwemiHigienąPracy
jestidentyfikacjaorazeliminacjazagroŜeńwśrodowiskupracy.NajwaŜniejsząprocedurąniezbędnądo
precyzyjnejorazrzetelnejidentyfikacjiieliminacjizagroŜeńwśrodowiskupracyjestocenaryzyka
zawodowegonastanowiskachpracy.WramachharmonizacjiprzepisówobowiązującychwPolscez
wytycznymidyrektywy89/391/EWG(owprowadzaniuśrodkówwceluzwiększeniabezpieczeństwaipoprawy
zdrowiapracownikówpodczaspracy)w1996r.wpolskimprawodawstwie,np.wart.226Kodeksupracy
pojawiłysiępierwszezapisydotycząceobowiązkówpracodawcywzakresiebezpieczeństwaiochronyzdrowia
pracowników,akonkretniewzakresieocenyryzykazawodowegonastanowiskachpracyiinformowaniaotym
pracowników.Wśladzazapisamikodeksowymipojawiłysięaktywykonawcze,tzn.rozporządzenieMinistra
PracyiPolitykiSocjalnejzdnia26września1997r.wsprawieogólnychprzepisówbezpieczeństwaihigieny
pracy(JednolitytekstDz.U.z2003r.Nr169,poz.1650zpóźniejszymizmianami)§39,§39a,§39bi§39c.
Zapisywpolskimprawiepracy,najogólniej,zobowiązująpracodawcędo:
ocenianiaidokumentowaniaryzykazawodowegozwiązanegozwykonywanąpracą,
2.
stosowanianiezbędnychśrodkówprofilaktycznychzmniejszającychryzykozawodowe,aw
szczególności:
zapewnieniaorganizacjipracy(wtymorganizacjistanowiskpracy)zabezpieczającejpracowników
a.
1z10
200907211:15
1.
1.
140444275.004.png 140444275.005.png
OkręgowyInspektoratPracywGdańsku
http://www.gdansk.oip.pl/64.html
b.
przedzagroŜeniamiwypadkowymiioddziaływaniemczynnikówśrodowiskapracy,
likwidacjizagroŜeńdlazdrowiaiŜyciapracownikówpoprzez,np.zmianętechnologii,wymianę
maszyniurządzeńtechnicznych,zmianęmateriałówisubstancji
3.
informowaniapracownikówo:
ryzykuzawodowym,związanymzwykonywanaprzeznichpracą,
a.
b.
zasadachochronyprzedzagroŜeniamiśrodowiskapracywynikającymizprzeprowadzonejoceny
ryzykazawodowego.
Wartopodkreślić,Ŝekolejnanowelizacjaww.rozporządzenia(wsprawieogólnychprzepisówbezpieczeństwai
higienypracy)obowiązującaod22czerwca2007r.doprecyzowałacopowinnazawieraćdokumentacjaoceny
ryzykazawodowego,sporządzonaprzezpracodawcę.Wprzepisiestwierdzasięmiędzyinnymi,Ŝepracodawca
prowadzidokumentacjęocenyryzykazawodowegoorazzastosowanychniezbędnychśrodków
profilaktycznych.Dokumentpotwierdzającydokonanieocenyryzykazawodowegopowinienuwzględniaćw
szczególności:
opisocenianegostanowiskapracy,wtymwyszczególnienie:
a.
stosowanychmaszyn,narzędziimateriałów,
b.
wykonywanychzadań,
c.
występującychnastanowiskuniebezpiecznych,szkodliwychiuciąŜliwychczynnikówśrodowiska
pracy,
d.
stosowanychśrodkówochronyzbiorowejiindywidualnej,
e.
wynikiprzeprowadzonejocenyryzykazawodowegodlakaŜdegozczynnikówśrodowiskapracyoraz
niezbędneśrodkiprofilaktycznezmniejszająceryzyko;
osóbpracującychnatymstanowisku;
2.
3.
datęprzeprowadzonejocenyorazosobydokonująceoceny.
RyzykozawodowewnajprostszymujęciuoznaczaprawdopodobieństwozjakimktośmoŜezostać
poszkodowanywzwiązkuzistniejącymzagroŜeniemwśrodowiskupracy.Ocenaryzyka
zawodowegojestuwaŜnymistarannymprzyjrzeniemsięwykonywanejpracyorazmiejscu,wktórymjestona
wykonywana,awdalszejkolejnościustaleniemjakieczynniki(zagroŜeniapowodująceurazlubśmierć,hałas,
substancjechemiczne,oświetlenieitd.)mogąmiećniekorzystnywpływnazdrowiepracowników.
OcenęmoŜnazawrzećwpięciunastępującychkrokach:
ZidentyfikujzagroŜenia.
2.
Ustal,ktomoŜeulecwypadkowilubzachorować.
3.
OszacujryzykozawodowewynikającezzagroŜeńioceń,czyzastosowaneśrodkiochronysąwłaściwe
orazczynaleŜypodjąćjeszczejakieśdziałaniawceludalszegoograniczeniategoryzyka.
4.
Udokumentujwyniki.
5.
Okresowodokonujprzegląduocenyryzykazawodowegoiweryfikujją,jeślizaistniejetakakonieczność.
Podczasocenymusimyrozstrzygnąćczyryzykozwiązanezoddziaływaniemwystępującychczynnikówjest:
dopuszczalnejesttakwtedy,gdyzastosowanowystarczające(skuteczne)środkichroniące
pracownikówprzedoddziaływaniemczynnikówśrodowiskapracy,
niedopuszczalnejesttakwtedy,gdyniezastosowanoŜadnychśrodkówlubzastosowanonie
wystarczające(nieskuteczne)środkichroniącepracownikówprzedoddziaływaniemczynników
środowiskapracy.WtakiejsytuacjinaleŜypodjąćniezwłoczniedalszedziałaniaizastosowaćdodatkowe
środkiochronyzapewniająceskutecznąochronępracownika.
2z10
200907211:15
1.
1.
140444275.006.png 140444275.007.png
OkręgowyInspektoratPracywGdańsku
http://www.gdansk.oip.pl/64.html
Rys.2.Definicjaryzykazawodowego
Ryzykozawodowe
Celeocenyryzyka
Sprawdzenie,czyzagroŜeniawystępującenastanowiskachpracyzostałyzidentyfikowaneiczyjest
znaneryzykozawodowezwiązaneztymizagroŜeniami.
Wskazanie,Ŝezastosowaneśrodkiprofilaktycznesąodpowiednieiwystarczającewodniesieniudo
zidentyfikowanychzagroŜeń.
Wykazanie,tegoŜedokonanywybór:
materiałów
2.
wyposaŜeniastanowisk
3.
organizacjipracy
4.
środkówochrony
5.
jestodpowiedniwodniesieniudozidentyfikowanychzagroŜeńorazryzykazawodowego.
Ustaleniepriorytetowychdziałańzmierzającychdoeliminowanialubograniczaniaryzykazawodowego.
Sprawdzenieczyryzykozawodowejestnapoziomieakceptowalnym,azastosowaneśrodkiochronysą
odpowiednie.
Zapewnienieciągłejpoprawybezpieczeństwaihigienypracy.
Wykazaniepracownikomorazorganomnadzoruikontroli,np.inspektoromPaństwowejInspekcji
Pracy,Ŝeryzykojestznane.
ludziwykonującychpracę
Kiedydokonywaćocenyryzykazawodowego
Podczastworzenianowychstanowiskpracy.
Przywprowadzaniuzmiannaistniejącychstanowiskachpracy.
Gdynastąpiłazmianawymagańdotyczącychdopuszczalnychpoziomówczynnikówniebezpiecznychoraz
czynnikówszkodliwychiuciąŜliwychwśrodowiskupracy.
Gdyzastosowanonoweśrodkiochrony(środkiochronyindywidualnejiśrodkiochronyzbiorowej).
GdynaterenieprzedsiębiorstwaróŜnezadania(prace)wykonująpracownicyinnychprzedsiębiorstw.
Wówczas,gdywystępujepotrzebaokresowejocenyryzyka.
Spełnieniejakichwymagańgwarantujepowodzenieprzyocenieryzykazawodowego?
Zapewnienieniezbędnychzasobów,takichjak:
środkifinansowe,przepisy,normy,dokumentacjetechnicznoruchowe,instrukcje,procedury
wykonywaniaprac,literaturaitp.
2.
czaspracowników,
3.
narzędziaimateriały,
4.
dokumenty,zwierająceniezbędneinformacjedoprzeprowadzeniarzetelnejocenyryzyka
zawodowego,np.aktualnewynikipomiarówibadańczynnikówszkodliwychwśrodowiskupracy
itd.
Wyznaczenieniezbędnychosób,tj.pracownikówprzedsiębiorstwai/lubspecjalistówzzewnątrz.
Określenieirealizacjapotrzebwzakresieszkoleńpracownikówuczestniczącychiprzeprowadzających
ocenęryzykazawodowego.
ZaangaŜowanieiuczestnictwopracownikówprzedsiębiorstwawocenieryzykazawodowego.
Zapewnieniedostępudonajnowszychinformacji,osobomdokonującymocenyryzykazawodowego.
Sporządzeniewykazustanowiskwystępującychwprzedsiębiorstwieorazwykonaniestarannejanalizy
specyfikitychstanowisk.
Określeniesprawnegosystemuprzekazywaniapracownikominformacjinatematwystępującegonaich
stanowiskachryzykazawodowego.
Sposóbocenyryzykazawodowego
POLSKANORMAPNN18002
UzaleŜniaocenęryzykaodwielkościorganizacjiiwystępującychwniejzagroŜeń.
Postulujeabyuwzględnićprocesprzygotowaniaoceny.
Zalecawyznaczenieosobyodpowiedzialnejzaplanowanieikoordynowaniedziałańzwiązanychzoceną
ryzykaworganizacji.
Ocenaryzykapowinnaobejmowaćwszystkiestanowiskapracyzarównostacjonarnejakiniestacjonarne.
Wceluusprawnieniaocenyiskróceniajejczasuprzeprowadzaniadopuszczasięwytypowaniegrupy
stanowiskpracy,naktórychwykonywanesąwtychsamychwarunkach,tesamezadaniainaktórych
3z10
200907211:15
1.
1.
140444275.001.png
OkręgowyInspektoratPracywGdańsku
http://www.gdansk.oip.pl/64.html
występujątesamezagroŜenia.WówczasocenamusibyćprzeprowadzonadlakaŜdegozwytypowanych
stanowiskosobno.
WwiększościprzypadkówwystarczyidentyfikacjazagroŜeńiocenaryzykaprzeprowadzonadlajednego
stanowiska.
Osobyprzeprowadzająceocenęryzykazawodowego
OcenęryzykazawodowegomoŜeprzeprowadzać
zespół,wskładktóregomogąwchodzić:
pracodawca,
pracownicywyznaczeniprzezpracodawcę,wtymosobykierującepracownikami
lub/i
ekspercispozaorganizacji
Osobyprzeprowadzająceocenęryzykazawodowegopowinny:
znaćirozumiećzasadyoceny;
posiadaćwiedzęniezbędnądoidentyfikowaniazagroŜeńnaocenianychstanowiskach;
umiećoceniaćszkodliwenastępstwawystępującychzagroŜeń;
posiadaćumiejętnośćformułowaniapropozycjidziałańkorygującychi/lubzapobiegawczych,
prowadzącychdoeliminacjilubograniczeniaryzykaorazocenytychdziałań;
posiadaćumiejętnośćocenyskutecznościpodjętychdziałań,
identyfikowaćteproblemy,którepowinnybyćrozwiązanezudziałemekspertówzewnętrznych.
Korzyścipracodawcyzprzeprowadzonejocenyryzykazawodowego
Gwarancjaspełnieniawymagańprzepisówprawapracy.
Pełnaświadomośćtego:
jakiezagroŜeniawystępująnastanowiskachpracy,
2.
jakiejestryzykozawodowe,
3.
czyzastosowaneśrodkiprofilaktycznesąwystarczające,przyuwzględnieniupodejmowanego
ryzykawypadku,acosięztymwiąŜe,stratfinansowychdlaorganizacji(przedsiębiorstwa).
UlgipowprowadzeniuzróŜnicowanejskładkiubezpieczeniowej.
Ulgiprzyubezpieczeniachmajątkowychiewentualniedodatkowychdlapracowników.WPolscejuŜ
działająkomercyjnefirmyubezpieczeniowe,któreprzyustalaniuwysokościskładekbiorąpoduwagę
kategorięryzykaopierającsięnaoceniesystemubezpieczeństwaworganizacji.
Celoweiwpełnikontrolowanezarządzaniepoziomemryzykawmiejscedziałańopartychwyłączniena
intuicji.
Lepsząpozycjęprzyewentualnychpertraktacjachlubprocesachsądowychoodszkodowanieztytułu,
np.wypadkuprzypracy.
OGÓLNEZASADYPRZYGOTOWANIAOCENYRYZYKAZAWODOWEGO
Zapewnićzasobyniezbędnedoprowadzeniaocenyryzykazawodowego.
Wyznaczyćodpowiednieosobydoprzeprowadzeniaocenyryzykazawodowego
Określićpotrzebyszkolenioweizapewnićszkolenieosobomprzeprowadzającymocenieryzyka
zawodowego
Zapewnićudziałpracownikówwocenieryzykazawodowego.
Zapewnićosobomoceniającymryzykozawodowedostępdoodpowiednichinformacjiizasobów(wtym
potrzebnychkonsultacjiiusług).
Przeprowadzićanalizęstrukturyorganizacyjnejwcelusporządzeniawykazustanowiskpracy.
OkreślićsposóbinforWyznaczyćosobęodpowiedzialnązaplanowanieikoordynowaniedziałań
związanychzocenąryzykamowaniapracownikówowynikachocenyryzykazawodowego.
ZEBRANIEINFORMACJIPOTRZEBNYCHDOOCENYRYZYKAZAWODOWEGO
Źródłainformacjipotrzebnychdoocenyryzykazawodowego
Danetechniczneurządzeń,maszyninarzędzistosowanychnastanowisku.
Dokumentacjatechnicznoruchowaiinstrukcjestanowiskowe.
Wynikipomiarówczynnikówszkodliwychi/lubniebezpiecznychwystępującychwśrodowiskupracy,
Dokumentacjadotyczącawypadkówprzypracyichoróbzawodowych.
Przepisyprawa,normytechniczneiliteraturanaukowotechniczna,wtymkartysubstancjichemicznych
itp.
4z10
200907211:15
1.
140444275.002.png
OkręgowyInspektoratPracywGdańsku
http://www.gdansk.oip.pl/64.html
Rys.3.Przebiegocenyryzykazawodowego
NaleŜypamiętaćotym,Ŝeinformacjioanalizowanymstanowiskumogądostarczyć:
obserwacje
środowiskapracy,wtymrównieŜczynnikówzewnętrznych,np.czynnikówatmosferycznych
wpływającychnastanowiskopracy,
2.
zadańwykonywanychprzezpracownika:
nastanowiskupracy,
a.
b.
pozastanowiskiempracy;
wywiadyzpracownikami,
analizaorganizacjidziałań,mającychnaceluzapewnieniewłaściwychwarunkówpracy.
IDENTYFIKACJAZAGROśEŃ
MetodęidentyfikacjizagroŜeńmoŜeustalićzespółoceniającyryzykozawodowe,biorącpod
uwagę:
celanalizy,
obiektanalizy,
dostępneinformacje,
dostępnezasoby,
czasanalizy.
DoidentyfikacjizagroŜeńnastanowiskachpracynajlepszesązregułymetodyproste,małosformalizowane.
ZagroŜeniamoŜnazidentyfikowaćnapodstawieanalizyinformacjizebranychwedługschematu
określonegopowyŜej.DoidentyfikacjimoŜnawykorzystać:
metodyzwykorzystaniemlistkontrolnych,
wykazyczynnikówszkodliwychi/lubniebezpiecznych(obowiązująceprzepisyoraznormy),
dotychczasowąwiedzęnatematzagroŜeńwystępującychnaanalizowanymstanowisku,
innebardziejzaawansowanemetodyidentyfikacji,np.ekspertyzyiopinieekspertówspozaorganizacji.
Zawszejestcelowym,sprawdzenieczywszystkiezagroŜeniazostałypoprawniezidentyfikowaneiczy
5z10
200907211:15
1.
140444275.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin