KREGOSŁUP [ COLUMNA VERTEBRALIS]
Kregosłup składa sie z 32-34 kości
Odcinek szyjny [ pars cervicales] (7 kegów) { C }
Odcinek piersiowy [ pars thoraci ] ( 2 kregi) { Th }
Odcinek ledźwiowy [ pars lumbales ] ( 5 kregów) { L }
Kośc krzyżowa [ os sacrum , pars sacralis ] (5 kregów) { S }
Kośc ogonowa- kośc guziczna - cześc guziczna [ oscoccygis] ( 3-5 kregów ) { CO }
Budowa ogólna kregu - każdy kreg składa sie z trzonu kregu, łuku kregu, pomiedzy znajduje sie otwór kregowy ( trzon od strony brzusznej, wyrostek kolczysty od tyłu).
Od łuku kregowego odchodzą wyrostki :
- wyrostek kolczysty
- wyrostki poprzeczne - parzyste - odchodząod boków łuku kregu
- wyrostki stawowe - parzyste
1. ODCINEK SZYJNY KREGOSŁUPA - CECHY CHARAKTERYSTYCZNE
- C1 - krąg szczytowy [ atlas] - zbudowany z 2 łuków kregowych (łuk przedni i tylni) oraz 2 cześci bocznych. Brak trzonu kregu i wyrostka kolczystego. Na łuku przednim od wewnetrznej strony znajduje sie dołek zebowy z powierzchnią stawową do połączenia z zebem kregu obrotowego. Wyrostki poprzeczne zawierają otwory, na cześciach bocznych znajdują sie powierzchnie stawowe do połączenia z kością potyliczną i kregiem obrotowym.
- C2 - krąg obrotowy [ axis] ] - trzon kregu wydłużony doczaszkowo w postaci zeba, na zebie znajdują sie powierzchnie stawowe, przednia i tylna. Na łuku kregu rozdwojony wyrostek kolczysty. Brak wyrostków stawowych górnych.
- C7 - ma cechy kregów piersiowych, w obrebie wyrostków poprzecznych są jeszcze otwory, ale trzon już znacznie wiekszy i masywniejszy. Wyrostek kolczysty zakończony guzkiem.
- Kregi od C3 do C6 - w obrebie wyrostków poprzecznych mają otwory którymi biegną tetnice kregowe. Trzony niskie, otwór kregowy kształtu trójkątnego. Wyrostki stawowe ustawione skośnie zapewniają duży zakres ruchu.
2. Odcinek piersiowy Th1 - Th12
W miejscach połączenia trzonu z łukiem kregu wystepują dołki żebrowe górne i dolne do połączenia stawowego z głowami żeber. Wyrostki poprzeczne mocne z powierzchniami stawowymi do połączenia z guzkami żeber. Wyrostki stawowe ustwione w płaszczyźnie czołowej. Zapewniają ruchy skretne. Wyrostki kolczyste ustawione dachówkowato, ograniczają ruch wyprostu.
3. Kregi ledźwiowe L1 - L5
Trzony kregów masywne, wysokie, wyrostki poprzecznie odchodzą od nasady łuku i stanowią szczątkowe żebra ledźwiowe. W miejscu wyrostków poprzecznych znajdują sie tzw. wyrostki dodatkowe. Wyrostki stawowe ustawione pionowo, zapewniaja duzy zakres ruchu. Na wyrostkach stawowych górnych znajdują sie wyrostki suteczkowate.
4. Kośc krzyżowa S
Kośc kształtu trójkątnego skierowana podstawą do góry, wierzchołkiem w dół. Wyróżnia sie powierzchnie przednią miedniczną, tylnią grzbietową oraz 2 powierzchnie boczne. Na powierzchnie przedniej widac kresy poprzeczne utworzone przez zrośniecie trzonów kregów. Kresy kończą sie otworami krzyżowymi, którymi biegną naczynia krwionośne i nerwy. Przez całą długośc kości biegnie kanał krzyżowy. Na powierzchniach bocznych znajdują sie tzw. powierzchnie uchowate do połączeia z kościami biodrowymi (stawy krzyżowo-biodrowe). Na powierzchni grzbietowej powstają grzebienie krzyżowe.
- grzebień krzyżowo pośrodkowy - zrośniecie wyrostków kolczystych
- grzebień krzyżowy pośredni - zrośniecie wyrostków stawowych
- grzebień krzyżowy boczny - zrośniecie wyrostków poprzecznych
5. Kośc guziczna CO
Powstaje przez zrośniecie 3-5 kregów, na pierwszym kregu guzicznym ( CO1 ) są widoczne wyrostki poprzeczne i wyrostki stawowe górne tworzące tzw. rożki guziczne.
POŁĄCZENIA W OBREBIE KREGOSŁUPA
1. Kościozrosty
- kośc krzyżowa , kośc guziczna - brak możliwości ruchowych
2. Chrząstkozrosty
23 krążki miedzykregowe (brak krążka miedzy C1-C2, ostatni krążek miedzy L5-S), zrośniete trzonami kregów, zbudowane z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego .
(Ból dyskopatyczny - jest bólem mechanicznym)
3. Wiezozrosty
- wiezadła podłużne przednie - hamuje rych prostowania kregosłupa
- wiezadło podłużne tylne - hamuje zgiecie kregosłupa
- wiezadło żółte
- wiezadła nadkolcowe
- wiezadła miedzykolcowe
- wiezadła miedzypoprzeczne
- wiezadła karkowe
- wiezadła biodrowo-ledźwiowe
- wiezadła krzyżowo-guziczne
4. Stawy
23 pary stawów miedzykregowych, są utworzone przez wyrostki stawowe dolne kregu wyżej leżącego i wyrostki stawowe górne kregu niżej leżącego. Ruchomośc w tych stawach jest uwarunkowana ustawieniem wyrostków stawowych.
PUNKT 2-3 są to połączenia ścisłe a punkt 4 połączenia ruchome
KRZYWIZNY KREGOSŁUPA
Fizjologicznie mamy 4 krzywizny kregosłupa
Lordoza - jest to wygiecie w strone brzuszną
Kifoza - wygiecie w strone krzyżową
Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej
-Choroba Scheuermanna (młodzieńcza kifoza) martwica jałowa nasad trzonów kregowych, deformacja powstaje przed okresem pokwitania . Choroba ta zaczyna sie w wieku 10-14 lat.
- Plecy płaskie [ dorsum planum]
Wada ta charakteryzuj sie
· opadnietymi barkami
· odstającymi łopatkami
· spłaszczoną klatką piersiową
· obniżonymi narządami wewnetrznymi
- Plecy okrągło-wklesłe [ dorsum rotundo-concavum]
Wada ta charakteryzuje sie
· pogłebieniem lordozy L i kifozy Th
· wysunieciem barków do przodu
· odstawaniem łopatek
· wypukłym brzuchem
· zwiekszeniem przodopochylenia miednicy
· uwypukleniem pośladków
- Plecy wklesłe [ dorsum concavum]
· silnym zaznaczeniem odcinka L kregosłupa
· zwiekszeniem fizjologicznego przodopochylenia miednicy
· wypietym brzuchem
- Plecy okrągłe [ dorsum rotundum]
· pogłebieniem kifozy Th
· wysunieciem głowy i barków do przodu
· rozsunieciem łopatek i ich odstawanie od klatki piersiowej
· spłaszczeniem i zapadnieciem klatki piersiowej
· zmniejszenie fizjologicznego przodopochylenia miednicy
Skolioza [ skoliozus] - boczne skrzywienie w płaszczyźnie czołowej - wada trójpłaszczyznowa
Powikłania skolioz
- rotacja kregosłupa - powstanie na skutek rotacji garbu żebrowego i wału ledźwiowego
- torsja - zaburzona budowa somatyczna kregu
Podział skolioz wg Cobba
1.Skoliozy kostnopochodne
2. Skoliozy mieśnipochodne ( zespół Polanda)
3. Skoliozy nerwopochodne
4. Skoliozy idiopatyczne niewiadomego pochodzenia
RUCHOMOŚC KREGOSŁUPA
Najwieksza ruchomośc w odcinku szyjnym
-ruch zgiecia
· wyprost
· skłony boczne - prawy, lewy
· skrety - prawo, lewo
-protrakcja głowy (wysuniecie w przód)
-retrakcja głowy ( wysuniecie do tyłu)
- wypadkowy krążenia
Odcinek piersiowy - ruchy skretne
Odcinek ledźwiowy - zgiecie , wyprost, skłony boczne prawo, lewo
Krążenie - ruch wypadkowy
LoboCorazon