OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO na stanowisku : sprzedawca
............................................
data oceny
ocenę wykonał
zatwierdził
data kolejnej oceny
Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika
Pomieszczenie pracy
Pomieszczenie, w którym znajduje się stanowisko pracy sprzedawcy, powinno spełniać następujące warunki:
wysokość
- pomieszczenie do pracy, w którym nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe, jeżeli przebywają w nich nie więcej niż 4 osoby - 2,5 m, jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby - 3,0 m,
- pomieszczenia do pracy, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia - 3,3 m,
- kioski uliczne, kioski w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia - 2,2 m;
podłoga - równa, nieśliska, niepyląca i bez progów pomiędzy pomieszczeniami;
kubatura - minimum 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia na jednego pracownika;
powierzchnia robocza - minimum 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) na jednego pracownika;
ściany i sufit - w zależności od branży powinny być pokryte tynkami, tapetami, boazerią lub innymi wykładzinami w wykonaniu co najmniej trudno zapalnym;
rozmieszczenie regałów, szaf, lad - takie, aby przejścia między nimi wynosiły (w części, gdzie pracują sprzedawcy):
- 75 cm - w wypadku jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się 50 cm),
- 100 cm - w wypadku ruchu dwukierunkowego;
w celu zapewnienia swobodnego ruchu nabywców należy zachować minimalne odległości 5 m między stołami sprzedażowymi ustawionymi równolegle, a 3 m między stołem pojedynczym i przeciwległą ścianą;
drogi transportowe - w magazynie sklepowym powinny być zachowane szerokości:
b = a + 30 cm - dla ruchu pieszego jednokierunkowego,
b = 2a + 60 cm - dla ruchu pieszego dwukierunkowego,
gdzie: a - szerokość ładunku niesionego przez pieszego,
b - szerokość drogi transportowej (szerokość drogi transportowej nie może być mniejsza niż 120 cm);
w wypadku transportu elementów bezsilnikowymi i silnikowymi środkami transportu powinny być zachowane szerokości dróg transportowych zgodnie z Polską Normą.
przy czym: a - szerokość środka transportu (wózka),
b - szerokość drogi transportowej.
oświetlenie
- naturalne, dzienne, najlepiej górne, za pomocą świetlików; w wypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1 : 8 (to znaczy 1 m2 okna na 8 m2 podłogi) w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi. W innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie - co najmniej 1 : 12;
- oświetlenie sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju pomieszczenia, i tak:
- sale sprzedaży:
- w całym pomieszczeniu - 200 lx (luksów),
- stoły i lady sprzedaży - 300 lx,
- wystawiony towar (gabloty, wystawy wewnętrzne) - 500 lx;
- wystawy uliczne:
- przy ulicach słabo oświetlonych - 300 lx,
- przy ulicach silnie oświetlonych - 750 lx;
- małe sklepy w miastach i wsiach:
- całe pomieszczenie sprzedaży - 100 lx,
- stoły i lady sprzedaży oraz półki i wystawy - 200 lx,
- wystawy uliczne - 200 lx;
- magazyny i składy:
- magazyny towarów jednorodnych lub dużych - 20 lx,
- magazyny towarów różnych, w których zachodzi konieczność poszukiwania - 50 lx,
- automatyczne magazyny z wysokimi regałami: przejścia - 20 lx, stanowiska obsługi - 100 lx;
wentylacja - naturalna lub mechaniczna albo obie łącznie w zależności od potrzeb (w większych sklepach zalecana jest klimatyzacja);
temperatura - w zależności od rodzaju prac (ciężkości) pomieszczenie sklepu powinno mieć temperaturę w granicach 16-20°C, magazyn 10-18°C w zależności od potrzeb.
Stanowisko pracy
Stanowisko pracy to przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę.
Racjonalna organizacja stanowiska roboczego powinna zapewnić bezpieczne i łatwe wykonywanie pracy w wyniku stosowania odpowiedniej ochrony przed czynnikami niebezpiecznymi (urazowymi), szkodliwymi i uciążliwymi (hałas, wibracja, zapylenie, oświetlenie, mikroklimat, duże i zbędne obciążenie pracownika).
Dla sprzedawcy podstawowym miejscem pracy, w zależności od wielkości placówki handlu detalicznego, będzie sklep z jednym lub wieloma stanowiskami sprzedażnymi, zlokalizowany w obiekcie budowlanym. Przeważnie sklep składa się z:
lokalu sklepowego, w którym się znajdują podstawowe stanowiska pracy sprzedawców,
zaplecza, w którego skład w zależności od wielkości mogą wchodzić:
- pomieszczenie przeznaczone do przyjmowania towarów,
- magazyn,
- chłodnie,
- magazyn opakowań,
- pokój socjalny (miejsce wypoczynku pracowników sklepu),
- szatnia,
- pomieszczenie sanitarne.
Pomieszczenia te, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na:
- pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - jeżeli pracownicy przebywają w nich w ciągu doby dłużej niż 4 godziny,
- pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - jeżeli pracownicy przebywają w nich w ciągu doby od 2 do 4 godzin,
- pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników - jeżeli łączny czas przebywania w nich tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy, bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.
Wyposażenie stanowiska roboczego
Każdy sklep w zależności od wielkości, branży i stosowanej metody obsługi powinien być wyposażony w odpowiednie urządzenia związane z obrotem towarowym. Można rozróżnić:
- wyposażenie trwałe - dźwig, schody ruchome (np. w domach towarowych), komory chłodnicze, urządzenia wentylacyjne, klimatyzacyjne, ogrzewcze i oświetleniowe - stanowiące trwałą część budynku,
- wyposażenie ruchome - meble sprzedażowe (lady, gabloty, regały itp.), urządzenia chłodnicze, miernicze, transportowe i sprzęt pomocniczy.
Mechanizacja czynności transportowych, szczególnie w większych magazynach przysklepowych, pozwala eliminować wysiłek związany z dźwiganiem i przenoszeniem ciężarów. Wysiłek ten można zmniejszyć, używając różnych urządzeń transportowych.
Wyposażenie magazynów i sprzęt pomocniczy
Do wyposażenia magazynu należą takie urządzenia do składowania, jak:
- regały różnych typów (stałe, przesuwne, szufladowe itp.),
- stojaki, służące do składowania różnych materiałów, np. kątowników, blach itp.,
- wieszaki - stałe, przenośne do zawieszania np. zwojów drutu, lin itp.,
- palety - stosowane także jako jednostki ładunkowe,
Sprzęt pomocniczy:
- przyrządy pomiarowe (wagi, miary, suwmiarki, mikrometry, termometry itp.),
- inne przyrządy pomocnicze (pokrowce, taśmy, pasy, drabinki itp.),
- narzędzia pomocnicze (młotki, obcęgi, przecinaki itp.).
Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych
O rozpoczęciu, wznowieniu działalności oraz o każdorazowej zmianie technologii pracodawca zawiadamia właściwego inspektora sanitarnego, który określa decyzją rodzaj badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Częstotliwość pomiarów jest zależna od wielkości zagrożenia i wynosi:
- co pół roku, jeżeli krotność NDS, NDN jest większa od 1,
- co rok, jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale między 0,5-1,
- co 2 lata, jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0-0,5.
Przygotowanie zawodowe pracownika
Pracownik powinien posiadać:
- ukończone 18 lat,
- instruktaż ogólny z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
- instruktaż stanowiskowy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
- szkolenie podstawowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wstępne badanie lekarskie,
- okresowe badanie lekarskie.
Organizacja pracy
Na stanowisku pracy powinny się znajdować instrukcje dotyczące:
- stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
- obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
- postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
- udzielania pierwszej pomocy;
- zasad postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników.
Instrukcje powinny określać:
- czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy;
- zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy;
- czynności do wykonania po zakończeniu pracy;
- zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy sprzedawcy
Do najważniejszych zagrożeń zawodowych na danym stanowisku należą:
- wypadki,
- choroby zawodowe,
- awarie.
Poniżej omówiono podstawowe zagrożenia na stanowisku sprzedawcy.
Czynniki niebezpieczne
Do czynników niebezpiecznych należą:
- zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi;
- zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi;
- ostre elementy narzędzi pomocniczych,
- zły stan techniczny narzędzi pomocniczych,
- wystające ostre elementy regałów, mebli itp.;
- zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi:
- praca na drabinach,
- szerokość drogi transportowej w magazynie niedostosowana do środków transportu,
- nieprawidłowe odległości między regałami magazynowymi,
- zastawione drogi magazynowe,
- możliwość upadku magazynowanych elementów na pracownika;
- zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału:
- ciężar niedostosowany do możliwości pracownika i norm, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp.;
- zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym:
- niesprawna instalacja elektryczna, brak pomiarów ochrony przeciwporażeniowej,
- posługiwanie się uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.;
- zagrożenie poparzeniem.
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Do czynników szkodliwych i uciążliwych należą:
czynniki fizyczne:
- mikroklimat,
- nieprawidłowe oświetlenie;
...
amok10