Metodyka szkolenia szybowcowego, Aeroklub PRL,ocr - Lotnictwo.pdf

(921 KB) Pobierz
Scanned Document
AEROKLUB POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
METODYKA
SZKOLENIA
SZYBOWCOWEGO
WARSZAWA 1975
WYDAWNICTWA KOMUNIKACJI I ŁĄCZNOŚCI
376411535.010.png 376411535.011.png
Autorzy: mgr Andrzej Pazio, mgr Jan Winczo
Okładką projektował: Krzysztof Racinowski
SPIS TREŚCI
795.55
Rozdział 1. Pojęcie i przedmiot metodyki szkolenia szybowcowego
5
Właściwości nauki pilotażu szybowcowego . . . .
6
Metody szkolenia pilotów szybowcowych
i organizacji procesów nauczania oraz
zasady wychowania lotniczego.
Odbiorcy: instruktorzy szybowcowi,
kierownicy ośrodków szkolenia lotniczego,
piloci szybowcowi.
Związek metodyki szkolenia szybowcowego z zasada­
mi wychowania
8
Związek metodyki szkolenia szybowcowego z zasada­
mi organizacji szkolenia lotniczego
9
Roedział 2. Rozwój metod szkolenia
10
Rozwój szkolenia szybowcowego
10
Rozwój metodyki szkolenia szybowcowego . . . .
14
Różnice między szkoleniem szybowcowym a szkole­
niem samolotowym
18
Rozdział 3. Pilotaż
20
Podział czynności wykonywanych przez pilota .
.
20
Technika pilotażu, zasady pilotażu
21
Kryteria prawidłowości techniki pilotażu . . . .
23
Sterowanie i proces jego automatyzacji
25
Czynności taktyczne
29
Czynności bezpieczeństwa
31
Ciągi działania pilota w locie
32
Rozdział 4. Pilotaż nieprawidłowy
33
Błędy pilotażu
33
Klasyfikacja błędów pilotażu
36
Podział błędów pilotażu. Wykrywanie i eliminowanie
błędów
Redaktor Teresa Drzal
36
Błędy komplikujące dalszy przebieg lotu . . . .
43
Redaktor techniczny Leokadia Zwolakowska
Błędy charakterystyczne
46
Korektor Ewa Pardej
Błędy dyskwalifikujące
47
Rozdział 5. Metody szkolenia szybowcowego
48
Metody i organizacja szkolenia teoretycznego i tech­
nicznego
49
Przygotowanie naziemne do lotów
57
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1975
Wydanie 1. Nakład 4000+200 egz.
Ark. wyd. 12,87. Ark. druk. 8,5.
Oddano do składania w lipcu 1974
Podpisano do druku w styczniu 1975
Druk ukończono w lutym 1975
Papier ilustr. sat. ki. V, 70 g, 70X100/24.
Zakłady Graficzne w Toruniu — Zam. 1480 — N-14
Zam. P/118/74. K/7369. Cena zł 25,—
Metody uczenia pilotażu
60
Nauka sterowania
62
Nauka czynności taktycznych
67
Nauka czynności bezpieczeństwa
70
Nauka poprawiania nieprawidłowości
72
Metoda prób i błędów
72
Metoda analityczna, syntetyczna i mieszana ...
74
Instruowanie przed lotem, podczas lotu i po locie
77
Indywidualizacja metod szkolenia
80
Nadzorowanie lotów samodzielnych
84
3
376411535.012.png 376411535.013.png 376411535.001.png 376411535.002.png 376411535.003.png 376411535.004.png
Rozdział 6. Organizowanie procesu szkolenia szybowcowego i kie­
rowanie nim
87
Tempo szkolenia
88
Stosowanie właściwych metod szkolenia
97
Organizacja procesu szkolenia
97
Rozdział 7. Wychowanie lotnicze
104
Związek wychowania z nauczaniem
104
Rozdział 1
Społeczny charakter wychowania lotniczego i jego
związek z wychowaniem ogólnym
106
POJĘCIE I PRZEDMIOT METODYKI
SZKOLENIA SZYBOWCOWEGO
Cel wychowania lotniczego
107
Formy, metody i środki wychowania lotniczego .
