Oliwa 1627.pdf

(2571 KB) Pobierz
Oliwa
719193228.002.png
SPIS TREŚCI
Wstęp........................................................................................................ 12
Stan flot............................................................................................26
Sposoby walki na morzu (taktyka morska)......................................70
Sytuacja przed bitwą........................................................................77
Przebieg bitwy..................................................................................93
Po bitwie.........................................................................................107
Znaczenie bitwy z gospodarczego punktu widzenia......................121
Zestawienie danych technicznych i taktycznych okrętów
polskich i szwedzkich wymienionych z nazwy......................................132
Wykaz ilustracji......................................................................................140
719193228.003.png
719193228.004.png
OD AUTORA
Dzieje polskiej floty wojennej w pierwszej połowie wieku
XVII należą do tych tematów naszej przeszłości, które
wciąż jeszcze czekają na pełne i zarazem krytyczne opra­
cowanie naukowe. Odnosi się to zwłaszcza do lat 1626-1629
nabrzmiałych sprawami i problemami związanymi z budową
oraz organizacją regularnej floty wojennej. W tym też
okresie miały miejsce trzy ważne wydarzenia, a mianowicie:
bitwa na redzie gdańskiej (tzw. bitwa pod Oliwą), bitwa
na Wiśle koło Latarni i wreszcie przekazanie floty polskiej
Habsburgom, pod dowództwo Wallensteina, co stanowiło
początek jej zagłady.
Mimo że okres ten zawiera jedno z najchwalebniejszych
wydarzeń w dziejach polskiej floty wojennej, jakim jest
niewątpliwie zwycięstwo oliwskie, nie znalazł jednak od­
powiedniego odzwierciedlenia w naszej historiografii.
Powodem takiego stanu rzeczy była między innymi nie­
znajomość dwu podstawowych źródeł rękopiśmiennych,
o których będzie dalej mowa, wśród wielu badaczy i histo­
ryków podejmujących ten temat w swych opracowaniach
związanych z dziejami polskiej floty wojennej w pierwszej
połowie XVII wieku.
719193228.005.png
4
Przede wszystkim należy tu wymienić A. Czołowskiego,
którego praca Marynarka w Polsce zawierała właściwie
wszystko, co na temat bitwy pod Oliwą wiedzieliśmy
do niedawna. Na jego bowiem pracy, a właściwie wy­
zyskanych przez niego źródłach drukowanych — gdań­
skiej relacji komisarzy królewskich i holenderskiej relacji
Abrahama Boota — oparli swe opracowania późniejsi
badacze i historycy, jak np. W. Hubert, K. Lepszy,
S. Bodniak i M. Krwawicz, który poświęcił bitwie
pod Oliwą monografię popularnonaukową zaopatrzoną
w tłumaczenia obu wymienionych relacji. Na druko­
wanych źródłach oparł monograficzny artykuł poświęcony
bitwie pod Oliwą W. Odyniec.
Spore zainteresowanie tym zagadnieniem wykazał również
J. Pertek, publikując szereg opracowań i artykułów opartych
już nie tylko na wspomnianych drukowanych źródłach, ale
również na znajdujących się w zbiorach Biblioteki Gdańskiej
Polskiej Akademii Nauk źródłach rękopiśmiennych, to jest
diariuszu i zbiorze akt komisarzy królewskich Zygmunta III.
Źródła te doczekały się wreszcie naukowego opracowania
i wydanie ich drukiem. Poza nim z innych źródeł rękopiś­
miennych do dziejów bitwy pod Oliwą korzystał również A
Szelągowski.
Prace wymienionych autorów, prócz W. Huberta i W.
Odyńca, przedstawiają bitwę pod Oliwą w ramach szerszych
zagadnień wojennych i politycznych.
Opracowania te są niekiedy dość pobieżne, najczęściej
opierają się na Czołowskim, nie wnosząc nic nowego do
poznania tej jednej z nielicznych w dziejach oręża polskiego
na morzu, a przecież zwycięskiej bitwy.
W związku z tym, że bitwa pod Oliwą (28 listopada 1627
roku) nie doczekała się do czasu pierwszego wydania niniejszej
książki podstawowej monografii, podjąłem się — w celu
719193228.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin