Martin Buber-Opowieści rabina Nachmana.pdf

Mistycyzm Ňydowski

Rabin Nachman z Bracławia, urodzony w 1772, zmarły w 1810

roku, jest bodaj ostatnim Ň ydowskim mistykiem. Stoi u kresu

nieprzerwanego ci Ģ gu przekazów, których pocz Ģ tek wymyka si ħ

naszemu poznaniu. Ów ci Ģ g przekazów kwestionowano z uporem.

Dzisiaj nie sposób podawa ę go w w Ģ tpliwo Ļę . Wykazano, Ň e czerpał

soki ze Ņ ródeł perskich, pó Ņ nogreckich, nawet albigenskich.

Zachował sił ħ pr Ģ du, który po drodze wchłania wiele dopływów,

lecz w Ň adnym si ħ nie roztapia. Nie wynika st Ģ d, Ň e w Ļ lad za

starymi mistrzami i uczniami uwa Ň amy go za „kabał ħ ", to znaczy za

nauk ħ podawan Ģ z ust do ust w ten sposób, i Ň ka Ň de pokolenie j Ģ

przyjmuje, ale zarazem poszerza i wzbogaca, dopóki - u kresu czasu

- nie objawi si ħ pełna prawda. Uznajemy natomiast bez zastrze Ň e ı ,

Ň e posiada jednolity i swoisty charakter i Ň e w zasadniczym stopniu

jest uwarunkowany przez cechy i los narodu, z którego wyrósł.

ņ ydowski mistycyzm zdaje si ħ chwilami nierówny, czasem razi sw Ģ

małostkowo Ļ ci Ģ w porównaniu ze wzlotami Eckharta, Plotyna czy

Lao-tse. Niemniej jest cudownym kwieciem z prastarego drzewa,

które niemal zbyt jaskrawe i odurzaj Ģ ce, nale Ň y przecie Ň do

znakomitych przejawów ekstatycznej m Ģ dro Ļ ci.

Skłonno Ļę do mistycyzmu jest znamienna dla ņ ydów od

zarania dziejów, a jej objawy nie s Ģ , jak to si ħ dzieje zazwyczaj,

wyst ħ puj Ģ c Ģ co pewien czas Ļ wiadom Ģ reakcj Ģ na ład zaprowadzony

przez władztwo rozumu. Mijaj Ģ tysi Ģ clecia, a w duszy Ň ydowskiej

skrajno Ļę rozpala si ħ w zderzeniu ze skrajno Ļ ci Ģ . W Ļ ród

niewypowiedzianie ograniczonej egzystencji, co wi ħ cej, pod

wpływem tej ograniczono Ļ ci odsłania si ħ nagle bezkres i rz Ģ dzi

dusz Ģ sobie oddan Ģ .

Skoro wi ħ c mistycyzm Ň ydowski ma gł ħ bokie Ņ ródła w

praduszy ludu, nosi te Ň w du Ň ej mierze znamiona jego losu. Tułacz i

m ħ czennik wielokro ę wpada w otchła ı rozpaczy, roz Ļ wiecon Ģ

czasami błyskiem ekstazy. Błyskiem, nie płomieniem. W rozpaczy

bowiem Ň ar ekstazy nie wydaje czystego ognia, pierwotno Ļę i

do Ļ wiadczenie mieszaj Ģ si ħ ze składnikami nagromadzonymi zbytnio

i zb ħ dnie. Kto z l ħ ku przed bólem nie wypowiada swojego bólu,

rozwodzi si ħ o tym, co niezwykłe. Z lej skłonno Ļ ci rodziły si ħ pisma

w rodzaju Ksiħgi Blasku, Zohar, gdzie po Ļ ród przerostów spekulacji

raz w raz odsłania si ħ na krótko przemilczana gł ħ bia duszy.

W dobie Talmudu nauka mistyczna kr ĢŇ yła w tajemnicy, któr Ģ

zawierzano „biegłemu w sztukach i mistrzowi szeptu". Dopiero z

czasem nauczanie si ħ ga poza sfer ħ osobistego przekazu. Najstarsze z

zachowanych pism, pitagoryzuj Ģ ca Ksiħga Stworzenia powstała

prawdopodobnie mi ħ dzy siódmym i dziewi Ģ tym stuleciem, a Zohar -

przynajmniej w swej dzisiejszej postaci - pochodzi z ko ı ca

trzynastego stulecia. Na okres pomi ħ dzy obiema ksi ħ gami przypada

rozwój Kabaþy. Długo uprawiaj Ģ j Ģ nieliczni, jakkolwiek oddziaływa

poprzez Francj ħ , Hiszpani ħ , Włochy i Niemcy a Ň po F.gipl i

Palestyn ħ . Przez cały ten czas sama nauka nie ma zwi Ģ zku z Ň yciem.

Jest „teori Ģ " w sensie neoplato ı skim, ogl Ģ dem Boga nie ŇĢ daj Ģ cym

niczego od rzeczywistej egzystencji ludzkiej. Nie domaga si ħ , by

według niej Ň y ę , nie ma nic wspólnego z działaniem, z dziedzin Ģ

wyboru, najwa Ň niejsz Ģ dla pó Ņ niejszego mistycyzmu Ň ydowskiego,

zwanego chasydyzmem. Jest pozaludzka i jedynie na polu ekstazy

spotyka si ħ z rzeczywisto Ļ ci Ģ duszy.

Dopiero pod koniec tej epoki doszły do głosu nowe siły.

Wygnanie ņ ydów z Hiszpanii nadało Kabale wielki rys mesja ı ski.

Jedyna Ļ miała próba diaspory, by na wygnaniu zało Ň y ę kul-

turotwórcz Ģ wspólnot ħ i ojczyzn ħ w duchu, przyniosła kl ħ sk ħ i

rozpacz. Stara przepa Ļę znów si ħ otwarła i z niej znów, jak zawsze,

wynurzył si ħ stary sen o odkupieniu, bior Ģ c we władanie umysły jak

nigdy od czasów rzymskich. T ħ sknota pali: absolut musi si ħ zi Ļ ci ę .

Kabaþa nie mogła si ħ przed tym zamkn Ģę . Nazywa ona Królestwo

Bo Ň e na ziemi „ Ļ wiatem wypełnienia". Wchłania zryw ludu.

W połowie szesnastego stulecia mistycyzm Ň ydowski wkracza

w nowy okres. Rodzi si ħ prze Ļ wiadczenie, Ň e przez ekstatyczny akt

jednostka współdziała w odkupieniu. Przełom rozpoczyna Izaak

Luria. W swych my Ļ lach o emanacji Ļ wiata z Boga i o

demiurgicznych mocach po Ļ rednich Luria zale Ň y niemal całkowicie

od starszej Kabaþy, lecz nadaje dawnym m Ģ dro Ļ ciom nowy kształt i

nowy kierunek, głosz Ģ c z naciskiem, Ň e dusza ludzka, która si ħ

oczyszcza i doskonali, wpływa bezpo Ļ rednio na Boga i na

odkupienie Ļ wiata.

Ju Ň Talmud powiada, Ň e Mesjasz nadejdzie, kiedy wszystkie

dusze wst Ģ pi Ģ w ciała. ĺ redniowieczni kabali Ļ ci s Ģ dzili, Ň e

spojrzawszy na człowieka potrafi Ģ rozpozna ę , czy jego dusza po-

chodzi ze Ļ wiata dot Ģ d nie urodzonych, czy te Ň jest w trakcie w ħ -

drówki. Zohar i pó Ņ niejsza Kabaþa rozbudowuj Ģ nauk ħ , której

ostateczn Ģ posta ę nadaje Luria. Według nowej nauki istniej Ģ dwa

rodzaje metempsychozy: ruch okr ħŇ ny lub w ħ drówka, gilgul, i

nadmiar lub brzemienno Ļę , ibbur. Gilgul to wej Ļ cie dusz, b ħ d Ģ cych

w drodze, w człowieka poszczególnego w chwili jego pocz ħ cia lub

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: