1.Swoistość edukacji wczesnoszkolnej
Eduk. Wczesn.to swoisty fundament na którym opiera się dalsze kształcenie i wychowanie. Szczególna rola przypada N bo to oni wprowadz. Dziecko do nowej sytua. Jaką jest szkoła. Praca N musi uwzgl. Właściwości rozwojowe dziecka. Spełniają f. Opiek. A jednocześnie wykonują trudne zad. Łączące zabawy z postawami systematycznej pracy. Od pierwszego pobytu dziecka w szkole zależy często cała jego przyszłość jego stosunek do grupy społ. Wartości i stosunek do samego siebie. Rozpoczyna się tu kariera szkolna dzieci i wprowadz.do system.pracy nad własną edukacją.EW wyznacza kierunek działań pedagog. Warunkuje dalsze losy i karirę szkolna U. Dlatego ważny jest aby proces kształcenia dzieci w tym wieku był prawidłowo organizowany by spełniał oczekiw. Społeczne w zakresie podmiot.traktowania U własna aktywność dziecka.Jest to naucz. Propedeutyczne nie ma charakt. Wykształcenia samo wystarczającego lecz pełni funkcję głównie ksdztałcenia wprowadzającgo i usprawniajaącego do dalszej nauki. Jest podbudowa pod gmach wykszt.przygotowującego do bezpośred.udziału w życiu. Im lepszą sprawność umysłowa osiągnie w nau.początk.tym lepiej nauczanie spełni swe zadanie. Istota tego nauczania jest wprowadzaj.charakter Ale nie tylko na względzie poznanie przez dziecko w toku własnej aktywności , sposobów czy technik pracy umysłowej, pozwoli to zdobyć dziecku wiedze na szczeblach wyższych ale nie jset to nadrzedną wartościa tej edukacji wynikającej zw zjawiska propedeuczystości.EW ma chzrakter całościowy dziecko postrzega` świat całościowo.
2.Czynniki związane z uczniami które należy wziąć pod uwagę przygotowując zajęcia edukacyjne:
Rozwój dzieci jak wiemy nie dokonuje się w tym samym tępie i nie przebiega jednakowo. Tak więc przygotowując zajecia eduk należy wziąć pod uwagę czynniki zarówno wew jak i zewn. Do wew:możemy zaliczyc pewne właściwości układu nerw owego , osobowości (czy dziecko jest zdolne czy nie) jak również zdrowia. Upośledzenie zmysłów lub wyższego układu nerwowego prowadzie do nieadekwatnych spostrzeżeń do słabego zapamietywania. Pewne niekorztstne właściw. Układu nerwow. Prowadzą do różnic w tempie opanowania wiadomoci i umiejetności. U należy wdrażać do stopniowego pokonywania trudności poprzez dobór odpow.ćwiczeń i zadań.Czynniki zewnętrzne to te, które tkwia poza uczniem należą do nich: klasa szkoła przestrzeń każdy z nas tak więc i uczeń ma swoja indywidualna przestrzen środowisko, w jakim funkcjonuje dziecko jak również rodzina która jest najwaz środ. Wychowawczym wywierającymc na dziecko ogromny wpływ którego konsekwencje ponosi ono przez niemal całe życie.Dlatego ważne jest czy rodzina funkcjon.normalnie stwarz. Warunki wielostr.rozwoju. Ważne jest w jaki sposób dziecko jest traktowane w rodzinie czy jest akceptowane , jakie postawy rodziceilskie występuja, czy wyst.patologie rodzinne.
3. Wpływ czasu i przestrzeni na edukację uczniów klas I-III
Edukacja zależy od czasu, od etapu rozwojowego dziecka. Np. wiek 7-10 lat to etap edukacji wczesnoszkolnej, dotyczy cech rozwojowych charakterystycznych w określonym wieku.
Czas:
· Kwalifikacje do szkół w wieku 7 lat
· Pora dnia, dzień tygodnia, pora roku (najlepiej na początku roku szkolnego), koniec I semestru, koniec roku, cykle fizyczne, biologiczne, psychiczne
· Aktualna faza działania edukacyjnego
· Niewystarczająca lub wystarczająca ilość czasu
· Czas może mieć charakter liniowy (czynności następują kolejno po sobie)
· Czas może mieć charakter współbieżny (czynności się nakładają, przeplatają).
Przestrzeń edukacji:
Jako miejsce podejmowania działań edukacyjnych:
· Dospołeczna- wszyscy się widzą, np. ławki w kręgu
· Odspołeczna – nie widza się
· Zamknięta- klasa, szkoła, świetlica, laboratorium
· Otwarta- naturalne środowisko /las, pole, ogród, centra informacji, muzea, biblioteki/
Przestrzeń może być ograniczona bądź nieograniczona.
Przestrzeń to:
· Funkcjonalność- dostęp do materiałów i narzędzi
· Liczebność elementów- bogata, uboga, różnorodna, jednolita
· Indywidualna przestrzeń- ucznia, nauczyciela
· Czasoprzestrzeń- spotykają się nauczyciele i uczniowie w związku z podejmowaniem wspólnych działań w określonym czasie i miejscu.
Przestrzeń może być: kontaktu, styczności, zaufania, dospołeczna, odspołeczna, uczeń-uczeń, nauczyciel-uczeń (przestrzeń międzyludzka), językowa, ikoniczna, ruchowa.
Na efektywne nauczanie wpływa harmonijny układ czasu czynności obowiązkowych i rekreacyjno-wypoczynkowych, rytmiczne tempo nauki, właściwe wykorzystanie czasu wolnego, sprawna organizacja dnia ucznia, gry i zabawy na świeżym powietrzu, uprawianie sportu. Ograniczenie aktywności ruchowej prowadzi do zaburzeń w układzie trawiennym, do zmniejszania sprawności organizmu, zwiększenia liczby zachorowań, a w związku z tym, do absencji szkolnej. Dziecko należy nauczyć jak się uczyć i jak wypoczywać. Ważne jest racjonalne rozłożenie czasu pracy i odpoczynku. Praca powinna być przeplatana odpoczynkiem. Znaczenie ma wielkość szkoły, liczność klas. Podział przestrzeni – nauczyciel z przodu- uczeń w ławce- podkreśla dystans między nauczycielem a uczniem.
5. Jaka jest różnica między celem edukacyjnym a zadaniem edukacyjnym?
Cel- punkt, do którego zamierzamy dotrzeć.
Zadanie - pożądana aktywność nauczyciela i ucznia; zawiera cel. Cele mają podstawowe znaczenie w każdej działalności, a szczególnie w działalności edukacyjnej, są bowiem elementami nadrzędnymi. Odpowiednio dobrane i sformułowane stanowią dodatni impuls, motyw działania, nadają temu działaniu sens, zwł. gdy korespondują z wartościami bliskimi jednostce. Spełniają także funkcję regulacyjną; ograniczają nadmierne rozbudowywanie środków, które często przysłaniają sens podejmowanych działań. Stanowią również płaszczyznę doniesienia dla kontroli i oceny wyników działalności, ukazują • perspektywę, ku której wszystko zmierza.
Bez właściwie sformułowanych celów edukacja może ulec dezorganizacji, a postępy w nauce będą trudne do ustalenia. Jest to szczególnie ważne przy projektowaniu edukacji zintegrowanej, gdyż warunkiem jej efektywności jest jasność formułowania tego, do czego zmierzamy i co chcemy osiągnąć.
Cele i zadania eduk. są ze sobą ściśle zespolone. Zadaniem szkoły na etapie edukacji wczesnoszkolnej jest: zapewnienie opieki i wspomaganie rozwoju dziecka w przyjaznym, bezpiecznymi zdrowym środowisku; uwzględnianie indywidualnych potrzeb dziecka, troska o zapewnienie równych szans, umacnianie wiary we własne siły i możliwości osiągania
sukcesu; stwarzanie warunków do rozwijania samodzielności, dążenia do osiągania celów podejmowania odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie; rozwijanie wrażliwości moralnej, stwarzanie warunków indyw. i grupowego działania na rzecz innych; wzmacnianie poczucia tożsamości kulturowej, historycznej, narodowej i etnicznej dziecka; kształtowanie umiej, obserwacji, ułatwienie zrozumienia zjawisk zachodzących w otoczeniu dziecka; rozbudzanie ciekawości poznawczej, zachęcanie do aktywności badawczej i wyrażania własnych myśli i przeżyć; rozwijanie wrażliwości estetycznej, tworzenie warunków do rozwoju wyobraźni, fantazji i ekspresji piast., muz. i ruchowej; zapewnienie warunków do f harmonijnego rozwoju fiz., bezpiecznego postępowania i zachowańprozdrowotnych.
7. Uczenie się przez działanie uczniów klas młodszych (koncepcja Kojsa)
Cel jest nadrzędny
Podmiot i Przedmiot stanowi ta sama osoba
Celem jest nabycie wiadomości, umiejętności i nawyków, zachowań i działań, przekonań i poglądów
Środkami umożliwiającymi osiągniecie celu są już nabyte przez osobę uczącą się wiadomości i sprawności oraz informacje zawarte w innych źródłach (otaczająca rzeczywistość, lektura)
Metodami są pewne racjonalne układy (sekwencje) posiadanych wiadomości i sprawności (to układy środków)
Warunki to pewne cechy psychofizyczne i czynniki zewnętrzne (środki, nauczyciel, czas edukacji…)
Rezultat stanowi przekształcony przedmiot uczenia się czyli jakiś fragment osoby uczącej się, najczęściej jej świadomość
Wyróżnił 3 fazy działania – I – przygotowawcza (preparacyjne), II- realizacyjna, III- kontrolno-oceniająca
Ucznia- mamy uczyć uczenia się. Dziecko dochodzi do nauki poprzez działanie:
-organizowanie dziecięcej zabawy w teatr-na podstawie tekstów literackich.
-tworzenie i ilustrowanie własnych książeczek.
-bawienie się słowami, poznanie zabaw i gier opartych na słowie
-zabawy z maskami, projektowanie masek wyrażających emocje –odgrywanie ról, wymyślanie opowiadań.
Działania dziecka- zdaniem psychologów są regulowane przez psychiczne odbicie ich warunków.
8. Zakresy podmiotowości uczniów w toku działań edukacyjnych
Uczeń mam poczucie podmiotowości kiedy jej doświadcza tzn kiedy szanowana jest jego godność osobista, respektowane prawo do mności, nauka szkolna przebiega w atmosferze pozbawionej lęku. Uczeń jest przekonany o osobistym wpływie na szkolny proces edukacyjny którego jest uczestnikiem zdaje sobie sprawę że ów wpływ może być znaczący ale nie wyłaczny . Podmiotowości nie można doświadczać bez wolności oraz odpowiedzialnościza swoje czyny.. Podmiotem jet osoba która wpływa na przebieg wtdarzeń i jest o tym wpływie przekonana ma poczucie wartości i własnej odrebności sprawuje kontrolę nad tym co czyni i ponosi konsekwencje swoich czynów. Między N a U bądź uczniami powiinny wystep.relacje podmiotowe.zależy to jednak od stopnia upodmiotowienia.uczniówj jako pełnoprawnych uczestników szkolnego procesu dydaktyczno- wychowawcz.. Ich upodmiotowienie polega na stwarzaniu im coraz rozleglejszych obszarów swobodnego i odpowiedzialnego dzialania edukacyjnego. To jednak co się mówie o podmiotowości ucznia jest najczęściej wiedzą deklaratywną, nie mającą żadnej mocy obowiązywania. Zakres podmiotowości jest wąski, uczen nie może prawie o niczym decydować.
9. Uczeń jako twórca , użytkownik i wykonawca zadań edukacyjnych
Twórca – tworzy, użytkownik- zleca, wykonawca- wykonuje. Proces dydaktyczny prawie w całości kreuje nauczyciel, on jest twórcą zdecydowanej większości zadań dydaktycznych, on tworzy, określa i narzuca stosunki, jakie maja wystąpić między nim, a uczniami, a treściami i między samymi uczniami.
Uczeń może być twórcą, jeżeli sam tworzy pytanie, polecenie, sam je formułuje, sam układa zadanie. Nie istnieją prawie w ogóle sytuacje, w których uczeń byłby użytkownikiem zadania: mając przed sobą lub przed inna osobą pewien cel kształcący, poszukiwał, wybierał, decydował i zlecał wykonanie. Użytkownikiem zadania może być jego twórca zarazem.
Uczeń jest przede wszystkim wykonawcą zadań edukacyjnych, wykonuje polecenia nauczyciela, bądź polecenia autorów podręczników, rozwiązując zadania zawarte w podręcznikach.
10. Podejmowanie przez nauczycieli ról twórców, użytkowników i wykonawców zadań edukacyjnych
Rola twórcy jaka może podjąć nauczyciel polega na tym, że sam sobie obiera cele, metody, zasady środki, może stworzyć własny program, który będzie wykorzystywał w codziennej pracy. Jest świadomy tego, iż realizowane przez niego zadania SA pozytywnie przyjmowane przez uczniów. Widzi efekt swojej pracy, bierze odpowiedzialność na siebie za to co ujął w programie.
Role użytkownika nauczyciel podejmuje wtedy, gdy korzysta z pomocy już gotowych. Może zmieniać wiele elementów, może dodać coś od siebie, jednak nie pisze własnych programów i trzyma się zasad narzuconych z góry.
Nauczyciel jako wykonawca bierze na swoja odpowiedzialność zadanie, które ma do wykonania. Nie może jednak wprowadzać własnych pomysłów. Musi trzymać się zasad i celów ustalonych z góry. Jako wykonawca musi osiągnąć wyznaczony cel.
11. Podejmowanie decyzji przez uczniów klas młodszych i ich konsekwencje dla rodzaju i przebiegu edukacji
W okresie rozpoczęcia nauki w szkole działa u dziecka motywacja wewnętrzna, chce ono poznawać, stykać się z wieloma interesującymi i nieznanymi zjawiskami, wszystko jest dla niego ciekawe, godne uwagi. Pozwólmy więc niech ono zadecyduje co go interesuje, czego chciał by się dowiedzieć i w jaki sposób. Uczniowie powinni decydować jak rozwiązać problem, szukać oryginalnych rozwiązań dziecko aktywne i oryginalne w swym działaniu dysponuje większym zasobem wiedzy i umiejętności Zależy to od otoczenia, a więc także od działań nauczyciela, który powinien koncentrować się na potrzebach i właściwościach uczniów. Dziecko w młodszym wieku szkolnym po krótkim czasie aktywności umysłowej (edukacja polonistyczna, matematyczna), wykazują oznaki zmęczenia uniemożliwiającą dalszą skuteczną pracę. Sami mogą zdecydować o krótkiej przerwie, zmianie rodzaju aktywności, na edukacje muzyczną czy fizyczną co pozwala na efektywną dłuższą pracę, a uczeń wykazuje większe zainteresowanie.
12. Dlaczego i w jakim zakresie można wiązać kierowanie działaniem przez uczniów z podejmowaniem przez nich samokontroli i samooceny?
Działanie zależy od stopnia rozwoju danego organizmu, nie stanowi oddzielnego elementu struktury działania, lecz polega na przewidywaniu przebiegu działalności i uświadomienie sobie przez podmiot kolejnych jej składników dlatego uczeń podejmując działanie powinien rozpoznać obiektywną sytuacje, a także umieć ją zinterpretować co pozwoli mu przekształcenie spostrzegawczej sytuacji na zadanie do wykonania. Ważne jest aby uczeń kontrolując własne postępowanie wykazywał tendencje do akceptacji i umacniał w sobie postawę zgodną z ideałem dobrego człowieka. Wyobrażenia i pojęcia jakie uczeń ma o sobie, o swoich zdolnościach, możliwościach, podejmowaniu oraz wykonaniu różnych czynności i zadań, o pełnieniu rozmaitych ról, a także o swojej pozycji w otoczeniu, o stosunkach z innymi ludźmi wpływa na to jak siebie ocenia, czy ma poczucie dużej czy małej wartości własnej, czy jest z siebie względnie zadowolony i czy akceptuje siebie.
13. Jak kształcić uczniów klas I-III, samokontrole i samoocenę jako działania o charakterze podmiotowym?
Samokontrola i samoocena uczniów klas początkowych są to działania podmiotowe podejmowane w mniejszym lub większym zakresie. Jest to oparta na faktach refleksja nad samym sobą, nad własnym działaniem, nad zmianą tego co się robi. Prowadzi ona do kształtowania pewnych cech osobowości. Dziecko uczy się przez dostrzeganie, analizę i poprawę własnych błędów. Nieumiejętność dokonywania oceny własnych umiejętności skutkuje w dorosłym życiu postawami roszczeniowymi (np. przeszacowanie własnej wartości jako pracownika, zbyt wysokie ambicje) albo popadaniem w kompleksy (niedoszacowanie własnej wartości). Nauczyciel powinien tworzyć takie sytuacje, w których po wykonaniu zadania, na zasadzie samokontroli uczniowie sami wyszukują błędy w swojej pracy, i dokonują ich poprawy. N-l włączając się w końcowym momencie ustosunkowuje się nie do błędów, lecz do tego, jak uczeń sobie z nimi poradził i jak je rozwiązał. Błędy powinno traktować się jako zjawisko normalne; ważne jest jak dzieci sobie z nimi radzą, na ile je dostrzegają w procesie samokontrolnym i na ile je poprawiają Ucząc samooceny musimy pamiętać, aby uczeń oceniał tylko swoje osiągnięcia, nie biorąc pod uwagę komentarzy nauczyciela lub kolegów (nie może sugerować się zdaniem drugich). W kształceniu zintegrowanym do samokontroli i samooceny wykorzystuje się:
indywidualne karty pracy z zestawem pytań,
guizy- przy pomocy których uczeń sprawdza swoje wiadomości i umiejętności, oceniając się na podstawie ilości uzyskanych punktów,
dzienniczki ucznia, które zawierają np. 10 kart (po jednej na każdy miesiąc), na których wymienione są różne umiejętności. Uczeń odpowiednim kolorem ma zaznaczyć na ile ją opanował,
zadania kontrolne-uczeń ma możliwość weryfikacji, porównania swojej odpowiedzi z odpowiedzią poprawna zapisaną np. na tablicy,
arkusze samooceny
15. Różne przejawy integracji w EW
Integracja to swoiste zespolenie, scalenie, tworzenie całości z części. W aspekcie pedagogicznym integracja to sposób nauczania, mający na celu pokazywanie związków między wszystkimi kierunkami czy zakresami edukacji oraz ukazywanie nauki jako całości. Tak więc integracja to łączenie elementów w całość, ale ta całość nie jest sumą elementów, lecz nową jakością. Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna obejmuje z jednej strony łączenie czyli scalanie treści, a z drugiej- łączenie form aktywności dzieci.