.
108
Rola kolektywu wychowawczego i innych grup śro­
dowiska lotniczego
109
Metodyka szkolenia szybowcowego jest uporządkowanym zbio­
rem wskazówek, zasad, form i metod stosowanych w teoretycz­
nym i praktycznym nauczaniu pilotażu szybowcowego. Zajmu­
jąc się głównie kształceniem umiejętności i nawyków pilota­
żowych, obejmuje swym zasięgiem również szkolenie teore­
tyczne i przygotowanie naziemne.
Zgodnie z zasadami aktualnie obowiązującej metodyki, prak­
tyczna nauka latania poprzedzana jest szkoleniem teoretycz­
nym i technicznym oraz tak zwanym przygotowaniem na­
ziemnym.
Celem szkolenia teoretycznego jest wyposażenie uczniów
i pilotów w zasób wiadomości, stanowiących podstawę do zdo­
bywania kwalifikacji pilotażowych. Przyswojona wiedza teore­
tyczna umożliwia w pełni świadome i sprawne opanowanie pi­
lotażu.
Metodyka szkolenia teoretycznego i technicznego opiera się
na rozmaitych formach i zasadach nauczania, wśród których
wykłady, konsultacje i samokształcenie należą do najpopular­
niejszych. Jest ona analogiczna do metodyki nauczania mate­
matyki, fizyki i innych przedmiotów ścisłych. W tej dziedzinie
mamy do czynienia z bogatą tradycją nauczania i wieloletnim
doświadczeniem. Ten dorobek metodyczny można z powodze­
niem zastosować i wykorzystać w szybowcowym szkoleniu teo­
retycznym.
Szkolenie techniczne jest połączeniem zajęć teoretycznych
z praktycznymi. Piloci poznają zasady budowy i eksploatacji
sprzętu szybowcowego i pomocniczego, urządzeń startowych,
osprzętu szybowcowego, a następnie w warsztatach i hanga­
rach pogłębiają swoją wiedzę, wykonując czynności praktyczne
przy konserwacji, drobnych naprawach i użytkowaniu sprzętu
lotniczego. Metodyka szkolenia technicznego jest zbliżona do
metodyki stosowanej w szkoleniu teoretycznjpn, a samo szko­
lenie techniczne jest traktowane jako integralna część szkole­
nia teoretycznego.
Przykład w wychowaniu lotniczym
114
Wychowanie przez naukę, ćwiczenia i pracę ...
117
Stosowanie zachęt i kar w wychowaniu lotniczym
118
Autorytet instruktora w wychowaniu lotniczym .
.
120
Rozdział 8. Organizacja szkolenia szybowcowego
123
Uwagi ogólne
123
Przygotowanie sprzętu lotniczego
123
Przygotowanie personelu ośrodka szkoleniowego .
.
125
Organizowanie pracy instruktora
127
Prowadzenie dokumentacji szybowcowej
. . . .
129
Organizacja szkolenia skoszarowanego
130
Organizacja szkolenia niezgrupowanego
131
Organizacja szkoleniowych lotów szybowcowych .
.
134
Organizacja startu
138
Rozdział 9. Uwagi metodyczne o poszczególnych rodzajach szko-
lenia
141
Szkolenie podstawowe
141
Szkolenie termiczno-żaglowe
157
Szkolenie w akrobacji
180
Szkolenie w pilotażu według przyrządów . . . .
190
5
376411535.005.png 376411535.006.png 376411535.007.png 376411535.008.png 376411535.009.png
Przygotowanie naziemne do lotów jest formą szkolenia łą­
czącą zajęcia teoretyczne z praktycznymi. Celem przygotowania
naziemnego jest przekazanie szkolonemu wiadomości i umie­
jętności praktycznych, nieodzownych do prawidłowego przebie­
gu szkolenia pilotażowego. W części teoretycznej zajmuje się
ono zapoznawaniem uczniów i pilotów głównie z zasadami
pilotażu, w części praktycznej wdraża podstawowe umiejętno­
ści, przyzwyczajenia i nawyki, umożliwiające sprawny przebieg
nauki w powietrzu. Stosuje się tu metody nauczania analo­
giczne do metod w szkoleniu teoretycznym i częściowo zbliżone
do metod stosowanych w szkoleniu technicznym i pilotażo­
wym.
Metodyka szkolenia pilotażowego jest zbliżona do metodyki
nauczania praktycznych zawodów, np. ślusarstwa, radiotech­
niki, stolarstwa, a w szczególności prowadzenia pojazdów me­
chanicznych, zawodu operatora dźwigów, koparek itp. Istnieje
jednak wyraźna różnica pomiędzy szkoleniem pilotażowym
a nauczaniem popularnyeh zawodów czy rzemiosł.
zbędnych pilotowi oraz ustalać kryteria eliminacji ze szkole­
nia osób nie nadających się do lotnictwa.
Nauka pilotażu odznacza się swoistą cechą, polegającą na
tym, że szkolony odbiera w locie nie tylko doznania związane
z czynnościami, jakie wykonuje i których dostarcza reakcja
szybowca na ruchy sterami, lecz również dość silne wrażenia
lotu. Wrażenia te są odbierane tym mocniej, im mniejsze do­
świadczenie pilotażowe szkolonego. Z biegiem czasu, właśnie
pod wpływem nabytego doświadczenia w lataniu, wrażenia te
słabną i mogą zaniknąć całkowicie. Wrażenia te powstają pod
wpływem szybkości i wysokości lotu, rozległej perspektywy,
charakterystycznego szumu powietrza, dźwięków w słuchaw­
kach lub w głośniku radiostacji pokładowej, częstych zakłóceń
równowagi i związanych z tym zmian położenia przestrzenne­
go szybowca, a także na skutek jego przemieszczania się nad
zwykle pełnym przeszkód terenem. Doznania te, połączone
z ciągłym niedoborem czasu w locie szybowcowym i podświa­
domą obawą przed niebezpieczeństwem wypadku, wywołują
napięcie emocjonalne, które utrudnia i opóźnia opanowanie pi­
lotażu.
Zakłócania procesu szkolenia przez wzmożone napięcie emo­
cjonalne zdarza się podczas nauki pilotażu dość często i dla­
tego metodyka szkolenia szybowcowego musi zawierać wska­
zówki dotyczące kryteriów oceny tego napięcia u poszczegól­
nych osobników, obniżania jego poziomu do granic nieszkodli­
wości bądź też wskazania dotyczące eliminacji osób zdradzają­
cych objawy lęku patologicznego.
Inną cechą charakterystyczną szkolenia szybowcowego jest
wspomniany już niedobór czasu w locie, zwłaszcza przy zasto­
sowaniu startu wyciągarkowego. Czas nauki poszczególnych
elementów lotu jest bardzo krótki, wobec czego szczególnego
znaczenia nabiera przygotowanie ucznia do nauki w locie i sto­
sowania właściwie dobranych metod uczenia. Wielokrotność
powtórzeń tej samej czynności przy nauce popularnych zawo­
dów nie nastręcza trudności, podczas gdy w szkoleniu szy­
bowcowym liczba startów i lądowań, a więc elementów naj­
trudniejszych, jest ograniczona do kilkudziesięciu, co nie wy­
starcza nie tylko do ich automatyzacji, lecz nawet do trwałego
opanowania.
Znacznego ułatwienia nauki pilotażu można się spodziewać
W szkoleniu na moto^zybowcach, ponieważ powtórzenie na
nich jakiegoś elementu lub przedłużenie czasu nauki będzie
się wiązało z mniejszymi trudnościami niż obecnie.
Właściwości nauki pilotażu szybowcowego
Wykonywanie powszechnych zawodów sprowadza się przede
wszystkim do czynności mechanicznych, przekształconych
w umiejętności i nawyki. Biegłość w wykonywaniu tych czyn­
ności odgrywa rolę dominującą. Udział nawyków intelektual­
nych i procesu myślenia w wielu zawodach tradycyjnych
(z wyjątkiem zawodu kierowcy czy operatora) jest ograni­
czony.
W lotnictwie, a w szybownictwie szczególnie, nawyki inte­
lektualne i sprawność myślenia odgrywają rolę najważniejszą.
Sterowanie, czyli wykonywanie poszczególnych elementów lotu,
jest tylko środkiem realizacji zadania lotu, a jego nauka łącz­
nie z automatyzacją trwa stosunkowo krótko. Natomiast
taktyczne rozwiązywanie zagadnień lotu wymaga nie tylko
sprawnej pracy intelektualnej, lecz także wielu cech charak­
teryzujących osobowość pilota, które nie są udziałem każdego
człowieka. Cechy te to spostrzegawczość, szybki refleks, od­
waga, odporność psychiczna i wiele innych. Zrozumiałe, że
w znacznej większości popularnych zawodów cechy te nie są
niezbędne.
Metodyka szkolenia szybowcowego musi więc zajmować się,
oprócz nauki czynności pilotażowych, również rozwojem
i kształtowaniem osobowości pilota, na którą składa się wiele
cech, będących predyspozycjami wrodzonymi lub właściwościa­
mi nabytymi w teku szkolenia. Metodyka powinna także da­
wać wskazówki co do sposobu wykrywania braku cech nie-
6
7
Związek metodyki szkolenia szybowcowego z zasadami
wychowania
W szkoleniu szybowcowym procesy, wychowawcze mogą
przebiegać samorzutnie w rezultacie odbierania przez ucznia
wrażeń towarzyszących szkoleniu, pod wpływem środowiska
lotniczego i atmosfery panującej w mikrospołeczeństwie lotni­
czym. Jeśli procesy te nie będą sterowane przez kadrę ośrodka
lotniczego, ich rozwój ulega znacznemu opóźnieniu lub może
pójść w niewłaściwym kierunku. Stąd konieczność prowadze­
nia równolegle ze szkoleniem specjalistycznym wychowania
lotniczego.
Wspólny cel szkolenia i wychowania lotniczego jest podsta­
wą programu pracy ośrodków lotniczych z młodzieżą szybow­
cową. Skoncentrowanie wysiłków kadry ośrodka na samym
szkoleniu prowadziłoby do jednostronnego rozwinięcia cech
lotniczych u ucznia, do niepełnego rozwoju jego osobowości.
Wspołbieżnosć wychowania z nauczaniem, przeplatanie się
i wzajemne uzupełnianie obu tych procesów jest prawidłowo­
ścią pedagogiczną, jest warunkiem prawidłowej pracy aeroklu­
bu czy szkoły szybowcowej.
Związek szkolenia szybowcowego z wychowaniem lotniczym
narzuca ścisły i nierozerwalny związek metodyki szkolenia
szybowcowego z zasadami wychowania lotniczego. Zasady wy­
chowawcze muszą być zgodne w swym duchu i treści z meto­
dami szkolenia, a metodyka powinna być nasycona pierwiast­
kiem wychowawczym, powinna zawierać wskazówki dotyczące
form, metod i zasad wychowania lotniczego. Harmonijne po­
wiązanie metodyki szkolenia z zasadami wychowania w jedną
całość umożliwia instruktorom wszechstronne oddziaływanie
na psychikę i umysł uczniów i już od początku szkolenia pod­
stawowego — prawidłowe kształtowanie ich lotniczej osobo­
wości.
Szkolenie szybowcowe nie przebiega w izolacji i oderwaniu
od procesów, zjawisk i zagadnień ogólnospołecznych, Jest ono
integralną częścią całej działalności lotnictwa sportowego, któ­
re w ścisłym powiązaniu z innymi rodzajami lotnictwa w Pol­
sce służy krajowi i społeczeństwu. Stąd też szkolenie szybow­
cowe trzeba widzieć w znacznie szerszym aspekcie niż tylko
pod kątem wyposażenia poszczególnych uczniów w umiejętność
latania. Znaczny procent szkolonych, to przyszli piloci wojsko­
wi, komunikacyjni, gospodarczy, sanitarni i wybitni sportow­
cy. Proces ich przygotowania do podjęcia trudnego i odpowie­
dzialnego zawodu rozpoczyna się już podczas szkolenia podsta­
wowego na szybowcach. Opóźnianie tego procesu utrudnia
i może całkowicie uniemożliwić pełny rozwój osobowości doj­
rzałego pilota.
Na kwalifikacje wartościowego pilota składają się nie tylko
umiejętności pilotażowe, lecz również cały szereg cech lotni­
czych, takich jak spostrzegawczość, odwaga, zdyscyplinowanie,
zrównoważenie, odporność psychiczna, zamiłowania lotni­
cze itp. Wykształcenie tych cech wyłącznie przez nauczanie
nie jest możliwe, gdyż większość z nich leży nie w sferze in­
telektualnej, lecz emocjonalnej, moralnej, motywacyjnej, ambi­
cjonalnej. Najłatwiej jest ukształtować osobowość pilota po­
przez jednoczesne nauczanie i wychowywanie.
Pilot, jako jednostka pełniąca w społeczeństwie ważną i od­
powiedzialną rolę, nie może być wyłącznie dobrym fachow­
cem. Powinien on być także wartościową społecznie jednostką,
dobrym patriotą i obywatelem, człowiekiem uczciwym i ce­
nionym. Walory te rozwijają się w wyniku oddziaływania
wychowawczego i kształtowania umysłu. Pod wpływem świa­
domej i celowej pracy wychowawczej i dydaktycznej wyrabia­
my określone postawy u uczniów, kształcimy ich charakter,
uczucia, intelekt, rozwijamy zainteresowania i zamiłowania
lotnicze, słowem kształtujemy dojrzałą sylwetkę pilota.
Według współczesnej pedagogiki nauczanie i wychowanie
są procesami jednoznacznymi, przebiegającymi jednocześnie
i równolegle. W wyniku nauczania oddziałujemy nie tylko na
sprawność umysłową ucznia, lecz także na jego stronę emocjo­
nalną, moralną, estetyczną. To oddziaływanie wywołuje okre­
ślone stany psychiczne, utrwalające się w pewne poglądy,
postawy, przekonania i zainteresowania. Wychowując ucznia
pobudzamy go uczuciowo i ambicjonalnie, dzięki czemu roz­
szerzają się jego zainteresowania i perspektywy intelektualne,
rozwijają się zdolności i wzbogaca się osobowość.
Związek metodyki szkolenia szybowcowego z zasadami
organizacji szkolenia lotniczego
Metodyka szkolenia szybowcowego zajmuje się głównie —
jak już wspomniano — kształceniem umiejętności i nawyków
pilotażowych. Jednak nie tylko poprawność metod nauczania
ma wpływ na sprawność i trwałość przyswajania przez ucznia
czynności pilotażowych. Nie mniej ważną rzeczą jest organi­
zacja procesu szkolenia, a więc dobór i uporządkowanie po­
szczególnych składników szkolenia oraz organizacja szkolenia,
czyli zapewnienie właściwych warunków dla niezakłóconego
przebiegu szkolenia.
Można trafnymi metodami uczyć w powietrzu pilotażu i nie
osiągnąć spodziewanych rezultatów, jeśli nie będą właściwie
regulowane tempo szkolenia oraz kolejność i zakres poszcze-
8
9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin