Bezkręgowce w akwarium słodkowodnym.pdf

Bezkręgowce w akwarium

słodkowodnym.

(Autor: Zbigniew Olszowy prowadzi stronę www.akwa.aip.pl )

Któż z nas nie uczył się w szkole o rozwielitkach i oczlikach, komu na lekcjach

biologii nie opowiadano o stułbi, jako o przykładzie najprostszego organizmu

wielokomórkowego? Okazuje się, że ciekawymi i interesującymi obiektami do

obserwacji w akwarium słodkowodnym, mogą być również bezkręgowce.

Każdy z nas akwarystów prędzej, czy później się z nimi styka. W praktyce

hodowlanej zazwyczaj mamy do czynienia z trzema sytuacjami, w pierwszym

przypadku są one wprowadzane jako pokarm dla naszych ryb, w drugim

przypadku są nieświadomie wprowadzane wraz z roślinami lub pokarmem

i zazwyczaj natychmiast po wykryciu eksterminowane (często niepotrzebnie), jako

potencjalne szkodniki, w trzecim zaś przypadku są wprowadzane świadomie

i celowo jako uzupełnienie obsady zbiornika, a czasem nawet jako jedyni i główni

lokatorzy naszego akwarium. Spróbuję omówić tutaj wszystkie spotykane

w praktyce akwarystycznej sytuacje.

Moim pierwszym ”akwarium” wiele lat temu był 1,5 litrowy słój, w którym

umieściłem kilka zebranych w pobliskim rowie roślinek, nieco piachu z tegoż rowu,

ślimaki, 2 cierniki (piskorze i kozy się nie chciały zmieścić) i wodę. Cierniki nie

dawały się utrzymać (teraz wiem, że był to za mały zbiornik dla ryb)

i wypuszczałem je ledwie żywe na wolność. Szybko stwierdziłem, że jedynymi

mieszkańcami mojego mini akwarium mogą być tylko bezkręgowce. W słoiku żyły

sobie zatem, śliczne moczarki i rogatki, wyrastała z niego czasami

niezapominajka, a na szybach obserwowałem wyścigi zatoczków (Planorbarrius

sp.) i rozdętek (Physa fontinalis), z dna wyrastała łączka rureczników (Tubifex

sp.), wśród których przemykały ośliczki pospolite (Asellus aquaticus.), a w toni

pływały oczliki (Cyclops sp.) i rozwielitki (Daphnia sp.). Bogactwo życia w słoiku

napełnionym wodą z pobliskiego rowu melioracyjnego stało się dla mnie wielką

zachętą do założenia prawdziwego akwarium, co ponad 25 lat temu wcale nie było

takie proste.

Zacznijmy, zatem od najprostszych bezkręgowców jakimi są pierwotniaki.

Pierwotniaki masowo rozmnażają się w świeżo założonych zbiornikach,

w których nie ma jeszcze ustalonej równowagi biologicznej, powodując

mleczne zmętnienie wody. Poza faktem, że akwarium źle wygląda, to jeszcze

pierwotniaki w nadmiarze potrafią zużyć na swoje potrzeby cały tlen

znajdujący się w wodzie przyczyniając się do padania rybek w takim

akwarium.

Istnieje kilka metod zwalczania pierwotniakowego zakwitu wody, gdy już do

niego dojdzie. Pierwsza i najmniej inwazyjna metoda polega na wypłukaniu

w zaatakowanym akwarium gąbki z filtra pracującego w stabilnym już

zbiorniku. Substancje wydzielane przez bakterie żyjące w filtrze skutecznie

zabijają pierwotniaki i przyspieszają powstanie równowagi biologicznej w

naszym zbiorniku. Warto na czas zakwitu w trosce o życie naszych rybek,

włączyć dodatkowe silne napowietrzanie i zapewnić wydajną filtrację, większą

nawet niż normalnie. Innym skutecznym sposobem na pierwotniaki

w akwarium jest podanie do wody niewielkiej ilości wody utlenionej (nie

polecam tej metody, gdyż łatwo przedawkować) lub niewielkiej ilości

nadmanganianu potasu (KMnO 4 ), podobnie jak woda utleniona dostępnego

w aptekach. Podaje się go do momentu bardzo delikatnego zaróżowienia

wody, z własnej praktyki mogę tylko powiedzieć, że na 100 l zbiornik

wystarczają dwie małe pastylki. Inną metodą chemiczną jest podawanie

preparatów służących do zwalczania pierwotniaków, które są oparte

najczęściej na błękicie lub zieleni malachitowej (środek rakotwórczy). Jeśli

jest taka możliwość, to zakwit pierwotniaków najlepiej przeczekać lub

stosować metody naturalne.

Pierwotniaki, jednak mogą być naszymi sojusznikami, przy wychowie narybku

wielu gatunków rybek, będąc ich pierwszym i jedynym możliwym do

zastosowania pokarmem. Nie należy jednak w związku z wrażliwością narybku

dopuszczać do pierwotniakowego zakwitu wody w akwarium. Aby uzyskać

pierwotniaki potrzebne do odchowu narybku potrzebne są słoiki o pojemności

minimum 1 l każdy, brzęczyk z kamieniami napowietrzającymi i jako pożywka

np. siano, skórka od banana (może być suszona), suszona brukiew lub kostki

z marchwi. Pożywkę zalewa się wodą z akwarium i napowietrza. Po jakimś

czasie następuje zmętnienie tak spreparowanej wody spowodowane

namnożeniem się dużej ilości pierwotniaków, które są doskonałą karmą dla

maluchów. Jeśli pożywką ma być siano najlepiej, żeby pochodziło ono

z podmokłej łąki, gdyż na źdźbłach trawy znajduje się więcej niż normalnie

form przetrwalnikowych. Taka hodowla może być stosowana, aż do momentu

kiedy zapach przez nią wydzielany stanie się nieprzyjemny. Mając kiedyś

stado świeżo wyklutych skrzeczyków pręgowanych (Trichopsis vitatus), nie

mając czasu na regularne podkarmianie maluchów, włożyłem do 40 l

zbiornika 2 niewielkie wiązki siana, które gdy zaczynały wyglądać podejrzanie

natychmiast wymieniałem na świeże. Było to postępowanie trochę ryzykowne,

ale okazało się strzałem w dziesiątkę. Napowietrzacz w akwarium nie

dopuszczał do pojawienia się deficytu tlenu, a maluszki miały cały czas pod

dostatkiem pokarmu najwyższej jakości. Rybki odwdzięczyły się

równomiernym i szybkim wzrostem.

Wrotki (Rotatoria), występują we wszystkich typach wilgotnych środowisk.

Są to najmniejsze zwierzęta wielokomórkowe, niektóre z nich są mniejsze od

pierwotniaków, a najwięksi przedstawiciele tej gromady zwierząt mierzą nie

więcej niż 8 mm. Występują we wszystkich strefach klimatycznych. Są wśród

nich formy osiadłe i planktonowe. Większość gatunków wrotków jest

wszystkożerna, zdarzają wśród nich jednak formy drapieżne i pasożyty. Z racji

swych niewielkich rozmiarów wrotki nie nadają się do bezpośredniej

obserwacji i są według literatury bardzo trudnymi obiektami do hodowli

w akwariach. Rozmnażają się płciowo, jednak często spotyka się u nich

występowanie wielu pokoleń dzieworodnych samic. Wrotki, z racji swych

rozmiarów stanowią doskonały pierwszy pokarm dla świeżo wyklutego

narybku większości hodowanych w akwarium rybek.

Gąbki (Spongillidae) zwykle są mieszkańcami mórz, jednak w wodach

słodkich Europy środkowej, nie występują tylko w potokach górskich, gdzie

jest dla nich za mało pokarmu. W zależności od warunków i gatunku ich

kolonie pokrywają większe lub mniejsze połacie różnego rodzaju podłóż.

Często przybierają zielonkawy kolor od żyjących w ich ciele symbiotycznych

glonów z rodzaju (Pleurococcus). Spotyka się również gatunki w kolorach

szarym, brązowym, jak również czerwonym i żółtym. Generalnie ich kolonie

nie utrzymują się zwykle długo w akwarium. Jednak, jeśli uda się je utrzymać

mogą stanowić ciekawe urozmaicenie w akwarium, gdzie z jakichś względów

nie ma roślin wyższych. Pokryte kolorowymi gatunkami gąbek kamienie

stanowią nietypowy i interesujący dodatek do zbiornika. Gąbki w akwarium

należy chronić przed zarośnięciem przez glony i nadmiernym

zanieczyszczeniem powierzchni. Przenosi się je do zbiornika hodowlanego

wraz z podłożem, na którym występują.

Mszywioły (Bryozoa), to podobnie jak gąbki głównie mieszkańcy mórz,

jednak w wodach słodkich Europy środkowej żyje ich 20 gatunków. Podobnie

jak gąbki można przenosić je wraz z podłożem i podobnie jak gąbki żywią się

zawiesinami znajdującymi się w wodzie. Obie wspomniane powyżej grupy

bezkręgowców są trudne do utrzymania w akwarium i nigdy nie spotkałem się

jeszcze z sytuacją kiedy byłoby ich za wiele i utrzymywały się dłużej niż kilka

tygodni w zbiorniku. Są nieszkodliwe dla ryb i narybku, czego nie da się

niestety powiedzieć o niżej opisanych zwierzętach.