Istota ZEW jest:
1. ukazywanie dziecku świata całościowo poprzez zaangażowanie wszystkich sfer osobowości
2. skierowanie wszystkich zabiegów edukacyjnych na dziecko i jego rozwój
3. integracja nauczania i uczenia się- na aktywność nauczyciela musza dzieci odpowiedzieć swoja własną aktywnością
4. integracja treści edukacji
5. integracja metod nauczania oraz związanych z nimi form i środków dydaktycznych
6. integracja zespołu klasowego – gry i zabawy ruchowe, praca w grupach
7. integracja środowisk wychowawczych- rodziny, szkoły, środowiska lokalnego i rówieśniczego
8. integracja dzieci zdrowych z dziećmi o zaburzonym rozwoju
9. wdrażanie, włączanie w proces dydaktyczny w życie klasy i szkoły- rodziny
16. Funkcje celów
Cel – to co chcemy osiągnąć, to do czego dążymy. Każde zadanie zawiera cel- określoną aktywność nauczyciela i ucznia. Cała sztuka nauczania zależy od nauczyciela- ważne jest aby uczniowie odczuwali świadomość, że realizują ważne dla nich cele. Nadrzędnym celem ZEW jest pomoc dziecku w osiągnięciu możliwie najwyższego poziomu rozwoju, przygotowanie do nauki w klasach starszych oraz do samokształcenia i samorozwoju. Cele mogą być:
· ogólne /maja szeroki zakres, opis tego, czego uczeń ma się uczyć w danym systemie kształcenia/
· pośrednie /związane ze zrozumieniem czegoś/
· szczegółowe /wyjaśnienie wszystkiego dokładnie, po kolei, formułowane SA z punktu widzenia ucznia, odnoszą się do jego konkretnych zachowań/
· operacyjne /to co dziecko robi, poszczególne jego czynności, to precyzyjny sposób wyrażania ogólnego celu nauczania/.
Cele edukacji są bardzo ważne, pełnia różne funkcje:
· regulujące- regulują pracę zarówno N jak i U
· integrujące- integrują działania N i U
· orientacyjne- pozwalają zorientować się w działaniach N i U
· organizujące- dają możliwość lepszej organizacji pracy N i U.
właściwa realizacja wszystkich celów jest bardzo ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności pracy dydaktycznej i wychowawczej.
17. Cele w EW a system wartości
Wartości i cele są ze sobą sprzężone. Wartościować tzn. oceniać.
Cele – to punkt na tarczy strzelniczej, punkt, do którego mamy dotrzeć. Jest nadrzędny. W czasie kontroli i oceny bieżącej nauczyciel wartościuje, w jaki sposób uczeń dochodzi do celu.
Wartości mogą stanowić cele w edukacji (np. dobry kolega, opiekun)
Wartości to źródło celów.
„Zachować bogactwo i różnorodność celów znaczy: organizować lekcje poświęcone zadawaniu pytań. Prowadzić zajęcia poświęcone formułowaniu celów: marzeń, pragnień, nadziei, oczekiwań; celów beznadziejnych, nierealnych, kosmicznych, malutkich, odległych, bliziutkich; celów: szalonych, bezpiecznych, przerażających, codziennych, ostatecznych. Niech nauczyciel pobudza dzieci do pytania”.
Klasyfikacja wartości wg Gołaszewskiej:
1. poznawcze (prawda, poznanie, wiedza)
2. moralne (dobro, uczciwość, sprawiedliwość)
3. estetyczne (piękno, wzniosłość, tragizm)
4. osobowe (zdolności, tendencje rozwojowe)
5. społeczne ( patriotyzm, solidarność, praworządność)
6. witalne (siła, odwaga, równowaga psychiczna, zdrowie)
W procesie edukacyjnym wartości pojawiają się w celach, treściach, metodach. Np. wartości poznawcze są niezbędne do uzyskania przez U wiedzy o otaczającej rzeczywistości, do rozpoznawania sytuacji i przewidywania skutków danej decyzji czy czynów. Wartości społeczne pozwalają U pełniej i aktywniej uczestniczyć w życiu społecznym- rozmowa, formy grzecznościow...
renata.misia