Eutanazja.doc

ETYCZNE ASPEKTY W OPIECE PALIATYWNEJ                  

                                   - EUTANAZJA                         

Kielce 2010

Etyka to dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne. Etyki nie należy mylić                        z moralnością. Celem etyki jest dochodzenie do źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakie moralność lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych.

Twórcą etyki lekarskiej był wybitny lekarz grecki, przedstawiciel humanizmu – Hipokrates.. Naczelna zasadą medycyny  Hipokratesa było nie szkodzić – Primum non nocare. Przedstawione przez niego metody leczenia, postępowanie z pacjentami stały się istotą etyki zawodowej lekarzy. W owych czasach powstał tzw. Corpus Hippocratium, do którego należała między innymi Przysięga- kanon etyki lekarskiej, aktualny po obecne czasy.

Przysięga odwołuje się do etycznych źródeł moralności, czyli do potrzeby doskonalenie siebie, do godności i szczególnego posłannictwa profesji medycznej. Hipokrates uważał, iż     ,, Lekarz ma tylko jedno zadanie wyleczyć chorego. Jaką drogą tego dopnie, jest rzeczą obojętną ˮ.

W centrum etyki medycznej postawiony jest lekarz, relacja lekarz- pacjent oraz dobro pacjenta. Na tej podstawie formułowane są podstawowe zasady etyki medycznej, a więc zasada dobroczynności, nieszkodzenia, poufności i dotrzymywania tajemnic, zakaz aborcji                i eutanazji, seksualnych nadużyć wobec pacjentów oraz deklaracja życia ,, czystego                          i świętego ˮ.

Z etyki wywodzi się nowy kierunek, nowa nauka medyczna rozpatrująca zarówno zagadnienia związane z moralnym aspektem odkryć nauk biologicznych jak i nowoczesnych metod terapii- bioetyka. Istotnym celem jaki przyświeca tej nauce jest określenie pewnych granic w stosowaniu nowoczesnych technik mających wpływ na ludzkie zachowania, chodzi tu głównie o stymulacje mózgu a także psychochirurgię czy też psychofarmakologię. Bioetyka zajmuje się również dylematami moralnymi, które dotyczą postępów w genetyce, embriologii, technikami, które umożliwiają wykrywanie chorób genetycznych płodu, ingerencję w kod genetyczny człowieka a także określa wartość moralną zapładniania komórek żeńskich w probówkach, przerywanie ciąży i antykoncepcję, eutanazję i opiekę nad umierającymi.

Szacunek dla autonomii pacjenta, nieszkodzenie, dobroczynność i sprawiedliwość to podstawowe zasady etyki medycznej, w których nadrzędna rolę odgrywa obowiązek prima facie , który jest mniejszym złem dla pacjenta i nie jest gorszy od innych wyjść. Te cztery zasady stanowią fundament do rozstrzygania poszczególnych sporów moralnych.

Lekarz każdego niemal dnia styka się z koniecznością podejmowania decyzji moralnych. Znajomość zasad etyki medycznej, psychologii, praw człowieka, poczucie obowiązku, sztuki odnajdywania odpowiedniej drogi w procesie leczenia są niezbędnymi wartościami, które powinny cechować lekarza a także pozostały personel medyczny. Znajomość i posiadanie tych cech jest pomocne przy dokonywaniu trudnych wyborów. Jest to szczególnie trudne                w sytuacji gdzie od prawie pół wieku trwa spór dotyczący eutanazji.

Eutanazji wywołuje dwie skrajne postawy. Burzliwe i niejednokrotnie gwałtowne dyskusje toczą się nie tylko wokół moralnych i etycznych aspektów zagadnienia. Coraz bardziej doniosła staje się również kwestia regulacji prawnej. Zagadnienie to nabrało szczególnego znaczenia w ciągu ostatnich dwudziestu lat, zarówno w Europie, jak i poza kontynentem Pojawiły się wówczas pierwsze próby legalizacji stosowanych już praktyk eutanatycznych              i prawie natychmiast spotkały się bądź z aprobatą, bądź z potępieniem.  