Parzydełkowce (Cnidaria)do akwarium słodkowodnego wprowadza się

zwykle przypadkowo wraz z roślinami i żywym pokarmem. Jest to zazwyczaj,

któryś z gatunków stułbi (Hydra sp.) powszechnie występujących w naszych

wodach. Stułbia dorasta nawet do 7 mm długości i prowadzi raczej osiadły

tryb życia, jednak może powoli przemieszczać się z miejsca na miejsce.

Zauważono u niej fototropizm dodatni, to znaczy stułbie na miejsce swego

postoju wybierają miejsca jasno oświetlone. Stułbie polują na przepływające

w pobliżu inne bezkręgowce i narybek. Są w zasadzie nieszkodliwe dla ryb

dorosłych, ale polując mogą zniszczyć wylęg przebywający z nimi w jednym

akwarium, ponadto stanowią konkurencję pokarmową dla maluchów. Stułbia

ma legendarne wręcz zdolności do regeneracji uszkodzeń. Pocięta na wiele

kawałków odtworzy wiele osobników potomnych. Łatwo się rozmnaża w

akwarium, stając się w krótkim czasie sporym problemem, jeśli nawet nie

biologicznym, to estetycznym.

Próba wytępienia stułbi poprzez ścieranie z roślin i szyb nic nie daje, stułbie

pojawiają się szybko w jeszcze większej ilości niż poprzednio. Stułbie są

chętnie zjadane tylko przez narybek ryb labiryntowych i jak zauważyłem

w swoim akwarium przez krewetki Amano (Caridina japonica). Moje krewetki

w liczbie 6 sztuk wytępiły stułbie z 40 litrowego zbiornika w ciągu kilku dni.

Zastosowanie metod biologicznych niestety nie zawsze daje pożądany efekt

i nie zawsze jest możliwe, choćby dlatego, że wspomniane zwierzęta mogą nie

pasować do naszego zbiornika a i ich skuteczność w świetle zdolności

regeneracyjnych stułbi może być niewielka w przypadku zbyt wczesnego

odłowienia tępicieli. Inną metodą zwalczania tego bezkręgowca jest

zastosowanie metody opisanej w jednym z numerów czasopisma Akwarium

polegającej na intensywnym karmieniu stułbi żywą rozwielitką

i jednoczesnym podgrzewaniu wody w akwarium do temperatury 32 o C. Nie

stosowałem tej metody i nie wiem jak się sprawdza, ale wydaje mi się, że

jeśli przyjdzie nam tępić w ten sposób, któryś z tropikalnych gatunków stułbi,

to niewiele wskóramy. Sam stosuję z powodzeniem w przypadku inwazji

stułbi metodę elektrochemiczną, polegającą na wprowadzeniu do wody

związków miedzi, pochodzących z miedzianych przewodów podłączonych do

bateryjki 1,5 V, zanurzonych w wodzie z akwarium. Metoda ta wymaga

starannej obserwacji zbiornika, gdyż związki miedzi są trujące nie tylko dla

stułbi. Przewody usuwa się z akwarium zaraz po stwierdzeniu, że stułbia

ginie, w tydzień po kuracji można wykonać większą podmianę wody

w akwarium. Metodę tę, jak mi się wydaje można stosować w akwarium

z narybkiem. Mi udało się wytępić w ten sposób stułbie z akwarium

z młodziutkim narybkiem bojownika wspaniałego (Betta splendens) i gębacza

wielobarwnego (Pelvicachromis pulcher) bez widocznych strat narybku.

Stułbię daje się hodować bez problemu nawet w niewielkim zimnowodnym

akwarium z kilkoma roślinkami. Dokarmia się ją niewielkimi ilościami

pierwotniaków i drobnych żywych skorupiaków. Stułbie hodowane w osobnym

zbiorniku mogą stanowić fascynujący obiekt do obserwacji dla młodego

adepta akwarystyki, który chce poznać wspaniały świat istot żyjących często

w pobliskim rowie lub stawie.

Wirki (Turbellaria) należą do grupy robaków płaskich i mimo niepozornego

wyglądu (małe, białe lub szare, pełzające po szybie robaczki) stanowią

śmiertelne zagrożenie dla ikry i świeżo wyklutego narybku. Wypławki mają

fototropizm ujemny, unikają światła dlatego wykrywa się je dopiero gdy jest

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: