Przyczyny zaburzeń rozwoju i zachowania dziecka

czynniki patogenne uwarunkowane biologicznie

I.                     Czynniki genetyczne działające przed zapłodnieniem i tuż po zapłodnieniu (faza jajowa)

1.       na komórkę rozrodczą

·         nieprawidłowe geny od rodziców - genopatie

·         anomalie niezapłodnionych komórek rozrodczych (m.in. chromosomów) - gametopatie (m. in. chromosomopatie)

2.       na zygotę

·         zaburzenia rozwoju zapłodnionej komórki (m.in. anomalie podziału chromosomów) - blastopatie  (m.in.

       chromosomopatie)

II.                  Czynniki zewnątrzpochodne działające po zapłodnieniu (w ontogenezie)

1.       na zarodek i płód

·         wirusy – embriopatie wirusowe

·         bakterie – embriopatie bakteryjne

·         naświetlania – embriopatie aktyniczne

·         środki toksyczne – embriopatie toksyczne

·         konflikt serologiczny -= emriopatia wskutek choroby cytotoksycznej

·         zakażenia przez pasożyty (m.in. toxoplazmozą gondi) – embriopatie wskutek m.in. toxoplazmozy

·         niedobory pokarmowe i witaminowe – embriopatie wskutek awitaminozy i dystrofii wewnątrzmacicznej

·         zaburzenia w krążeniu – embriopatie wskutek niedotlenienia i anemizacji

2.       na dziecko w czasie porodu (encefalopatie okołoporodowe)

·         bezpośredni uraz czaszki

·         wylewy śródczaszkowe wskutek urazu

·         zaburzenia w krążeniu płodowym (zamartwica)

·         środki toksyczne podawane matce

3.       na dziecko po urodzeniu (encefalopatie wczesnodziecięce lub określone zespoły zaburzeń psychoneurologicznych

·         urazy

·         infekcje wirusowe i bakteryjne

·         intoksykacje

·         zaburzenia metabolizmu

·         zaburzenia hormonalne

·         niektóre schorzenia somatyczne

czynniki patogenne uwarunkowane społecznie

1.    Środowisko rodzinne dziecka

a.        warunki bytowe rodziny

b.       struktura rodziny (pełna – rozbita, jednopokoleniowa – wielopkoleniowa, wielodzietna – jednodzietna)

c.        atmosfera w rodzinie

·         niezrozumienie i niezaspokajanie potrzeb dziecka

·         odrzucenie emocjonalne dziecka

·         atmosfera jawnych konfliktów

·         zakłócenia komunikacji, w tym komunikaty sprzeczne lub komunikacja ukryta)

·         osobowość rodziców (głównie matki jako osoby przebywającej stale, szczególnie z małym dzieckiem, np. matki nerwicowe, nadmiernie chroniące, pedantyczne, wymagające

d.       system wychowawczy dominujący w rodzinie

·         nadmiernie karzący

·         nadmiernie liberalny

·         niekonsekwentny

2.       Instytucje edukacyjne (przedszkole, szkoła)

a.        wymagania przerastające możliwości dziecka

b.       wadliwe relacje społeczne jako źródło urazów

·         relacje nauczyciel – uczeń (negatywny stosunek nauczyciela do ucznia, nadmierne wymagania stawiane dziecku przez nauczyciela)

·         relacje uczeń – uczeń (odrzucenie dziecka przez grupę rówieśniczą, atmosfera ciągłej rywalizacji)

3.       Sytuacje traumatyczne

·         utrata bliskiej osoby

·         nagła ciężka choroba dziecka lub kogoś z rodziny

·         przeżycie uczucia bardzo silnego zagrożenia

literatura:

Marta Bogdanowicz: „Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym”

Anna Kozłowska: „Zaburzenia emocjonalne dziecka w wieku przedszkolnym”