Przedstawiciele kościołów prawie jednogłośnie reprezentują pogląd „świętości życia” i są praktycznie absolutnymi przeciwnikami eutanazji, choć nie zawsze ich poglądy są wyrażane jednoznacznie. Ponieważ kościoły w sposób zasadniczy kształtowały spojrzenie społeczeństw na sprawy etyczne i moralne, to warto być może poznać przynajmniej w skrócie doktryny różnych religii na sprawę eutanazji.

Decydującym „ głosem”  przeciw eutanazji jest Bóg, który przez Dekalog mówi: „ Nie będziesz zabijał ˮ. Przykazania Boże nie można oddzielać od miłości Boga, są one darem, które mają służyć rozwojom i radości człowieka, są nierozłącznym elementem Ewangelii. Takim darem, otrzymanym od Boga jest życie.             

Jan Paweł II, jako Głowa Kościoła mówił: „ bezpośrednie i umyślne zabójstwo niewinnej istoty ludzkiej jest zawsze aktem głęboko niemoralnym ”. Poza tym w oczach Boga jesteśmy wszyscy równi. Nic i nikt nie może dać prawa do zabicia niewinnej istoty ludzkiej, czy to jest embrion, czy człowiek stary, nieuleczalnie chory, czy umierający. Mało tego, nikt nie może domagać się, by tego aktu dokonali na nim samym lub na osobie, której jest opiekunem. Nie może także w sposób pośredni lub bezpośredni wyrazić na to zgody. Człowiek odrzucając swą podstawową więź z Bogiem sądzi, że sam jest dla siebie kryterium i normą, że może decydować o własnym i innych życiu, kiedy śmierć niespodziewanie kładzie kres otwartemu na wiele różnorodnych doświadczeń, czy śmierci, gdy staje się ona upragnionym wyzwoleniem, gdy ludzka egzystencja zostaje uznana za pozbawioną dalszego sensu, ponieważ jest pogrążona w bólu i nieuchronnie wystawiana na coraz dotkliwsze cierpienie. To tutaj coraz częstsza staje się pokusa eutanazji, czyli zawładnięcia śmiercią poprzez spowodowanie jej przed czasem i „łagodne” zakończenie życia własnego lub cudzego. Moda eutanazji szerzy się zwłaszcza w społecznościach dobrobytu, gdzie wydajność jest kryterium wartości życia, a życie upośledzone nie ma żadnej wartości.

Ojciec Święty w Swojej encyklice „ Evangelium vitae”, która w całości poświęcona jest moralnemu nauczaniu Kościoła, mówił o „ wartości i nienaruszalności ludzkiego życia.” Wspominał także o „ terapii paliatywnej”, jako osiągnięciu współczesnej medycyny, której celem jest złagodzenie cierpienia w końcowym stadium choroby i zapewnienie pacjentowi potrzebnego mu ludzkiego wsparcia. Jan Paweł II w 65n tej encykliki wspomina o godziwości stosowania różnego rodzaju środków przeciwbólowych i uspakajających w celu ulżenia cierpieniom chorego, gdy wiąże się to z ryzykiem skrócenia mu życia.

Eutanazja wzbudza też obawy, przypuszczenia , czy jeśli zostanie ona zalegalizowana nie zostanie wykorzystana przeciwko chorym a także czy przez to nie obniży się poziom świadczonych usług medycznych lub całkowity jej rozwój. Należy również rozważyć czy to  ,, prawo do dobrej śmierci ˮ byłoby równe dla wszystkich, czy może w pewnych przypadkach byłoby nadużywane ?.

Jedynym argumentem stojącym za legalizacją eutanazji jest człowiek który ma prawo decydować o własnym ż...