nadcisnienie_dla_bystrzakow_nadcby.pdf

(361 KB) Pobierz
Nadciśnienie dla bystrzaków
Nadciśnienie dla bystrzaków
Autor: Alan L. Rubin
T³umaczenie: Izabela Szybilska-Fiedorowicz
ISBN: 978-83-246-1854-5
Pressure for Dummies
Format: 180x235, stron: 360
Dowiedz siê wiêcej, a poczujesz siê lepiej
Twoja podrêczna apteczka w domowej biblioteczce
Nadciœnienie têtnicze (³ac. hypertonia arterialis) zwane jest tak¿e epidemi¹ XXI wieku.
To przewlek³a choroba uk³adu kr¹¿enia, charakteryzuj¹ca siê trwale podwy¿szonym
ciœnieniem krwi (ponad poziom 140 mm Hg podczas skurczu i 90 mm Hg w czasie
rozkurczu serca). Mo¿na j¹ zauwa¿yæ podczas rutynowych badañ i kilkukrotnego
pomiaru ciœnienia, jednak zdiagnozowana zbyt póŸno mo¿e spowodowaæ powa¿ne
uszkodzenia organizmu.
Najnowsze badania podaj¹, ¿e na nadciœnienie têtnicze cierpi prawie 8,5 miliona
(czyli blisko 1/3) doros³ych Polaków, a 30% osób, u których obserwuje siê tzw.
ciœnienie wysokie prawid³owe, znajduje siê w grupie ryzyka. U oko³o 90% pacjentów
nadciœnienie ma charakter samoistny, co znaczy, ¿e nie uda³o siê jeszcze ustaliæ jego
przyczyny. Nadciœnienie mo¿e byæ odpowiedzialne za Twoje problemy z sercem, bóle
i zawroty g³owy, dusznoœæ, pobudzenie lub zmêczenie i sennoœæ. Niestety, mo¿e byæ
tak¿e chorob¹ prowadz¹c¹ do zawa³u, udaru, a nawet œmierci. Nie pozwól na to!
Kartka po kartce odzyskuj zdrowie i dobre samopoczucie:
• SprawdŸ, czy znajdujesz siê w grupie ryzyka zagro¿onej nadciœnieniem.
• Poznaj najczêstsze czynniki wywo³uj¹ce tê chorobê.
• Naucz siê prawid³owo mierzyæ ciœnienie sobie i Twoim bliskim.
• Skorzystaj z zawartych tu rad i zacznij prowadziæ higieniczny tryb ¿ycia.
• Dowiedz siê wiêcej na temat nadciœnienia u kobiet, dzieci i osób starszych.
Dodatek specjalny:
Pomocne dane odnoœnie polskich organizacji, które wespr¹ Ciê w walce z nadciœnieniem
504295190.001.png 504295190.002.png 504295190.003.png
Spis treci
O autorze .......................................................................................................................... 13
Podzikowania od autora ................................................................................................. 15
Wstp .............................................................................................................................. 17
O ksice ................................................................................................................................ 19
Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 19
Czego nie czyta .................................................................................................................... 20
Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 20
Jak podzielona jest ksika ....................................................................................................20
Cz I: Czym jest nadcinienie? ..................................................................................... 21
Cz II: Medyczne nastpstwa nadcinienia .................................................................. 21
Cz III: Leczenie (albo profilaktyka) nadcinienia ttniczego .................................... 21
Cz IV: Grupy wymagajce szczególnej opieki ........................................................... 21
Cz V: Dekalogi ............................................................................................................. 22
Dodatek ............................................................................................................................ 22
Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................. 22
Co dalej .................................................................................................................................. 23
Cz I: Czym jest nadcinienie? ................................25
Rozdzia 1: Nadcinienie ttnicze. Podstawowe informacje ............................................ 27
Jak funkcjonuje ukad krenia ............................................................................................ 28
Mierzenie cinienia i odczytywanie wyników ..................................................................... 29
Czynniki zwikszajce ryzyko wystpienia nadcinienia .................................................... 29
Nastpstwa nadcinienia ....................................................................................................... 31
Obnianie cinienia za pomoc rónych kuracji ................................................................. 32
Ochrona dzieci, kobiet w ciy i osób starszych ................................................................. 32
By na czasie .......................................................................................................................... 33
Rozdzia 2: Diagnozowanie nadcinienia .......................................................................... 35
Podstawowe informacje o cinieniomierzu ....................................................................... 35
Prawidowy pomiar cinienia krwi ....................................................................................... 37
Jak unikn niedokadnego odczytu .................................................................................... 40
Unikanie kopotów ze sprztem ...................................................................................... 40
Unikanie zego podejcia do pomiaru cinienia i trudnoci ze strony pacjenta ............ 41
504295190.004.png
6 Nadcinienie dla bystrzaków
Odczytywanie wyników ........................................................................................................ 41
Co wiadczy o nadcinieniu? ............................................................................................ 42
Klasyfikacja cinienia ttniczego u osób dorosych ......................................................... 42
Nadmierne obnienie cinienia ............................................................................................ 44
Syndrom biaego fartucha i inne przyczyny waha cinienia ............................................. 45
Mierzenie cinienia w domu ................................................................................................ 47
Ambulatoryjne monitorowanie cinienia krwi .................................................................... 48
Prawidowa ocena stanu zdrowia ......................................................................................... 49
Wywiad medyczny ............................................................................................................ 49
Ocena badania lekarskiego ................................................................................................ 50
Badania laboratoryjne ........................................................................................................ 51
Rozdzia 3: Czy znajdujesz si w grupie ryzyka? ................................................................53
Na co nie masz wpywu ........................................................................................................ 54
Globalny obraz nadcinienia ............................................................................................. 54
Wpyw genów ....................................................................................................................55
Wpyw pochodzenia .......................................................................................................... 57
Wpyw pci ......................................................................................................................... 60
Cinienie a wiek ................................................................................................................ 61
Zapobieganie nadcinieniu za pomoc zmian trybu ycia .................................................. 62
Obnianie napicia ............................................................................................................ 63
Kontrolowanie wagi .......................................................................................................... 64
Mniej soli ........................................................................................................................... 66
Eliminacja palenia i nadmiernego spoycia alkoholu ...................................................... 67
Rozdzia 4: Wtórne nadcinienie ttnicze .........................................................................69
Wczesne wykrywanie wtórnego nadcinienia ttniczego .................................................... 70
Rola nerek we wtórnym nadcinieniu ttniczym ................................................................ 71
Uszkodzenie tkanki nerek ................................................................................................ 71
Zwenie ttnic nerkowych .............................................................................................. 74
Nowotwory wydzielajce hormony i podnoszce cinienie krwi ...................................... 76
Nowotwór produkujcy epinefryn ................................................................................. 77
Nowotwór produkujcy aldosteron ................................................................................. 80
Zespó Cushinga ............................................................................................................... 84
Choroba genetyczna jako przyczyna nadcinienia ttniczego ................................................ 87
Inne przyczyny wtórnego nadcinienia ttniczego .............................................................. 88
Zwenie cieni aorty ........................................................................................................ 88
Za duo lub za mao hormonów tarczycy ....................................................................... 89
Akromegalia ....................................................................................................................... 89
Bezdech senny ................................................................................................................... 90
Guz mózgu ........................................................................................................................ 91
Oparzenia ........................................................................................................................... 91
Spis treci 7
Cz II: Medyczne nastpstwa nadcinienia ..............93
Rozdzia 5: Jak chroni swoje serce? .............................................................................. 95
Pompa o duej mocy .............................................................................................................96
Niedokrwienie minia sercowego ...................................................................................... 97
Badanie miadycy ttnic (arteriosklerozy) ..................................................................... 98
Stabilny ból serca .............................................................................................................. 99
Leczenie zawau minia sercowego .............................................................................. 106
Rozwój niewydolnoci serca ............................................................................................... 108
Sygnay ostrzegawcze ...................................................................................................... 108
Czego szuka lekarz? ........................................................................................................ 109
Leczenie niewydolnoci serca ......................................................................................... 111
Unikanie czynników ryzyka ............................................................................................... 111
Kontrola nad cholesterolem ........................................................................................... 112
Ograniczanie palenia ....................................................................................................... 112
Cukrzyca pod kontrol ................................................................................................... 113
Intensyfikacja aktywnoci fizycznej ............................................................................... 114
Rozdzia 6: Jak zadba o nerki? ...................................................................................... 115
Rola nerek ............................................................................................................................ 116
Funkcja filtrowania ......................................................................................................... 117
Inne funkcje nerek .......................................................................................................... 119
Uszkodzenie nerek ............................................................................................................. 120
Zoliwe nadcinienie ttnicze ........................................................................................... 122
Schykowa niewydolno nerek ......................................................................................... 124
Dializa, która ratuje ycie ............................................................................................... 126
Przeszczep nerki .............................................................................................................. 131
Rozdzia 7: Jak zabezpieczy swój mózg? ....................................................................... 135
Przyczyny udaru mózgu ..................................................................................................... 136
Miadyca ttnic (arterioskleroza) ................................................................................. 137
Zator naczy mózgowych (udar niedokrwienny) ......................................................... 138
Wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny) ...................................................................... 138
Unikanie udaru przez obnienie cinienia ....................................................................... 139
Przegld innych czynników sprzyjajcych udarowi mózgu ............................................. 139
Z tym nie wygrasz — czynniki niekontrolowane ......................................................... 140
Nad tym masz wadz — czynniki kontrolowane ........................................................ 140
Dokonaj cudów za pomoc leków zapobiegawczych ................................................... 142
Dziaaj szybko, gdy zauwaysz objawy udaru ................................................................... 143
Monitorowanie czynnoci mózgu ...................................................................................... 144
Rozmaite metody leczenia udaru mózgu ............................................................................. 146
Rehabilitacja ........................................................................................................................ 148
Odzyskiwanie zdolnoci ruchu po udarze .................................................................... 148
Moliwoci rehabilitacji .................................................................................................. 149
Osoby odpowiedzialne za rehabilitacj .......................................................................... 149
Jak znale pomoc po udarze mózgu? ........................................................................... 151
8 Nadcinienie dla bystrzaków
Cz III: Leczenie (albo profilaktyka)
nadcinienia ttniczego ........................... 153
Rozdzia 8: Opracowanie udanego programu leczenia ....................................................155
Realizacja zaoe leczenia .................................................................................................. 156
Modyfikacje trybu ycia ...................................................................................................... 159
Zmiana trybu ycia na lepsze .......................................................................................... 159
Jak obniy cinienie miechem? ................................................................................... 161
Rozdzia 9: Dieta obniajca cinienie ............................................................................165
Obnianie cinienia za pomoc diety DASH .................................................................... 165
Jak powstaa dieta DASH? .............................................................................................. 166
Dowody na warto diety DASH ................................................................................... 167
Rozpoczcie programu ................................................................................................... 169
Ograniczanie spoycia soli w czasie stosowania diety DASH ...................................... 173
Utrata na wadze w celu obnienia cinienia ...................................................................... 174
Obliczanie wagi idealnej ................................................................................................. 174
Ustalanie dziennego zapotrzebowania kalorycznego .................................................... 175
Dostosowanie diety DASH ............................................................................................ 177
Inne diety ............................................................................................................................. 178
Pomoc zewntrzna .............................................................................................................. 180
Rozdzia 10: Dieta bez soli ..............................................................................................183
Zwizek midzy sol a nadcinieniem ............................................................................... 184
Dowody na istnienie zwizku midzy sol a nadcinieniem ............................................ 185
Wczesne eksperymenty ................................................................................................... 185
Wpyw chloru na cinienie krwi ..................................................................................... 186
Najnowsze badania ......................................................................................................... 187
Czy jeste wraliwy na sól? ................................................................................................. 188
Zmniejszenie spoycia soli .................................................................................................. 189
Kupowanie produktów ubogich w sól ........................................................................... 190
Unikanie pokarmów bogatych w sól ............................................................................. 191
Dieta niskosolna .............................................................................................................. 191
Rozdzia 11: Unikanie tytoniu, alkoholu i kofeiny ............................................................193
Nie igraj z ogniem. Tyto i nadcinienie ttnicze ............................................................. 194
Zasig problemu .............................................................................................................. 195
Jedn nog w grobie ........................................................................................................ 196
Zwalczanie biernego palenia ........................................................................................... 197
Nie bd ciemny jak tabaka w rogu ............................................................................... 197
Zrywanie z naogiem. Same plusy, adnych minusów ................................................. 198
Jak skoczy z naogiem? ................................................................................................ 199
Korzystanie z dostpnej pomocy .................................................................................... 203
Zgłoś jeśli naruszono regulamin