Seligman Martin - Optymizmu można się nauczyć.pdf

(1490 KB) Pobierz
Microsoft Word - Dokument1
Martin E.P. SELIGMAN
JAK ZMIENIĆ SWQJE MYŚLENIE
I SWOJE ŻYCIE
Przełożył Andrzej Jankowski
MEDIA RODZINA O F POZNAŃ
Tytuł oryginału
LEARNED OPTIMISM
Projekt okładki
Piotr Sikorski
Copyright © 1990 by Martin E.P. Seligman
Wszystkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody Wydawcy nie wolno
reprodukować i przekazywać w żadnej postaci ani za pomocą jakichkolwiek
środków elektronicznych czy mechanicznych włącznie z fotokopiowaniem
i nagrywaniem, ani za pomocą innego systemu pozyskiwania i odtwarzania
informacji, żadnej części niniejszej książki
Copyright © 1993 for Polish edition
by Media Rodzina of Poznań, Inc.
Copyright © 1993 for Polish translation
by Andrzej Jankowski
W książce wykorzystano zdjęcia
.lamowej KOBI-Art
Media Rodzina of Poznań, Inc.
ul. Pasieka 24, 61-658 Poznań
tel. 20-34-75, tel7fax 20-34-11
ISBN 83-85594-05-1
Łamanie komputerowe i diapozytywy:
perfekt s.c, Poznań, ul. Grodziska 11
Druk; Zakłady Graficzne w Poznaniu
Książkę tę,
patrząc optymistycznie w przyszłość,
dedykuję mojej córeczce
LARZE CATRINIE SELIGMAN
tak jest światem
i w tym świecie
tak żyją
(misternie zwinięte)
wszystkie światy
yes is a world
& in this world of
yes live
(skilfully curled)
all worlds
E.E. Cummings
„love is a place"
No Thanks (1935)
Spis treści
Wstęp do wydania polskiego 9
Część pierwsza: POSZUKIWANIE 13
1. Dwa sposoby patrzenia na życie 15
2. Uczenie się bezradności 34
3. Wyjaśnianie nieszczęścia 54
4. Głęboki pesymizm 88
5. Jak myślisz, jak się czujesz 113
Część druga: DZIEDZINY ŻYCIA 145
6. Sukces w pracy 147
7. Dzieci i rodzice. Geneza optymizmu 179
8. Szkoła 206
9. Sport 234
10. Zdrowie 253
11. Polityka, religia i kultura: nowa psychohistoria . . 280
Część trzecia: PRZEMIANA: OD PESYMIZMU
DO OPTYMIZMU 313
12. Optymistyczne życie 315
13. Jak pomóc dziecku uniknąć pesymizmu 350
14. Optymistyczna organizacja 373
15. Elastyczny optymizm 409
Przypisy 426
Podziękowania 437
Wstęp do wydania
polskiego
AMERYKAŃSKI PSYCHOLOG Martin E.P. Seligman jest
uczonym o światowej sławie. Rozgłos nadała mu koncepcja wy-
uczonej bezradności, w której wyjaśnił mechanizm powstawania
bierności i rezygnacji. W mechanizmie tym istotną rolę odgrywa
przekonanie człowieka, że żadne z jego działań nie ma wpływu
na to, co się wydarzyło.
Bezradność jest podstawą pesymizmu, który prowadzi do de-
presji (szczególnie wówczas, gdy otoczenie jest wrogie). Badania
epidemiologiczne — wskazujące na znaczący wzrost depresji w ko-
lejnych pokoleniach naszego stulecia, nie wyłączając dzieci — na-
dały badaniom Seligmana szczególnego dramatyzmu. Mamy bo-
wiem do czynienia z zagrożeniem cywilizacyjnym.
Poszukując sposobów przeciwdziałania temu zagrożeniu, Selig-
man zwrócił uwagę na zjawisko optymizmu.
Wychodząc z założeń psychologii kognitywnej, przyjmującej, że
depresja (a przynajmniej jedna z jej postaci) wynika z utrwalonych
nawyków myślenia, Seligman wraz ze swoimi współpracownikami
opracował metodę badania stylu wyjaśniania wydarzeń, jakie wy-
stępują w codziennym życiu ludzi. Styl wyjaśniania (wydarzeń
pomyślnych i niepomyślnych) odgrywa zarówno w jego teorii, jak
i w oddziaływaniu psychoterapeutycznym, kluczową rolę.
Seligman udostępnia Czytelnikowi tajniki tego oddziaływania,
jak również metody oceny poziomu własnego optymizmu czy pe-
symizmu, a także depresji. Ponieważ podstawy stylu wyjaśniania
kształtują się w dzieciństwie, Seligman poświęca dużo uwagi dzie-
10 Wstęp do wydania polskiego
ciom oraz ich relacjom z rodzicami, omawia szkolną bezradność
dzieci, wskazuje na związek między stylem wyjaśniania niepowo-
dzeń, a osiągnięciami szkolnymi. Udostępnia też test do badania
stylu wyjaśniania, na podstawie którego rodzice mogą sami ocenić
optymizm lub pesymizm swojego dziecka — aż do niebezpieczeń-
stwa popadnięcia w depresję. Książka zawiera również test do
bezpośredniego badania depresji u dzieci.
Wskazując na to, co wpływa na taki lub inny poziom pesymi-
zmu dziecka, Seligman skupia się jednak przede wszystkim na
sposobach dochodzenia do zmian, przechodzenia od pesymizmu do
optymizmu. Udziela porad i podaje zestaw ćwiczeń przeznaczo-
nych dla dzieci, a także dla dorosłych. Jest przeświadczony, że
pozwolą one uchronić się od depresji.
Tym, co powinno szczególnie zainteresować każdego, jest rola
optymizmu w osiąganiu sukcesów zawodowych. Mimo że analizy
dotyczą warunków amerykańskich, Czytelnik polski łatwo zauwa-
ży, jak wiele z nich pojawia się już w naszej rzeczywistości. Szcze-
gólnie dużo miejsca poświęcono instytucjom ubezpieczeniowym
i doborowi ludzi na określone stanowiska. Okazało się bowiem, że
np. u akwizytorów wydajność ich pracy zależy w dużej mierze od
właściwego ich osobowości poziomu optymizmu.
Dla zdrowia człowieka znaczenie ma związek wyuczonej bez-
radności z systemem immunologicznym, a więc podstawowym re-
gulatorem naszego zdrowia. Autor przytacza przekonywające, do-
brze udokumentowane dowody wpływu optymizmu na wzrost
aktywności układu immunologicznego i jego znaczenie dla osób
chorych na raka. Pasjonujące są wyniki badań naukowych prowa-
Zgłoś jeśli naruszono regulamin